장음표시 사용
31쪽
ost a miseria, liberum politis Complacitum posset dici, tuam liberum arbitrium Arbitrium quippe judicium est. Sicut vero judicii est discernere quid liceat, vel quid non liceat sic prosecto consilii pr0bare quid expediat vel non expediat sic c0mplaciti quoque Xyeriri quid libeat, vel non libeat. Utinam tam libere nobis conSuleremuS, quam libere de nobis judicamus ut quemadmoduni libere per judicium licita illic itaque decernimus ita per OnSilium et licita, tamquam commoda, n0bis eligere; et illicita, tamquam n0Xia, respuere liberum haberemus. Iam enim non solum liberi arbitrii, sed et liberi Proculdubio consilii, ac per hoc et a peccato liberi essemus. Sed quid si t0- tum, Solumque quod expediret Vel liceret, etiam liberet 8 0nne liberi quoque esse complaciti merit diceremur, quippe qui ab omni pr0inde , qu0d dis- I licere p0test, hoc est ab omni n0s miseria, liberos sentiremus 3 Nunc autem cum multa per judicium vel admittenda, vel omittenda SSe decernamus, quae amen per consilium nequaquam
tiro judicii rectitudine aut eligimus,
nia, quae tamquam recta et commoda consulte obserVamus, etiam ut beneplacita libenter amplectimur, sed in Super quasi dura ac m0lesia Vix aequani miser erre perduramus : liquet quia liberum nec consilium habemus, nec complacitum. 2. Alia quaestio est, si Vel ante peccatum in primo h0mine habuimus quod loco suo discutietur. Certissime autem habituri sumus, cum De mi Serante obtinebimus quod oramus : Fiat voluntas tua, sicut in coelo, et in terra.
IIoc nempe complebitur, quando id qu0d tunc cuncta passim rationali ut jam dictum est creaturae commune Videtur, liberum scilicet a necessitate arbitrium, i rit etiam in electis hominibus uti jam in Sanctis est Angelis et caulum a peccat , et fulum a miseria, pr0banti bus tandem triplicis libertatis elici experientia, quae Sit 0na voluntas Dei, ac beneplacens, et persecta Qu0d quia necdum est, S0la interim plena inte-IBERO ARBITRIO. 25graque manet in hominibus liberias arbitrii. Nam libertas consilii ex parte tantum, et hoc in paucis spiritualibus, qui carnem suam crucifixerunt cum xiiii et c0ncupiscentiis , qualenus jam
non regnet peccatum in Ortini mortali corp0re. Porro ut non regnet lili ortas
incit consilii ut lamen non desit ex integr0, captivitas est liberi arbitrii.
Cuni autem Venerit quod persectum est, tunc Vacuabitur quod ex parte est :hoc est cum plena fuerit libertas consilii, nulla jam erit captivitas arbitrii. Et hoc est quod qu0tidie petimus in
oratione, cum dicimus Deo : dveniati equum tuum. Regnum hoc necdum ex
toto pervenit in n0s. Quotidie tamen paulatim adveniat, sensimque in dies magis ac magis dilatat terminos suos, in his dumtaxat, quorum per Dei adjutorium interior bona renovatur de die
tia dilatatur, in tantum peccati pote ias minuitur. In quantum Vero minus est adhuc propter c0rpus morti quod aggraVat animam , et ob necessitatem terrenae inhabitationis utique deprimentis sensum multa cogitantem me
cesse habent etiam qui persectiores in hac mortalitate videntur, confiteri et dicere an multis offendimus omnes; et: Si dixerimus qui peccatum non habemus, Osipsos seducimus, et veritas in nobis non est. Quapropter orant et ipsi sine intermissione, dicentes : Adveniat regnum tuum. Quod non erit vel in ipsis
conSummatum, quousque peccatum non Solum non regnet in e0rum mortali c0 P0re, Sed nec sit Omnino, nec eSSe P0M
Α Iibertas a miseria, seu complaciti, detur in hoc saeculo.
