장음표시 사용
91쪽
COMMENTARIORUM SERIEs. 57s vi in gent bus, quae fuerunt circa Judaeam, secundum liuod potuit requirere. Diximus autem etiam in aliis locis, quod Τ cum duae creaturae generales in sexta dies actae fuissent, primum quidem animalia, deinde autem )lioni secundum imaginem Dei tactus, consequens est ut
et dies ille sextus tunc ' divisus fuisse intelligatur in duas
species creaturae ut ante sextam quidem animalia iti telligantur suisse creata, in sexta autem hora dixisse Dominiim: faciamus hominem ad imaginem nostram, et fecisse elum tunc Propter quod conveniebat pro salute eiusdem hominis morientem, in ipsa hora sexta suspendi, ne a sexta hora propter hoc tenebras fuisse factas super omnem terram usque ad Onam. Et sicut Mose manus extendente in coelum factae sunt tenebrae super Aegyptios, servos Dei tenentes in servitute, imago suturarum tenebrarum, quae comprehensurae suerant Aegyptios, similiter et Christo in sexta hora manus extendente in cruce ad coelum super populum, qui clamaverat: tolle ' de terra hunc, et secrucifige, crucifige eum, factae sunt tenebrae, et ab omni lumine sunt rivati, et imago fuit tenebrarum' illa suturarum , quae comprehensurae fuerant gentem Judaeam, quia ' ausi sunt Iumini vero a Dus suas inferre. Unde ex tunc omnis illa gens tenebris est repleta, sicut dicit Propheta: Mobscurentur' oculi inorum, me videant. Item sub DMss quoniam. R. Deest autem cin textu edd. M. et B. R. tamen
β Deest tunc in textu ed. R. R. tamen in notis:
- Genes. I, 26 Ed Ruaei servitutem. si Lue XXIII, 18. 21.
7 Mss tenebra illa futurarum. . ' Edd. Merlini: quia, d. R. in textu sequasi,
92쪽
Mose in lactae sunt tenebrae, et caligo super omnem terram Aegypti 1ibus diebus, ct nemo vidit fratrem suum, neque surrexit de lecto suo aliquis tribus diebus. Omnibus autem filiis Israel erat lumen in omnibus locis, in quibus commorabantur. Sub Christo autem tenebrae sactae sunt super omnem terram Judaeam tribus horis, lumen autem fuit super omnem reliquam terram, quod ubique illuminat omen eccles am Dei in Christo. Et si usque ad Donam horam tenebrae fuerunt sit per omnem terram Judaeam, manifestum est quoniam iterum lumen eius refulsit quia cum plenitudo ' gentium intraverit, tunc omnἰ Israel salvus futurus est. Quod autem tribus horis factae sunt tenebrae super terram Iudaeam, illud ostendit, quoniam propter peccata sua privati sunt Iumine Dei Patris, et a splendore Christi, et ab illuminatione Spiritus sancti. 135. Circa nona in autem horam clamavit Jesus voce magna, dicens: Eli, Eli, lama sab thani hoc est: Deus meus, Deus leus, ut quid me dereliquisti Qui autem illic stantes erant, et audientes, dicebant: quia Eliam vocat iste. igne Deo requirendum est, quae sui illa magna vox Christi, utrum magna rebiis significantibiis )n agri mysteria, aut magna sensibili et corporali 1magnae vocis auditu. Puto autem quod omnis vox Christi 11 i Dei magna est, et I fuerit lenis et testatur de hoc ipso Scriptura in locis maxime illius, quibus vult eri- Exod X, 22 23 Ed Ruaei multitudo. . Mss a lumine trium horarum, a lumine De Patris, etc. B. Maiib. XXVII, 46.47. oll. Psalm XXII, 2. - d. M. I aetabi iani, ed. I. II: Sabachthaui, ed. Ruaei:
- Mss Domino. R. st B. solus in textu: magnificantibus, s idem tamen
93쪽
COMMENTARIORUM SERIEs. 59gere aud torem, ut transgrediatur illi id quod multi intel-ngere possunt in locis, et non maneat δ in eo, quamvis secundum simplicem intest ectum liabeat' in eo aliquam veritatem, ut intelligere possit aliqua digne propter magnam Domini vocem. Quoniam ergo his verbis ostendit, aliquid esse absconditum magnum, ' O clamat ad Deum dicens: Aquare δ me dereliquisti' ideo requirendum est, quid est quod a Deo derelictus est Cliristius. Nec
enim fas est credere eum mentiri, dicentem: quare me dereliquistiῖ Et quidam colore religionis pro Jesu, et quia non possunt exponere, quid sit Christum derelinquia Deo, arbitrantur et dicunt verit quidem est quod dictum est, tamen per hiintilitatem dictum est. Nos autem videntes eum, qui in sorma Dei fuerat constitutus, ab huiusmodi magnitudine descendentem, et semetiPSum exinanienter per lio quod formam servi suscepit, et videntes hin his voluntatem ejus, qui ad haec talia eum misit Φ), intelligimus itoniam quantum ad illa, in quibus fuerat forma Dei invisibilis, et imago seeundum Patrem,
derelictus a Patre est, quando suscepit servi formam, et derelictus pro hominibus, ut talia et tanta susciperet, iit Lusque ad mortem Veniret, et mortem crucis, quae inter homines turpissima esse videtur. Extremum enim derelictionis ' eius factum est, quando crucifixerunt eum, et osuerunt super caput ejus, quasi deridentes eum, literas dicentes: Uic', est Iesus, ex Judaeorum. Ex- Ed Ruaei manet. - R. solus in textu: habeo, cidem tamen In notis: Mss habeat.
