Plutarchi Chaeronensis studia in Platone explicando posita

51쪽

numer element0rium hauriendum Plat perplexe dixerit, n0n intellegere satetur Tli00d0rum S 0lensem de huc obseurare n0n in epi dissseruisse addit. Cuius s0ntentia a Philipp0 et Amm0ni relata et illustrat Lampria se suam sententiam aliis antep0nere diei atque i 0 ineptum argumentum affert. Τ)Mult gravi 0res disseruntias exstare in genere rati0nali interideas Nam in genere qu0d sit, eas esse, qua in distantiis inter singul0s mundos p0sitis inveniantur. Ita disterentias uti dearum ita mundorum n0n impedire, ii minus unius naturae e0haerensque habeatur et genus, qu0d rati0n s illa pereipitur et qu0d sensibus . lat0neni, eum e0rum impugnaret Sententiam, qui unum esse universitatem putarent, quinque statuisse prineipia' in S0phista, qua sint o L, τ υροὶ, δύ c ου GTύσζ,χ υλ σέ. 0rum quinque prindipi 0rum quasi exempla a natura illa quinque elementa sintvia 980. Cubum suSpientur esse imaginem fatus saria obc), quia stabiles ius sint superseies: pyramidis igneam et m0 ventem vini queuivis in angulis aeutis e0gn0Scere p0SSe, Nam b rem h00 0rpus imaginem vult essem0ti0nis χ in cno c); 0 de Haedri naturam talem esse, ut reliquas figuras e0mplecti p0ssit, ius igitur, qui ii est, imaginem declarare. Ie0saedrum intaginem esse principii , , diversi , 00taedrum , eiusdem ' sintilibus argumentis e0mpi 0bare studet. Naturae legi, quae aequalitatem Xigat in uanibus, resp0ndere dicit si t0t mundi exstent nee plures nee pauci0re quam illa Xenipla quinque. Un0qu0que in landi Singula elementa praevalere Capitibus Sequentibus numerunt quinarium mund0rum inde eludere putat, qu0d numeru St0 et tam praeelarus habeat saeuitates, deinde qu0d uini in parte natura quinarius d0 minans videatur. H0minibus quinque Sensus dat0s esse, quinque animae parte S, quinque digit0s in utraque manu sit08, atque similia affert. Ad Platonem revertitur . i. ' Antea enim nam0nius, eum de Th00d0ri explienti mathematica menti0nem aderet, Se Plat0nis sententiam n0n intellegere e0nsessu est. Quas ut dubitationes res0lvat neve hseura maneat latonis ententia, Lamprias nune uberius de quaesti0ne disserit, cur hi 10 quinarium numerum mi undibrum ab elementis duxerit. Finem

52쪽

saei suae rati0nis at ille t0tius arti huius dial0gi, qua agitur

umquam alias, hae in quaesti0n disse illima assensi0nem

De eadem re ad 0m sere rati0n Plutaretius disputat in dial0g d E Delph. 0ns eripi 0, quae nune addere iuvabit. Ine 7 16 i E literam templo Ap0llinis adseriptam deelararen0tam quinarii putat ' euius magnam vim esse in rerum natura e0nfirmare studet Arist0telem impugnans, qui Sphaeram

Suspidatur. In aliis argumentis lat0nis illum Timaei 0eum')eitat ubi unum mundum exstare e intenderit, sin autem praeter eum alii essent, quinque m nino esse nec plures. Etiam tum si singularem esse mundum Arist0telum secuti putemus, lutare lius pergit, eum tamen qu0darium0do ex quinque e0mp0situm intellegendum esse. Primum mundum esseere terram, alterum aquam, tertium ignem quartum aera, quintum ab aliis eaelum, ab aliis lueem, ab aliis aethera appellatum. Iure ideire a Platone ill0rum quinque e0rp0rum perseet 0rum uni euique mundum tributum esse. Deinde a uetor reet 00rum sententiam e taberesten Set, qui numerum element0rum ad numerum Sensuum human0rum translatum esse putent. Ut universitatem quinque partibus e0mmixtam esse ita t0tidem h0mines e0ntineri. Terrestris naturae laetum, qualis gustatuna, aeriae auditum, igneae odoratum, quia d0r exhalati0n a uJ0r eliditaei fidiatur l), aetheriae visum esse explicat. Tum qu0niam