3. JΛΜ delibertate complaciti in hoc
saeculo nequam quid dicemus ubi vix sufficit diei malilia sua; ubi omnis cre iura ingemiscit, et parturit usque adhuc, vanitati nimirum subjecta non Volens; ubi vita h0minis tentatio est super terram : ubi viri quoque spirituales, qui primilia spiritus jam acceperunt, in
32쪽
s. BERNABDI ABBYTIsgomiscunt et ipsi intra semetips08,
exspectante redemptionem corporiS sui. Numquidnam inter ista locus ullus
est hujuscemodi libertati Quid, inquam, liberum nostro relinquitur complacito, ubi lotum occupare Videtur miseria Neque enim vel innocentia seu justitia, quemadmodum a peccato, ita etiam a miseria tutae esse hic poterunt, ubi justus exclamat : Insetis ego hom0, quis me liberabit de corpore mortis hujus 8 et item macto sunt mihi lacrymae
meae panes die ac nocle. Ubi nocles diesque in cer0re c0ntinuantur, nullum
pr0 secto temporis patium complacito acuum relinquitur. Denique qui pie volunt vivere in Christo, ipsi magis per-Secutionem patiuntur; quoniam judicium a domo Dei incipit. Quod et praeeipit Minois, inquiens, incipite. 4. Sed etsi non virtus, vitium sorte in tuto est, et aliqua interim ex pariefrui potest complacito, caVere miSeriam Absit. Nam qui laetantur cum male fecerint, et exsultant in rebus pessimis : tale est quod faciunt, quale cum rident phrenetici. NULLA autem Verior miseria, quam salsa laetitia. De-raique in tantum miseria eSt, qu0d Videtur felicitas in hoc saeculo, ut Sapiens dicat'. Melius est ire ad domum luctus, quam ad domum eoninii. Est quidem in bonis corporis nonnulla jucunditas, videlicet in edendo, bibendo, calefaciendo, caeterisque talibus lamentis vel tegumentis carnis. Sed numquid vel istis Vacant aliquatenus a miseria Bonus eSt panis, sed esurienti; polus delectat, sed sitienteni r denique saturato cibus Ρ0susque jam nequaquam Sunt grata, Sed gravia Tolle famem, et panem non curabis; tolle sitim, et limpidissimum lantem ac si paludem respicies. Similiter umbram non quaerit nisi aestuans; Solem non curat nisi algens sive caligans. Alioquin nihil horum libebit, si non praeceSSerit urgens neceSsitas. Quae si persecte tollatur e rebus statim in taedium atque m0lestiam conVerieturi 98a quoque quae Videtur in his Sse, jucundi ias. FATENDUM igitur et in hac
Parte omne qu0 Dr 'aesentis vitae est,
occupare miseriam nisi qu0d in ribulationibus c0ntinuis graviorum Iahiserum, leViores utique sint qualiscunquo cons0lali 0 et dum forte pro temp0ro ac rerum eventibus Vicissim sibi gravia
leViaque succedunt, minorum XPerientia, aliqua miseria videtur inter potatio; ut cum aliquando, 08 experta plura gravissima, in minus forte molesta evaditur, elicitas putetur. 5. itamen fatendum est OS, qui per excesSum contemplationis rapti quandoque in spiritu, quantulumcumque de supernae felicitatis dulcedine degustare sussiciunt, toties esse liberosa miSeria, qu0ties sic excedunt. Hi Plane quod negandum n0 est etiam in hac carne, raro licet raptimque,c0mplaciti libertate ruuntur, qui cum Maria optimam partem elegerunt, quae n0 auferetur ab eis. Qui enim jam tenent qu0 auferendum non eSt; Xyeriuntur utique quod futurum est. Sed quod futurum est felicitas est: 0rro felicitas et miseria eodem tempore Si mul esse non possunt. Quoties igitur per spiritum illam participant, tollesi Stam non sentiunt. Itaque in hac vita soli contemplativi possunt utcumque frui libertate complaciti Det 0 ex parte, et parte satis modica, Viceque rarissima. P0rro libertate consilii ruuntur etiam quilibet justi ex parte quidem, Sed n0n modica Caeterum libe
tas arbitrii ut supra liquid apparuit,
cunctis pariter ratione utentibus On-Venit non min0r, qu9ntum in Se St,
in malis, quam in b0nis tam plena inh0c saeculo, quam et in futuro.
At volendum bonum gratiam Omnino esse
36. SED et hoc satis aperte m0nStratum esse lito, quod haec ipsa tamen libertas tamdiu quodammodo captiVaten eiur, quamdiu illam duae aliae libertates minime, aut minus plene comitantur; nec aliunde noster ille desectus vetiit, de quo Apostolus it non qu P- citauque ullis, ait illa faciatis. Vello si quidem inest nobis ex libero arbitrio, n0n etiam posse qu0d 0lumus. 0n
33쪽
die velle bonum, alit velle malum: sed tantum Velle Velle etenim bonum, pr0sectus est, Velle malum desectus.
Velle vero simpliciter ipsum est quod vel prosicit, vel descit. Porro ipsum ut PSSet, crean gratia secit ut proficiat, Salvans gratia lacit; ut desciat, ipsum se dejicit. Itaque liberum arbitrium n0 facit volentes, gratia benevol0S EX ipso nobis est velle, ex ipsa bonum Velle. Quemadmodum namque aliud est timere simpliciter, aliud timere Deum; et aliud amare simpliciter, aliud Stamare Deum r quippe timere et amare, simpliciter quidem prolata', assecti0nes; cum additamento autem virtutes , Signi sicant' ita quoque aliud est Velle, aliud velle bonum. 7. Simplices namque assectiones insunt naturaliter n0bis, tamquam e n0bis : additamenta ex gratia. Nec aliud prosecto est, nisi qu0 gratia ordinat, quas donavit creatio taut nil aliud sint virtutes nisi ordinata assectiones Scriplum est de quibusdam, quod illic trepidassent timore, ubi non erat timor. Timor fuit, sed inordinatus Ordinare illum volebat Dominus in discipulis, cum diceret Offendam vobis quem Minere debeatis; et David : Venile, ait, silii, audite me timorem Domini docebo vos. Item de amore in0rdinato arguebat homines qui dicebat: Ego tuae veni
