장음표시 사용
211쪽
homine non potuerit praestari, evenerit. Nam revocatio illa, quam flers, cum a contuendis nos malis avocas, nulla St. Non est enim in nostra potestate, fodicantibus iis rebus quas mala eSSe opinemur, dissimulatio, vel oblivio Lacerant; exant stimulos
admovent ignes adhibent respirare non sinunt. Et tu oblivisci jubes, quod contra naturam est 3 Quod a natura datum St, auxilium extorques inveterati doloris 3 Est enim tarda illa quidem medicina, sed tamen magna, quam asteri longinquitas et dies. Jubes me bona cogitare, oblivisci malorum. Diceres aliquid, et magno quidem philosopho dignum, si ea bona Sentires SSe, quae essent homine dignissima. XVII. Pythagoras mihi Sic diceret, aut SocrateS, aut Plato Quid jace. aut quid maerei aut cur Succumbis, cedisque fortunae 3 quae pervellere te sorsitan potuerit, et pungere non poterit certe vires frangere. Magna vis est in virtutibus. Eas excita, Si forte dormiunt Jam tibi aderit princeps sortitudo, quae te animo tanto esse cogat, ut Omnia, quae POS- sint homini evenire, contemnas, et pro nihil putes. Aderit temperantia, quae est eadem moderatio, a me quidem paulo ante appellata frugalitas quae te turpiter et nequiter facere nihil patiatur. Quid est autem nequius aut turpius esteminato vi ro 3 e justitia quidem sine te ista facere; cui minimum esse videtur in hac causa loci quae tamen ita dicet, dupliciter
esse te injustum, cum et alienum appetas, qui mortalis natus, conditionem postules immortalium, et graviter feras, te, quod utendum acceperis, reddidisSe. Prudentia vero quid respondebis, dicenti, virtutem seSe 8Se contentam, quo modo ad bene vivendum, sic et ad beates quae si extrinsecus religata pendeat, et non oriatur a se, et rurSu ad Se revertatur, Et, Omnia Sua complexa, illi quaerat aliunderi non intelligo, cur aut verbis tam vehementer Ornanda, aut
212쪽
Si revocas, Epicure, pareo Sequor; utor te ipSoduce oblivisco etiam malarum, ut jubes, eoque facilius, quod ea ne in malis quidem ponenda cenSeo. Sed traducis cogitationes meas ad voluptates. QuacpCorpori S, credo aut qhr , propter corpus, Vel recordatione vel spe cogitentur. Numquid est aliud pHectene interpretor sententiam tuam 3 olent enim isti negare nos intelligere, quid dicat Epicurus. Hoc dicit et hoc ille acriculus, me audiente, Atheni Senex Zeno, istorum acutissiumS contendere, et magna.
voce dicere solebat eum esse beatum, qui praeSentibus voluptatibus frueretur, confideretque se fruiturum aut in omni aut in magna parte vitae, dolore non interveniente aut, si interveniret, Si Summus foret, futurum brevem si productior, plus habiturum jucundi, quam mali hoste cogitantem ore beatum, praeSertim si et ante perceptis bonis contentus
eSSet, nec mortem nec Deo extimesceret.
XVIII. Habes formam Epicuri vitae beatae verbis Zenonis Xpressam, nihil ut possit negari. Quidem, hujusne vitae propositio et cogitatio aut Thyesten levare poterit, aut Eetam, de quo paulo ante dixi, aut Telamonem, ut Sum patria, EXSUlantem,
atque egentem Θ in quo haec admiratio fiebat: miccine est Telamo ille, modo quem gloria ad Ccelum extulit 3 Quem adspectabant cujus ob os Graii ora obvertebant sua.
