장음표시 사용
141쪽
116 De lege in communi, & eius caussis.
quod addebatur , se ilicet esse dutum obligate fideles per i otum orbem dispersos vilica promulgatione, aci 18 te spondetur, dicendo non obligari. nisi intra tem pus , in quo moraliter illius legis publieatae habeteporint notitia: clim ergo aliqui ante duos menses alij non mis post quatuor mense. habere legis notitiam possunt .iuxta huiusmodi possibilitatem erit obligatio. 6 Ex quo fit solutio illiti, dissi euitatis, an dicendumst legem obligare ignotatiles 3 Obligat quidem ex se,
quando ita est publieata, ut moralit ei ad illorum notitiam possit deuenite ; per accidens ai. tem non obligat, quia illius notitiam de facto non habent inculpabiliter Sed, ut melius dicant,ab obligatione tune ob igno. tantiam excusantur. Quando autem lex ita est publicata , ut impossibile si in omnium notitiam deuenitestatim tune lex neque ex se ignorantes obligat, quia non adest ex patie eius quidquid ad obligationem iti-
durendam requitur. Et ita in eo neordiam regiguntur Doctores ais tentes legem ignorantes obligate, quod altituit Medina i. 1.quo sci. ara . .& soto lib. I ae iasit. quast. .a T. 4 eontra glossam east. E. de νelua Eeelisia non alia nλ- ε .vobo, hactenm Bald. in .le es faeνai me, C.ὐ legibis. panormitanus.1nnocentius, Felinus cap .e gnosent Aeeonstitui.qui assit reabant non obligate. se in coneorgiam te digit suare Σ Lb. 3. dei ibin , eap. 38. Iine. Aetor tom. t snsit .moralium ib. s.cap. 3.qa p. s. alios
Vtrum acceptatio populi necessaria sit ad legis ciuilis, & ea nonicae obligationem. 1 Fores Pon fritis seis Ietibus obligara , tamets
is Si taeoas princeps audita petitione , censetur legem rein
1 1 TT a elatioribus ines piamus. Primo eertum est V posse Ponti feem obligate fideles ad obseruaniariam legis a se latae, quamuis populus eontradicat. se
ἀθαι. 7. quo. 3. Punc . s. θ ΠΑΜ. . existimantes non posse , quia non esset lex iusta,& in commune bonum condita , quia eliet occasio perturbationis. Sed talis nostrae eone usonis est, quia Pontifex non a populo, sed a Christo Domino potestatem aecepit ligandi, at . que soluendi, in eo ius potestatis concessione Donapposuit Christus Dominus eonditionem de populi ac-eeptione. sed absolute dixit. ρὰ re oues meas . sin δε--
go poterit populum obligare indepengenter ab eius acceptione , quoties id sbi conne mens viliam fuerit Alias potestas data Pontis ei inestea x esset, si populum Christianum ad legum obsero antiam cogere non posset, nisi ipso met popolo eonsentiente : hoc enim esset Pontificem non habere potestateiu abloliuam in populum Chiistianum, liquidem non potest suis legitius illum cogere,eum vellet,si Deeessarium est, ut populus velit se alligati. Neque obitide die enda est lex iniusta.& occaso perturbationia, quia iniquὸ ex talis potestatis usu peti ut balentur subditi. Secundo, Episcopi legati, aliIsque in seriotes Praelati legem fetentes possunt ad illius obsit uatiam subditos ligate, quamuis ipf eonit adicant se Sualeg, εe Castio nup-r relati. Ratio serὸ est eadem, quia tota potestas hee Ihsiasti ea a Christo in eius vicarium dimana invit,& ex illo ad omnes praelatos in setiores. Sed potestas.quam habet Christi vicarius in legibus fetendis, est independens a populo. Ergo se tutelligendus est Praelaiis inferioribus communicasse. a Disticultas est, an quoties Pontifex .vel alij Praelati leges sc iunt, expectari possit, seu de facto expectet uteon sensus populi N illius aeceptatio ut vim,& obliga.
Fundantur ptimo in illo dicto Gratiani communitet
recepto 6.leges V. 3. aeriisse. . Leges Uituuntur,eum promulgantur is mantur, rum moribus utentium approbrinis
ιυν Ergo sine motibus utentium lex firmitatem non habet. Secundo, quia praesumitur Pontificem legem condete sub intellecta eonditione .s populo placuerit, quia hoc ad suave tegimen Fecies ae videtur pertinere. Tetti Z multae sint eoostitutiones Potiti sciae deo bligantes,eo quod nunquam fuerint receptae, imo a prin-eipio non videntui habuisse obligationem, O solum,
quod a populo non reeipiebant ut . Et go. 3 Nihilominus dieendum est ptimo, ii tempus innat obseruandae legis iustae , Ρontinee, vel Episcopo latae, nemini liti tum esse. illam violare,sub piae textu. qta Ad
populus adhue non consenserit. hanc expresse Hocet Corduba in qLb. q. .strare a lib. Xap. I sinum. q. di S.& tenent omnes illi,qui Aleui reeeptionem populi ad legis obligationem necessariam non esse, neque legem tollere, nis in vi eonsuetudinis, quos in puncto seqDeti reseremus. Probo conelusionem. Nullibi habet tithanc populi approbationem ad legis naturam reqratri. neque enim requiri potest ex potestate in populo res- dente. quia potestas pontificis a populo non dependet. vi dictum est: neque etiam requiri potest ex eoneessione ipsius Ponti seis, nulli bienim tali, eoneessio reperi tur. Ergo lex canoni ea independenter a populi acceptione constituit ut . Ergo uim habet obligandi. Deira de ipsa acceptio populi ad lexem requisia, vel est obseruantia 1 puus legis , vel est quada illius approbatio Nullum ex his ad legem eonstitue indam requiri potest. Nor
142쪽
Trach. III. Disp. I. Punct. XIII. 127
Non primum, quia obseruantia legis legem supponit.
Ergo non constituit. Non secundum, quia alias populus ellet eonlegissator cum Pontifice, si eius tuti di ea approbatio requisita est ad legem. Praeterea hae applobatio vel debet esse , populo in eommunitate eonstituto, vel ab ipso diuiso : populo autem in communitate constituto , rath , vel nunquam fit approbatio. vel teptobatio legis canonicae. Et go haee requisita non est, populo divisim sumpto: nulla alia approbatio vel
te probatio legis,praeter eius obseruationem. vel trans- pressionem inuenitur. Ergo. Αdde. Ponamus latam
esse aliquam legem a Ponti fict& instare tempti, illius obseruationis, in quo tempore neque est , populo reprobata , neque acceptata et si de iacto non obseritas, peceas quia in tantum excusati poteras ab obsitualione legis,in quantum populus sciens legem. illam non aeceptavit; cuius acceptatio eum non sit pet aliquod iudieium commune, ratis cognosci potest.
4 Limitanda tamen est haee doctrina in legibus, quae
disset Iis sunt obseruationis, vel quae aduersantur consuetudini receptae r in his enim ex benigna interpreta tione legissatoris,credimus quemlibet excusati ab ob set uatione legis , quousque pii neeps informet ut dedissicultate, vel tecepta consuetudine, quia prudentet piae sumere potest piaeeessisse legem edi ignorantia di fleuitatis, quae in illius obseruatione inuenit ut, vel ex
ignorantia consuetudinis in eontrarium te eeptae:& ita tradit Suare et tis .cap. s. num . . e, O num . ct s. &loquens de legibus ciuilibus D 3.es. 19.n. h. id assit mat, auetque eas .certiscini e sepultur. cap. i. de constitor 6. Sed inquites. quando probabiliter praesumere potetis leoem esse difficilem, dc grauem, ut merito excusati
posse: ab illius obseruatione, quousque Pontifex dedisti euitate informetur Respondeo non ex tuo eere
bio tantum hoc esse metiendum , sed ex consilio ptu. dentum, vel timo inorum facto ; si enim videas plute tractate de interponenda supelleatione. vel appellatio. De Iegis, argumentum est difficultatem non leuem habete, quam Ponti sex creditur ignorasse.
1 Dieendum se eundo est , si de facto lex ea noni ea ,
ina toti phrte populi non acceptetur, hoc est,non ob se tuetur,&haec non Obseruatio legis duret tem eo rei equisito a praescriptam desuetudinem seu non vlum: tune poterunt aduersius legem procedete sebditi abs que eulpa. quia desuetudo vim habet abrogandi legem, Zu impediendi eius obligationem, ut tenet communis sententia ἰσωρ. et O. de cometuc lib. 6. & tradit Azotiom. i. institur. lib. s. cap. 4.p- 1. I .Suareae lib. . p. 16. anum. s. Quod aulem tempus, & quae conditiones ad hane praescriptionem requirantur in ρ. sequenti diee. mus , quia communes son legi tam ei uili, quam ea-
Quod si toges, quid nomine communitatis intelli.
statuir Respondet optimE Bona cina dist ut . i de legibus quas . r. Punct. q. num 3 . non sol in intelligi totam communitatem , cui lex dirigitur , sed etiam intelligi communitatem particularem , quae per se capax legis esse potest. Quocirca si Rex aut Pontifex legem ferat
pro tota Eectelia,aut segno, dc aliqua ciuitas, seu maia
tot pars illius, vel ex ignorantia, vel ex scientia legis, legem non Observet, reliqui illius ciuitatis excusant ut a culpa, quia in illa ciuitate lex recepta non est,etsi in omnibus aliis partibus lex obliget . quia recepta fuit.