in hunc mundum et dileaeerunt homines magis tenebras, quum lucem. Idcirco postulat sponsa in Canticis, dicens: Oi di- Male in me caritatem. Similiter quoque de inordinata voluntate arguebantur,
quibus dicebatura Nescitis quid petatis. Sed ad lineam reclitudinis edocti sunt
distortam reducere Voluntatem, cum audierunt Polestis bibere calicem, quem ego bibiturus sum s Et tunc quidem Verbo, sed postmodum etiam exemplo Voluntatem ordinare d0cebat, cum Orans instanto passione ut transferretur ab eo calix, statim Subjiceret Verumtamen ton quod ego volo, sed quod tu vis. Λ Deo igitur velle, quomodo et timere, qUO-Ni0d et amare, accepimus in conditione natura', ut essemus aliqua crea-
iura velle autem bonum, quomodo et liuiere Deum, quomod0 et amare Deum, accipimus in visitatione gratiae, ut simus Dei creatura. 8. CREATI quippe quodammodo n08-tri in liberam voluntatem, quasi Dei essicimur per b0nam Voluntatem. Porro
bonam facit, qui liberam fecit; et adh0 bonam, ut simus initium aliquod
creaturae ejus quoniam expedit profecto nobis magis omnino non suisse, quam OStros permanere. Nam qui,
luerunt sui esse, utique sicut dii, Scientes b0num et malum facti sunt, n0n tantum jam sui, sed et diaboli. Itaque libera voluntas non facit nostros; mala, diaboli bona Dei. Ad hoc pertinetqu0 dicitur : Nouit Dominus iri sunt ejus. Nam illis qui ejus non sunt Amen dico vobis, inquit, nescio vos. Cum ergo per malam Voluntatem sumus diaboli, qu0dammodo interim non sumus Dei: Sicut cum per bonam voluntatem essic mur Dei, desinimus jam esse diaboli. Nemo siquidem potest duobus dominis serςὶ e. Caeterum sive Dei sumus, SiVediaboli; non tamen similiter desinimus esse et nostri Manet quippe utrobique libertas arbitrii, per quam maneat et causa meritici quatenus merito Veli niamur mali, quod iamquam liberi expr0pria voluntate essici murra Vel glorificemur boni, quod nisi quae Volumtarii esse non possumus. Sane diabolo nostra n0s mancipat Voluntas, n0n ipsius potestas Deo subjicit ejus gratia, non Π0stra Voluntas. Nostra quippe Voluntas bona quod latendum est)a bono
Deo creata, persecta tamen non erit, quousque Suo Creatori perfecte subjecta sit. Absit autem, ut ipsi sui ipsius persectionem Deo autem tantum creationem tribuamus cum longe nimirum melius sit esse persectam, quam sactam Dei dictu ipso nefas videatur, Deo qu0 minus, nobis quod excellentiussit attribuere Sentiens denique Ap stolus quid ex natura esset, quid ex gratia exspectaret, aiebat Veste adiacet mihi, persicere non invenio. Sciebat profecto, velle quidem sibi inesse ex libero arbitrio : sed ut ipsum velle Pe
sectum haberet, gratiam se habere necessariam. Si enim Velle maluin desectus quidam est v0luuialis; liquo
34쪽
26 S. BERNARBonum Velle, pr0sectus ejusdem erit: susscere Vero ad omne qu0 VolumuStionum, ipsius persectio. 9. Ut ergo Velle n0strum, qu0d ex liber arbitrio habemus, persectum habeamus duplici gratia munere indige muS, et ero Videlicet Sapere, qu0d est V0luntatis ad b0num conversio et Plen etiam Posse, quod St ejuSdem
in bono c0nsirinali 0. Porro persectae On-
Versi est ad bonum, ut nil libeat nisi qu0d deceat vel liceat persecta in bono confirmatio, ut nil desit jam quod li-bdat. I unc demum persecta erit Voluntas, cum plene uerit bona, et bene
plena, Iabet siquidem duplex in se
honum ab initio sui : unum quidem g nerale ex Sola creali 0ne, quod a bono scilicet Deo non potuit creari nisi bona, Secuti dum quod vidit Deus cuncta quae fecerat, et erant valde b0na alterum Speciale ex libertate arbitrii, in qua ad imaginem utique ipsius qui creaVit, est condita. Quod si duobus his bonis accedat et tertium, conversio scilicet ad
Creatorem, repulabitur non immerito perfecte bona bona nimirum in universitate, melior in suo genere, Optima in sui ordinatione. Si autem ordinatio, omnimoda conversi Voluntatis ad Deum, et ex tota se V 0luntaria devola
que subjectio. ΙΙuic ver tam perseciae justitia debetur, immo ungitur gloriae Plenitudo : quia sic se comitantur duo ista, ut nec justitiae possit haberi persectio, nisi in plena gl0ria nec gloriar plenitudo, absque persecla justitia. Merito denique talis justitia n0n erit sine gloria, cum gloria Vera non sit, nisi de tali justitia. Unde recte dicitur : Leutiqui esuriunt et sitiunt justitium, qu0nium
ipsi saturabuntur. 20. Haec autem sunt illa duo quae supra OminaVimus, Verum 3pere, et plenum Posse Dut Sapere ad ustiliam, Posse reseratur ad gloriam. Sed Verum et Plenum addita sunt, alterum ad distinctionem sapientia carniS, quae m0I Sost itemque Sapientiae mundi, quae stultitia apud Deum, qua et sapientes apud semetipsos sunt h0mines, sapientes, inquam, ut faciunt mala alterum
ad ill0rum disserentiam, de quibus NDI ABBYTIScitur Polentes potenterlormenta patientur. Nam Verum Sapere aut plenum P0SSQ omnino non inveniuntur, nisi ubi libero arbitrio jam illa duo con juncta sunt, quae item superi u me m0raVimus, liberum videlicet 0nSilium, liberumque Complacitum Solum prosecto dixerim Vere Sapientem, Ple neque polentem, cui jam non tantum velle adjacet ex libero arbitrio, Sed eX reliquis quoque duobus invenit et persicere dum nec velle Valeat quod malum sit, nec carere qu0 velit mu rum alterum est ex libertate c0nsilii, id est verum Sapere alterum ex libe late complaciti, Scilicet plenum Posse.
Sed quis talis est ac lanius in hominibus, qui in hoc glorietur Aut ubi aut quando istud obtinetur Numquidnam in hoc saeculo Sed si quis esset hujusmodi, major esset Paulo, qui consitetur
dicens : Persicere autem non inpenio.