R. solus in textu sevidetis, cidem tamen in notis: AMss videntes. fr. hilipp. 2, 7. β mss transmisit. B.
' M. et B intextu siet, in tam in not. seMSA ut.
7 Edd. Merlini dilectionis Matth. XXVII, 37.
94쪽
60 OMGEM in MATTHAEUM tremum autem derelictionis Τ eius erat et illud, quod Inter latrones est crucifixus, et quod praetereuntes blaspliemabant eum, OVentes super eum capita sua, De quod
Principes cum scribis dicebant: alios' salvos secit, seipsum non potest salvum Diacere. Adhuc autem et illud, quod etiam latrones improperabant ei in cruce. Ergo manifeste intelligere poteris, quid sit quod dicit: -quare' me dereliquistiῖ saciens comparationem gloriae illius, quam tabuit apud Patrem, ad confusionem, quam Contemnens sustinuit crucem. Sedes enim ilius erat sicut sol in conspectu Dei, et sicut Iuna persecta in aeternum, et erat testis ejus fidelis in coelo: postea autem et pro quibus dicit sequare' me dereliquisti 'μ superaddit' dicens: ,tu' autem repulisti, et pro nihil deduxisti, et distulisti Christum tuum, evertisti testamentiaID servi tui, pro satiasti in terra sanctitatem eius, et caetera. Et quamdiu quidem fuit solis lumen etiam tanta et talia sustinens, non dicebat: ,quare ' me dereliquistiῖ ostquam autem vidit super omnem terram Judaeam usque ad horam nonarii tenebras factas, dixit magna voce sua
sequare me dereliquisti Z illud ostendere volens per haec, quoniam volens dereliquisti me Pater, et talibus ex nauit uni calamitatibus tradidisti, ut Opulus, qui fuerat apud te honoratus, recipiat quae in me ausus est, implens men-
V Deest sua in textu ed. R. R. tamen in Otis
' M. et B in textu: Si D m ille erat cici, R. tamen in notis: Mss: Sedes en in illius erat etc. 1r.
95쪽
COMMENTARIORUM SERIEs. Isuram Patriam suorum, et quae SuPer Prophetas secit, ut privetur a luminc tuae prospectionis, et efficiatur in te-1iebris quasi te Deo jam nequaquam iis praesente Sed et pro salute gentium dereliquisti me, ut derelictio h Israel fieret gentium salus. Quid autem tam bonum secerunt, qui ex gentibus crediderunt, ut pretioso Sanguine ni eo super terrana essus pro iis, emerem eos a Ialigno, quilonuerat eos et udre faciem tuam avertisti, et factiis sum conturbatus, ut dicam: tristis' est anima mea iisque ad mortem p Aut quid tale dignum facturi sunt lio Daines, Pro quibus patior ista, ut prytis ego patiar haec psicut et topli et jam ant de hoc ipso praedixit, ii asiclamans ad te, et dicens: quae' iuilitas, Pater, hominibus acta est in sanguine meo, dum descendo incorruptionem Numquid eonfitebitur tibi pulvis, aut annuntiabit veritatem tuamῖ ora tan autem et videns peccata hominum, pro qui biis patiebatur, dicebat sequa
re me dereliquistiῖ ut serem quasi β qui colligit
stipulam in messe, et sicut qui colligit racemos in v nil emia, iam non . sit botryo ad manducandunt priniitivaῖ Et liae dico, quia si operiit timoratus a terra, et qui Or- rigat inter homines non est. Unde non existimes m mano more Salvatorem ista dixisse propter calamitatem, quae comprehenderat eum in cruce. Si enim ita acceperis, non eris' audiens Inagnam vocem, in qua ista I ,-- latus est, nec digna voce divina requires. Ergo tenebrae quidem a sexta hora factae sunt super Omnem terram usque ad nonam, prius autem quam miretur Ona, Cla-
Matth. XXVI, 38 Ps. XXX, 9. XXIX. Matili XXVII, 6 Mich. VII, 1. si Mich. VII, 2.
