장음표시 사용
161쪽
eum, et Sentire, credo putat. Ergo hic ulciscitur, ut quidem sibi videtur. At illa, sicut acerbi SSimam
- Vidi, videre quod me passa aegerrime, Uectorem qua jugo curru raptarier.
Quem Hectorem aut quamdiu ille erit Hector Melius Accius, et aliquando sapiens Achilles
Immo enimvero corpus Priam reddidi Hectorem abstuli. Non igitur Hectora traxisti, sed corpus, quod fuerat Hectoris. Ecce alius exoritur e terra, qui matrem dormire non sinat: mater, te appello, quae curam somno SuSpe sam levaS, Neque te mei miseret surge, et sepeli natum. Haec cum pressis et flebilibus modis, qui totis theatris moestitiam inferant, concinuntur difficile St,n0 eos, qui inhumati sint, mi Seros judicare : prius quam ferae, volucreSque V Metuit, ne laceratis membris minus bene utatum ne combuSti S, non Xtimescit. meu relliquias semiassi regis, denudatis OSSi-buS
Per terram, sanie delibutas, foede divexarier'UΝοn intelligo, quid metuat, cum tam bono Septenarios fundat ad tibiam. Tenendum est igitur, nihil
curandum SSe post mortem, cum multi inimicos etiam mortuos poeniantur Exsecratur, luculentiSSane verSibus, apud Ennium Thyestes, primum ut naufragio pereat Atreus Durum hoc sane talis enim int0ritus non est sine gravi sensu. Illa inania: Ipse summis saxis fixus asperis, evi SceratuS, Latere pendens, Saxa spargens tabo, uni et San-
162쪽
143 TUSC. QUAEST. LIB. I. CAP. 45.
Non ipsa saXa magis sensu omni vacabunt, quam ille, latere pendens, cui se hic cruciatum censet optare. Quae essent dura, si sentiret, nulla Sine SenS Sunia Illud vero perquam inane : meque sepulcrum, quo recipiatur, habeat, portum corporis: Ubi, remissa humana vita, corpus requieScat
Vides, quanto haec in errore versentur 3 Portum esse
corpori S et requiescere in sepulcro putat mortuum.
Magna culpa Pelopis, qui non erudierit filium, necd0cuerit, quatenus esset quidque curandum.
XLV. Sed quid singulorum opiniones animadVertam, nationum varios errores perspicere cum liceat pCondiunt AEgyptii mortuos, et eos domi Servante
Persae etiam cera circumlitos condunt, ut quum Inaxime permaneant diuturna corpora Magorum IMOS St, non humare corpora suorum, nisi a feris
Sint ante laniata. In Hyrcania plebs publicos alit caneS; optimates, domesticos et nobile autem genus canum illud scimus esse sed pro sua qui Sque facultate parat, a quibus lanietur eamque optimam illi eSSe censent Sepulturam. Permulta alia colligit Chrysippus, ut est in omni historia curiosus sed ita tetra Sunt quaedam, ut ea fugiat et reformidet oratio. Otus igitur hie locus est contemnendus in nobis, non negligendus in nostris ita tamen, ut mortuorun corpora nihil sentire sentiamus. Quantum autem consuetudini famaeque dandum sit, id curent vivi, sed ita, ut intelligant, nihil ad mortuo pertinere. Sed profecto mors tum aequissimo animo oppetitur, cum suis se laudibus vita occidens consolari potest. Nemo parum diu vixit, qui virtutis perfectae Perfecto functus est munere. Multa mihi ipsi ad mortem tempestiva fuerunt quam utinam potuissem obire Nihil enini jam acquirebatur: CumU- lata erant officia vitae cum fortuna bella reStabant.
163쪽
Quare si ipsa ratio minus perficiet, ut mortem negligere possimus; at vita acta perficiat, ut satis superque vixisse videamur. Quamquam enim sensus abierit, tamen summis et propriis bonis et laudis et gloriae, quamvis non Sentiant, mortui non carent. Et i enim nihil in se habeat gloria, cur XPetatur, tamen virtutem, tamquam umbra, sequitur. Verum
multitudinis judicium de bonis, si quando St, magis laudandum est, quam illi ob eam rem beati. XLVI. Nini possum autem dicere, quoquo modo hoc accipiatur Lycurgum Solonem, legum et publicae disciplinae carere gloria; Themistoclem Epaminondam, bellicae virtutis Ante enim Salaminam ipsam Neptunus obruet, quam Salaminii tropia memoriam priusque Boeotia Leuctra tollentur, quam pugnae Leuctricae gloria. Multo autem tardius fama deseret Curium Fabricium, Calatinum, duo Scipiones, duo Africanos, Maximum Marcellum Paulum, Catonem ipstlium, innumerabiles alios ; quorum similitudinem aliquam qui arripuerit, non eam fama PDpulari, sed vera bonorum laude metiens, fidenti animo si ita res fert, gradietur ad moriema in qua
aut summum bonum, aut nullum malum, SS CO-gnovimus secundis vero suis rebus volet etiam mori: non enim tam cumulus bonorum jucundus Sse potest, quam molesta decessio.