Numquid Adam in paradis, Sed si ha
Utrum primi homines in paradiso trina illa libertate praedili fuerint, e post PeCCalum.
21. NUNC l0cus est pervidendi quod supra distulimus uirum scilicet totas tres illas quas diximus libertates, id est, Arbitrii, Consilii Complaciti vel aliis
nominibus, a necessitate, a peccato, amiSeria, primi homines in paradiso habuerint an tantum duas, an unam Olummodo. de prima quidem nulla jam quaestio est, Si meminerimuS, quam aperte et justis eam, et peccatoribus inesse aequaliter, alio Superior edocuerit. De duabus reliquis quaeritur n0n immerito, an umquam eas dam habuerit, aut ambas, aut Velinam. Nam
si nullam habuit, quid amisit Arbitrii utique libertatem iam p0S peccatum,
quam ante Se in per tenuit inc0ncuSSam.
Si ergo nil amisit, quid ei ob suit jectum fuisse de paradiso Quod si unam quamlibet illaruin habuit, qu0m0do
amisit Nam certum est quia X quo peccaVit, nec a peccat Pr0rSus, nec amiseria manen in corpore, liber fuit. Caeterum nullatenus, quamcumque illarum Semel acceperit, amittere p0iuit.
35쪽
Alioquin perseelum nec Sapere, nec P0sse, juxta quod quidem dii Ilaec superius desinita sunt, habuisse c0nVin- .citur; qui nimirum et velle potuit quod non debuit, et recipere quod noluit. An dicendus est aliquo quidem 10d illas
habuisse, sed quia n0n plenarie, 0-tuisse amittere ΙIabet siquidem unaquaeque illarum duos gradus, Superiorem et in seriorem. Superior libertas c0nsilii est, n0n 0sse peccare inserior, POSSe non peccare. Item Superior
libertas complaciti, non posse turbari: inserior, posse non turbari. Itaque inseriorem utriusque libertatis gradum simul cum plena libertate arbitrii homo in sui conditi0ne accepit, et de ulrOilue corruit cum peccavit Corruit autem de posse non peccare in non POSSenon Peccare, amiSS e toto c0nsilii libertate. Itemque u 0sse non turbari in n0n posSe non turbari, amissa ex t0to complacili libertate. 0la remansit ad poenam libertas arbitrii, per quam ulique caeteras amisit ipsam tamen amit tere non potuit. Per tiropriam quippe
Voluntatem servus peccati factus, merito perdidit libertatem consilii. Porro per peccatum factu debitor mortis, quomodo jam libertatem Valebat reti nere complaciti 22. I e tribus erg0 liberialibus quas acceperat, abutend illa quae dicitur
arbitrii, reliquis Sese priVavit. In eo autem abusus St, qu0d illam cum accepisset ad gl0riam, convertit sibi in contumeliam, uXla testinionium Scripturae dicentisa miri cum in honore esset, non intelleXit comparatus est jumentis insipientibus, et similis factus est illis Soli inter animantia datum est homini posse peccare, ob praerogativam liberi arbitrii. Datum eSi autem, n0 Ut proinde peccaret, Sed ut gloriosior appareret si non peccaret, cum peccare
p0sset. Quid namque gloriosius ei esse Ρ0lerat, quam Si de ipso diceretur quod Scriptura perhibet, dicens : Quis est hic, et laudabimus eum Unde ita Iaudandus Fecit enim mirabilia in vita sua.
Quae Qui p0luit transgredi, inquit, et
n0n est trans9ressus; sacere mala, et non fecit. Hunc ergo h0n0remini iamdiu ab S-que peccato suit, Servavit; amisit, cum peccavit. Peccavit utcui, quia liberum ei suit nec aliunde profecto liberum, nisi ex libertate arbitrii, de quauitque inerat ei possibilitas peccandi. Nec tamen sui culpa dantis, Sed ahu tentis, qui ipsam videlicet facultatem
convertit in usum peccandi, quam acceperat ad gloriam non peccandi. Nam eis peccavit ex posse quod accepit: n0n tamen quia potuit, sed quia Voluit. Nec enim praevaricani diab0l et an gelis ejus, otiani alii praevaricati sunt: Π0n quia n0n 0tuerunt, Sed quia noluerunt.
25. Peccantis igitur lapsus, non d0noadScribendus est potestatis, sed vitio
Voluntatis Lapsus tamen ex voluntate non aeque ex V0luntate resurgere jam
liberum habet : quia etsi alum fuit
voluntali posse lare ne caderet, non tamen reSurgere si caderet. Non enim
tam lacile quis valet exire de OV ea, quam facile in eam ubi Cecidit s0la Voluntate h0mo in s0veam peccati Sed non ex Voluntate sussicit et posse re- Surgere, cum jam et Si velit, n0n possit
Libertatem arbitrii remanere post peccatum.
