장음표시 사용
101쪽
tem convenit ex exponere in terti, libro Regnoriam, et in seeundo libro , laralipomenon, in quibus scriptum est de teniplo et de iis, quae posita sunt intra velum;
lii autem ioc tantum scriptum est, quia . vellim templi conscissiim est in duas partes, sursum usque deorsum.
Quaeret autem aliquis, qui non negligenter intelligit Seripturas, et adspicit duo esse vela, unum quidem anterius, quod velat sancta sanctorum, alterum autem exterius, sive tabernaculi, sive nenipli quae Tigurae erant tabernaculi sancti, quod praeparavit ab initio Pater Quorum velorum tern pli unum scissum est in duas partes, summotisque deorsum, quando voce Imagna clamans Jesus emisit spiritum es hoc ostendens, sicut Puto, mysterium, quo- Diani in passione Domini Salvatoris velum, quod erat asoris, conscissum est a summo usque deorsum, ut ab initio mundi usque ad deorsum, id est, usque ad mem ejus, conscisso velamine niystcria Publicenti ir, quae usque ad Christi adventum rationabiliter fuerant occulta. Et nisi ex parte cognosceremus, sed jam nunc' manifestarentur omnia, adhuc in corpore constitutis dilectis Christi discipulis, utrumque Velum fuerat conscindendum, id est, quod soris est et interius Nunc mutem quoniam ad scientiarn rerum novamim Producimur, ideo quod a soris quidem suerat velum, interito conscinditur in ursum usque deorsum: ut quando Venerit quod perfectum est, it revelata fuerint caetera quae restabant, tunc auseratur etiam secundum velum, ut videamus etiam quae intra secundum velum sunt occultata, eram arcam testamenti et sicut ipsa se labet natura, videamus Cherubim, et propitiatorium verum, et repositionem mannae in mureo vase, et
102쪽
DcIas Τ omnIa secundum formam eorum, quae tibi ostensa sunt in monte. Nihil ergo est miriana, quod Velum templi conscissum est, ito interiora velabat mysteria, ut videant discipuli liristi, accipientes oculos spm-tuales, ea quae nulli ante Jesum fuerant demonstrata. Nemo enim nisi solus princeps sacerdotum, quae fuerant inti velum secundum, videt. Sed et ' Aaron quideria, et qui ex eo erant, neque virtutem, neque dignitatem habebant revelare, quae ipsi videbant, alicui alteri solus autem qui cum jurejurando faetiis est princeps sacerdo tum in aeternum secundum ordinem Melchisedec potuit per dispensationem mortis suae conscindere velum templi
in duas partes, a sursum usque deorsum, ut VideaDtur, quae fuerant intus, oculis qui talia possunt videre. 139. ,Εt 3 terra mota est, et petrae scissae sunt, et monumenta aperta sunt, et multa corpora Sancto mi Udormientium resurrexerunt, et exeuntes de monum CDil S, Post resurrectionem ipsius, introierunt in sanctam Civitatem, et apparuerunt multis. Et terra mota est, cid est, omnis caro novo verbo, et ovis rebus secundum no Vum testamentum, et novo cantico, et novis omnibus, atqiae coelestibus venientibus super terram, sicut et Propheta
de hoc ipso ii aliquo dicit loco: conturbati sunt omnes, qui videbant eos, id est, discipulos Christi, et timuit omnis homo. tem per alterum' prophetam Dominus dicit: adhuc' semel, et ego OVel, Coelum, Τ Exod XXV, 40. coli. p. ad Hebr. VIII, B. solus in textu ante, idem clamen in notis:
δ Deest siet in textu edd. M. et B. R. tamen in
103쪽
et terram, et mire, et aridam. oculi' autem pauca' de motu terrae, non inutiliter dicamus et de petrisse ssis in passione Doni ni Salvatoris, quae mysterium fueritiit, sicut arti tror, propii et arunt; manifestatae sunte iii in in lirisii adventu lex et prophetae: ' propteri uod ad Do inluvio convertentibus cum legitur Moses, vel ameri, quod positum fuerat ε super cor eorum, ollitur, et quod in lectione Veteris Testamenti positura erat velamen, in Christo aboletur. Apertae stitit ergo D in CPetiae, Et scissae sunt, ut 11 rosuridis' eorum posita Spitatu alia mysteria