Quod si cui ut ait idem simul animu cum reconcidit, a gravibus illis antiquis philosophis petenda
medicina est, non ab his voluptariis. Quam enim isti bonorum copiam dicunt 3 ac sane SSe Summum bonum, non dolere: quamquam id non vocatur Ohiptas : Sed non necesse est nunc Omnia idne est, quo traducti luctum levemus 3 Sit sane summum malum, dolere. In eo igitur qui non est Simul careat, c0ntinuone fruitur summo bono Θ uid
213쪽
ter VerSamur, Epicure, nec fatemur eam nos dicere Voluptatem, quam tu ident, cum os perfricuiSti, soles diceres Sunt haec tua verba, necne In eo quidem libro, qui continet omnem disciplinam tuam fungar enim jam interpretis munere, ne qui me putet ingere dicis haec: Nec equidem habeo, quod intelligam bonum illud, detrahens eas voluptateS, WAu
Sapore percipiuntur detrahens eas, quae auditu et cantibus detrahens eas etiam, quae e formi Percipiuntur oculis, suaves motiones, sive quae aliae O-Iuptates in toto homine gignuntur quolibet enSu. Nec vero ita dici potest, mentis laetitiam Solam Sse in bonis Laetantem enim mentem ita novi, Spe eorum omnium quae supra dixi fore ut natura, iis potiens, dolore careat.' Atque haec quidem his verbis, quivis ut intelligat, quam voluptatem norit Epicurus. Deinde paulo infra, Saepe quaesivi,' inquit, ex iis qui appellabantur sapientes, quid haberent, quod in bonis relinquerent, si illa detraxissent, nisi si vellent voces inanes fundere. Nihil ab his potui cognoscere: qui si virtutes ebullire nolentiet sapientias, nihil aliud dicent, nisi eam viam, qua
emciantur eae voluptates, quas supra diXi. V Quae Sequuntur, in eaderi sententia sunt totusque liber, qui e de summo bono, refertus et verbis et Sententiis talibus. Ad hanccine igitur vitam Telamonem illum revocabis, ut leves aegritudinem 3 Et, Si quem tuorum afflictum moerore videris, huic acipenserem Potius, quam aliquem Socraticum libellum, dabis phydrauli hortabere ut audiat voces potius, quam Platoni Θ Xpones, quae spectet florida et varix fasciculum ad nares admovebis 3 incendes odores 3 et sertis redimiri jubebis, et rosa Si vero aliquid etiam,
tum plane luctum omnem absterseris 3 XIX. Haec Epicuro confitenda sunt, aut ea quae
modo Xpressa ad verbum dixi, tollenda de libro vel totus liber p0tius abjiciendus. Est enim confertus
214쪽
200 USU QUAEST. LIB. III. CAP. 19.
voluptatibus. Quaerendum igitur, quemadmo immaegritudine privemus eum, qui ita dicat: Pol, niihi fortuna magis nunc desit, quam
Namque regnum Suppetebat mihi ut scias quanto locodi Quantis opibus, quibus de rebus, lapsa fortuna Occidat. Quid Θ huic calix mulsi impingendus est, ut plorare desinat, aut aliquid ejusmodi 8 Ecce tibi ex altera parte ab eodem poeta: Ex opibus summis Opis egens, Hector, tuae. VHic subvenire debemus quaerit enim auXilium. Quid ' 'in praesidi, aut exsequari quove nunc auX ut fuga
Freta sim Arce et urbe orba sum. Quo accedam 3 Quo applicem ΘCui nec arae patria domi stant fractae, et disjectae jacent: Fana flamma deflagrata tosti alti stant parietes, Deformati, atque abiete crispa. Scitis, quae sequantur et illud in primis: pater patria i o Priami domus lSeptum altisono cardine templum :Vidi ego te, adstante ope barbarica, Tectis caelatis, laqueatiS, Auro ebore instructam regifice. o poetam egregium t quamquam ab his cantoribus Euphorionis contemnitur. Sentit, Omnia repentinnit necopinata SSe graViora. Xuggeratis igitur regis opibus, quae videbantur sempiternae fore, quid uita