i Delph. c. I p. 39 A sqq. Crat p. 409 A. Ana Xagoras e lunam Sol lucom accipere primum doeero putavit neque hanc Sententi mantiquissimam iam esse indo unimadvertit, quod VOX αὐχ iam han doctrinam aperuit secundum Platonis nominum int0rpretationem).

53쪽

qu0 l est, id qu0d sit mixtum) 0ti0nis infinitum, status finem, iu8dem prinei pium miseendi diversi principium segregandi. Pliata relius iam ips0 an lat0nis sit haece0mparali 0, dubitat, sed quinque prindipia inveniri affirmat et in S0phista et in Phil0b0. Fieri p0tuisse existimat, ut iam ante Plat0nem aliquis tibi priueipia distinxerit at tu ideire duas literas ut 0tas numeri quinarii ad 0mplum Ap0llinis seripserit.

Denique etiam ea re mirant si iam sententiam e0nsirmare

studet qu0d Philebus ' quinque genera b0n0rum distinxerit. Ha sunt Plutarchi 0gitati0nes, de quibus, si in uni versum has lu80rium qu0ddam genus phil0s0phandi indieare iudie0, 0n dubit0, quin mihi adsentiaris. In id qu0d lat0s illis du0bus l0eis dubitantem linxit, qui, mundi esse

statuendi Sint suas sententias e0nfirmare studet ne Sent0ntiam

valde allat0ni ea diserepantem pr0sserat. Cur Plato se dubitantem finxerit, mnin0 0n intellegit. Id qu0d ips in . de

e0mp0sit dicit universitatem quinque mundis e intentam S Se iisdem argumentis refellere debuisset qua Demetrius in . de des orae. 0ns eripi e0ntra Heraei 00nem e0ntendit. Ex miris istis argumentis, qua Plutari lius sive ipse ad numerum quinarium laudandum pr0ser sive ali0s de mundi rum numero pr0ferentes saeti, hae sane ineptissima ligam atque illustrem; primHm qu0d elementa quinque eum quinque sensibus rati0 ne abstrusa e0niungit, oinde id qu0d 0 0phistae generibus et

c immuni0ne 77 M studio istuci qualem habeant genera n0ti0n08, ideae),' inter se inquirendum esse eens0t. Genera alia enim p088 inter se e0niungi alia n0n, alia eum multis, alia timi austis. Π0d perquirere esse artis dialeetidue . quia de 0mnibus generibus, qualem habeant e0mmuni inem, perquirere maiUS es Se putat, e maximis quae di euntur, la in nullis

e0mmuni 0 ne dial0g0 1 000dente agitur. Quem eum numerum quinarium generum Plutare ius itet, in e primum graVi8Simuerrat, qu0d 0mnia genera his quinque subiecta es soputat deinde eum ad tantam absurditatem deseendere videmus

54쪽

iit 0rium generum quasi imagines declarare illa quinque elementa putet. Qualia sint ista argumenta, supra satis stendi ut 0ngius de iis disserere n0n iuvet. Jam ante vidimus Plutaretium τα του et δεύτερον genera in S0phista inventa eadem atque principia illa du0, ex quibus anima mundanae0nslata est, existimavisse. Ad idem genus phil080phandi spectat, qu0d 0steri0re in script n0n elementa sed illa

Philobi prindipia imagines generum S0phistae declarare suspieatur. lato in hil. p. 23 C summa prineipia, ex quibus