videamus. Probarnus autem scissaSti in Petras esse prophetas, prii Duni quidem ex eo, quod Christi is dicitur petra spiritualis, et rationis est Ionestiuitatores Christi dici similiter petras esse, ' sicut et lux 2DuDd dic antur, ex eo, quod ipse Dominus eorum Uxest mundi deinde etiam ex eo, auod ipse et rus a Do-Πlino et v est Pi ellatus, clim dicitur ei: tu i es Petrus, O super hanc petram aedificabo ecclesiam mearii, Et portae infero mini non praevalebunt ei. Maxinae autem lio demoI stratii ex eo, quod omnes, quibus non ' praevalent Orta conscrorum, qui opus nominis etra ha
104쪽
aediscantur, secundum quod ait Apostolus: superaedificati δ super fundamentum Apostolorum et pro piletarum, ipso sumitio angulari apide esu liristo Domino nostro. Superaedificantur autem post alis et proplietis maxii De qui sunt de ecclesia immaculata, et Apostolos Cliessi imitanti ir, ' et roplietas non pernunt, sed CTu
tantur etiam eorum scripturas Nun et de montanient sapertis dicamus. Venit δ autem hora, secundum quod Promiserat Christus, ut ,qui in monumeratis sunt, audiant
vocem Filii Dei,' et vivant. Propterea audientibus iis
vocem Filii Dei, monumenta sunt aperta, quae Clausa quidem suerunt, hiam diu mortui erant in iis, aperta sunt autem, ut qui resurrexerant grediantur ex monumentis, non ante resurrectionem Primogeniti ex mortuis, sed post resurrectionem ipsius, et resurgentes derelinquant quidem monumenta, ingrediantur autem in civitatem sanctam, et appareant et manifestentur multis volentibus et potentibus sanctam civitatem Dei videre, et quae in ea resuscitata sunt corpora sanctorii m. Monumenta enim dicuntur corpora Peccatricum animarum, id est, mortuarum Deo.
Cum autem per gratiam Dei animae hujusmodi fueritit
suscitatae ad fidem, corpora earurn, quae fuerant rius monumenta mortuarum animarum, efficiuntur corpora sanctarum, et videntur a se ipsis exire, cum desierint esse monumenta mortuarum animarum, et coeperint corpora esse sanctarum Magna ergo sunt sacta X O, quod magna voce clamavit Jesus, et emisit spiritum , et semper
haec eadem magna quotidie fiunt. Velum enim templi ad revelanda quae intus habentur, quando non scinditur Sanctis a sursum usque deorsum, ct a principio usque ad
105쪽
COMMENTARIORUM SERIEs. 71snem quando et terra iis, qui salute sunt digni, non
movetur, et tremit, quae ante Christi mortem immobilis erat quando et petrae, secundum ii Od tradidimus, non finduntur Sic semper et Imonumenta aperiuntur, et nulla coria ora sanctorum quidem dormientium surgunt, et egrediuntur de monumentis, post resurrecti ovem tamen ejus in iis, ii mortuus est pro nobis, et sequuntur eum qui resurrexerunt, et in novitate vitae arithillant cum eo. Sic et qui digni sunt liabere conversationem in coelis, dic crates seriostra autem conversatio β in coelis est, ingrediuntur in sanctam civitaten, Per singula temPora, et lunaen eorum lucet coram hominibus, et multis ΡParent videntibus et intelligentibus opera bona ipsorum, et Propterea glorificantibus Patrem ipsorum, qui est in coelis. Sed et dicere debemus de istis, et sapere, quoniamoinnis quidem liter evangelii quasi liter vivificat evan
gelicos, ut ita eos appellem, sciitias spiritus aut Cm qu supergreditur ii erarum Daturam, divinioribus motibus magis eos illuminat, quibus evangeli uiri non est elatum; omnia enim agunt, ut videant quae in anima sua per
resurreCtionem tristi 1unt mysteria Prodisicatur' enim quadam rodisicatione et qui credit Scripturis, naiori autem repletur scientia, qui Videt ii Od conscinditur velum Scriptii vae a sursum usque deo Isum, et videt quae Sunt intra ipsum. Dcatus cst auten et cui terra, et omni nterrena moventur: Piopterea ' in in Christo sunt
J Edd. Mellitii: convel satio est, s d. R. in textu
est couvers otio, citi otis: con ei satio in coelis est.
