장음표시 사용
301쪽
si velim paupertatis causam defenderae aperta enim res est; et quotidie nos ipsa natura admonet, quam Paucis, quam arris rebus egeat, qualia vilibus. XXXI I. Num igitur ignobilitas aut humilitas, aut etiam popularis offensio, sapientem beatum esse prohibebit Vide, ne plus conamendatio in vulgus, et haec, quae eXpetitur, gloria, molestia habeat, quam voluptatis Leviculus Sane noster Demosthenes, qui illo susurro delectari se dicebat aquam serentis m-lierculio ut mos in Graecia est in insusurrantisque alteri, mi est ille Demosthenes. Quid hoc levius 3 At quantus oratori Sed apud alios loqui videlicet didicerat, non multum ipse Segum. Intelligendum est igitur, nec gloriam popularem ipsam per Sese expetendam, nec ignobilitatem extimescendam. Veni Athenas,' inquit Democritus; teque me quisquam ibi agnovit.' Constantem hominem et gravem l qui glorietur a gloria se abfuisset An tibicines, iique qui fidibus utuntur, Suo, non
multitudinis arbitrio, cantu numegosque moderuntur: Vir sapiens, multo arte majore praeditus, non, quid verissimum sit, sed quid velat vulgus, exquiret 8 An quidquam StultiuS, quam, quo Singulos Sicut Operario barbarosque, contemnas, eos esse aliquid putare universo. Ille vero noStras ambiciones levitatesque contemnet, honoresque populi, etiam ultro delatos, repudiabit nos autem eos neScimVS, antequam puriliter coepit, contemnere. Si apud Heraclitum physicum de principe Ephesiorum Hermodoro. Universos, ait, Ephesios esse morte multandos, quod, cum civitate eXpellerent Hermodorum, ita locuti sint: Nemo de nobis unus excellat sinquis exstiterit, alio in loco, et apud alios, sit.' An hoc non ita fit omni in populo 3 Onne omnem X-SUperantiam Virtutis oderunt 3 Quid Θ Aristides malo enim Graecorum, quam nOStra proferre nonne ob eam causam expulsus est patri muc praeter modum justus esse, Quantis igitur molestiis vacant,
302쪽
283 TUSC. U EST. LIB. V. CAP. 37.
qui nihil omnim eum populo contrahunt Quid est enim duleius otio literat, iis dico literis, quibus infinitatem rerum atque naturae et in hoc ipso mundo
XXXVII. Contemto igitur honore, contemta etiam pecunia, quid relinquitur, quod extimeScendum sit 3 Exsilium, credo quod in maximis malis ducitur. Id si propter alienam et offensam populi
voluntatem malum est quam Sit ea contemnenda, paulo ante dictum est. Sin abeSSe patria miserum est; plenae miSerorum provinciae Sunt e quibus admodum pauci in patriam revertuntur. At multantur bonis exsules. Quid tum Θ parumne multa de toleranda paupertate dicuntur 3 Jam vero exsilium, si rerum naturam, non ignominiam nominiS, quaerimus quantum demum a perpetua peregrinatione
differt in qua aetates suas philosophi nobilissimi conSumserunt, Xenocrates, Crantor Arcesilas, Lacydes, Aristoteles, TheophraStus Zeno Cleanthes, Chrysippus, Antipater, carneades, Panaetius Clitomachus Philo Antiochus POSidonius, innumerabiles alii; qui semel egressi, nunquam domum re
At enim non erit sine ignominia. Ignominia afficere poterit sapientem de sapiente enim haec omnis oratio est, cui jure id accidere non possit nam jure exsulantem consolari non oportet. Postremo, ad omne casu facillima ratio est eorum qui ad Voluptatem ea reserunt, quae Sequuntur in vita ut, quocumque haec loco suppeditent, ibi beate queant Vivere. Itaque, ad Omnem rationem, Teucri vox accommodari poteSt, Patria est, ubicumque est bene. Socrates quidem, cum rogaretur, cujutem se esse diceret, Mundanum, inquit Totius enim mundi suincolam et civem arbitrabatur. Quid T. Albucius nonne animo aequissimo Athenis exsul philosopha-
303쪽
batur chii tamen illud ipsum non accidisset, si in republica quiescens Epicuri legibus paruisset. Qui enin heatior Epicurus quod in patria Vivebat, quam, quod Athenis Metrodorus aut Plato Xenocratem vincebat, aut Polemo Arcesilam, quo esset beatior Quanti vero ista civitas aestimanda St, ex qua boni Sapientesque pelluntur Demaratus quidem, Tarquinii regi nOStri, pater tyrannum Cypselum quod ferre non poterat, fugit Tarquinios Corintho et ibi Suas fortunas constituit, ac liberos procreavit. Num stulte anteposuit exsilii libertatem domestica servituti
XXXVIII. Jam vero motus animi, sollicitudines, aegritudinesque, oblivione leniuntur traductis animis
