장음표시 사용
741쪽
portabunt. c. Sicut matres cum magna blicitudine gestant infantulos tenellos in manibus& ulnis, ita spirituali sua potentia defendent angeli. c. L. De custodia sanctorum Angelorum. Sunt illi parati semper ad exsequendum mandata Dei. Psal. IO3.V.2O. spiritus Ministratorii fidelium. Hebr. Ι.V. Ι . Castrametantur circa electos Psal.3 .v. 8. pueris et iam adhibiti custodes. Matth. 18. V. IO. In illorum custodia magna nobis consolatio. Exempla passim sunt obuia. Gen. 32. EXOd.I3.&I . Gen. I9.2.RU, T.&c. Pro illa etiam orandum mane&vesperi Ita vivendum ne Angeli spiritus mundi Tancti discedant, ad faciem altissimi referant peccata Non tamen adorandi Apoc. 19.v. I O. Deus enim solus adorandus Mat.
L. II.Invocatione stia qxiisque sit intrepidus&faciat officium animo praesenti, a maxime vocatio sit periculosa. In viis tuis custodient Angeli Syr. 1 O .vd I. Invocatione non desperandum. IJ I. Beneficium. Id multa simul complactitur: spiritualia maxime benefacia, quae ex clementia Domini sentiunt pii vult autem summatim Propheta congerere omnia, ipsum Deum introducit loquentem. I. Liberabo. Protegam. Quia in me sperauit&no
men meum nouit. Recurrunt ea quae in I. parte sunt tractata.
1. Eae audiam inuocantem. 3. In ipsa tribulacione cum ipso ero, ne deficiat. . Eripiam non tantum, sed & glorificabo, ut ex dia uina liberatione omnes sentiant, me ipsi fauere, quodit li futurum est gloriosissimum. s. Longitudine dierum implebo, vel in hac vita longaeuus erit, vel tamen assumam eum ad me, ubi aeternum
6. Ostendam salutare. Saluum ipsum faciam in te
742쪽
L. iiid ultra desideras, o Christiane, a Domino
Numquid non sat praemiorum pietatis' I. Tim. . vers. 8. Numquid non abundans consolatio Quam cum Omnibus,thesauris nemo commutabit pius. In mediis itaque tribulationibus ne desperes. Si Dominus tecum, quis Contra: Rom. 8. Dummodo te haberim, Psalm 73 At nihilominus dira patior miseri Clama ad Dominum. Audiet,Eripiet, Glorificabit si non hic tamen aeterna gloria restat. Reposita corona,
qui licet aliquando non honeste vixerint, ante finem tamen vitae per seriam poenitentiam cum Deo ingratiam redierunt:vi sunt Manasses, filius perditus, latro in cruce, c. quorum exempla hureperiuntur.
In hoc capite Moses populo varias pronaissiones proaponit, quod Deus poenitentes Israelitas in gratiam stre. Cepturus,poenas mitigaturus si resipiscant, in pristinam dignitatem eos etiam qui aliquando captiui abducti fuerunt restituturus. Inter caetera vero etiam haec verba. quae de circumcis1one sonant, leguntun
Dicemus itaque I malis haec circmcisio a. Quis illius effectu, vi quae utilitas.
743쪽
I. Pars. S pius scriptura meminit circumcisionis, eamque duplicem facit. Alia est circumcisio carnis, quae fuit sacramentum in iatiationis, signum foederis, mandata seuerissime Gen.
I7.V. IO. Illa tantum ad Iudaeos pertinebat,& ad vetus Testamentum. Cui in nouo Testamento successitBaptismus. Colossici. v. II. De hac nihil dicitur hoc loco. Alia est circumcisio cordis, vel spiritualis, quae nec ma nunec cultro fit. Et haec pertinet ad omnes in veteri de nouo Testamento. Est autem haec circumcisio cordis immutatio tenouatio mentis, ubi abscissis peccatis nouitas vitae institui
Promittit itaque Moses Deum immutaturum corpo puli, si ad ipsum conuertatur, ut non amplius incidant in peccata illa grauissima, quibus sibiipsis accersant iram vitionem Dei. Et idem promittit filiis ipsorum. Idque ad nos etiam pertinet. Estque eadem promissio hic quae etiam EZech. II.vers 19.&seqq. Auferam cor lapideum di dabo carneum. Et quid velit ipse explicat, Dabo spiritum nouum. Idem EZech. R.vers 26. Idem aliis verbis Ierem.