- M. et R. in textu sevivificans angelicos, in tamen in notis: Mss vivificat Evangelicos. - M. et . in textu: Pro disicant cum, qui redit etc., tamen in uotis: Mss: Pro disicatur, c qui credit etc.
106쪽
mota nec movebuntur pedes eius, nec dicet: ,rnei Dautem aene moti sunt pedes. Quanto autem beat or est, qui videt oculis animae scissas petras, quam illi, qui tunc corporaliter seri ista viderunt Si autem quis videns et
monumenta aperta, et Orpora multa dormient rim sanctorum surgentia, et de monumentis egredientia, post resurrectionem corporis Cliristi, omnino alienus efficitur a monuimentis, et domesticus esse citii civitatis Dei ingressus in eam, quanto magis prodi scabitur amplius iis, iii corporaliter prodigia ista viderunt Satis autem puto distare hunc, qui ingreditur in civitatem sanctam, et apparet
multis, quia est in ea, ab illo, qui secundum historiani credit, ct non adscendit a de simplici ad alii ora mysteria.
140. Centurio ' autem, et qui cum eo erant custOdientes Jesum, viso terrae motu, et his quae fiebant, timuerunt valde dicentes vere Filius Dei erat iste. Marcus autem sic scribit: videns y centurio, qui adstabat ibi, quoniam clamans exspiravit, dixit: vere hic homo Filius erat Dei; Lucas autem: videns centurio quae facta sunt, glorificavit Deum, dicens vere hic homo justus erat. Secundum Marcum quidem centur o, non quia velum templi fuerat scissum a sursum usque deorsum, nec quia alia facta sunt signa, secundum quod refert Matiliaeus, id est, quia mota est terra, et quia petrae sunt fissae, aut aperta lint monumenta, est admirans. Dignum est ergo videre quid postea factum est super il-Iud, quod scriptum est apud Marcum, ut miraretur Centurio, dicens: si vere' hic homo i Filius erat Dei. Et
107쪽
COMMENTARIORUM SEMEs. 73vide, si dicere possumus secundum unum quidem modum, quoniam miratus est in his, tiae dicta fuerant ab eo ad Deum cum clamore et magniti Idine sensitum, Se-e indum quod capiebat intelligere, suspicans ad nitratus
cundit in alterum autem Π Odum, quoniam sorte raestare
volens Pilatus populo universo, ii dixerat: crucifige, crucifige una, et timens Opuli totius tumultum, non liissit secundum consuetudinem Romanorum de his, qui Crucifigitntur, percuti sub alas corporis esu: ito faciunt aliquando , qui condemnant eos, qui in maioribus
sceleribus sunt inventi. Quoniar ergo maiorem sustinent Iuciatum, qui non percutiuntur post fixi Onem, sed vivunt cum lurimo cruciatu, aliquando autem et tota nocte, et adhuc post eam tota die Jesus ergo cum non fuisset percussus, et spei aretur diu pendens in cruce maiora pati tormenta, Oravit Patrem, et exauditus est, et stat tu ut clamavit ad Patrem, receptus est, aut sicut qui potestatem labebat ponendi animam suam, posuit eam
quando voluit ipse. Qii Od prodigium stupuit centurio factum, et dixit: ,vere hic homo Filius erat Dei.