Ad ptimum dico, leges ex usu. di moribus subditor uim fit mali, seu stabiliri,in obligatione,quam habent,rion tamen ab via obligarionem accipere. Vul,ut dixit Turreeremata in ius ς. teget. distinct. 4. cum Hugonei &Archidiacono, leges moribus firmamur de facto, non de iure .Quapropter in supradicto , liges, dicit Gratianus sicut enim moribus utentium in contrarium nonnullae leges hodie abrogatae sunt, ita moribus utentium ipsae leges eonfirmantur: sed mores contraris legi abrogant legem latam. Ergo mores consormes legem latam,& obligantem confirmant, seli stabiliunt. Ad secundum negamus ad suaue,de rectum tegimen Ecelesiae pertinere , ut in omni lege ferenda Pontifex
subintelligat illam conditionem, si populo placuerit
derogatet enim suae alit horitati, de occasionem tribueret sit spicandi dependentiam habere a populo in sua potestate: sume it, si haec conditio si ibintelligatur in lege dissicilis obseruationis, dc quae consiletudini receiaptae opponitur: quam dissicultatem, Se con tudinemptae sumit ut probabiliter Pontifex ignorare, cu ri Iest tulit. Ex quo patet ad textium, fateor. inquam, aliquas esse eonstitutiones pontificias deo bligantes , eo quod
non fuerint unquam receptae An vero primo itannmessores eulpae rei saeriue; decidendum est iuxta diacti : si probabiliter praesumpserunt ignorasse Pontifi-eem disseultatem legis vel consiuetudinem in contra istium ; quam si sciret, non fore laturum legem, i eulpa exeusantur'. secus vero si iinue probabilem piaesitin
Maior disse ultas est, an in lege eivili necess ti, Sad eius eonstitutionem acceptatio populi, quia legisti- tot saeen laris quicumque sit a populo mediate, vel immediate aecepit potestatem leges ferendi. σε suis, Instit de natu gem. ct ciuiti. Ergo credendum est illam ut horitatem aecepisse dependenter ab ipso populo, quia hoc videtur populo conuenientius : si quidem posita hac dependentia, longe erit populus ab iniuria de .gravamine recipiendo a legislatore.Sceundδ legista tot legem ferre non potest, quae in bonum commune subiaditorum non cedat; sed cum maior pars subditorum legi resistit, non cedit lex bono communi ipsorum; ideo enim tali legi repugnant, quia intelligunt sibi distonuenire. Ergo iudicium totius populi, vel maiotis partis praeualere debet iudicio legislatoris de eonia uenientia. Et confirmo. Negari non potest tantorum iudieium de disconuenientia legis, & illorum contra. dictionem , reddere probabile, imo inoraliter eet tum legem illam disconuenire. Sed quando certum est, legem esse populo disconuenientein, non potest legissa tot illam se ite, etsi de facto ferat quia de iure non fert non inducit obligationem Ergo similiter cuin probabile, vel moraliter certum est, legem diseonuenire,etit probabile, vel moraliter certum, legem non oblimare.
Tettib. si legi stator sub expressa hac coditione I ρα
lus acceptauerit, ferat legem ; nemini est dubium anteaeeeptationem legem non obligare : at hie modus se. tendi aptior est populo, cuius bonum ipse tenetur respieete in lege serenda: squidem populus melius eo-gnoscet , quid sibi ville, vel inutile sit, quὲm ligi stato t. Ergo credendum est sub hac serre conditione.
Quarto pollia, & promulgata lege saepe populus eo n-ttadieit,&ab illa appellat,vel supplicat Ergo durante supplicatione,vel appellatione, licebit illam non obia
seruate. Ergo signum est, legem non obligare ante acceptationem. Quinto consuetudo populi effieaciam
habet abrogandi legem. Ergo a forti oti habebit em eae iam impediendi eius obligationem. Sexto de eidi. idetur in tae quibur,fri legibus, ubi dicitur, eum 'saleges nulla alia ex causa ius terecant, quam quod iudicio populi receptaseat. de infra. Id d receptum est,qu.d leges non sium fisagio legi toris, sed etiam tacito consensu iamianum per δεθetudinem abrogentur. Propter haee communis est sententia iaceeptationem
populi ad obligationem legis necessariam esse. Abbas
143쪽
118 De lege in communi, id ei HS CAUIIS.
lib. saap. 4 .quas. t. quaest. Din a Dri edo tis. i. de libeν-tata Christiana cap. 9.iacam. 1. de alij,quos refert Suare et lib. 3. de Ierib cap. 19. inmine. & Aror supra. Bonae inad β. a quali. r. funes . . num. 1 . salas as lego. HLIM. t 3. fct. . s. a Nihilominua seeunda sententia affimat non esse necessariam ad legis obligationem ae eeptationem Populi, sed polli Principere. eui commissa est potestas regendi populum . legem set te obligantem lubditos ad illius obseruationem e tenet hane sententiam Turrevi cremata ιn ἔ.1aeo, dis Caldin. Zabarella in prorem ia
Medina αδε restiitit quas. 3s au qaimaem.& de potestate tenet Salas & Bonaei nasupra. & va'. i. a. ius ut . Is s. cap. s. sua r. ii, 3. LIuis. cap.r9. ct lib. 4 cap. is. 8e alsi. Mouentur primo . quia vel Prineeps potest popillum di ringere ad aceeptandam legem a se latam,vel non si non potest diminuta est eius potestas,& inessicax ad regendum populum; si potest populum adstringere, iam aeeeptatici populi necessaria non est. Ergo se eundo quia Rex,impetator de quilibet alius legissator Q. premus, punit transgressores sua legi L neque admittit excusationem , quo populus nondum accepta uerit, uia hane aeceptationem populi intendit legi ilator ahil ire. Ergo signum est aeceptationem populi ad Iegis essentiam necessat iam non esse. s Vt ergo eum distinctione procedamus. primo int- mandum est, cessate legis obligatione, si de facto non
sit usu recepta. ita eommunis sententiar neque secunda contradicit, ut notauit Suar.lib. .eap. s. num. 9. Dis.
scultas tamen est, quando Gnseatur lex non esse usu recepta: non enim e sim proponitur populo obseruanda, neque instat tempus obseruationis, potest diei tune non recepta et quia actu simpliciter negativus non inia ducit non viam, vel desuetudinem : ut eum omnibus Doctoribus tiadit Retor tom. t.tib. Deap. 4.qMas. . salas
reg. cy tam. t. qua se c-11. Dicitur ergo lex non esse usu Iecepta, quando instat tempus obseruandi illam. de desacto non obseruat uir illa ergo non obseruatio, seu transgressio dicitui legis non receptio , quia in usu, &obseruatione lex non te ei pitur. Hae autem non ota
seruatio s ecimpleta, & persecta st, eseax est ad legis obligationem impegiendam : nam si consuetudo legis
conrraria tollere legem reee pia potest. cas. vltis canis sustAdone non minus desuetudo, seu non uius legis,essi. eax erit impediendi obli ationem legis non receptae. Io Sed inquites, quae requitantur ad hune non vlum indueendiam primo liqui titur, ut hie non vias intro. duchus si a tota eommunitate , vel saltem , maiore illius parte,quia consensus maloiis partis, est consensus communitatis. I quoam orisfia munisipatim, & tradit
eum Pano imit. Antonio,& aliis suar. Γόμ. eap. 6.n. s. Azor rom. icita. s. eap. . quas. 3. Seeundo requiritur ab
aliquibus eo sensus saltem tacitus legislatoris,quo censeatur in desuetudinem eonsentite hic autem consensus tacitus tunc habetur, eum lex non obseruatur sci te legio tote . de non puniente transgressionem: ita 53 lues .v. in I x ι3 6 Guia Probabilius multo est, imo certum ex ignorantia Principis possie desuetudine, seu non viam introduci, qui suffieiens sit legis obligati nem impedite: ita relato Felino is e . i . Atreusa, ct
ραe n m. Ratio est manifesta: s enim eonfoetoeso etiam ignorante Principe abrogare eius legem potest, ut dicemus loquentes de consuetudine ; fortiori de suetudo eius esicaeiam poterit impedite: Adde eum Aetor. 8e Nauari sura, legi satorem habere hane voluntatem . ut eius legea obligationem retineant, dum non est desuetudo. sue non viva contrarius, sevit h. bet voluntatim, ut eius leges Obligem. dum in contra ticis non est praescripta consuetudo. Tettio tequiti tui, vi pro aliquo tempore duret hic non usu , seu de suetudo, quia debet contra legem praescribete. Quod autem tempus requiratur, Variant Doctores: alii lem. pus 4 .annorum expostulant .praecipue vi adue isti, te gem ea nonicam praescribatu I aliJ decennium:alia nul lum assignant tempus determinatum, sed prudentis at bittio iudieandum elle .Dicendum irgo est decennium si fluere . siue usus , & desuetudo procedat ignorante Ptine ape,sue sciente. De et nium Iepulatur in iure loti gum tempus erras recepta in cap. tit. de eon ortia iri 6
Sed consuetudo longi temporis suffeit ad tollendari legem te eeptam Ergo a fortiori ad impediendam obli gationem legis non receptae requiri debet: N ita do
pom. t .ansi ib. eap. 4. uas 4 Suar. lib. .de legi, cap. i5. nam . ia. Adde sciente Principe eius legem non obset. nati a maiori parte populi. & ex alia parte roti punis
te transgressores .cum possit,censetu I tacite an eius ab rogationem consentire : neque netila Dum est itive
decennium , sed brevisimo te poIe, uro, vel altero actu tolerato, lex eessabit: ita aliis relatis doe i Stia: I ι. .de legaea . i num. li .Nauarraοσι. de consis At ues. m. 24. Azor tim. lib. s. eap. 4. s. Ed si priticis. desuetudinem ignoret, eis Azor quo. . 6. dicit decennium necessat id tequiri, nee minus suille e re : at
probabilius existimo eum Suarez cap. 16. num maianus tempus suffcere, praecipuὸ in lege ciuili,quia de eennium suffeit ad abrogandam lexe in via receptatu Ergo minus debet requiri ad impediendam eius obli .gationem. ii Di eo seeun/o Dum lex desuetudine, uel non .su abrogata non est . Obligat subditos ad sui obseruatio.