ad voluptatem. Non sine causa igitur Epicurus auSuSest dicere, semper in pluribus bonis esse Sapientem, quia semper sit in voluptatibus. Ex quo effici putat ille quod quaerimus, ut Sapiens Semper beatu Sit. Elianane, si sensibus carebit oculorum si aurium 3 Etiam; nam ista ipsa contemnit. Primunt enim, horribilis ista caecitas quibus tandem caret voluptatibus Θ cum quidam etiam disputent, caetera Voluptates in ipsis habitare sensibus quae autem adspectu Percipiantur, ea non versari in Oculorum ulla jucunditate. Ut ea, quae guStemus, OlfaciamUS tractemUS, audiamus, in ea ipsa, ubi SentimuS, parte VerSentur; in oculis tale nihil fit. Animus accipit, quae Videmus. Animo autem multis modis variisque delectari licet, etiam si non adlii beatur adspectus Linum enim de docto homine et erudito, cui vivere St, O-gitare. Sapientis autem cogitatio non ferme ad investigandum adhibet oculos advocatos. Etenim, sino non adimit vitam beatam, cur dies nocti similis
adimat 3 nam illud Antipatri Cyrenaici est quidem
paulo obscoenius; sed non absurda Sententia est: cujus caecitatem cum mulierculae lamentarentur,
Muid agitis Θ' inquit an vobis nulla videtur
Voluptas Se nocturna Appium quidem veterem
304쪽
illum, qui oecus annos multus fuit, et X nisu tibiis, et ex rebus gestis intelligimus, in illo suo casu, nec Ilvat nec publico muneri defuisse C. Drusidornum compleri a consultoribus Solitam accepimus; cum, quorum re eSSet Sua pSi non videbant, caecum adhibebant ducem. XXXIX. ueris nobis, Cn. Aufidius praetorius et in senatu sententiam dicebat, nec amicis deliberantibus deerat, et Graecam scribebat historiam et videbat in litoris Diodotus Stoicus, caecus, multOS annos domi nostrae vixit. Is vero, quod credibile vix esset cum in philosophia, multo etiam magis Sidue quam antea, Versaretur, et cum fidibus Pythagoreorum more teretur, cumque ei libri noctes et dies legerentur, quibus in studiis oculis non egebat; tum quod sine oculis fieri posse vix videtur geometriae munus tuebatur, verbis praecipiens discentibus, unde, quo quamque lineam scriberent Asclepiadem ferunt, non ignsbilem Eretricum philosophum, cum quidam quaereret, quid ei caecitas attu-uSset, reSpondisse, puer ut uno esset comitatior. Ut enim vel summa paupertas tolerabilis sit, si liceat, quod quibusdam Graecis quotidie; sic a citas ferri facile possit, si non desint subsidia valetudinum. Democritus, luminthus amissis, alba scilicet et atra discernere non poterat: at Ver bona, mala; aequa, iniqua honesta, turpia utilia, inutilia; magna, Parva, Poterat et, sine varietate colorum, licebat vivere beate sine notione rerum, non licebat. Atque hic vir impediri etiam animi aciem adspectu oculorum arbitrabatur et, cum alii saepe, quod ante Pede eSSet, non viderent, ipse infinitatem Omnem peregrinabatur, ut nullii in extremitate consisteret. Traditum est etiam Homerum caecum fuisse. At HUS picturam, non o sim, Videmus. Qua regio, qIUe ora, qui locus Graeciae, quae species sermori quae Pugna, qu B acies, quod remigium, qui motus hominum, qui ferarum, non ita eXpictus est, ut quae ipSe
305쪽
non videret, nos ut videremus, effecerit 3 Quid ergo aut ui ero ad desectationem animi ac voluptatem, aut cuiquam docto, deruisse unquam arbitramur An, ni ita se res laaberet, An ag a , aut hic ipse Democritus, agros et patrimonia sua reliquissent huic cliscendi quoerendique divino delectationi toto se animo dedissenti Itaque augurem Tiresium, quem Sapientem fingunt poetae, nunquam inducunt
deplorantem caudiatem suam at vero Polyphemum II Omerus, cum immanem ferumque fila xiSSet, Cum
ariete etiam colloquentem facit, ejusque laudare sortunuS, quod, qua vellet, ingredi POSset, et, qIU Vellet, attingere. Recte hic quidem nihilo enim erat ipsa Cyclops, quam aries ille, prudentior. XL. In surditate vero quidnam est mali 3 Erat surdaster M. Crassus sed aliud molestius, quod male audiebat, etiam si ut mihi videbatur injuria. t Epicurei nostri Graece sere nesciunt, nec Gra)ci Latine. Ergo hi in illorum, et illi in horum, Sermone surdi omnesque id nos in iis linguis quas non intelligimus, qupe sunt innumerabiles, surcii profecto Sumus. At vocem cithar Ddi non audiunt ne Stridorem quidem Senae tum, cum acuitum aut grun. nitum, cum jugulatur Sus nec, cum quieScere Olunt, fremitum murmurantis maris. Et, si cantus eos sorte delectant, primum cogitare debent, antequam hi sint inventi multos beate vixisse Sapientes: cleinde multo majorem percipi posse legendi his, quam audiendis, voluptatem. Tum, ut paulo ante caecos a Laurium traducebamus voluptatem, sic licet Surdos ad oculorum. Etenim, qui secum loqui poterit, sermonem alterius non requiret. Congerantur in unum omnia, ut idem oculis et auribu captus sit prematur etiam doloribu acer rimis corporis; qui primum per se ipsi plerumque conficiunt hominem: sin sorte longinquitate pr0- ducti, Vehementius tamen torquent, quam ut causa