Miraculum enim crat quoniam Ost tres Ora receptus est, qui forte biduum victurus erat' in cruce secundum consuetudinem eorum qu StasPenduntur quidem, non autern Percutiuntur iit videretur beneficium Dei fuisse qtio exspiravit, et meritum orationis eius magis quam
violentia crucis. Illud etiam , quod in sequentibus exponit 'Iarcus, cum Joseph intrasset apud y Pilatum, et petiisset corpus Iesu, ioc ipsum significat. Sic eniim dicit, quoniam Pilatus miratus est si jam mortuus esset, et vo-
108쪽
cans centurionem interrogavit eum si iam mortuus esset; et cum audisset a centurione, donavit Orpus ejus JOsepti. Si enim consuetudo, quae apud Romanos fuerat de crucifixis atque percussis, in Christo servata suisset, quomodorti ratus fuisset Pilatiis si jam mortuus est Vide ergo, Nisi novum demonstrat miraculi im, quod jam morti ius crat, et quod Vocavit centurionem Pilatus, et interrogavit si jam mortuus est. Vide autem , nisi liujusmodi cruciatum fuisse Christi etiam Matthaeus ostendit, dicens: centurio, et qui cum eo erant, servantes Iesum. Quare autem eum servabant, nisi ut diutius pendens in cruce anaplius cruciaretur, neque interfectus, Deque depositus pTamen centuHO, secundum Matiliaeum no 1 tantum dixit
de esu severe β Filius Dei erat iste, sed et timuit eum,
terrae motu eum in timorem mittente. Fora tan autem et experimento sciebat super terrae motus, qui in gentibus fiunt, eum terrae totum suisse, et in ioc stupuit videns. Et Observa quoniam apud Marcum , ubi Cu-turio nullum miraculum vidisse resertur liominerti dicit δ)Jesum Filium Dei: qui autem conscissione vel , vel a terrae motu stupuit, hominem illum fuisse non dicit, sed Filium Dei. Consentit autem nobis ad tractatum, quem fecimus de scriptura Marci, etiam serIu conscriptionis Lucae, quoniam et ipse sic scribit: vere si lii homo justus erat: apud quem Dillil aliud dicitur, nisi de velo. AVidens, inquit, quae iacta sunt, centurio glorificavit De uiti,
109쪽
COMMENTARIORUM SERIES. 75icens vero iustus erat hic homo. Quoniam autem tale liquid factum est in tempore condemnationis Clivisti, et
non iussit Pilatus consuetudinem servare, ut Percutiatur corpiis liristi, manifestat etiam Joannes hoc modo scribens, quoniam rogaVerunt ' Pilatum, ut frangerentur . crura eorum, et tollerentur. Quid autem aecessarium fuerat rogare, et preces Ossem de hoc, si secundum consuetudinem factum fuisset Miserti sunt ergo Judaei post crudelem condemnationem eorum, qui quantum ad existimationem ' eorum vivebant in cruciatu terribili Et prioris quidem crura fregerunt, sinailiter et secundi; Jesus autem non opus Ilabuit intercessionibus eoruin aut precibus, quas obtulerunt Pilato propter quod venientes ad Jesum, quoniam ' jam mortuus erat, Crura ejus non fregerunt. Aut forte non propter misericordiar hoc secerunt Judae , sed principaliter propter sabbatum, ut non maneant corpora super Crucem in sabbato. Erat enim magnus dies ille sabbati. Haec tractavinius prOPterea quod scriptiim est, quod centurio, et qui cum eo servabant esum, et caetera, vidente ,,terrae motum, et quaecunque siebant, timuerunt valde. - Verisimile est quod' viderunt, quomodo velum templi erat ' conscissum usque deorsum, et caetera mysterium ostendentia eorum, quae supra tradidimus, et timuerunt valde hoc enim significat quod dicitur: valde. Vide autem, ne sorte et moralem expositionem suscipit sermo hoc modo: quoniam sunt quidam, qui suscipiunt Christum et servant: quasi quando viderint, seclindui quod tradidimus, velum scindi petras sicut exposuimus findi et monumenta
110쪽
secundum quod exposuimus aperiri, et corpora mortuo-Tum sanctorum exeuntia de monumentis, et introeuntia in civitatem sanctam, id est, ecclesiam, adducuntur in t
morem Dei, et testi ilio Diuim erilibent ei, quoniam Filius Dei est qui talia passus est. Et non erit uirum, si consessus siler aliquis Filium Dei Verbum, ct sapientiam, et veritatem, et omnia quae linque dicitur Filius Dei. Et laudabilis est qui non conturbatur in his, quae videntur contigisse ei more humano, et confitetur quia Filius erat Dei. 141. Erant autem ibi mulieres multae 3 a longe videntes, quae secutae fuerant esum a Galilaea, ministrantes ei; inter quas erat Maria Magdalene, et Maria Jacob et Joseph β mater, et mater filiorum Zebedaei.
De istis mulieribus pro plietasse reserunt esaiam dicentem: mulieres si venientes ad spectaculum venite non enim est populus habens sapientiam. Vocat enim mulieres, quae fuerant de longe, et de longe videbant e- sum, Vocat eas ad verbum, ut derelinquant quidem populum insensatum et derelictum, et accedant ad novum testamentum. Beatas autem arbitror esse mulieres, quae aedificantur ad beatitudinem a spectaculo Verbi, et a morte corporis esu. Oione enim quod est in Christo si vere videatur, beatum sacit videntem Adspiciunt ergo mortificationem corpori Jesu, et modum, quo Cum re-δ Deest ei in textu edd. II. et . n. tanae in