nem,quia non habent, unde excusentur; excusati enim
poterant, vel quia legi sator non intendit eo, Obliga re . quod non est credendum, cum potius intendat legem suam stabilite di vel quia usus, di desuetudo en in contrarium; sed hie usus ,& desuetudo non excissati quo usque decurtat tempus praescriptionis. Ergo. ita Suater id as a fi num s. Quocirca mihi non proba tur quod dieit Ahor seupraqAU. Dea Nauarc cons . a.de consitur qω .s .num. i . primos tran kressores non pee. eare,s tiansgressionem sciat legi sator, & non puritat: quia ad hoe,vt seiat transgressionem se fissator, supponitui et an 'tessionem esse. Ergo ex scientia subsequeti te honestati transgresso non potest. ix Aduertendum tamen est,regulariter loquendo, smaior pars communitatis legi resistat, usque seiat P, in ceps, neque puniat, excusari reliquos ab obseruatione legis, etiamti non praeterierit tempus suffciens ad de suetudinem praescribendam, quia tune adest in mirioli parte populi probabilis opinio de voluntate Prine iris
nolentis cbligate. Deinde, quia talis obseruatio moti cedit in bonum communitatis. eum non Observet maior pars communitatis, sed minor, 3: ita tenet Nauarr.& Azotues , de consentit ex paste suare et ilis eo. avi. M.f. ctia es Io. 3 cap. 9.sne num. ι 3. Quae autem censenda sit maior pars communitatis , iam supra diximus. Seeuudo aduertendum est, s lex nimis dura , de grauis si, vel consuetudini contraria. puteruot tua. c. xcusari omittente eius obseruatio in m :qDia proba
bilitei praesumere debent, vel iguorare legislatorem
144쪽
giis euitatem, vel apposuisse legem non cum intentio me obligandi ad eius Ohletuantiam, sed potius cum intentio ite experiendi, quid circa illam senserint, constater dictis in puncto antecedenti. i, Restat satis iacete argumentis num. adductis. Ad ptrinum concedo legissatorem a populo potestate n aecupisse ; sed nego accepisse eum illa limitatione: populus enim iudieauit conuenientius sibi ella omnem potestatem regendi, in unum caput transset te, nee tibi partem reseruare ; quia si e magis subditus erit , & magis eum sito capite unitus. Alias si populi acceptatio, te consensus ad legem requiteretur, populus se rigerer, non Rex regeret adaequate populum. Aes secundum saepe communitatem tes stete legi non quia iudicet sibi di seon uenientem tale, sed quia sentit subiectionem, & gravamen impositum. At si legi res.stat.quia iudicat sibi esse distonuenient .vel quia in iusta vel quia nimis grauis . tune lain dax inus probabile esse effeti sati ab illius obseruatione, & per haec patet ad confirmationem. Ad tertium negamus illum modum se tendi legem esse aptiorem , quia derogat potestati legislatoris quae cedat in bonum eommunitatis. Adde ex illo modo se ren3i legem plutes teq erentur dissensones, quia non
acile populus unitur , vi exploretur eius consensus, praecipue eum per non obseruantiam legis debet introduci. Ita quatici argumento petitur, qua ratione possit pO.
Pulus a lege appellate, vel supplieate 3 Dicendii mergo est, 1 lege lata ab infelicite legi satore appellati polle ad superiorem e non quia i t initista suppono enim iustam , & validam esse legem . sed quia onetosa iit ; haee enim ratio susicit ad interponendam appellationem, quia est eausa rationabilis : a lege autem supremi Principis appellati nullo modo potest ; quia appellatio Aebet este ab insetio te ad superio tam , quia habet effructum deuolutivum. & suspensiuimr at potetit suppli- eari a lege , hoe est , rogate legissatorem, ut legem toliat ; in hoe enim nullum est in conuaniens:& sic de A. Eho usus obtinuit, pixeipue in legibus pontis et is quae quia seruntur pto toto Othe. Ac saepe alicui prouinciae.
Ad quintum admittimus eonsuetudinem, & gesu luginem habete vim ablogandi legem , & impediendi eius eis eae iam, s praesetipta sit Ad ultimum delumptum ex ιυδ quib- , di eo legibus
non alia ratione nos firmitet teneti, nisi quia usu receptae sunt: absolute autem ad earum obse tuationem ex sola voluntate legislatoris tenemur.
i4 Sed inquite, primh, an sacta sipplieatione , vel appellatione ad Pt incipem pro lege lata reuocanda. liceat subditis interim ad uetius eam proeedete, ae si lex
lata non esset Respondet sua ter lib. . de legil ιυδ p., c. num p. durante supplicatione nihil saetendum esse contia legem: quδd si id fieri non potest sile scandalo, vel graui rerum mutatione, ex benigna inter pietatione Plinei pis iudieandum est cessare legis obligationem. Et hic modus dicendi mihi probabilior appa et . quia supponimus legem tune obligare ae proinde subditos exeunti
tur : assirmant namque,quoties populo est iusta, & tationabilis eausa supplicandi pro legis revocatione, in interim poste agere, ae s lex posita non esset, quia se videtur vi u receptum; de quia hue est conueniens soacti Ecclesiae,& teipublica gubernationi ne sei litet subditi pro tunc legis Onete premantur,donee legissator mentem suam magis explicuerit. Fateor hoe esse probabile, sed quod diximus plobabilius, quia non est sussciens Iatio praesumendi legissatorem nolle obligates diros, quando subditi habent lationabilem ea am supplicandi pro reuo eatione legis a stare enim optim h p
test adesse eausam sussicientem, ut petatur reuoratio readesse esseaeiorem, ut non eonee datur, quare certa legis obligatio ex dubia eausa eessare non videtur. is inquires se eundo , an si ptineeps audiat petitionem, de supplieationem communitatis pro reuocanda lege, & taceat, eenseatur legem reuocare
probabilius existimo reuoeare , quia tenebatur legi insistere,& subditos ad illius obseruationem urgere, sanimum habi bat obligandi ; estim igit ut nihil horum
iaciat, censetur petitioni illorum annuete:& ita docet Bonae ina dupiat. t. de legibi ,3AU. . pMnes. .n 43. Salas ἀνα . 4 nam. xi. Limitant tamen, nisi ex coni ctutis colligetetur clar/, taciturnitatem Principis nonas tollendam legem dirigit sed poti as ad illam firmandam ,eo qid i Laui . & benigno modo intendit subdi.
tos ad sua obseruationem pertrahere.