24. Qui erg0 8 Periit liberum arbia
trium, qu0niam non p0test non peccare Nequaquam Sed liberum perdidit c0nsilium, per quod prius habuit
POSSe non peccare mu0modo et qu0d jam non Valet ulique non turbari, inde, misero accidit, quod complaciti qu0que libertatem amiserit, per quam et anteliabuit posse non turbari Manet ergo, eliam post peccatum, liberum arbitrium etsi miserum, tamen integrum. Et quod se per se homo n0n sussicit excutere a peccato sive mi Seria, non liberi arbitrii signat destructionem, Sed duarum reliquaruna libertatum privationem. Neque enim ad liberum arbitrium, quantum in Se eSt, pertinet, aut aliquando pertinuit posse, Vel Sapere, Sed tantum velle e nec polentem lacite reai Uram, nec Sapientem, Sed tantum Volentem. 0n ergo i 0lens, aut a
36쪽
piciis, sed tantum si Volens esse desie- iit, liberum arbitrium amisisse putanda erit. Ubi enim non est Voluntas, nec libertas. Non dico si velle b0num, Sed si Velle omnino creatura desierit fatendum sine contradicti0ne, ubi n0njam ex Voluntate bonitas, Sed ipsa ex toto Voluntas periit, etiam liberum deperire arbitrium. Qu0d si velle bonum iantum non poterit, signum est quod ei desit liberum, non arbitrium, Sed consilium. Si autem non quidem Velle, Sed
ad id quod jam vult bonum, ei 08Sedesuerit noverit sibi deesse liberum
complacitum, non liberum peritSSemrbitrium. Si ergo liberum arbitrium ita ubique sequitur Voluntatem, ut nisi illa penitus esse desinat, isto non careat voluntas vero sicut in bono, ita etiam in malo aeque perdurat : aeque prosecto et liberum arbitrium tam in Inalo, quam in bono integrum erSe-Verat. Et quomodo Voluntas etiam posita in miseria mi desinit esse VoluntaS, sed dicitur, et est misera Voluntas Sicut et beata voluntas cita nec liberum arbitrium destruere, sive quantum in se est aliquatenus imminuere poterit quaecumque adversitas Vel necessitas. 25. Sed licet ubique pariter sine sui diminutione perduret; non tamen pariter sicut de b0n potuit per se in ma- Ium corruere, ita quoque per se de malo in bonum poterit respirare. Et quid mirum si jacens non valet per se resurgere, qu0 Stan in aliquod me Iius nullo suo conatu valebat proficere 3 Denique dum adlluc duas alias libertates ex aliqua parte Secum haberet, non
potuit de inferioribus illarum gradibus
ad superiora Scendere, hoc est de posse n0n peccare, et de p0SSe non tu bari, ad 0n 08Se peccare, et non
posse turbari. Quod si libertatibus illis
etiam utcumque adjutum, n0n praeVIIuit tamen de bono in meliu me extendere quanto minus eisdem pr0rsus destitutum, de malo in id quod fuit bonum, poterit per seipsum emergere r26. abet igitur homo necessarium Dei virtutem, et Dei sapientiam Christum, qui ex eo qu0 Sapientia est, verun et Sapere rein sui dat, in restaurationem liberi consilii; et ex eo qu0d Virtus est, plenum osse restituat, iii reparationem liberi Complacitici qua
tenus ex altero perfecte bonus, sece tum jam nesciat ex altero plene ea tus, nil adversum sentiat. Sed sane ista persectio in sutura vita exspectetur, quando utraque nunc amissa libertas, libero arbitrio plene restaurabitur; non quom0do justo cuivis in hoc saeculo, quantumcumque perfecto non quomodo vel ipsis primis horninibus datum fuit eas habere in paradis sed sicut jam nunc Angeli possident in coelo II terim vero sussciat in hoc corpore momtis atque in hoc saeculo nequam ex libertate quidem Consilii peccato non. obedire in c0ncupiscentia Dex libertato autem Complaciti adversa non larmidare pro justitia. Si autem in hac carne peccati et in hac diei malitia n0n mediocre Sapere, peccato, etsi n0n ex
necdum feliciter omnino non Sentire, viriliter tamen pro Veritate c0ntem
27. Discendum sane hic interim nobis est ex libertate consilii jam libertate arbitrii non abuti, ut plene quand0que frui possimus libertate c0mplaciti. Sie
profecto Dei in nobis reparamus imaginem: sic antiquo honori illi capessendo, quem per peccatum amisimuS, Per gratiam praeparamur. Et beatus qui de se audire merebitur e luis est hic, et a dabimus eum Z et Fecit enim mirabilia in ius sua qui potuit transgredi, et non est transgressus, facere αἰum, et non
Imaginem et similitudinem Dei, ad quam conditi sumus, in triplici libertate consistere.