Vsus huius lociis erit, ut cum sciamus Deum esse tam promptum ad dandum, nos etiam imus prompti ad petendum. Utque oremus cum Dauide, Psal. 3I. vers Iz. Cor
nouum crea in me. Et conuerte me, tum conuertar Ie- Iem. I. Vers I 8.
Et dabitur spiritus sanctus omnibus petentibus Luc 11. Est enim Deus qui dat velle perficere Phil. 2.v. 13. Et qui abundanter facit ultra quam petimus Ephes3.V.2O. Maxime in his quae ad salutem nostram pertinent.Ibi nihil denegatur petentibus. Ex me salus tua o Israel. Ose. Is v. 9. Tota die expandi manus Esa 6S. v. a. Quod igitur multi pereunt, sua culpa pereunt, quod non petunt cor aliud, nec volunt emolliri. Sicut adamantem posuerunt
744쪽
co uum, ne audirent. Zach. T. v. I 2. Et Ier. F.V.3.Faciem petra duriorem habent, nec volunt conuerti Matth. 3.
Volui te congregare, sed tu noluisti. Nulla itaque culpa haeret in Deo, sea in hominibus, qui nolunt circumcidi. II. Pars. At quis effectus illius circumcissionis, quae utilitas Vt
diligas Dominum Deum tuum ex toto cordein ex totae nima, quo vivere possis.
Sic immutabit Dominus cor tuum, ut iam non ampliauis diligas peccata, sed Deum. Quod non futurum est,nis1 ex corde abscindatur dilectio mundi, Satanae c. Nemo enim potest duobus Dominis seruire Matth. 6. Dilectio autem illa tum erit vera syncera .Licet enim ea non perfecta omnibus numeris absoluta in hac vita sit, tamen conatus placebit Deo proli erfectissima dilectione propter Christum reputabitur. Quid autem sit ex toto corde diligere Deum, patet ex
EZecia. II.v.2O.&36. v. 17. Vbi idem est cetus circumcisionis diuinae ponitur aliis verbis ut ambulent in ptaeceptis.
Hinc enim cognoscitu dilectioDei. Et hinc etiam sequitatur illud, de quo liqc, ut viveret cinis. Hoc est: Sic Deum habebis propitium, ut non excidas iterum gratia ipsius, sed vivas hic cum bona conscientia in spe saluus,&illic habeas per Christum vitam aeternam. L. Appatet hirs quam necessaria sit illa, de qua supra diximus, spiritualis circuiti cisio, quia sine illa nec Deum vere diligere nec vivere possumus. Decipiunt itaque seipsos, qui verbis quidem profitentur se diligere
Deum interim tamen cor habent in circumcisum, ex quo nondum exsciderunt amorem mundi huius, de quo r. Ioan a Vers IJ non abiecerunt amorem pecuniae, libidi
xiis, vindiectae, superbiae,&aliorum scelerum. Hi vete in circumcisi corde duribus dici possunt. Act. 7.vers 1 I. Requirit enim Dominus totum cor, totam animam. Is
745쪽
Vt itaque Deum syncere diligere liuere possis, non rogabis tantum pro illa circumcisione Dei, de qua supra in I parte, sed &ipse etiam facies ossicium; sicut vides, De uni velle exsequi quod suum est, ita tu fac quod tuum
est. Ipse etiam circumscindet cor tuum .ier. .v. . Deuta a O. v. Iἶ. ne exeant illa, de quibus Christus, Matth. IJ.v.I9. Et omnia membra. Aures, Act. 7.V.FI Izr. 6.v.IO. Vtam diant, ne dicatur id Ier. 6.v. IO Linguam,ne loquatur matium, Ephes .V. 29.
Dest, ibitur nobis his verbis poenitentia Manassis Magis Iuda, optimi illius Iehisiciae iiij impiissimi, qui muti tum fuit dissimilis patri in pietate. Imo vix est peior
sceleratior inter omnes Reges Iuda, quam Manasse, de quo scriptura testatur, quod fecerit abolitinationes pes simas super omnia, quae secerunt Amorrhaei in terra Caianaan, leccare fecerit omnem Israelem in Regum an Humiliavit autem ipsum Dominus in per Regem Asilarium siccastigauit, ut tandem peccata sua agnouerit, M. per poenidentiam veram di seriam cum Deo ingratiam rediera. Videamus ergo x poenitentiam Manassis. r. Illius eDfectum seu utilitatem: hoc est, Quid sua poenitentia imipetrauerit Manasses. 1. Paris. Humiliavit sese Manasses,vi orauit ad Dominum.E se regem pium
746쪽
At quando sic orauit quando se humiliavit Z1. Hoc notanter addit scriptura, nec sine causa, cuni esset in angustiis Antea enim cum esset in sua maiestare. superbe contempsit omnes Dei admqnitiones,fudit san
At captiuus abductus in Babylonem, serreis compedibus atque catenis vinctus, tum demum cogitauit de peccatis sitis tumiliavit sese, deprecatus est Dominum. Vide orationem Manastis inter fragmenta veteris Testamenti, in fine iuxta Bibl. German. Incuruatus sum grauissimis compedibus. c.