Vtium lex ciuilis, & Eecles astiea inducat obligationem in conscientia, At sub peccato. probem non posse illigara A eoAsilantia, ct sub
11 Cessat .s statio legis si ex pami ubditammst Diatia; est tiae funilara in ρ UMmptiane non obligar i 3 Eeem die.natims non in praesumptione facti, O LIIm. θά in pstriculo illis fundetur, quia tune os stat.14 2Gu di .ndum de Iete inartialuojudito grauarae.1 Elege diuina,& natu tali nullus Alibi hal. De te O ge human, tam Eeelesiastica quam ciuili ausus est Gerso stari. NE .ae tita stirituaιi, ιes. 4 ia has. sa. assit mare non obligate ex se, de in soto conseientia sed quatenus solum de elatat legem diuinam. Idem sentit Almain .de Deo ei .isi ibis mi est. Ecclesia,Op ia. Moueri possitiit primo ex illo Pauli ad Timoth. i. Doro non est pinia. Ergo his qui iustitiam per Bapti cmum adepti sunt lex imponi non potest in conscientia obligans. Similis loeus est ille ad Galat. l. Silpiritu δε- cim. ni. non es o sub Iese. Ergo lege arctati non possunt, qui spiritu ducunt ut . Secundo omne peceatum destit Dit Augustinus esse dictum . iactum , vel eo neu pitum contra legem Dei. Ergo non eontra te em horuinum. Tettio proptet peeeatum mortale est poena in se inteonstituta ; sed homo non potest talem poenam impci
145쪽
13o De lege incommuni, & eius causis.
nere. Ergo non potest sub illa poena Obligare Et go ni npotest obligate sub peeeato. Quatth lex humana praeeipue ei uilis solum iespicit bonum commune politiis eum rei publicae : sed ad hune finem non videtur necessaria obligatio conscientiae, quae est in letior, de bonum cuiusque proprium Ergo. Quinto homo non potest eognoscere ea quae in conscientia alterius geruntur, elim scilicet ex persecta ieientia , de ex perfecta libertate procedat quia solum videt ea. quae petunt: Deus autem intuetur eo t. Ergo non poterit illum in conscientia obligare., Nihilominus eerta sentemia est tam legem Ecclesiasti eam quim civilem habere viam, di essicaciam obii-gandi subditos in ei in seientia: ita ut transgresilites illa
sisti solimiιν in subalaa H ό di taliter subdita est, ut s potestati resistat, Dei ordinationi telistit: sed qui Dei ordinationi te sistit. peccat. de sibi damnationem aequi. rit, ut ipse inet Faulus dieit Ergo qui resistit potestati,
peccat. de damnationem acquirit. item qui non au itheelesam, reputatur ut ethnicus3 publicanus. Mat. h. is Ergo eommittit peccatum. Ratio autem praeeipua est, quia quicunqtie legissa tethnmanus , etsi a republica accepit potestatem tegendi ipsam a Deo illam immediate aceepit, posta electione reipublieae,iuxta illud prouetb.3 per me R ges νιη'am, es coriiurares letum iu ia vicarnant. di Sap. 6. Audua Reg. niam vita est a Domina potesas vobM. Ergo cum imperant. nomine Dei imperant. Ergo contemnentes eorum mangata, Dei m sudata spernunt iuxta illud Lucae io. Qia vas audi , νω a Uit. ct qui vas ferme, meste ais. Quocirca eo ipso quibille ista icit humanus te gem imponit, Deus obligat illam seruate , & pcenam
aeternam transgres tib is coiiiiiiii.quia nomine ipsus.& pet potestate in ab ips, Vera acceptam legem in tu,nst. Dices,ergo iransgresso i legas sumatiae non est reus culpae, quatenus legem humasam violat, sed quatenus violat legere diuinam ibi inelusam. N. sanda est e δε- sequentia, quia lex Dei de seruanda lege humana, non adesset, nisi humana poneretur. Qua pio pter Duelligi non potest peecate contra hanc legem .diuinam , risi humanam violando, ac proinde vitamque legem in se. latabilitet violat. Ad te. polle legislatorem obligarebis legibus ineonscientia.eli maxime necessarium gubernationi rei publicae, & bonis motibus subditorum, qui si hane obligationem in conscientia hi, re non possunt, sed solum timore poenae di bent dii et ad legem seruan/a n . nullam legem persecte seruat erit, solum enim obseruationi illius attenderent. quando viderent esse iudicibus manifestandos , 5e poetiam i Ilis esse lintonendam. Quod esset apei ,re viam hypocras, S sinu.
3 Eae his Aelle est respondete argia mentis . pro seritentia Get n. Ad loeum Pauli, rasto non in Ieaepsia: respondeo primo eum D.Thom.in iliaim locum. Don elle impositam legem, tanquam onus ; quia illa Don grauantur: habitos enim illotura interior ad sit nan flam legem ii eli. nat, iue ite ips sibi sunt lex. seeundo responseo non
ego impositam iusto legem plo ipsi, iusto, sed pro iniustis quasi dicet et paulus: Si oraucs essem iusti, R illa nee essitas esset imponendi legem , quia ipsi s bi egerit
lex. Imponii ut leti ad eoercendos malos: at scioei P cista omnes tam iustos, quam i mustos alligat. Teditio iusto ticiti est posta lex ; ut sub illa tanquam sub paedagogo eo Diiceatur, si quidem spiritu chatitatis iii Lotium dirigitur ,& a malo arcitur. Eo flem se te modo respondete possumus ad locum illum, si δὲ viti aucἰ--ni, non euis sub ling. . id est. non estis sub lege. tanqi iam sub Oneretiaeque ic gas poena vos urget,aut premit. cum spiritu charitatis ducamini. Hieroni in is vel 5 explicat:
Si spiritu due imini, hoe est , si spilitis Christi indotiesias . non estis sub lege antiqua, ted liberi estis a iugo legalium caeremoniaio m. D Thum dicit: si spriitu di cimini. noti estis sub l ge id est, non e iiis coriatis texi. Ad seeundum' admitto omne peccatum ellia comi a legem Dei. sed non itide inseri ut noli elle contra te gem hominum. cum illa quae sunt eontra humanam te gem. nece stat id sunt contra legem diuinam Ad lettiuiti concedo non posse homi te in sub poena
in seini dilecte ob ista te, ut seruentur eius nisiadata, puteu autem obligare i ridi recte quatenus clim ios obli gatione eoniuncta est Obligatio legis ae e ae .se ter. uandis mandatis humanis lub poena inscrtit: quoa as rosito exemplo explicat Suar.ι iocas. 1 i. m. a 3 PQ client in 1 rinceps aliquam να iam sibi propriam . ex testiuata in suae iurisdictioni astigii are ita nig c. ac D t: b Ileges suorum e ubernat Ortim, tunc ei ina pub: triati aes obligare noli possent dilecte ad seri ligas .iis S es. s. sub poena illa a Ptine ire alliguaia, qtata H am ni PDiae re non potium t at ,bligant Didi ricte, siquid ira x eo. rum ob igatione, tuquitur obligalaia , quoui ri Dorsi ponit, ec parita, quam transsici ibi ibtis imposivi. est. Ad quartum nego. necessaliam non esse hanc obli. gationem in eo tintentia ad botium commune cum labυnitate motali, bonum commum politicum standus debeat. Ad quintum neganda est eonsequentia ; bene enim potest homo homilae in Obligate in eos cieritia a 4 autii externos,elianas ea . quae in conscientia gerianti I. non agnoscat, quia non obligat pet te ad ea . quae in coa seientia fiunt. sed ad ea,qtiae exέmus pici id aut . 4 Sed inquites , an luee oblig itio ad omnem legem extendenda sit a Rel piratio ι x re repta omnium Thrologorum, 1
Iuristarum sententia,c m D. Thom I. . 7s ab . . L. ωνι. 1.
ad .es σώ4 3 93. tri. 1. in cap. avisti, da st , es iis l. vut ἐνι- .g. .. luilis nullam testem elle Dil , q,iae vim obligandi non habeat: nam ii lex est υι ia 3..ii.i , 5. la. tionab l s.a superiore procedit. qtiatemi, triperi Di ea,N quatenus pue statem habet cum tutentione obli, gandi s iso de facto obligat. N que ergo i telligi Piaceptum lan postum esse subditas. N s bd ti obligati non e sse parete , quia ut superiori pimelo diximus. e Ilege diuitia, & naturali talibus praecepta; obediendum ests Metum ut baee doctrina elatius innbtestat . placet aliqua aduersus i tam pio ponere. Et quidem plures in iure videntur elle leges nullam obligationem inducetes.primo lex est iure genti iam statuta homincs io bello captos redueere in setoitutem. bella Diti uel e uersus Oc pantes tetras nostras qDae tariun Deisi Dum vi dent ut obligate; nemo enim cogitur captiuos ii, st. uitutem redigere, ne qui bella. aduettius Deci pantes initisse eius bona. inooele Secundo plures sunt leges per mittetii es aliqua mala in re publica vi ma:ora vitentur, ut constat exta oriunis.a f.; iuncta stolia Aliae enim leg s bona per mimant, non tamen Lb'agam ; pe io ait tantur enim scemadae nuptiae r nemo tamen a dias
obligatur. Tettio ptiuilegiu ist lex pti sata cappriu 'gium . . s. de tamen non adsti insu priuilegialum ad
146쪽
Tradi . III. Disp. I. Punct. XIV. 13 I
eius usum , squidem potest ei te nuntiare re p. etim iam nati risin, de ruuiaris. Quartδ leges poenales vere leges soni , Ac tamen non obligant ut subditi ex illis , ad summum enim obligantur ad susti nengas poenas,s imponantur. Quinto constitutiones ρ'utium teligionum, leges sunt,& tamen ad nullam culpam obligant ; imb, neque etiam vident ut obligate posse ad sustinendam poenam: nam poena nunquam potest imponi, nis pio
culpa. sexto consilium inter leges enumeratur,ex ι .isia
tu tirim ,st de legibus, & tradunt ibi communitet Doctores. & iamen consilium non obligat. septim d ux undata in praesumptione . vera lex est, de tamen non obligat in conscientia , ut est eommunis Doctorum
sententia. Octauo obligatio legis a legissato te pendet. Ergo potest ipse pro voluntate sua limitare obligationem. Ergo poterit omnino tollere,& solum ad subiectionem poenae obligate. Ergo non est de ratione es iussi bet legis hane obligationem indueete. Ultimo sanctiones plurium religionum ad nullam culpam obligant, fle tamen leges sum. Ergo.