215쪽
Priamo vi vitana Vitari, JOvi arana sanguine turpari. Praeclarum carmen est enim et rebus, et Verbis, et
modis lugubre Eripiamus huic aegritudinem. Quonaodo 3 Collocemus in culcita plumea : psaltriam d. ducamus : hedychrum incendamus demus scutellum dulesculae potionisu aliquid videamus et cibi. Haec tandem bona sunt, quibus aegritudinies graviSSi Uue detrahantur 3 tu enim, paulo ante, ne intelligere te quidem alia ulla dicebas 1levocari igitur oportere anicProre ad cogitationem bonorum, conveniret mihi cum Epicuro, si quid esset bonum, conveniret
XX. Dicet aliquis: Quid ergo tu Epicurum
existimas ista voluisse, aut libidinosas ejus fuisse Sententia. Ego vero minime video enim ab eo dici multa severe, multa praeesare. Itaque ut prpe dixi de acumine agitur ejus, non de moribus. QuamviSSpernat Voluptates eas, quas modo laudavit, ego tamen meminero, quod videatur ei summum bonum. Νon enim verbo solum posuit voluptatem, Sed eXPlanavit, quid diceret Saporem,' inquit, et corporum compleXum, et ludos utque cantus, et forma eaS, quibus Oculi jucunde moveantur.' Num fingi num mentior 3 Cupio refelli quid enim laboro nisi ut veritas in omni quaestione explicetur 3 At idem ait, non crescere voluptatem, dolore detractori summamque voluptatem, nihil dolere Pauci verbis tria magna peccata: unum, quod Secum ipse pugnat modo enim, ne suspicari quidem equidquam bonum, nisi sensus quasi titillarentur Oluptate nunc nutem, Summam Voluptatem eSSe dolore carere potestne magis secum ipse pugnare ΘAlterum peccatum, quod, cum in natura tria intrunum, gaudere alterum, dolere tertium, nec gaudere nec dolere hic primuim et tertium putat idem esse, nec di Stinguit a non d0lendo voluptatem. Ter-
216쪽
tium peccatum commune cum quibuSdam, qu0d, cum Virtu marime expetatur, ejusque adipiscendae causa philosophia quaesita sit, ille a virtute summum bonum Separarit. At laudat, et saepe virtutem. Et quidem C. Gracchus, cum largitiones maximas fecisset, et effudi 8Set aerarium, verbis tamen defendebat aerarium. Quid Verba audiam, cum facta videam 3 Piso ille Frugi Semper contra legem frumentariam dixerat. Is legelata, consularis ad frumentum accipiendum venerat. Animadvertit Gracchus in concione Pisonem tanteni. mPrit, audiente populo Romano, qui sibi conStet, cum e lege frumentum petat, quam diS-
suaserit olim,' inquit, mea bona, Graeche, tibi viritim dividere liceat: sed, si facias, partem
petam. Parumne declaravit vir gravis et Sapiens,
lege Sempronia patrimonium publicum dissipari ΘLege rationes Gracchi patronum aerarii esse diceS. Negat Epicurus jucunde posse vivi, nisi cum Virtute vivatur. Negat ullam in sapientem vim SSe fortunae tenuem victum antefert copioso negat Ullum SSe tempuS, quo Sapiens non beatus sit omnia
plidosopho digna, sed cum voluptate pugnantia. Non istam dicit voluptatem. Dicat quamlibet. Nempe eam dicit, in qua virtutis nulla pars inSi Age, Si Voluptatem non intelligimus, ne dolorem quidem 3 ego igitur ejus esse, qui dolore Summum
malum metiatur, mentionem facere Virtutis.