r. Quod autem serio se humiliaverit additur, Valde humiliavit Erat quoque angustia valde magna. Quotidie enim exspectabat sententiam mortis, a Rege AssIxio victore superbo. 3. 1ta quod oratio fuerit seria inde colligitur, quod
ter repetitur: Deprecatus est Dominum, trauit, ib-secrauit intente. Et obseruandae hic partes verae poenitentiae in Manasse. I. Contritio. Hanc demonstrat illa humiliatio. Et in Oratione ipsius apertius ista ponuntur maxime enim de remissione peccatorum est solicitus. Interim tamen non desperat, ut Saul Accedit etiam altera pars poenitentiae. 2. Fides orat enim ex fide. Quod inde patet, quia repetitur, orauit Dominum Deum situm. Item coram Deo patrum suorum.
Nec omittitur in sequenti historia fructus poenitenti ,
noua obedientia Manassis, restauratio cultus diuini. c. Locus I. Quia poenitentia omnibus necessaria est, imitemur omnes exemplum Manassis. Et qui multum peccauit, multum etiam poeniteat. Quae autem sint partes poenitentiae iam audiuimus. Possunt illa iam explicari latius, cillustrari exemplis, Dauidis, Petri, Latronis. c. Vide precationem poenitentialem Daniel.'.W. . Et breuis formula extat Luc. I 8.V.
747쪽
Debet autem poenitentia esse seria, oratio intenta, non talis qualis erat Achabi. I. Reg. 21.v. 27 scilicet hypocritica.L. II. Videmus etiam quam necessaria sit peccatori
bus illa Dei castigatiora angustia, quam sensit Manas ses. Nunquam alias fuisset conuersus Coit inui; hnebei deii .iarm e truelehen Sicut calamitate domestica impulsi ad Christum accurrunt, Regulus Iairus, C.
Et hic cernimus quam verum sit illud Esa. 26. In angustia requisierunt te, Minaribulatione murmuris do-
Diligenda itaque illa castigatio altissimi Prou. 3. Heb. 2. quae tam necessaria quam utilis est. Nam sic corripi
II. rara. At quid asta sua poenitentia impetrauit Manasses Compedibus & catenis vinctus in squalido carcere detinetur. Quid iuuat orare' Rident ipsum Babylonhim misericordes superbi. Atqui Dominus 1 audiuit orationem illius Ideo etiam cor Regis, quod in manu sua habet Prou. 2I.versΙ. Jfectit, ut Manassi fauere cogatur. 1. Nec satis Sed regno ipsum paterno restituit quod ne per somnium quidem cogitare poterat Manasses. Ibi tum Manasses cognouit quod Dominus sit Deus,hoc est,&maiestatem de qua Dan. . in fine, simul Dei insignem bonitatem agnouit, vitam emendauit porrΘ, atque pie est mo
Locus Agnoscamus di nos Dominum esse Deum nostrum, misericordem scilicet, bonum Multae patientice Ex 32. Psal. 86.&I s.&quem Poeniteat mali, Ierem. a. 6.V. .&I8. v. 8. Si homines poeniteat peccati. Et qui maximos etiam peccatores ecipiat. Filius perdituS Luc. I S. I. Tim. I. quorum ego maXimus sum.
Ipsum enim Deum misericordia aequat, Syr. a. in sine
748쪽
ideoque maxima sit misericordia illius necesse est, cum is sit optimus maximuS. Neq; est manus illius abbreviata, Esa.39.versI. Et qui Deum habet propitium , illi cogitur etiam hostis thuc lentissimus fauere. Is omnia mala potest conuertere in bonum, ex captiuo facere Regem. Dauidem eiectum regno restituit, 2. Samuel I9 Iechoniam in Babylone exaltat, 2 Reg. 2s.
Satius autem esset, prius agere poenitentiam, quam compedes iniiciantur Manassi. Et felicior fuisset is, si mrasset cinctus catenis aureis , qua post catenis ferreis vinctus Attamen vera poenitentia nunquam est nimis sera. Ieque vero differencla, Syr. 18. v. 22. quia hora mortiSi Certa Nec extant talia exempla, ut in misericordia Dei peccemus sed ne poenitentes de illa desperemus.