Ag ptimum dico, polle homines in bello iusto ea-ptos tedigi in se tuitutem, legem proprie non esse, sed
a cultatem utilem concellam , bellanti iuste ; ide6que litii e saeuitati tenuntiare optime potest. At quia ad
huiusmodi facultatem tute ipso sequitur obligatio in
omnibus aliis , ne sic vineentem,& captorem in seruitutem victos redi entem perturbent . ideo te spectu illo tum lex proprie est, Se diei potest.
Ad secundum de tertium eodem modo respondetur,
permissionem , & priuilegium quatenus particularis et sonae concessum, seu quatenus permissio, & priui-egitim est; non esse proprie legem: at esse legem,quod ex illis proximE l8e immediate conseqititur, eonsequitur enim in omnibus subditis illius, qui permissionem. vel priuilegium concessit, obligatio non perturbandi Vtentem permissione, vel priuilegio. Ad quatium 3c quintum concedo, leges purὸ poenales esse vetas leges. etiam fi non obligent in conscientia ad actum immediatum , ratione euius poena imponi- tui 1 suime it enim. s ex illi obligent ut iudices ad poenas imponendas , vel subditi ad soluendas poenas se posita legis ti an gressione vel ad sustinendas poenaseasu, quo imponantur a iudieibus; hoe enim ultimum ad minus est mee latium ; quia aliis non poterit superior emeaeit i subditum punire is subditus obligatione ea reat sustinendi poenam, seu non res stendi r edmveth dicitur non posse esse obligationem sustinendi poenam, nis praeeedat eulpa ; respondeo, nisi praeeedat culpa quo ad Deum , nego sussicit, si praeee dat eulpa, quoad homines, Ae in foro illorum. Ad sextum eonsitum latὲ dici legem non proprie, habet enim eum lege quandam similitudinem, quia dirigit, Ae docet. quod faciendum st.
Ad septimum dico legem fundatam in praesumptione facti, siti delicti esse vetam legem , s praesumptio
Cum vetitate conueniat: seeus veth , si a veritate discordet , tunc enim erit vela lex, sed praesumpta,&ideo tune sollim praesumpti uc erit quis lege obligatus,
Ad octauum eo nee do posse legi satorem limitate pro sua voluntate obligationem legis , ut diximus insuperiore tractatu peccatis , di M. a. & obligate ad culpam venialem in materia grauit attollere omnimodam obligationem perseuet ante lege, esse impossibile, quia si perseuerat lex,pei seuerate debet praeceptum,&obligatio , quae de ratione illius est ἐ s veth sollim ad poenam sustinen/am obligat. non veto ad actum immediate praeeeptum, solum erit lex proprie quoad poenam, Ac voeabitur lex pure poenalis. Ad ultimum eoncedo esse eonstitutiones pluris mreligionum ad nullam culpam ex se obligantes ; quia
ita voluerunt illatum religionum sundatores: Ze leges humanae pro voluntate legi satotum obligant ; vndes legi nator non intendit in conseientia obligare, nullam in conseientia obligationem inducere potest ; & ita sancitum est in eonstitutionibus nostrae societatis c. p. e. s. de de regulis Ordinis Praedicatotum doeet D.
de constitutionibus ordinis D. Franei sei idem Sylvest:
satellus in priua miris. p. a s. & generaliter de his omnibus doeuit Thomas sane he et plures reserens Ita .s .in
VasqueZia fui. 13. cap. D num. 3 s. Bona cina δίμι. l. quast. r. punis. . g. i. min. s. An veth dicendae sint haeeonstitutiones leges, aut e nslia quaestio est leuis momenti di placet tamen mihi stodus dieendi Thom saniae her, de Suare Σ. Bonae ina supra, neque esse leges proprie, neque propriE consiliar assimilari tamen legibus, ac proinde leges esse dicendas. Non sunt leges proprie, quia non ligant, eum de ratione legis sit vine usum, &obligatio: ut late probat Suare et lib. 3. es. Io. . num 3. Neque proprie consilia,quia eis de rebus ad persectionem pertinentibus snt , ii perativo modo procedunt,3e a superio te habente aut notitatem tondendi veras leges. 8c praecepta fle ad bonum commune ordinantur: in superque transgredientibus illas eonstitui iones imponitur poena, quae omnia sunt aliena a eonstio , &assinia legi: eaque de causa leges diei debent, sis , ut
plaeet lyona cinae, di eunt ut tegul ae, seu ordinationes, quae ordinant,& dirigunt ad bonum,ostendendo, quid faci Engum si, quid vitandum.
Sed quid dieendum de lege iniusta , an obliget in
conscientia 3Ttiplieiter lex, seu praeceptum iniustum esse potest. Primδ ex parte rei praeeeptae. seeundo ex parte legissa,
totis. Tert id edi parte subditorum. Ex Patre rei praeeeptae est iniusta lex , si rem eo nitariam bonis moribus, vel contrat iam bono communi imperet. Ex parte imgissatoris est iniusta, s potestatem non habeat serendi illam. Ex parte subditotum potest esse lex iniusta, si
defietat fundamentum , de ratio, ob quam lex, & prae eeptum illis imponitur.3 Die ergo piim δὲ si lex si iniusta ex parte rei prae
ceptae, quia praeeipit rem bonis moribus contrariami
elatum est non obligare quia esset obligatio ad peceatum. Item lex humana est pati iei patio legis naturalis:& diuinae r non ergo potest esse illi eo nitati a. quZd saliquando aduersetur,ea in parte non est lex,neque illi est obediendum i quia prae Tat magis obedire Deo , quom homιnibus, Actorum 4. Quhd s bono communi rei publieae aduersetur , etiamsi quod praeeipit malum in se non si, non est illi obedienaum, quia non est lex. Legissator enim qui eumque si, non habet potestatem condendi leges, nisi quatenus rei publiea utiles sum jam s legi sator sit Eeeles asticus, non est illi data po . testas a Christo Domino , in destructionem Ecelesae, sed in eius aedificationem I si veth sit legissator elui lis eum a te publiea aeceperit po festatem , non potest diei in dest luctionein ipsus rei publier aeeepisse , sed potius in illius aedifieationem , fle eommodum t se
s Di eo seeundo si iees iniusta si ex d sectu potestatis in legi satore certum est non obligate, quia de se itfundamentum legis . debet enim procedere a superiore, qui vere superior sit, vel taliter existimetur. io Hinc oritur non leuis dissctilias. an legibus latita tyranno obessiendum si videt ut enim illis non esse obedien quin quia calet potestate leges se tendit neque vere superior est, neque talis existi inat uti supponamus
147쪽
132 De lege in communi, & eius causis.
enim tyrannice regnum usurpasse, ae proinde iurisdictionem. Item non adest communis error populi eum titulo colorato ; sed potius adest eommunis omnium
cognitio de usurpatione iniusta iudiei j Nihilominus dicendum Est legibus latis a Rege tyrann Aum pacifice possidet tegnum. neque a re publiis ea expellitur, obediendum esse. se Salas alios referens dis'. esin. num. 4. Lessitio lib. a.deius. cap. 1s. Al. 9.