πάρα , miXtum, quartum, qu0d est tela mixti0nem finiti tinfiniti. Quint principi0, qu0 Vim egregandi habeat, se indigere p0sse verbis expressis diei atque dial0g pr0grediente de illis quattu0r 0d disserit Plutaretius tamen semper denumer quinari l0quitur neque m in0, quid signiscentsingula prineipia, intellegit. Id qu0d infinitum v0eat λ Plat0 materiam declarare vult, finitum esse res mathemati eas, inmedi inter res sensuales atque idea p0sitas, mixtum id, qu0dst et animadverti p0test eausam ideas. Qu0d nequaquam intellexit luturelius. Haec tamen quaesti 110n neglegenda videtur utrum Plutarchi ipsius hae intellegenda sint sententiae an hi se ipsum sive ali08 0d0 0quentes finxerit, qu0d revstra n0n existimavit. Hii Z0 Plutaretium senem se ipsum laudati in numeri quinarii in dial0gum de E Delph. inserta iuni0rem feeisse neque ipsum ut 0rati0ni multum a uet0ritatis tribuisse eenset. Qu0d quidem ex verbis Amm0nii e 1 p. 39 Ε re et e0nelusum videtur. Tamen vere0r, ne taleS sententiae inepta re vera Plutaretii senis fuerint, eum nihil distent ab iis quas Lamprias in pri0re dialog asteri. Hunc Lampriam una cum Cle0mbr0t Plutaretii sententiam e , temp0re habitam, qu dial0gum e0mp0suit, reddere Hirge ipse e0needit. Si his duobus in dial0gis lutaretium sententiae e0rum savere Iidemus, qui plures esse mund08 00dem temp0re)existiment, in libr0 de an pr0er. q. 28 p. 026 sqq. cf.

55쪽

gubernati0ne mundi reeessisset, e0nfirmavit. Quae temp0ra ab illis du0bus animae mundanae prineipiis esseeta esse putavit neque ver adcurate, quid sentiret, Plutarchus expressit. Hancauet0ris d0etrinam pr0xime eeedere ad St0ie0rum qui mund0s iterum atque iterum deleri et ren0vari putabant, elier m0net. Qu0d P0litiei 0e hane sententiam e0mpi 0bare e0natUr, re eraliae sententia inde apparere videtur. Neque Ver0, quant0pere eum multis aliis l0 eis diser 'pet hue sententia animadvertit Plutaretius. Assere satis erit unum hune p. 36 , ubi mundus vitam rati0ne praeditam in uin tempus aecepisse dieitur. Sed ani e revertamur unde rsus Plutarchus sententiam suam de numer mund0rum pr0 tulit Plat0nem quattu0r elementa, leuisse supra satis dem0 stravi. in Ex quibus indul0 firmissim eonnexis in Timaeo 0rpus universitatis e0nstitutum esse dieitur Deus ' funam gaudii de pere su elatus hune mundum etiam simili0reni sui reddere deerevit. Neque ei 0 fieri p0tuit, ut alieni natura aeterna, quam habuit pise X, periereat, tribueretur. Quam b ausum imaginum m0bilem aeternitatis lingere decrevit, quam tempus n0minavit. Dies et n0etes et menses et anni nune pr0ereantur. Ante mundi 0rtum tempus n0n exsistebat neque erat, et erit se ad naturam aeternam, ad quam s0lum est referri debet, pertinent, inam ad naturam pr0ereatum. Tempus igitur una cum e tella 0rtum est, ut simul ria simul etiam intereant. od temp0rumi hi terra generibus Plato vult Sese sal quod corpuS X lege dis earum sit. Tim. 60 DE . Vix dubium osse potest quin Platoni in mento suerint sacerdotum pra000pta quae Sal certi in SacriSadllibendum esse iubent. Cf. Itirlin I 26b . Mirae sunt Xplicationes quas Plutarchus de hoc odo u. Conu Vi p. 68 F qq. praebet. Salis nim divinum naturam inde effiei putat quod hoc condimentum cibum Sapor praestantiorem roddit deinde quod impedit, quo minuScada Vera tabescant ponitusque deleantur, Velut anima humana diVinisSima pars hominis corpus continoat aut corpora fulminibuS, qua ii sentui in rebus ueris divinisque laeta per multum temporiSinte a manseant. Philinum hoc mirum argum sentum addontem facit. Concedendum esse monet ei quod secundam reddit ali tuam 'em, divinam inesso vim deum nim ipsum esse principium Omnium et Um. Itaque di earum appellari sal, quia animalibu in ieetum corporum commiscendorum libidini inv0nt. - u. at V p. 9l3 B Plutarchu indi Sceptationem vocat, cur Salis Sapor nullo in ructu appareat. In aliis Irgumenti ses. p. 9l3 Tim. p. 65 Ei hoc asseri Spectans ad sim. p. 9 , quod suci qui e terra per fructus manent, nec latur atque Sal amittunt. Comparat, quod a sun mari iuxta ripam se puteo uui Stapotui apta invenitur Tim. p. 37 C Sqq. ΦΘ