Sit, cur ferantur; quid est tandem, Dii boni quod
306쪽
292 TUSC. QUAEST. LIB. V. CAP. I.
laboremus 3 Portus enim praesto est, quoniam mors ibidem est teternum nihil sentienti receptaculum. Theudorus Lysimacho mortem minitanti, magnum vero,' inquit, is effecisti, si cantharidis vim consecutus es. V Paulus Persae, deprecanti, ne in triumpho duceretur In tui id quiden poteState est. V Uulta primo die, cum de ipsa morte quaereremuS, non pauca etiam postero, cum ageretur de dolore, sunt dicta de morte quae qui recordetur haud Sane Periculum St, ne non mortem aut optandam, aut certe non timendam, Utet.
XLI. Mihi quidem, in vita servanda videtur illa
leX, up in GrίDcorum conviviis obtinetur Aut bibat, ' inquit aut abeat.' Et recte. Aut enim fruatur aliquis pariter cum aliis voluptate potandi; aut, ne sobrius in violentiam vinolentorum incidat, ante discedat. Sic injurias fortunae, qua ferre nequeas, defugiendo relinquas. Iaec eadem, quae Epicurus, totidem verbis dicit et Hieronymus. Quod si ii philosophi, quorum ea sententia eSt, ut virtus per se ipsa nihil valeat Omneque, quod Onestum nos et laudabile esse dicimus, id illi cassum quiddam, et inani vocis sono decoratum esse dicant;
et tamen semper beatum censent SSe Sapientem;
quid tandem a Socrate et Platone profectis philOSO-phis faciendum putei quorum alii tantam praestantiam in bonis animi esse dicunt, ut ab his corporis et
eXterna obscurentura alii autem ha)c ne bona quidem ducunt in animo reponunt Omnia. Quorum controverSiam solebat tamquam honorarius arbiter judicare Carneades. Nam cum, quaecumque bona peripateticis, ea leni Stoicis commoda viderentur; neque tamen Peripatetici plus tribuerent divitiis, bonae
valetudini, caeteris rebus generis ejusdem, quam Stoici; cum ea re, non verbis, ponderarentur causam esSe dissidendi negabat. Quare hunc locum cinerarum disciplinarum philosophi quemadmodum
obtinere possint, ipsi viderint. Mihi tamen graturn
307쪽
est, quoci de sapientium perpetu bene vivendi si cultate dignum quiddam philamphorum ince profi
Sed, quoniam mane est eundum, has quinque dierum disputatione memoriam prehendamus. quii leni me etiani conscripturum arbitror ubi enim melius uti possuum hoc, cuicuimodi est, otio 3 ad Hrutunique nostriuia hos libros alteros quinque nait-tenm quo non mi, O impulsi sumus ad plutosophicas scriptiones, verunt etiam lacessiti. In quo quanium cancris profuturi simus, non facile dixerimus nostris quidem acerbissimis dolaribus, variisque et undique circumfuSi Diolestiis, alia nulla po
308쪽
I. Cum multae res in philosophia nequaquam Satis adhuc explicatae sint, tum perilis icilis, rute, quod tu minime ignoras et perobscura quaestio Stile natura Deorum quae et ad agnitionem animi pulaherrima est et ad moderandum religionem necessaria. De qua tam variae sunt doctissimorum hominum tamque discrepantes, Sententiae, ut magno argumento esse debent, causam, id est, principium, philosophiae, esse inscientiam, prudenterque Academicos a rebus incertis assensionem cohibuisse. Quid est enim temeritate turpium aut quid tam temerarium, tamque indignum sapientis gravitate atque constantia, quam aut falSum sentire, aut, quod non satis Xplorate perceptum Sit et cognitum, Sine ulla dubitatione defendere ΘVelut in hac inestione plerique quod maxime verisimile est et quo omneS, duce natura Vehimur Deos esse dixerunt dubitare se ProtagoIaM; nullos
309쪽
esse omnino Diagoras Melius et Theodorus Cyrenaicus putaverunt. Qui vero Deos esse dixerunt, tanta sunt in varietate ac dissensione, Ut eorun molestum sit dinumerare sententias. Nam et de figuris Deorum, et de locis atque sedibus, et actione vitae, multa dicuntur deque his summa philosophorum
dissensione certatur. Quod vero maXime rem causamque continet, utrum nihil agant, nihil moliantur, omni curatione et administratione rerum vacent, uncontra ab his et a principio omnia facta et constituta sint, et ad infinitum tempus regantur atque OVenn
tur, imprimis magna dissensi est eaque nisi dijudicetur, in summo errore necesse est homineS, utque in maximarum rerum ignoratione, versari.