praecipua est, quia praesumendum est rempublieam date tyranno potestatem leges , & sententias serendi, dum potestate eatet expellendi illum a regno, ne incommoda multiplicentur,& Omnia snt eonfusione.& perturbatione plana:& ita dicendum est esse supeliotem dum Occupat regnum,& habere potestate m,quae necessatia, republiea iudicatur ad lectam sui gubernationem , in hae enim concessione respicit respublica utilitatem propriam, non tyranni. a Dices. Ergo tyrannus serendo leges,& sententias non peeeatues quidem utit ut facultate tibi data. Con sequens videtur salsum , quia illa facultas non est data a re publiea voluntarie,sed quasi coacte,& ad redimendam vexationem Ergo usua illius est tyranno illieitus se uti usus pecuniae est illicitos usurario. Item, . quia utendo illa saeultate, se quas firmat in tegno, de potestate usurpata. Huic Obiectioni respondet Leuiti,
tib Σ.δει .cap. 19 Aub. 9.num . di Suare et itio. 3. de letib. cap. IV num. 9. peccare quidem tyrannum leget, & iententias ferentem ob rationem dictam , eis magis pee- caret, si sententias, de iudicia non se tret : Ob quam rationem licitum est subditis inquit Lessiusὶ petere atytanno leges, quibus gubernemur. ει sententias, quibus in pace cullodiantur ; quia petunt ab illo non absolute . sed ex suppostione, quod velit in regno pets-sere,quod est petere,& consulere minus malum. Vettim mihi dice dum videtur probabilius eum Bo. nae ina & Sillas sapia irrannum non peccate in sententia se tenda di legibus condendis,supposto,quod velit in usurpatione regni persistere. Tum quia posita illa voluntate obligat ut ius petentibus dicere. Ergo non peeeat dicendo: tum etiam, quia si ipse peeearet, facta illa suppositione,qubd velit in regno pers stere, peccarent subditi petendo, quia licet minus malum esset, est
tamen malum: at nemini lieet malum, ut malum pete. re. Neque verum est talent potestatem inuoluntarie a te publica esse datam: nam supposio violenta occupatione regni. non nuoluntarie, sed nimis voluntati E &libete habuit facultatem serendi leges, & sententias; quia hoe non est in bonum ipsus t)ranni, sed reipublieae; seeus vero & de pecunia data vi ratio, cuius datio immediatὸ est inuoluntatia, quia non cedit in utilitatem dantis, sed tecipientis. ix Di eo tertio . s ex parte subdito tum cesset fundamentum , de ratio imponendi eis legum , de pta ccpta,eessat illorum obligatio, hae enim de causa lex, quae sun datur in praesumptione, non Obligat si vetitas piae-
sumptioni non conueniat. se Nauarr. U. io . num. 134. Er p. 2 num. 62. Quariu u.cap .cum eges, de re Iamens num. v. ct in ephome decret. i. p. p. . . . num'. Suare E
qtiast 6 art. s.ctseqq. verum, ut haec concluso,& do estina communis recte intelLgatur. supponendum est eum supradictis Doctoribus, Salas .HOnae ina, Suare et de Vasquet. Basilio M. duplicem elle praesumptioni ni, aliam quae sun datur in aliquo iacto, seu delicto; aliam, . quae iandatur in periculo illius,seu,ut alis vocant, alia est praesumptio iuris ge quolibet casu singulari ; alia de communitet in illo contingente. Quando ergo lex, scupraeceptum set tui ob praesumptionem alleuius facti, seu delicti,seu proprie Oh praelum pironem iuris de all- quo singulati easti : tunc si praesumptio veritati non conueniat. cessat obligatio legis, & in hoc sensu est uera communis sententia affirmatis elle legem iniustam,& deobligantem , quae in ptae sumptione finiatur. Et ratio est mani sella quia tune eessat adaequatus finis legis, de praecepti, & consequenter debet ipsa lex cessale. Quare s super tot insistat in lege serenda. quia vcritatem ignotat, subditus deo bligatus erit obedire , quia
solum in praesumptione est lex , non in veritate. Expli eo aliquibus exemplis. Primo, contraxisti matrimonium impedimento diti mente , cogeris excommunicatione reddere debitum uxori petenti, non tenetis, imo nee potes obedire, xcv.tuanos. cap. ιι ροι oonfii . ct cap .im ustiam, a sententis amommunicas. Seis cutido, si per salsos testes eo. uineatis esse Petti debitorem & eo inpellatis soluere, non teneris ἱ quia tota Iaiatio et dicepti . 3e obligationis tibi impostae , est, qui aptae stimit legi sator te debito tem esse; sed tu vel ἡ debi
ait' io. se l. . Quocirca s de facto 1oluas, poteras uti occulta compe satione, quia iniuria tibi est illata in te, etsi in scito externo Bon praesumatur. Habes ergo ius quoad possis illum tepellendi.& ita docet AEut i lara. lib. cap s. quest . . vasque E lom. 1. dis I6M cap 2.9 3. Sayrus inclaui retia lis. 3 cap./.n 8. Suate 2 de legis.ι.b 3. c. a s lib. cap. Io.n. . Bonae ina uis'. i. de legio.quas. i. pu N. . g. m. i. De, ct num 6 Nauarr. Valent. Sanehez.de Salasse νώ. Tettid, si priuatus es ossiciis,muneiatibusve honorifieis . eo quod descendas a patre condemnato,& eriminoso quia ipse timore tormenio tum tibi crimen imposuit. vel per falsos testes se probatum fuit: si tibi eonstat veritas in eoiit ramum, poteris in s ro consciantiae uti ossit iis,& muneribus , quia non teneris illi sententiae , utpote fundatae innita praesum ptione Aelicti obedire se Bpsi .de Leonfvria n. C. Maia
Sed cibi ieies. legislatot iuste procedit, quia pro dit
secundum allegata, di probata. Ergo eius sententia legitima est. Ergo teneris obedite. Ergo soluere. Et g non poteris uti occulta compesari ne. Item ratio piae ei piendi non est debitum a parte rei , sed in existimatione iudieis,& probatione legitime sacta : haec autem ratio semper pelle uetat. Ergo semper perseuerat finis, dc ratio praecepti. Ergo Obligat praeeiptum. Deinde sexcusatis a soli itione ob iniustam in re sententiam. Ergo non poteris soluete sponte,nis velis donare, quia cooperareris peccato altei ius Respondeo legi satorem iuste procedere quoad se, de secundum suam conscietiam . non tamcn quo αδ lem ipsam,eaque de ea usa non tenetis obedire. Ad confit-mationem dico aliam esse rationem finalem piaecipiendi aliam occasonem imponendi praeceptum: pia sumptio, & probatio legitima occaso est, qua mouetur legista tot ad imponendum praeceptum. At ratio finalis, seu finis ipsius praecepti quέque intenditur obtinera est satisfactio partis.& cum haee non si, quia nihil debetur, essici tui finalem lationem praecipiendi in illo casu omnino cessare. Ad aliam confirmationem te spondeo te non cooperari pece aio etsi non animo donandi i Ol. uas, sed potius reeu petandi se solutum, quia illa solutio de se non est mala i seliti noti est mala solutio vitii a rum .eis aeceptio si iniqua. Habes tam: ti sui si octii emeausam e meielidi illam actionem, cui acceptio iniqua coniungitur, nempe ad redimedam tuam vexation ira, ne amplius non obediendo graueris Ita in ad vitandum
148쪽
standalum , quod sere semper orti ut ex inobedientia sententia: in soro externo legitimae:& ita docet nona. ciria,salas, Ze Saytus supra. Tertium exemplum sit. Constitutus suisti haeres Ioannis, non fecisti inuentarium, ob cuius causam condemnatis soluere debita Ioannis . quae tamen debita excedunt haereditatem. non tenetis secutidlim satis probabilem sententiam soluete; quia talis sententia, de praeceptum sundatut in praesumptione delicti eommissi , scilicet te occultate bona Ioannis , haei editatεmque se scientem esse ad omnia debita soluenda & ita doeet Sualeae det g b c . Is .n. s. Sayrus Iab. 3.e. . n. 8.Sylve irati hae, quas. 9.Bonacina disp. ia 3 Uetum si lex, e praeceptum non in praesumptione facti,& delicti, sed in periculo illius suin datur, quantumuis in aliquo casu speciali eellet, quia non cessat generaliter,& absoluth .ea de eausa non cessat lex , de praeceptum ; hae enim de eausa eontractus minoris,&pupilli s ne authoritate tutoris, & aliis eonditionibus requisitis, donatio uxoris facta marito, obligatio dotis, renuntiatio illius, aut legitimae, consectio testa- metui, electio,& alia plura sne solemnitate irritantur; quia talem contractum sne solemnitate iudicat ut ha hete petieulum fraudis,& ob tale periculum annulla-ttit;& licet in aliquo easti perieulum non habeat, quia tamen ex natura rei illu3 habet, ea de causa a tute illi. tatur. QDeirca mare monium eundestitium, alien tio bonotum Eeelesiae, sine solemnitate a iure requisita, inualida sunt. quia in modo illo eontrahendi praestamitur, seu potius iugicatur perieulum adeste fraudis: esto inlicie, vel illo ea su nullum st ; semper enim verum est dieere talem contractum se factum periculo tum esse : ita late explieat Sua res,Salas, Bonaei na, Basin
Ex hae eonelusione colligit Baslius de Leonicit. x eligiosorum praecepta prohibentia in virtute obedien tiae ingressum in ollas ob aliqua ineommoda euitanis da, obligate etiam in easu. in quo aliquis eetth sciat non assesse ibi petieulnm,ratione cuius praeceptum impostum fuit, quia esto non adsit petieulum in illo casu, adest tamen generaliter, δe in plurimum,& hoe suffieit, quia suit haee eausa imponendi praeeeptum. Idem tenet Manuel Rodriqueet supra, ex alia tamen
1 Ru isos lex iniusta esse potest . quia inaequaliter subgites asseit, quod potest eontingere in impositi
ne tributo tum , de vectigxlium t s enim sine iusta , letationabili eausa alij prae aliis glauentur, potetunt illa in parte ab obseruatione legis exeunti,quia lex debet esse di qualis,& legi sator non debet eommittere in illa etenda uitium acceptionis prisonarum. Dixi, sina --rion sili eatis nam saepe alii prae aliis grauantur in tri-hntis,tationabili ,& legitima eausa inter denter pleis belj enim, de rurales potius, quam nobiles, mercatores potius . quam equites, diuites potius,quam pauperes. Quate non facile iudieandum est,tegitimam,& rati nahilem causam non adesse, di in easu dubio semperita pi sumi debet. Aduerto item tributum p sse ex parie instum esse,& ex parte iniustum:& tune lex sol uendi illud non erit absolute iniusta, sed solum ex parte, quia utile per inutile non uitiatur. & tradit suareet
lis. i. de Iegibus,cap. 9. num. I 6. Bonacina ius ti . . A lusus, qua l. i. punct. .s. 3. num a
de latios dicendum est di 'ti alione de et actigal. γἀδε cis Iro Sum. diri pars L
Pvsc TvM XU. Vnde colligendum est legem ciuilem,& c nonicam obligare in conscientia ad actum, cui est poena imposita, vel solum obligate ad sustinendam poenam, si imponatur.