56쪽

numer0 distingitend0s atque e inservand0s eum leuia inventa

sunt s0lis lunae in stellarumque ) quae dicuntur errantes. Haece irpibra in Septem illi 0rbibus alterius' 0lvuntur. Opp0nitur 0rbis eiusdem', in quo stella fixae r0tantur. Nunc quaesti00ritur difficillima qua ruit in Plat0' terram diei 0etisque esseet ridem ust0demque appellare aut in instrumentis temp0ris liabere potuerit. De hac re ab antiquissimis temp0ribus viridi et disputaverunt, in quibus Plutaretius. Ad 0steri0rem l leum speetans quaesti0nem' sibi pr0p init qu0 m0d Plat0 animas in terram et lunam et quae alia sint instrumentatem p 0ris dispersas esse dixerit. Verba Plat0nis sunt: artat g

νου69. Primis apitibus Plutaretius de terra ut instrument0 temp0ris, disserit, e 4 autem mirum in m0dum de S0le, unde eum duas invenisse eeti0nes e0n eludere ellemus. '' Utra bis praeserenda sit, mihi quidem constat Seriba quidam, qui

terram suo libet manentem instrumentum temp0ris declarare non intellexit, sals0 ε ' γ Lo pro poSuit. Primum ut explicet eur terra sit instrumentum emp0ris, operam a Vat. Terram n0n ita creatam esse HSpleatur, ut traiecti axi sustentu h0e sensu vult Phil0nis Verbum uou ἱλ υ)uno , ei maneret Sed quae e0nverteretur et ei reum ageretur.

Sed improbanda est hae Philaretii explieati0 num id, qu0d

Anima in e0rp ira instrumentis praedita temp0re pr0e edente di8 persae sunt. Qu0d se definiti0n antina ab Aristotele saetaeon firmare p0sse putat sed ciam ipse hane pini0nem alienam' de lac in orbe lima c. 24 p. 93 DE agitui apilii Plutarchum,nunt luna Sit erra Uuaserit an ieri po sit ut in luna liOminses habitent. Lunam nisi praebeat alimsenta hominibus nequaqu3m SS terram, cuiu Si homines lore secundum it id Platonis, qui toriam altricem Tio G Tim. p. 40 B Vocavit. i. 0 1ae. o. 25 p 938 De Stollarum natura ominicita X aer se igni Plutarchus de suo. c. 29

57쪽

a Plat0n esse dicit Phil0s0phum enim n0n uia sed multis l0dis stellas instrumenta temp0m appellavisse, 0lemque ipsum una eum si ullis errantibus ad 0sini 'nd0s et conservand0s numer0 suetum esse diei ini Tum terti in eapit explicati inem, quam probabilemus se infra videbimus ibis praebet. Terram instrumentum

e0mparatur. Ut hanc Summum l0eum tenere in iunibus, quae rati0ne eerni p08sint, ita Solem regem atque d0minum mnium rerum sensualium signi si eare. Tuli eum natura illud munus nequaquam e0niungi 08s Plutarchus putat. Sed suus dubitati0nes ipse refellit, eum templis ' 0n mnino m0ttim, sed m0tum 1 dinatum sinibus et numeris e0ntentum esse dieat. Quam ii rem Plat0nem assert qui m0tum ante e00li 0rtum sui S Se templi autem una cum e0el exstitisse dixerit. Huius temp0ris ust0dem 80lem de Ρrim maximam ac praeeipuam 0peram navare u0d an rei te putat Plutarchus.