ΙΙ. Sunt enim philosophi, et fuerunt, qui omnino
nullam habere censerent humanarum rerum Procurationem eos. Quorum si vera sententia St, quae
potest esse pietas 3 quae sanctitas 3 quae religio 3 Haec enim omnia pure ac caste tribuenda Deorum numini ita sunt, si animadvertuntur ab his, et si est aliquid aliis immortalibus hominum generi tributum. Sin
autem Dii neque possunt nos juvare, neque volunt; nec Omnino curant; nec quid agamuS, animadvertunt nec est, quod ab his ad hominum vitam permanare possit quid est, quod ullos Diis immortalibu cultus, honores, preces adhibeamus 3 In specie autem ficta Simulationis, sicut reliqua virtutes, ita pietas inesse non potest, cum qua simul et Sanctitatem et religionem tolli necesse est; quibus SublatiS, perturbatio vitae sequitur, et magna confusio. Atque haud scio, an pietate adversus Deos sublata, fides etiam et sucietas generis humani, et una Xcellen tissima virtus justitia, tollatur.
Sunt autem alii philosophi, et hi quidem magni
atque nobiles, qui Deorum mente atque ratione Omnem mundum administrari et regi censeant neque
vero id solum, sed etiam ab iisdem vita hominum consuli et provideri Nam et fruges, et reliqua, qud
310쪽
terra pariat, et tempeStates, ac temporum varietates
coelique mutationes quibus Omnia, quire terra gignat, maturata pubescant, aliis immortalibus tribui generi human putant multaque, quae dicentur in his libris, colligunt, quo talia Sunt, ut ea ipsa Dii immortales ad usum hominum fabricati paene videantur. Contra quos Carneades ita multa disseruit, ut excitaret homines non socordes ad veri investigandi cupiditatem. Res enim nulla est, de qua tantopere non solum indocti, sed etiam docti, dissentiant. Quorum opiniones cum tam variae sint, tamque inter se dissidentes alterum fieri profecto poteSt, ut earum
nulla alterum certe non potest, ut tu una, Verusit.
III. Qua quidem in causa et benevolos objurgatores placare, et invidos vituperatore confuture POS-SumVS, Ut alteros reprehendisse poeniteat, alteri didicisse se gaudeant. Nam, qui admonent amice docendi sunt; qui inimice insectantur, repeliendi. Multum autem fluxisse video de libris nos . quos complures brevi tempore edidimus,uariumque Sermonem, partim admirantium, unde hoc philosophandi nobis subito studium exstitisset partim, quid quaque de re certi haberemus, scire cupientium. Multis etiam sensi mirabile videri, eam nobis potissimum probatam esse philosophiam invi lucem eriperet, et quRSi noctem quamdam rebus offunderet, desertaeque disciplimo, et jampridem relicto), Patrocinium necopinatum a nobis esse Susceptum. Os autem nec Subito
coepimus philosophari nec mediocrem a primo tempore aetatis in eo studi Operam curamque conSum-Simus et, cum minime videbamur, tum aYime
philosophabamur quod et orationes declarant, refertae philosophorum sententiis, et doctissimorum hominum familiaritates, quibus semper domu nostra
floruit et principes illi Diodotus, Philo Antiochus Posidonius, a quibus instituti sumus. Et, si omnia philosophiae praecepta reseruntur ad vitam urbi tru-