a Excommunicaria manar solum est signiam obligationuad Oeniale, excomtinicatio maior semper est moriati. 3 Exeammarieatio ferenda non vitari ν sussciens si
a Sarissis argu .nam Cct 7 aia ii. a T n leuis est dissieultas eognostendi, quanda L l lex civilia. & canonica obliget subditos adactum immediate intentum,vel quando solum obliget ad sustinendam poenam easu . quo legem illam transgrediantui. Nam esto legislator obligare post et subdi.
tos ad actum , eui pcenam imponit, tamen saepe eonintentus est impostione poenae absque alia obligatione. Quaerimus ergo unde hoe sit eognoscendum. a Pro quo lupponendum est alias esse poenas spira-
tuales,alias temporales spirituales voeo, excommuni rationem, suspensionem ntet dictumGraegularitatem, depestionem,& smiles. Temporales priuaraonem p tuniae,exilium, infamiam,mortem, M.
Si de poenis spiritualibus loquamui,cum distinctio ne est procedendum, quia non omnes poenae uni semes sunt i s pcisa sit eYcommunicatio minor, non est sumetem lignum eondemnanssi transgressotem legis ad culpam grauem; bene tamen ad venialem, quia
excommunicatio minor solet ob culpam venialem eontrahi,eis aliquando ob morialem contrahatur. vita tractar. Δaxeommuniearione latius est dicendum. sasuare et lib. - legis.eap. 13. num. h. ct tib4 e. .num. I. Sancher Itb.6.in Secatu.e. 4.-m. h. Vasque E i. 1.dispu4. 4 38. -- 4o. Si autem plena spiritualis si excommunicatio maior, & haee sit ipso tute ut, absque dubio lex, cui hae poena est annexa, ligat sub moriali,
de ita tradit Sanehea ιιι.ε. eap. 4 ntim. s. soa 2 lib. . de legistis, eap. t g. num. 4. de plures alij quos resest, δέ sequitur Bonae ina diom i. qtiast. I. poli. n. o.
Salis d. lui, disp. oses.s.s Quod s excommunicatio serenga est,tune plures Doctores assirmant, esse sgnumstisiciens transgres- sonis sub mortali. Et quidem s eaeeomm inieatio sine
ulla alia monitione. Ae contumacia pollet inferri, cen seo ceitissimum. At quia existimo clam censura annexa
non est peceato, indigete sempet alia monitione, ve
149쪽
Imporatiit ea ge causa non est sui ieiens signum mor talis obligationis. se Petrus de Scitoteli. 3. u excom--niciat. prono est r. Valent. r. 1. disp. 7. quaest. e. panes. 6.φ3.in Ano Ditedo lib. 2.2a Ase, tura Christia na,cap. te his ante 3.propositionem. consentit ex parte Suar. lib. 4.ci 8. H. Ig. inc ubi dixit, ex vi tat .s eensulae,
non satis relligi legem obligate per se.sub mortali, in
quam, tegulariter.loquendo: Zc nisi lex ipsa declaret,ut eaeeommunieatio feratur, nulla alia monitione praemissa. Thomas Sancher Iupra n. sci. etsi sxistimet εx- cum municationem serendam esse signum sumet eo, mortalis obligationis: temperat tamen n. s I .ch seo nisi ad terrotem excommunieatio appcisitast, δe non animo stitim illam sine ulli mon tione inscienti ; de ita passim si hii a iudicibus Ecclesasti eis credit;de generaliter quotieseumque ex eonsuetudine, vel ex usu, trina monitio requiritui non est inquit P sussc ens signum mortalis obligationis r eon lentit Castici Ab. a. iae .ue poen.e. 3 --. 4. Vos qu. disp. i s 8.c. 14s. Hentiquea
Diees,posta monitione noua imponitur censura ob ctuin piae tetitum. Ergo iactum ipsum peccatum etat mottalei Re pon leo non imponi praecise ob factum praeteri tum, sed ob illuss noua rei uentia de contumacia vesti,tum. Nam , ut optime dicunt vasqueZ,suatea de Satichea Isra, bene potest fieri moi tale factum illud
post monitionem Piaelati,quod tamen antea non elat, quia resistete monitioni iaciale cedit in maloiem conia temptum nou solium legis, sed etiam superiotis, rati ne enius causa talis excommunicationis completur.
4 lilem quod dictum est de exeommunieatione, M. cendum est de suspensione, de nterdicto, de irregulatitate poenali quς si absolute piose tantur, de stit cenib-tae . ipso facto semper sunt signum mortalis obligationi .seeus vero s serendae sint. se vasqueet e p. t. n. 48. seqq. Thomas sanehe E 4. Suaie Σ --. I 4. Azor
suspenso, intei dictum. N irregulatitas imponatitur aliquando absque culpa . Temperat autem sancher &Suar. supra,nili suspenso. 5e intei dictum leuia essent, ut alicui ut speei: lis actus ad Neu - tempus. tunc eia in
non esset iudicium obligationis nauis. scuti diebimest de eommunieatione minori.
s Poena item geootitionis degradatioris, de priuatimni, Eeetes,stieae sepultotae indicium sunt obligationis mortalis quia sunt pretiae grauissimae nunquam impostae, nisi ob grauem eulpam r se aliis relatis Sanchran s s i,. adueriit eum vasqueZ Δί' is s. p. 3.m χαΑZot tom. r. inme.-νa b. 1 cap. s. q.. . s. supradicta procedere,etiamsi veiba legis indifferentia snt, vi sta. tuimus, ordinamus , die. quia magnitudo poenae spirituali 4 indieat suffieientre esse in legislatore voluntatem obligxndi ad actum immediath ordinatum, de cui
6 Maicit autem dissimitas est de legibus. siue elui libus, suε eati onicis imponentibus temporales taenas ian . inquam, hae leges obligent in conscientia transgressores ad acti m immediate pr*ceptum. In qua re est prima. sententia assimam, nullam te sem , sue eluitem.sue ea nonica. poenam temporalem imponentem tra .serellotibus, obligate ad culpa mot- talem, nisi id explessetit legislator, quatumcunque per verba praeceptiua procedat: se Natiar r. lare probans sum .e. 1 3 an. s 'tib. .eon I.cons. 3. de constiι. 3e ad- duete pio si Imo j. de Felin. plutes adducit Couari egia.