Hanc sententiam significare videtur Laconis illa VOX, qui, cum Rhodius Diagoras, Olympionices nobilis, uno die duo filios victores Olympiae vidisset,
accessit ad Senem, et gratulatus, morere, Diagora, inquit non enim in cistium adscensum eS.' MagΠRhaec et nimium fortasse Graeci putant, vel tum potius
putabant; isque qui hoc Diagorae dixit, permagnum existimans, tres olympionicas una e domo prodire, cunctari illum diutius in vita, sortunae objectum, inutile putabat ipsi. Ego autem tibi quidem quod satis esset pauciS verbis ut mihi videbar, responderam conc Serm
164쪽
l50 TUSC. QUAEST. LIB. I. CAP. 47.
enim, nullo in malo mortuos esse. Sed ob eam cauis Sam contendi, ut plura dicerem, quod in desiderio et luctu haec est consolatio maxima. Ostrum enim, et NOStra CRUS Susceptum, dolorem modice ferre debemuS, ne nosmetipsi amare videamur. Illa suspicio intolerabili dolore cruciat, si Opinamur e0S, quibus orbati Sumus, esse cum aliquo Sensu in iis malis, quibus vulgo opinantur. Hanc excutere opinionem
mihimet volui radicitus eoque fui sortasse longior. XLVII. Auditor. Tu longior non mihi quidem prior enim pars orationis tuae faciebat, ut mori Cuperem : OSterior, ut modo non nollem, modo non laborarem. Omni autem oratione illud certe persectum St, ut mortem non ducerem in malis.
Marcus. Num igitur etiam rhetorum epilogum desideramus 3 an am hanc artem plane relinquimus Auditor Tu vero istam ne reliqueris, quam Sem per ornasti; et quidem jure illa enim te verum si loqui volumus ornaverat. Sed quinam est iste epilogus 3 aveo enim audire, quidquid est. Marcus Deorum immortalium judicia solent in scholis proferre de morte, nec vero ea fingere ipsi, sed Herodoto auctore, alii Sque pluribus. Prinnini Argia sacerdotis Cleobis et Biton filii praedicantur. Nota fabula est cum enim illam ad Sossenne et statum sacrificium curru vehi jus esset, satis longe ab oppido ad fanum, morarenturque umenta tunc
juvenes ii, quo modo nominaVi, VeSte POSita, OrpOra Ole perunxerunt ad jugum accesSerunt. Ita a cerdos advecta in fanum, cum curru esSet ductus a
filiis, precata a Dea dicitur, ut illi prastinium daret pro pietate, quod maximum homini dari posset a
Deo post epulato cum matre adolescente somnose dedisse mane invento eSSe mortuOS.
Simili precatione Trophonius et Agamedes usi dicuntur et qui cum Apollini Delphis templum expedificariSSent, venerante Deum, petierunt mercedem
non parvam quidem operis et laboris sui, nihil certi,
165쪽
sed quod oesset optimum homini. Quibus Apollo suid datumni ostendit post ejus diei diem tertium qui ut illuxit, mortui sunt reperti. Judicavisse Deum dicunt, et eum quidem Deum, cui reliqui Dii conceS-SiSSent, ut prater Dieros divinaret. XLVIII. Astertur etiam de Sileno fabella quaedam ; qui cum a Mida captus esset, hoc ei muneris pro sua missione dedisse scribitur docuisse regem, non nasci homini longe optimum Sse proXimum Rutem quam primum mori. Quae est Sententia in Cresphonte usus Euripides: mam nos decebat scinti celebrantes domum, Lugere, ubi esset aliquis in lucem editus, IIumanae vitae varia reputantes mala ;At, qui labores morte finisset graves, Hunc omni amicos laude et laetitia exsequi. Simile quiddam est in Consolatione' Crantoris: ait enim Terinaeum quemdam Elisium, cum graviter filii mortem cereret, venisse in PSychomantium. quaerentem, quae fuisset tantae calamitatis causa: huic in tabellis tres hujusmodi versiculos datos: Ignaris homines in vita mentibus errant. Euthynous potitur fatorum munere leto.