28 PUT autem in his tribus liberi tibus ipsam, ad quam c0nditi Sumus, Conditoris imaginem atque similitudinem contineri et imaginem quidem in libertate arbitrii, in reliquis autem duabus bipertitam quamdam conSignari similitudinem. Hinc est fortassis, quod
solum liberum arbitrium sui omnino de-
37쪽
quod in ipso p0lissimum aeternae et incommutabilis divinitatis substantiva quaedam imago impressa Videatur. Nam etsi habuerit initium, nescit tamen Occasum, nec de justitia vel gl0ria capit
augmentum me de peccat Sive miseria detrimentum. Quid aeternitati similius, quod n0n sit aeternitas 3 Porro in aliis duabus libertalibus, qu0niam n0n Solum ex parte minui, sed et ex toto amitti possunt; accidentali quaedam Inagis similitudo sapientia atque P0ten- is divinae, imagini superducta cognoScitur. Denique et amisimus illas pereulpam, et per gratiam recuperavimus; et quotidie quidem alii plus, alii minus, aut in ipsis pr0sicimus, aut ab ipsis desicimus. Possunt etiam sic amitti, ut jam non aleant recuperari: P0ssunt et ita possideri, ut nec amitti queant aliquando, nec minui. 29. IIujus bipertitae similitudinis sa pientiae et potentiae Dei, 0 quidem in gradu summo, sed qui ipsi tamen esset proximi 0r, homo conditus est in Paradiso. Quid enim Vicinius ad non P08Se peccare, Vel turbari in quo utique jam sanctos Angel08 Stare, et Deum Semper Sse dubium n0n est quam Posse et non peccare, et non turbari, in quo humo prosecto creatus est quo illo per peccatum, immo nobis in illo et cum illo c0rruptilibus, UrSUS ergratiam, non quidem ipsum, Sed pro
ipso quemdam inferiorem gradum recepimus. Neque enim hic poSSumu penitus esse Sine peccato, Seu miseria possumus tamen, gratia juvante, nec peccoto Superari, nec mi Seria Quamquam tamen Scriptura loquatur, Omne quod natum est eae Deo , non peccat. Sed hoc dictum est de praedestinatis ad vitam non quod omnino non peccent, Sed quod peccatum ipsis n0n imputetur, quod vel punitur condigna paenitentia, vel in caritate absconditur'. Curitas quippe c00perit multitudinem peccatorum et Beati qu0rum remisso sunt iniquitates, et quorum tecta sunt peccata; et Beatus vir cui non imputavit Dominus peccatum. Di Vinae ergo similitudinis summum gradum summi Angeli tenent, nos insimum rodam tenuit in
dium, p0rro daemones nullum Supe ni nempe spiritibus datum est Sino peccato et miseria perdurare : Adae a tem absque his quidem esse, Sed n0n etiam permanere mobis Vero ne esSequidem absque his, sed ipsis tantum n0 cedere. Caeterum diabolus et membra ejus, sicut numquam Volunt reluctari peccato, sic numquam pOSSunt se nam declinare peccati.
50. Cum ergo istae duae libertales, Consilii scilicet atque Complaciti, per
quas rationali creaturae vera sapientia et potentia ministratur, ita Deo, prout vult, dispensanie, quibuSque pro causis locis, temporibus Varientur quatenus in terris modice, in coelestibus plenarie mediocriter in paradiso apud inferos nullatenus habeantur libertas Vero arbitrii de ipso, quo c0ndita est, statu aliquatenus non mutetur, Sed aequaliter semper quantum in se est a coelis, terris, inseris possideatur merito illae similitudini, haec imagini deputantur. Et quidem apud inferos, qu0d utraque libertas perierit, illae scilicet quae ad similitudinem pertinere dicuntur Scripturarum testatur auctoritas. Nam Verum illic Sapere, qu0d utique de Consilii libertate concipitur,
omnino n0n esse, locus ille manifestat, ubi legitur : Quodcumque potest manus tua sacere, instanter operare riuia nec 0pus, nec alio, nec sapientia est apudiu seros, quo tu properas. Porro de O-tentia, quae per libertatem Complaciti
datur, EVangelium Sic loquitur : Lig tis manibus ac pedibus, projicite eum in tenebras aeteriores. Quid enim est in nuum pedumque ligatio, nisi omnimoda potestatis ablatio 3 5 . Sed dicit aliquis : Quomodo non est ibi aliquod Sapere, ubi mala quae
tolerantur, cogunt paenitere malorum quae acta sunt Numquid aut in to mentis quispiam non paenitere aut poenitere mali, non eSSe Sapere potest 'Hoc autem recte opp0neretur, Si opus tantum peccati, et n0n etiam voluntas
mala puniretur. Nulli quippe dubium est, quod nemo in 10rmentis positus
actum iterari peccati delectetur Ve-
38쪽
30 S. BERNA Rrumtamen si voluntas etiam in or- montis mala perdurat, quid Ρ0nderisti alae operis abnegatio, ut ideo sapere quis putetur, quod jam in modiis nammis luxuriari non libeat ' Denique in
males olam animam non introibit sopientia. Unde autem probabimus quod mala et in poenis voluntas perseVere L Certe, ut caetera omittam, nollent omnino puniri. Iustum est autem puniri, qui Pu nienda gesserunt. Nolunt igitur quod justum est. Sed qui non Vult quod justum est, justa ejus Voluntas non eSt. Eo ergo injuSta, ac per 10 et mala est Voluntas, quo justitiae non concordat. DUO SUN quae injustam comprobant Voluntatem, I et cum peccare, Vel cum impune peccasse libet. Quibu8 ergo peccare libuit quamdiu licuit; et cum jam
n0n 08sunt, inultum manere Volunt quod peccaverunt: quid in hoc sapientiae erae, quid bonae V0luntali apparet Sed esto, paenitet eo peccaSSe numquid non tamen, Si opti detur, malint adhuc peccare, quam poenam Sustinere peccati Et tamen illud iniquunt St, hoc jugium. Quando Vero voluntas bona magis quod iniquum, quam qu0d justum est eligeret Caele rum non Vere poenitent, qui non tam dolent se sibi vixisse, quam hoc ipsum jam non p08se. Denique oris Stenditur quid intus agatur. Nam quamdiu corpus vivit in flamma, iamilii c0nStat in malitia persistere voluntatem. Itaque de
Similitudine, quae in Consilii, et item
Complaciti libertate continetur, apud inferos penitus nillil St, nec Sse P01est, imagine tamen etiam illic per liberum arbitrium immobili permanente.
Similitudinem divinae imaginis in nobis reformari per Christum.