ubi dicit Pi inope saeen latea nee velle . nee posse suis te b as,& praeceptis obligare ad poenam attonam, sausia conscientia, reputant valde probabile valent. i ridis . . q. l. 6. ijagnum, a - .alteram signiam. de Sa
qui hanc sententiam amplecterei ut. Item Bonacin. LFput. . quas. φι ηυ.7. s. a. nurv. 3. Ieputat piobabilem; siquidem contrariam solum dicit probabiliorem. &g. i. n. a. aistinat legem vetantem venationem;piscationem sine praeiudicio proximi, delationem quarumdam vestium,aut armorum nocturno tempore, ad culpam mortalem non obligate a consentit Salas alp. ao fiat. 9. num. 47. asotii. Is sect . . M m. i . etiam extendit ex aliotu docti ina ad venantes in ne motibus,vel fluminibus alienae communitatis, vel priuato tum dominorum, etiams prohibeat ut venatio,
de piscatio cellis temporibus, vel instruorentis, quia stulti pilces eapiuntur, solum esse obligationem subveniali: de idem est de lege, qua prohibentur merees a ciuitate extialis,uel illuc am portali de de lege registili. di, & alia similia. Mouentur variis rationibus. Ρtimo. quia lubditis non sunt vincula, de onera imponenda sine re alii Asia necessitate: atqui non videtur necessarium illos obligate ad eulseam , s transgrediantur le-igem , cui I ena temporalis est imposta ; suffieieniet enim timore solius poenae, arcentur a transgi essione. Ergo. Secundo ignotate non potest legislator huiua opinionis probabilitatem. Ergo s illa non obstante, non exprim i se velle ad culpam obligare tran te Ilores cenietur consentire illos deo bligatos esset ergo de si ho de obligantur. Tertio,consuetudo est optima legum interpres; sed Naua tr. testat ut consuetudinem esse tereptam has leges non obligate ad culpam , sed ad poenam. Ergo. Quarto negale non possumus legissatorem posse poenam aeternam, de temporariam in ponere a temporalem direcie , aeternam indirecte. imponendo inquam , obligata nemin conscientia adactum immediate Oidinatuin , sed eum legem poenalem statim solum prenam temporalem expetaniit, nihil curans de Oblig tione cotisca cntiae. Eigo obligatio in conscientia censetur exclusa ex ea . nonne,de fir sumption. b. ubi qui unum ex ptimi t. de aliud tacet, cense. tot exeludere quod tacet. Quinto genet ales legumlatores n. hil curarunt de obligatione conscientiae , deae tertia poena, quia illam non cognouetunt sed e
dem modo Ptineipes Christiani has leges politieas
pronuntiant . Eceles astici vero cum possent 'poenas spiti tuales apponete, de non apponant, nisi temporales , eadem via videntur procedere. Elgo nullae leges obligant in conleientia. Tansem quia in dubio obligationis , de poenarum mitior interpretatio facie da est. I Secunda sententia assimat omnes leges poena les.sue Ecelesiasti eas, sue ei uiles obligare subditos ad eulpam de ad poenam. ita Sylvest. νbogaberia, 3 q. s.fia 2.9 vistia triobedben iis . e. de ibi Armilla num. 1. Aetol
quia de natura legis, de praecepti est inducere obligatiorem. Ergo s leges poenales, sunt veia leges, ve i a rain conseientia obligationem inducunt. Ergo noti solum oblistant ad poenam , sed ad culpam. Secun AO omnis paria eth ptopter ei: Ipam,ut dixit D. Augustin.
150쪽
pinnales pamam imponunt transgielsoribus illatum. Liga luppi liunt culpam. Et conlatino e transute
diem legem pretialem inuincibili ignotantia non ei h lignus mena 1 sed hoc nulla alia latione , nisi quia moti cominittit culpam. Ergo necessario culpa de-hee praecedere . vi et pici,a a lege latiata imponi iustὸ possit. Tettid legistitot impolitione menae intensit actum, cui poena ira annectit prohibere. Poena enimi nponit ut ne actus aliquis sat. Sed faceta contra pio hibitionem tacitam , vel expressam superioris . est culpa. Ergo. Quuth leges poenales non procedunt uni tmitet ; sed a i quando leues, alioumdo graues menas transgrelioribus imponunt. Eago signum est leuiorum , vel grauiorem culpam
8 in hac grauissima quaestione cente distinctione utendum elle. Duplieiter enim lex seiri potesti Primo per verba praeeu. tua , seu praeeepto aruispini enati a. s mundbpet vexba insisserenisa. si ues inie E ethsastiea , sue ei uilis fit, seicitur uri bis piaeeeptiliis; existum, prohabilius semper. ligare ad culi a mot4 talem. si materia grauis sit, de legislat ,r aliud ii ora eripthssit se Suareet lib. Dis ιι ιMM V 3 n. 6. de testaturuste communem Theologorum , eamque lase probat astro iis. i d. lege ραηaιι .cap. 8. Dii o Id. a.de Iibo.
de a solliciti eam defendunt omnes Doctotex pro se. eunda sementia telati. Ratin est,quis lex utens verbisplicem tuis . tussietem et indieat voluntatem legi sat dis esse impone te praeeptum:sed posto praecepto ne-eesi liis resultat obligatio in conscientia obed endi iliati pro materiae grauitate. Eigo. Confit mo pii md . slex illa absque eomminatione poenae promulgaretur verbis praeceptiuis.obligaret in conseientia transeres soles , quia matella capax est oblisationis, ut suppono . de serba obligationem signincant i sed ex appo-stione poenae diminui non potest hae e obligatio , im δPotius auge: ur, lilia appositio poenae contraria non est oblig itioni in consciem ia, neque indieat intentio nem legissatoris esse tollere talem obligationem, imo potius deblarat velle illam appositione pectis munire , de roborare. Ergoc Confirmo se eundo allerti nem duplici exemplo relato a Suareet uti c. 3. nummo io. lege Eeciosasti ea impetatur clericis petitionarii, stib obligatiove restituensi tructus, recitare quo
riale osseium paruum Beatae Virginis ; sed appositio huius poenae non impedit consilentiae obligationem
neque ei cusat eulpam commissam . Omittendo ossi elum. Ergo. Item ideo lex taxans picti a rerum obli gat in conseientia ad sui obseruationem, quantum. eumque poenam transgrestitibus imponat , quia constituit medium in materia iustitiae,sed quaelibet lex, eo ipso, quo lex sit, de regula praeceptiua alicuius actus virtutis, constituit medium in illa mater a. Eigo obli sat in conseientia ad sui obseruationem.
nem deel arauerit se nolle ad culpam obligare; in ne
enim eis Oerbis praeeept uis statur . praeceptum non
ccintinebunt quia placeptum .de lex propite elle non potest sine obligati titie .ut dichiam est. expresia ne tat in ne hez tib 6.ωρ. 4.num. O. De praeceptis impositis oet superiorem religiosorum, quae ad eulpam non obligant, nis eis adgatur in virtute obedientiae, vel hi litus sancti,vel sub excommunicatione,vel sub in. Feri .de castro SAm.M .Pars L
ter mila tione maledictionis aeternae.& smilium.
rentia,quae praeceptum sugeienter nen indicam. Exi stimo probabilius, nullam inde in conseientia obligationem otiri , nis tonsuetudine, & usu deelata ius sit in aliqua lege animus legislatoris intendentis ad cul,
pam Obligarer tenet explesse SaneheΣ υν a. Bona cinanum. 4 AΣOt.rom. .lιb. eap. c. quast. s. Suareet lis. e. 4.nti m. s. qui dicunt in hoc casu Nauatri sententiam
esse intelligendam. Ratio praecipua est , quia legis lator potuit susscienter intentionem suam obligandi deelatate. Ergo cum illam non declarauerit, pix sumere delemus n6 habete talem Intentionem, quia hae e praesumptio benignior est , & subditis fauorabicilior. Aduerto tamen tune legem propriὸ non ferti in actum immediatum, sed in poenam; eum enim lex dieit r ordi hamus ne aliquis e regno pecunia , vestes,&arma extrahat sub illorum amissioneaextractio armo. Tum,pecuniarum, e vestium non pio hibetur, tigo rosci
praecepto de lege ς sed transgressotes illiu , subduntue menae infligendae, taliter quhdvi,& atmis tesstete et
ι ι, Alii praeter eonsuetudinem, de usum assat mane ex ' glauitate poenae sumi susticiens indicium obligationis mortalis, dieunt enim e si lex poenam mortis. minitationis, exibi perpetui, si .gellationi infamiae, eareeris diuturni, & smilium inserat . obligate sub mortalii quia hae poenae iustae debent esse, sed esse non possunt iustae,nisi ob culpam grauem Imponantur. Er.
dunt site omnes Doctores ; quia mutilatio est mos sinet, nata , de poena grauissima..De poema grauis infamiae, flagellationis . triremis,exilii perpetui, careetis ita diuturni, ut reputaretur perpetuus, amisitonis bonorum , vel magnae illius partis,non ua eonstat apud
Doctores , an hi in die tum lassiciens obligationi, sub
mortali. muniot tamen sententia assat mat,quia sunt
poenae glauissimae , quas pro culpa leui imponi iniquum esset de ita docet alios reserens Sanchea, AZor. Bonaei na, Suarer,Castro sina. Quia si obii elas esse istoribus eareeiis ea a fugiendi, hae poenae imponuntur,& tamen, ut est communior sententia, spam non
e mmittunt. Ergo non est signum sussciens eulpa mortalis impositio harum poenarum 3 Respondersualm svra ιν se cap. 4. n. I . talem poenam uel non esse nimis grauem respectu talis personae, vel 1 repuisbliea iudieatam esse proportionatam ad eoactionem
necessariam pro tali prohibitione, Ae quas αδ de senis sonhm sui tutis.& publieae iustitiae. Sanctim Lb.sa.
n. 64. respondet effractorcius ealceris hanc poenam imponi, quia lex praesumit eulpam, aut quia sequitur opinionem in imantem culpam eommitti in taIi esstactione.
existimo nullam poena temporalem iudicium egestis. seiens obligationis mortalis ad actuavi poena impo. M a nitur.