Quae argumenta ad salsum deti0nem speetantia si praetermittimus Plutarchus ad explieandum alteram steti0nem in aliis ineptis nonnulla reeta pr0tulit. 00 tamen m0ndam, qu0d a Tim. p. 42 D explienti0nem orsus est, neque a p. 40B C. His enim in verbis Plat0nis inest difficultus quaerentibus, qua rati0n Plat0 0rram instrumentum temt 0ris v0luerit.

Vi enim unius verbi ε Uo: χένη 130n satis apparet. Dissidit enim dictu est, utrum lut re vera terram traieet axi sustentam qu0d Cicer vertit sive e instrictam sive e0nt0rtam circa axem manere in medi imm0 tum densuerit, an terram in medi0 mund000ll0eatam ei reum axem e0nverti et i ii queri De qua quaesti0ne iam anti

58쪽

quitiis in iitrumque partem disputaverunt viri d0eti. Arist0teles. 0nnulli qu0rum menti sit apud Cicer0nem, recenti0rum Gruppe Pranti, Gi 010 Lindi 00 90steri0rem pr0baverunt interpretati0n0m illius v0 eis pri0rem hic lutaretius, Galenus, i 0 eius, Simpli-

terram manentem voluisse Platonem persuasum habe nisus

imprimis Phaed. p. 109 A qq ubi de terrae r0tati0n ne verbum quidem sit atque aliis B00el hi argumentis. 00 et hius primus rectissime m0tum qu0tidianum i bis stellarum fixarum 'inequaquam eum qu0tidiana versi0n terrae circum axem saetae0niungi 0880 0gn0vit. Qu0d argumentum gravissimum Lindi 00sius h Fieini explieati inem sequius refellere ludet, eum m0tum qu0tidianum stellarum fixarum in Tima00 mnino n0n inveniri, imm etiam hanc d0etrinam a Plat0nis sententia astr0n0mie discrepare e0ntendat. Neque ver interpretati0 nimis artes ei0sa 0ei i. 36 C, ubi expressis verbis de m0ti0 nequ0tidiana stellarum fixarum menti fit, pr0banda mihi videtur. Nesej0, an mn in apertius, quid sentiret flat exprimere p0tuerit. Qu0d eum teneamus, dubitati0nes an lut0nis adesit 0etrina, abietenda sunt. 0d n uberius distam, revertar ad 0eum quem Plutaretius interpretandum sibi pr0p0suit. Qui fit, ut terra, qua su l0e semper manet, instrumentum temp0ris deelarare p0ssit In h0 B00el hium errasse mihi e0nstat imm Plutaretii explienti pr0banda videtur B00elthius Τ)V0eem ria uia ad unum h0 verbum agis νυν neque ad j jν refert atque terram a Jat in instrumentum temp0ri x0eatam es8 negat. Primum terram enumerare Plat inem denset, deinde lunam et quae alia sint praeter lunam instrumenta temp0ris.

Itaque n0n dubium esse videtur, quin eum Plutareh0, Martin0, aliisque ruit et praeter terram et lunam letum esse putemu8. Nam eam b causam, qu0 terra rhi e itidian i uel eandem vim in e0ntrariam partem bieit, qua su b e manere p0teSt,

59쪽

atque eam b causam, qu0d mensuram c0nversi0num lunae s0lis stellarum ille terra s0la praebet, Plat terram signum et n0tam e0nstitutam spati0rum temp0ris summo iure vocat. Capitibus anteest dentibus de stellis m0d agitur; 00 enim Plat uberius explicare debebat, de terra autem, quia suo loc0 manet, nihil ei distendum erat. Ubi una cum temp0re mundus perp0litus abs0lutusque est, dii genera rerum inveniuntur: το 0 - γένος, quod SempereSt, et o ροαγγ έγοί, qu0 0rtum fit. Quas duas in partes