XXI. Et queruntur quidam Epicurei viri optimi, nam nullum genus est minus malitiosum me tudiose dicere contra Epicurum. Ita credo, de honore aut de dignitate contendimus. Mihi summum inanim bonum videtur, illi autem in corpore mihi in virtute, illi in voluptate. Et illi pugnant; et quidem vicinorum fidem implorant: multi autem Sunt, qui Statim convolent ego sum is, qui dicam me non laborare actum habiturum, quod egerint. Quid
enim Θ de bello Punico agitur Θ de quo ipso cum aliud
217쪽
TUSC. QUAEST. I in III CAP. 22. 203
M. Catoni, aliud L. Lentulo videretur nulla inter eos concertatio unquam fuit. II itiniis iracunde agunt,
praesertim cum ab his non sane animosa defendatur Sententia, pro qua non in Senatu non in concione, non apud exercitum, neque apud censores, dicere Udeant. Sed cum istis alias, et eo quidem animo, nullum ut certamen instituam ; verum dicentibus fasile cedam. Tantum admonebo: si maxime verum Sit in corpus omnia referre sapientem sive ut honestius
dicam nihil facere, nisi quod expediat; sive Omnia referre ad utilitatem suama quoniam haec plausibilia non sunt, ut in Sinu gaudeant, gloriose loqui desinant. XXII Cyrenaicorum restat sententia qui tum aegritudinem censent exsistere, si necopinato quid evenerit. Est id quidem magnum, ut supra diXi. Etiam Chrysippo ita videri scio, quod provisum ante non sit, id ferire vehementius. Fed non sunt in hoc
Omnia quamquam hostium repens adventus magis aliquanto conturbat, quam eXSpectatus et mari Sub ita tempestas, quam ante provisa, terret navigantes
vehementius: et ejusmodi sunt pleraque Sed, cum diligenter necopinatorum naturam consideres, nihil aliud reperias, nisi Omnia videri subita majora et quidem ob duas causas : primum, quod, quanta sint quae accidunt, considerandi spatium non datur deinde, cum videtur praecaveri potuisse, si proriSum Sset, quasi culpa contractum malum egritudinem acriorem facit. Quod ita esse dies declarat quae procedens ita mitigat ut iisdem malis manentibus, non modo leniatur aegritudo, Sed in plerisque tollatur Carthaginienses multi Romae servierunt, Macedones rege Perse capto vidi etiam in Peloponneso cum essem adoleScens, quosdam Corinthios. Hi poterant omnes eadem
illa de Andromacha deplorare, maec omnia vidi . Sed jam decantaverant fortasse. Eo enim erant vultu, oratione Omni reliquo motu et statu, ut eos Argivos
218쪽
204 TUSC. Q EST. LIB. III CAP. 23.
aut Sicyonios diceres magisque me moverant Corinthi subit adspecta parietinae, quam ipso Corinthios quorum animis diuturna cogitati callum vetustatis obduxerat. Legimus librum Clitomachi, quem ille eversi Carthagine, misit, consolandi causa, ad captivos cives suos. In eo est disputatio scripta Carneadis, quam se ait in commentarium retulisse. Cum ita positum esset, Videri fore in aegritudine Sapientem, patria capta;V qua Carneades contra dixerit, scripta sunt. Tanta igitur calamitati praesentis adhibetur a philosopho medicina, quanta in inveterata ne desideratur quidem. Nec, si aliquotannis post idem ille liber captivis missus eSSet, Vulneribus mederetur, sed cicatricibus. Sensim enim et pedetentim progrediens Xtenuatur dolor non quo ipsa res immutari soleat, aut possit sed id, quod
ratio debuerat, usu docet, minora esse ea, quae intvis majora.
XXIII. Quid ergo opus est dicet aliquis Oratione, aut Omnino consolatione ulla, qua Solem IS uti, cum levare dolorem serentium volumus 3 Hoc enim
fere tum habemus in promtu nihil oportere inopinatum videri Atqui tolerabilius feret incommodum, qui cognoverit, necesse Sse homini tale aliquid accidere. Haec enim oratio de ipsa summa mali inihil detrahit tantummodo affert, nihil evenisse, quod non opinandum fuisset. Neque tamen genus id Orationis in consolando non valet: sed id haud
sciam an plurimum. Ergo ista necopinata non habent tantam vim, ut aegritudo ex his Omnis oriatur. Feriunt enim fortasse gravius: non id efficiunt, ut ea, quae accidant, majora videantur. Quia recentia sunt, videntur, non quia repentina. Duplex est igitur ratio veri reperieram, non in iis solum qiue mala, sed in iis etiam qiue bona videntur.