Beati quorum x isse sunt iniquitates, quorum
Ex titulo huius Psalmi non tantum de authore, sed de argumento nobis constat. Etenim hic Psalmus Dauia di insiribitur,& Eruditiuum carmen vocatur. Estque in-sgnis prae caeteris multis, quia in hoc Psalmo David tractat materiam Iustificationis hominis peccatoris coram Deo,quae est doctrina maxime necessaria. Nos igitur iam huius Psalmi initium tractabimus, quod duo continet membra. 1. Ostendit David, in quo consistat nostra iustificatio ieatitudo aeterna. Σ. Qua ratione iustificationem salutem consequi
749쪽
t Pars. Verba Dauidis sic habent, Beati quorum remisne, c.
Beatus vir, cui Dominus non imputauit.
Vno verbo hoc vult, Nostram iustificationem 3cbea titudinem consistere in remissione peccatorum. Sic et iam Zacharias videtur loqui, Luc. I. v. 77. quod cognitio salutis sit in remissione pecca rum. Et Paulus hunc locum nobis explicat Rom. q. atque beatificationem hominis in hoc consistere ait, si non ini- putetur peccatum, allegando verba haec Dauidis. Non sine causa autem Dauid eandem sententiam ter repetit, ut causas iustificationis sic clarius demonstret δέ explicet. I. Quarum prima impulsiva est, Dei ineffabilis misericordia lonitas m ἀγκνα λόους λο vocat Zacha
rias Luc. I.V. 78. per quam nobis remittuntur peccata Eelhoc est primum membrum versus primi. 2. Causia vero altera efficiens est Christi meritum persectissima obedientia, qua teguntur nostra peccata: quod alterum est membrum versiis primi, 3. Quia vero causam instrumentalem respectu nostri scit. J apprehendentem accedere necesse est, ideoque versu secundo de non imputatione peccati, cuius Oppositum est imputatio iustitiae Christi, mentio fit. Cui enim peccatum non imputatur , illi imputatur iustitia.
Christi. Idque sit perfidem. Credenti imputatur fides ad
Sic itaque iustus& beatus est, qui Dei misericordiam
Christi meritum vera fide amplectitur. Huic enim non imputatur peccatum, sed Christi iustitia, sicque a pecca tis ab lutus iustus atq; beatus erit. Sedri fructus Iustificationis hoc loco additur, his verbis in spiritu eius non est dolus. Nouam obedientiam, quam px aestant iustificati, inteli igit. Non quod 1nt abs que omni infirmitate, sed quod caueant a sceleribus
750쪽
Locus I. Videmus nostram doctrinam, de gratuit hominis peccatoris iustificatione, quae consistit in remissione,&non imputatione peccatorum, non eis nouam&haereticam, sed antiquissimam , Dauidicam lautinam, sicque plane diuinam. Et hoc tenendum est contra illud pronunciatum concilij ridentini, quo negant iustificationem esse blam
remissionem peccatorum cum tamen Dauid hic nihil requirat, praeter remissionem, tegumentum,&non imputationem peccatorum. Videatur etiam hac de re Rom. 3 & .capp. H. videmus peccata in his terris sic tolli, non ut non sint&haereant amplius in homine, sed ut non imputentur, ut tegantur, ne veniant in conspectum Dei Agnus itaque Dei tollit peccata, Ioan . I. R in se recipit, Esse. J3. V. I.&6 Chirographum delet, Colos et .v. III. Necessarium videmus esse, ut ardenter oremus pro remissione peccatorum. Vt Deus illa non statuat ante oculos suos, quod alias facturus est, P alna. o. ver 8. Idque ex toto corde orandum. Exemplo Dauidis, Psal. 3I. v. 3. 5 Danieli S cap. 9 versi'. Sic omnes sancti orant, Psalm. 32. V.i. Sic etiam omnes poenitentes publicanus,
II. m. Agnoseo inquisi beatitudinem Diustificationem con,
sistere in hoc, si peccata deleantur, remittantur. At quid agam, nescio, ut id fiat ξ Hoc iam Dauid docet. Primum autem suo exemplo ostendit , quod coram Deo non liceat nobis vel extenuare vel occultare peccata, sicut fecerunt Protoplasti, suam nuditatem foliis ficus
tegere tentanteS, Gen. 3. v. T.
Hoc enim cum ipse etiam aliquando fecisset, sςnsit
grauissimos animi& corporis dolores. Dum tacui, ossa mea vetustate consumpta hoc est, vires corporis consumptae. Interim tacite in corde meo rugie-