Plat in Re Publiea p. 509 D sqq. aliisque l0eis universitatem Seiunxit. Unumquamque partem iterum in binas divisit. Quas 0mne quattuor natura pr0pri m0d pereipi vult. Mirabilem in modum in p. 509 D seriptum edundum dodiosis Plutaretium Pr0elum videmus , Horra

J0de F praebet 0eii0nem: υ. V. Iam tuta relius non intellexit, cur lat universitatem in partes inaequales seclusisset atque ad 0lvendam hane difficultatem, quae pars mai0r esset, tertiam ii. Plat. 00mp0suit. Primum in disceptati0nem v000m num mn in ieeti, Plutarchi reeta sit. Maxima dissiduitatis est; nam luti de aequalitate aut inaequalitate ne uti quidem veri, disserit. Verbum At suspie0 eis n0n 0rruptum tamen salsa ratione lectum esse

pr0p0rti0nem, quae est in verbis A ro α - , Ου intellegere fate0r, si uisa scripserimus. Nullae alia partes expliearip 088unt nisi pares. Cur lat universitatem in partes inaequales divisisse putandus est Si sederit, p0seam uberi0rem de magnitudine partium singularium explieati0nem. Sin autem parte aequales v0luit, de magnitudine uniuscuisque nihil iaddendum erat. Dicere v0luit Plato rerum mnium quattu0r genera diseernenda sunt, atque ut e magi perspieue l0quatur,seelusi0nem universitatis eum divisi0n reetae lineae e0mparavit. Quam b causam utrum partes sint pares an impares, minimim0menti esse videtur. lutareh0 ut 1 adere e0nsuevit. leeli 0 nem Pirisa quam invenit. interpretari iurae est u0 ei j0ni p. 100 C qq.

60쪽

e0ntigisse videbimus. 'rini in capite n0nnulla ui Pimenta partem, quae animadverti p0test, mai0rem SSe Stendunt, quibus cinnulla eligam. Mundum, qui anti0n 80la pereipiatili , minus habere varietatis et ine0nstantia quam mundum Sensualem itaque min0rem videri. Deinde res intelleetuales 30la rati0ne eerni, ad 0rp0rum ver e0gniti0nem quinque n0bis sensus naturam dedisse tamen multa exstare, quae Sentiri n0n 0ssint. Plat0nem rati, ne in multo pluris quam mnes Sensus aestimare lutaretius animadvertissen0n Videtur. Tum res sensiles X intellectualibus 0riridem0nstrat maiNSque esse Semper id, qu0d ex principi 0riatur, quam principium ipsum e0ntendit. His si gumentis addit auctor alter in eapite nonnulla, quae partem intelleei ualem maiorem esse stendant. Primum Plutarchus nescit, an mnino e0mparati rerum Sen Sualium, quae sint m0rtales, eum rebus intellectualibus, quae sint divinae, permissa sit. Deinde re sensiles eam b causam min0res esse

quam intellectuales dieit, quia id, qu0d 0ntineatur, Semper minus sit e0ntinente. Opisseem enim speetans ad Tim. p. 34 Be0ntendit animam mundanam n0n 0d per t0tam mulidi universitatem divisisse sed etiam hane anima ireunielu Si880. Recte a Plutareti anima mundana in rebus intellectualibus in rebus mathematici si habetur, ineptissime ver animam

Jmne res, qHae rati0ne eerni p0ssunt deelarare dieit. 0n minus mirum est ut reliqua mittam, extremum argumentum,

cui summam vim tribuit a uet0r. lat0nem enim ipsum in Symp. Τ)n08 0riari, ut , ad vaStum mare pulehritudinis si iu

II. Studia, quae spectant ad hominem.

Qu0niam satis Plutaretii studia, qua speetant ad metaphysidam illustravimus, iam de iis l0cis mihi disserendum HSt, quibu auet0r Spectans ad 0minem sententius Plat0nteus affert. Primum de iis quaesti0nibus disputem, quibus agitur de d0etrina, quam Plato de humani 0rpibris natura e0mp08uit.