Νam aut ipsius rei natura quali et quanta Sit, quaerimus ut de paupertate nonnunquam, cujus onus disputando levamuS, docentes, quam parva et quam
Pauca Sint, qua natura desideret aut a disputandi
219쪽
Subtilitate orationem ad exempla traducimus. Hic Socrates commemoratur, hic Diogenes, hic iacilianum illud, Saepe est etiam sub palliolo sordido sapientia. Cum enim paupertatis una eademque sit is, quidnam dici potest, quamobrem C. Fabricio tolerabilis ea fuerit, alii negent se ferre posse Huic igitur alteri generi similis est ea ratio consolandi, quae docet, humnna SSe, quae acciderint. Non enim solum id continet ea disputatio, ut cognitionem afferat generis humani sed significat, tolerabilia esse, quae et tulerint et ferant caeteri. XXIV De paupertate agitur 3 multi patientes paupere Commemorantur. De contemnendo honore 3 multi inhonorati proferuntur, et quidem propter id ipsum beatiores eorumque, qui privatum otium negotiis publicis antetulerunt, nominatim vita laudatur: nec siletur illud potentissimi regis anapaestum, qui laudat Senem et fortunatum esse dicit, quod, inglorius, sit, atque ignobilis ad supremum diem perventurUS. Similiter, commemorandis exemplis, Orbitates quoque Iiberorum rariti cantur eorumque qui gravius ferunt, luctus, aliorum Xemplis leniuntur. Sic perpeSSi caeterorum facit, ut ea, quae acciderint multo minora, quam quanta sint existimata, videantur. Ita fit sensim cogitantibus, ut, quantum sit ementita Opinio, appareat. Atque hoc idem et Telamo ille declarat: ago, cum genui, moriturum scivi; et TheseuS, Futuras mecum commentabar miserias; et Anaxagoras, Sciebam me genuisse mortalem. Hi enim omnes, diu cogitantes de rebus humanis, intelligebant, eas nequaquam pro opinione Vulgi esse extimescendas. Et mihi quidem videtur idem sere Philos. VOI. III. T
220쪽
206 TUSC. QUAEST. LIB. III CAP. 25.
accidere iis qui ante meditantur quod iis quibus medetur dies nisi quod ratio quidem sanat illos, hos ipSa natura intellecto eo quod remedium illud continet malum, quod opinati sint esse maXimum, nequaqUam esse tantum, ut vitam beatam possit Vertere. Hoc igitur emcitur, ut ex illo necopinato plaga major sit non ut illi putant, ut, cum duobus pareScasus Venerint, is modo aegritudine assiciatur, cui ille necopinato casus evenerit. Itaque dicuntur non nulli in moerore cum de hac communi hominum conditione audivissent, ea lege eSSe nos natOS, Ut nem in perpetuum SSe OSSet exper mali, gravius etiam tulisse.
XXV. Quocirca Carneades ut video nostrum scribere Antiochum reprehendere Chrysippum Solebat, laudantem Euripideum carmen illud Mortalis nemo est, quem non attingat dolor,
Morbusque. Multis sunt humandi liberi,
Rursum creandi morsque est finita omnibus, Quae generi humano angorem ne quidquam affe
Reddenda est terrae terra tum vita omnibus Metenda, ut fruges. Sic jubet necessitas. VNegabat genus hoc rationis quidquam omnino adlevandam aegritudinem pertinere. Id enim ipsum dolendum esse dicebat, quod in tam crudelem neceSSitatem incidissemus. Nam illam quidem orationem ex
Commemoratione alienorum malorum ad malevolos Consolandos esse accommodatam Mihi vero longe Videtur secus : nam et necessitas ferenda conditionis humanae quasi cum Deo pugnare prohibet, admonetque esse hominem : quae cogitati magnopere luctum levat et enumeratio Xemplorum, non ut unimum malevolorum oblectet affertur, sed ut ille, qui moeret, serendum sibi id censeat quod videat multos moderate et tranquille tulisse. Omnibus enim modis fulciendi sunt, qui ruunt, nec cohaerere pOSSunti P