Sic fuit utilius finiri ipsique, tibique.
His et talibus auctoribus Si confirmant, cauSam rebus a Dii immori ilibus judicatam Alcidamas quidam, rhetor anti .mus in primis nobilis, scripsit etiam laudationem mortis, quae constat eX enumera tione humanorum malorum. Cui rationes eae, quae exquisitius a philosophis colliguntur, defuerunt, ubertas orationis non defuit Clarae Vero morte pro Patria Oppetitae, non solum gloriosae rhetoribus, sed
etiam beatae videri solent. Repetunt ab Erechtheo, cujus etiam filiae cupide mortem Xpetiverunt pro vita civium : Codrum, qui se in medios immisith tes, veste famulari, ne posset agnosci, si Met
166쪽
152 TUSC. QUAEST. LIB. I. CAP. 49.
ornatu regio quod oraculum erat datum, si rex interfectus esset, Victrices Athenas fore. Menoeceus vero non priDtermittitur, qui oraculo edito largitus est patrii suum Sanguinem. Iphigenia Aulide ducis immutandam jubet, ut hostium sanguis eliciatur suo. Veniunt inde ad propiora. XLIX. Harmodius in ore, et Aristogiton, Lacedaemonius Leonidas, Thebanus Epaminondas, Vigent. OStro non norunt quo enumerare longum est ita sunt multi, quibus videmus Optabile mortes fuisse cum gloria. diu cum ita sint, magna tamen eloquentia est utendum, atque ita, velut Superiore e loco conciOnandum, ut homine mortem vel optare incipiunt, vel certe timere desistant. Nam, Si supremus ille dies non XStinctionem, Sed commutationem Ter loci,
quid optabilius 3 Sin autem perimit ac delet omnino, quid melius, quam in mediis vitae laboribus obdormiscere, et ita conniventem somno consopiri Sempiterno Quod si fiat, melior Ennii, quam Solonis
mem me lacrymis decoret, ' inquit nec su-nera fletu Faxit. At vero sapiens ille : mors mea ne careat lacrymis linquamus amicis Maerorem, ut celebrent si mera cum gemitu. Nos vero, si quid tale acciderit, ut a Deo denuntiatum videntur ut exeamus e Vita listi, et agentes gratias, pareamus emittique nos e custodia, et levari vinculis, arbitremur, Ut aut in aeternam et plane in nostram domum remigremus, aut omni Sensu Olestiaque careamus. Sin autem nihil denuntiabitur, eo tamen simus animo, ut horribilem illum diem aliis, nobis faustum putemusa nihilque in malis ducamus, quod sit vel a Diis immortalibus, vel a natura,
167쪽
parente Omnium, constitutum. Non enim temere nec fortuito sat et creati sumus sed profecto fuit quἐP-dam vis, quae generi consuleret humano nec id gigneret aut aleret, quod, cum exantiavisSet Omnes labores, tum incideret in mortis malum sempiternum. Ortum potius paratum nobis et perfugium putemus. Quo utinam velis passis pervehi liceati Sin reflantibus venti rejiciemur, tamen eodem paulo tardius referamur, neceSse est. Quod autem Omnibus necesse St, idne mi Serum esse uni potest 3 Habes epilogum, nequid praetermissum aut relictum putes.
Auditor. Ego vero et quidem fecit etiam iste me epilogus firmiorem. Marcus optime, inquam. Sed nunc quidem valetudini tribuamus aliquid Cras autem, et quot dies erimus in Tusculano, agamus haec, et ea potissimum, quae levationem habeant aegritudinum, formidinum, cupiditatum qui omni e philosophia est fructus uberrimuS.