52. SED neque in hoc saeculo aeque inveniri Spiam posset similitudo, sed adhuc hic foeda et delarinis jacuisset imago, si non Vangelica illa mulier lucernam accenderet, id est Sapientia
in carne lippareret, Verreret domum, videlic0t vitiorum, drachmam Suam re-D ABBATIS
quireret quam perdiderat hoc estim ginem Suam quae nativo spoliata de-c0re, Sub pelle peccati sordens, tamquam in pulvere latitabat inveniam tergeret, et 10lleret de regione dissimilitudinis pristinamque in speciem reformatam, similem saceret illam in gloria sanctorum, immo sibi ipsi per
omnia reddero quandoque c0nsormem, cum illud Scripturae videlicet imple retur e Scimus qui cum inaruerit, similes ei erimus; quoniam videbinius eum sicuti est. Et revera cui potius id Operi congruebat, quam Dei Fili 0, qui cum sit splendor gl0riae et sigura sui stantiae Patris, portans Verbo uni Vel SI, ex utroque facile munitus apparuit, et unde resormaret des0rme In et unde debilem conlartaret dum et de splendore figurae fugans tenebras peccatorum redderet sapientem; et ex virtute serbi contra tyrannidem daem0num potentem ossiceret. 35. Venit ergo ipsa sorma, cui conformandum erat liberum arbitrium quia ut pristinam reciperet 0rmam, eX illa erat reformandum, e qua fuerat et formatuin Forma autem, sapientiaestra conlarmatio, ut aciat imago inc0rpore, quod s0rma laeti in orbe. Porro illa altingit a sine usque ad sinem Drliter, et disp0iiit omnia suas-iter. Attingit a sine usque ad sinem, hoc est a summo caelo usque ad inseri 0res paries terrae; a maximo Angelo usque ad minimum vermiculuin Attingit autem sortiter, non quidem m0bili discursione, vel locali dis Iust0ne, Vel subjectae creaturae tantum ossiciali administratione : sed substantiali quatam et ubique praesenti sortitudine, qua ulique universa potentissime moVet, ordinat, administrat. Et haec omnia nulla sui cogitur facere necessitate. Nec enim aliqua in his Iaborat dissicultate : sed disponit omnia su viter placida Voluntate Vel certe altingit a sine usque ut sinem, h0c est ab ortu creaturae usque ad sinem destinatum a
Creatore: sive in quem urget natUra, Sive quem accelerat cauSa, Sive quemc0ncedit gratia Attingit sortiter, dum nil 0rum evenit, qu0d non, Pr0ut vuli potenti prae0rdinet providentia.
39쪽
M. Sic ergo et liberii in inittriuin suo conetur praeeSSe 0rpori, ut praeeSt sapientia orbi, allingens et ipsum a fineusqite ad sinem fortiter; imperans scilicet siligulis sensibus et artubus iam potenter, quatenus n0n Sina regnare pecca- tuni in suo mortali 0rpore, nec membra sua et arma iniquitati, sed exhibeat servire justitiae. trala jam non
erit h0mo servus peccati, cum peccatum non secerit a quo utique liberatus, jam libertatem recuperare consilii, jam suam incipiet vindicare dignitatem, dum divinae in se imagini condignam vestierit similitudinem, immo an liquam
reparaverit Venustatem. Curet autem haec agere. nun minu si reuter, quam
s0rliter, hoc est non ex tristitia aut ex necessitate; quod est initium, non plenitudo sapientio, sed prompta et alacri Voluntate, quod facit acceptum sacrisicium : quoniam hilarem datorem diligit Deus. Sicque per Omnia imitabitur sapientiam, dum et vitiis resistet sortiter, et in conscientia requiescet SuaViter. 55. Verum cujus ad talia proVOcamur exemplo, indigemus et auxilio : quo ipsi videlicet per ipsam consormemur, atque in eamdem imaginem transformemur a claritate in claritatem, iam quam a Domini spiti tu . Ergo i a D0mini spiritu, jam non a liber arbitrio. Nemo proinde putet ideo dictum liberum arbitrium, quod aequa inter bonum et malum potestate aut facilitate versetur cum cadere per Se quidem potuerit, non autem resurgere, nisi per D0iuini Spiritum. Alioquin nec DeuS, nec Angeli sancti, cum ita sint boni, ut non possint esse mali; nec praevaricatores item Λngeli, cum ita sint mali, ut aninon aleant esse boni liberi arbitrii esse dicentur. Sed et nos illud p 0. t 0-
surrectionem amissuri Sumus, tuando
utique inseparabiliter alii bonis, alii
malis admixti fuerimus Caelerum nec Deu caro libero arbitrio, nec diabolus : quoniam luod ille osso non potest malus, nun insitana acit necessitas, Pilsirma in bono x0luntas, et voluntaria firmitas quodque is non valet in ho- numa SP irare, non aliuna acit violo illa
DppreSSio, Sed Sua ipsius in talo obsit -IBERO R IBITRIO. inata Voluntas, ac Voluntaria obstinatio. Nunc igitur ex eo potius liberum arbitrium dicitur, quod sive in b0no, Sive in malo, aeque liberam faciat voluntatem cum nec b0nus quiSpiam, nec teni malus dici debeat, aut esse aleat, ni Si volens. ali jam ali0ne non incongrue dicetur ad bonum se, et ad malum lia bere aequaliteri quod utrobique videlicet par sit ei, non quidem in electione facilitas, sed in voluntate libertas'.
Libero arbitrio nihil dero Iari per gratiam,
56. HAC sane dignitatis ut dictum
est praerogativa rationalem Singula q- ter creaturam Conditor insignivit, qu0d quemadm0duin ipse Sui juris erat Suaeque ipsius Voluntatis 110n necessitatis erat quod b0nus erat ita et illa quoque sui quodammodo juris in hac parte exsisteret, quatenus nonnisi sua Voluntate, aut mala seret, et juste damnaretur aut bona maneret, et merito sal-Varetur. Non quod ei pr0pria p0sset sus- sicere Voluntas ad salutem Sed quod eam nulla fenus Sine Sua V0luntate con- Sequeretur. NEMO quippe Salvatur invitus. Nam quod legitur in Evangelio, Nemo venit ad me, nisi Preter meus traXerit eum; item in alio l0co, Compelle intrare, nihil impedit : quia prosecto quantoscumque trahere, Vel compellere videatur ad salutem benignus Pater, qui omnes Vult alvos seri muIlum tamen judicat salute dignum, quem
ante n0n probaverit Voluntarium. IIOC QUIPPE INTENDIT, cum terret aut perculit, ut laciat Voluntari0s, n0n Salvet invii 0 quatenus dum de mal mulat voluntatem in bonum, tranSserat, noli ausura libertatem. Quamquam amota non semper inviti trahimur nec enim caecus aut sessus conlii Statur cum irahitur. Et Paulus ad manus tractus est Damascum, utique n0n invitus. rahi
denique Specialiter V0leliat, quae et li0c ipsum magn0pere sagitabat in Canticis rahe me, inquit 1mst te in odore
clii remus tinquentorum tuorum.
57. Deinde illud e rogi in scri Plulu
40쪽
est, Unusquisque tentatur a propria
concupiscentia abstractus et illectus; et illud, Corpus quod corrumpitur, u99ra in animam, et deprimit terreri inhub tatio sensum multu cogitantem; et item illud Apostoli, Inuenis aliam legem in membris meis repugnantem legi mentis meast, et captipum me ducentem in legem peccati, quo est in membris meis; haec omnia puturi possunt cogere Voluntatem, et praeripere libertatem. At vero quaniislibet quis intus orisve tentationibus urgeatur, libera prosect0 Semper, quantum ad arbitrium spectat, Voluntas erit Hibere quippe de suo nihil minus consensu judicabit. Quantum autem pertinet ad consilium, Sive complacitum, carnis interim c0ncupiScentia Vitaeque miseria reluctante, minus quidem se liberam sentit: Sed prorsus
non malam, dum malo non conSentit.
Denique Paulus, qui captivum se in legem peccati trahi conqueritur, haud dubium quin ex minus plena libertate
consilii consensum lamen 3 num, atque in bono quoque jam ex magna parte se habere liberum gloriatur Iam non e90, inquiens, operor illud. Unde h0c considis, o Paule Quoniam consentio, inquit, legi Dei, quoniam bona est; et rursum Condelector enim legi Dei secundum interiorem hominem. Oculo exsistente simplici, totum corpus lucidum
esse praesumit. Sano consensu tractum
licet peccato, Vel captiVum miseria, Iiberum se in bono profiteri non dubitat. Unde et fidens generaliter infert: Nihil ergo damnationis est his qui sunt in Christo IeSu.
An negans fidem metu mortis ac poenarum excusetur CuIpa, vel destiluatur libero ar-hitrio. Ubi negatio Petri discutitur.
58. SE videamus de his, qui poenarum mortisve timore sidem verbo tenus negare compulsi sunt: ne forte juxta lianc aSserti0nem, aut culpa non fuerit, quod Vel voce negaverunt aut cogi in culpam et Voluntas potuerit, ut vellet videlicet homo quod eum et nolle constiterit; et sic perierit lilierum arbi-DI ABBATIS trium. Quod quia inpossibile erat, velle quippe et n0lle idem eodem tempore n0n poterat quaeritur unde m luna nequaquam Volentibus malum debuit imputari. Neque enim tale est hoc,
quale originale peccatum quo non S lum n0n conSentiens, Verum plerum
que et nesciens, alia rati0ne constrii gitur necdum renatus baptismate. Exempli causa, Veniat in medium Petrus post0lus. Ipse quippe Visus Stnegare Veritatem contra propriam Voluntatem : siquidem aut negare, autimori necesse erat Mori timens negavit.
Negare nolebat, Sed magis n0lebat m0ri. Itaque invitus quidem sed negavit tamen, ne moreretur. Quod si lingua, et non voluntate loqui homo c0mpulsus est quod nolebat; non tamen velle aliud quam Volebat Lingua mota est contra Voluntatem sed numquid et mutata
voluntas Quid enim volebat Prorsus quod erat, Christi esse discipulus. Quid loquebatur Non novi hominem. Cur ita ΤMortem evadere volebat. Sed quid istud criminis fuit Duas post0li tenemus
Voluntates: unam, qua Voluit non m0ri,
penitus inculpabilem alteram, et multum laudabilem, qua sibi complacebat quod esset Christianus. In quo ergo culpabitur An in eo quod mentiri, quam mori maluit HAEC PLANE Volunta reprehensione digna fuit, quia c0rp0ris
magis, quam animae Voluit SerVare vitam. Os nempe quod mentitur, occidit ammam. Et peceavit ergo et non absque c0nsensu propriae Voluntatis, infirmae quidem et miserae, Sed plane liberae. Peccavit autem, n0n Spernendo aut Odiendo Christum, sed Se nimi amando. Nec in hunc perverSum am0rem Sui, voluntatem metus ille Subitus compulit; sed esse convicit. Iam tunc proculdubio talis erat, sed nesciebat, cum ab illo quem latere n0n poterat, audivit: Priusquam gallus cantet, ter me negabis. ILLA itaque voluntatis infirmitas per incussum timorem nota, non orta, notum
fecit quatenus se, quatenus Christum amaVerit. Notum autem non Christo, sed Petro . Nam Christus et ante sciebat quid esset in homine. Quatenus ergo