168쪽
De olarando Dolor c. I. Eo ΡΤ OLEM Us quidem, apud Ennium, philosophari sibi ait necesse esse, Sed pauci S; nam Omnino haud placere. Ego autem, Brute, neceSSeniihi cluidem esse arbitror philosopharici nam quid POSSum, praesertim nihil agens, agere melius 3 sed non paucis, ut ille. Difficile est enim, in philosophia
Pauca SSe ei nota, cui non sint aut pleraque, aut Omnia. um nec pauca, nisi e multis eligi possunt; nec, qui pauca perceperit, non idem reliqua eodem Studio persequetur. Sed in vita tamen occupata, atque, ut Neoptolemi tum erat, militari, pauca ipSamultum Saepe prosunt; et ferunt fructus, Si non tantoS, quanti ex universa philosoplita percipi OS- Sunt, tamen eos, quibus aliqua ex parte, interdum aut cupiditate aut regritudine aut Dietu liberemur: Velutis ea disputatione, quae mihi nuper habita est
169쪽
in Tusculano, magna videbatur mortis effecta con tenatiori quae non Diinimum valet ad animum metu liberandum. Nam qui id, quod vitari non potest, metuit, is vivere animo qui et nullo modo potest :Sed qui, non modo quia neceSSe Si mori, verum etiam quia nihil habet mors quod sit horrendum, mortem non timet, magnum is sibi praesidium ad beatam vitam comparat. Quamquam non Sumus ignari, multos studiose contret esse dicturos muCd vitare nullo modo potuimus, nisi nihil omnino scriberemus. Etenim, Si orationes, quas nos multitudinis judicio probari volebamus popularis est enim illa facultas et effectus eloquentia est audientium approbatio sed si reperiebaritur nonnulli, qui nihil laudarent, nisi quod se imitari posse conriderent, quemque sperandi sibi,
eumdem et bene licendi finem rc ponerent; et, cum obruerentur copia Sententiarum atque verborum jejunitatem et famem se mal te, quam ubertatem et copiam dicerent unde erat XOrtum genus Atticorum, iis ipsis, qui id sequi se profitebantur ignotum :qui jam conticu re, pam ab ipso foro lati si); quid
futurum putamus, cum adjutore populo, quo utebamur antea, nunc minime nos uti posse videamus 3
Est enim philosophia paucis contenta judicibus multitudinem consulto ipsa fugiens, eique ipsi et
Suspecta et invisa ut vel, si quis tiniversam velit vituperare, Secur do id populo facere possit vel, si in eam, quam no maXime Sequimur, conetur invadere, magna habere possit auxilia a reliquorum
II. Nos autem universae philosophiae vituperatoribus respondimus in Hortensio pro Academia autem quae dicenda essent, Satis accurate in Academicis quatuor libris explicata arbitramur. Sed tamen tantum abeSt, ut scribi contra nos nolimus, ut id etiam
maxime optemus. In ipsa enim Graecia philosophia
170쪽
156 USU QUAEST. LIB. II CAP. 3.
tanto in honore nunquam fuisset, nisi doctissimorum contentionibus dissensionibusque viguisset. Quamobreni hortor omnes, qui facere id possunt, ut hujus quoque generis laudem jam languenti ἰraecis eripiant, et perferant in hanc urbem, sicut reliqua omneS, quae quidem erant expetendae, studio atque industria sua majores nostri transtulerunt. Atque Oratorum quidem laus, ita ducta ab humili, venit ad summum, ut jam quod natura fert in omnibus fere rebus senescat, brevique tempore ad nihilum ventura videatur Philosophia nascatur Latinis quidem literis ex his temporibus ς eamque no adjuvemus nosque ipsos redargui refellique patiamur: quod ii ferunt animo iniquo qui certis quibusdam destinatisque sententiis quasi addicti et consecrati
Sunt, eaque neceSSitate con Stricti, ut etiam quae non probare soleant, ea cogantur, constantiae causa, defendere. Nos qui sequimur probabilia, nec ultra id quod verisimile occurrerit, progredi possumus, et refellere sine pertinacia, et refelli Sine iracundia, parati sumus.
Quod si haec studia traducta erunt ad nostros, ne bibliothecis quidem Gr ecis egebimus, in quibus multitudo infinita librorum est, propter eorum multitudinem qui scripserunt eadem enim dicuntur a multisa ex quo libris omnia referserunt: quod accidet etiam nostris, si ad haec studia plures confluxerint sed eos, si possumus, excitemus, qui liberaliter eruditi, adhibita etiam disserendi elegantia, ratione et via philosophantur. III. Est enim quoddam genus eorum, qui Sephilosophos appellari volunt, quorum dicuntur esSe Latini sane multi libri quos non contemno equidem, quippe quos nunquam legerim Sed quia profitentur ipsi illi qui eos scribunt, se neque di Stincte neque distribute neque eleganter neque ornate scriberea