y B. solus in textu tieis, idem tamen in notis:
96쪽
mavit Dominus circa eam voce magna, Icens quae scH-pta sunt, quasi Postillans ut oriatur O terrae, solvens in ea tenebras trium horarum, secundum quod tradidi
136. Quidam in autem ill e stantes, et audientes, dicebant: quia Eliam vocat iste Caeteri autem dicebant: sine videamus si venit Elias, et liberet eum. Tanquam si audissent quoniam Deum vocat, utique mirati fuissent orationem ejus in cruce, maiorem quam fuit oratio Jonae orantis in utero ceti, et prodificati fuissent, ut etiam in extremis calamitatibus constituti orare non desinant Deum. Maiorem autem dico orationem Christi suisse, quam Jonae in utero ceu ProPter magnitudinem rerum, quae demonstrantur ex ea, et propter magnum affectum. voluntariae passionis eius. 137. Et 3 continuo accurrens unus ex iis, accepta spongia implevit aceto, et imposuit arundini, et dabat ei bibere. Et sic implevit' prophetiam in se dicentem de se iset y dederunt in escam meam sel, et in siti mea potaverunt me aceto. Ide et secundum Ioannem cum accepisset Iesus acetum cum selle, dixit: consummatum' est etiam hoc, quod de me Scriptura praedixerat. Jucunde autem quis potest ut hoc textu adversus eos, qui maligna vel scripseriant, vel scribunt adversus Christunt, de quibus dicit Iesaias: vae, ' qui seribunt maligna scribentes enim maligna scribunt. Dico autem
DR solus in textu isdemonstratur, idem tamen in notis: AMSS. lC.
97쪽
ρm in excelsum loquentes Et itetur iris dioc textii, videns eos ex , quibusdam auditionibus sive ethnicbrtim
ve horum, sive barbaricorum sermonum congregantes, Ct
facientes narrationem quasi spongiam quandam, adimplen- les eam non de verbo potabili, meque de vino laei si cante cor lio minis, neque de aqua resectionis, sed de aliquo contrario, et nocivo, et non potabili aceto intelligi bili et hanc spongiam imponunt calana scriptura Silue,
et quan uim ad se, laesiones inserunt Iesu ex hiijusmodi potu Et quidam quidem dant Iesu bibere vinum cuniselle permixtum, quod non vult bibere esus Filius De , alii autem non vinum, sed tacetum. Et sors tan quanticunque secundum doctrinam quidem ecclesiasticam sapiunt, vivunt auteni male, dant ei vinum bibere felle permixtum; qiii autem alienas a veritate sapientias applicant Christo, quasi eo ea dicenti, hi spongiam implerites aceto impo-
nutat calamo, et potant ei ina Sunt autem qui et acetum, et sci, sicut Joannes scribit, offerunt ori eius; et sorsitan qui sapiutit tantum inodo male, spongiam implent aceto, et imponunt calam scripturae suae, et potant eum: iii autem et sapiunt male de dispensationibus Christi, et vivunt nequiter, hi spongiam plenam ex aceto cum sesso et hyssopo imponentes calamo scripturae, isserunt otiosus Qui autem neque vinum , eius libere vult propter sellis commixtionena, multo magis non bibet acetum, neque acetum selle pernitatum. Propterea nos vinum itin- dum ab omni acerbitate et Inaritudine, vinum quod laetificat cor hominis, et cor ipsius filii Dei, inccipientes ex eo ipso Salvatore nostro Jesu, qui est vitis vera, n-Τ Deest ex ' in 'extu ed. R. R. tamen in notis:
98쪽
ssi ORIGENI LN MATUM temus eum et discipulos ius, ut dicat nobis bene potantibus eum et discipulos eius: sitia,' et dedistis
milii potum. Accipiamus et aquam refectionis, cum qua nutrit iusto Pastor bonus, ut qui pascuntur ab eo dicant: super β aquam resectionis educavit isos. 138. Jesus ' autem iterum clamans voce magna, emisit spiritum. Quantum ad Matthaeum quidem di centem, iterum clamasse esum voce magna, et emisisse spiritum, non autem manifestantem, quae fuerit voxy illa magna, qua clamavit iterum, erat dicere, quoniam eandem vocem clamavit iterum, quam supra clamaverat dicens: Deus, ' Deus meus. Sed ' quia Lucas manifeste scribit, quam Vocem clamavit cum emitteret spiritum, dicens: in δ' manus tuas commendo spiritum meum: est intelligere et in isto loco, quod vox illa, quam iterum clamavit emittens spiritum, sui ista: in ' manus tuas commendo spiritum meum. Si ergo emi ter spiritum, aut, sicut Joannes sc ibit, tradere δ' spiritum, id ipsum erat quod est mori, simpli citer erat intelligendum quod dicitur in hoc loco: emisit ' spiritum. Nunc autem cum mortem nihil aliud esse definiant sapientes, nisi separationem animae a corpore, videamus
nes sorte mliud simpliciter mori, aliud autem voce y Deest de cin ed. M. II. DE d. . Ι et ad discipulos Suos.
7 Desideratur vox in ed. Ruaei.
' M. et . verbis: Sed Viata, omissis: Lucas manifeste etc., in tamen in notis: Itis Sed quia alius manifeste te.
99쪽
magna clamare, et em ttere pii Itum, sicut praesens exponit Mntthaeus aut in manus Dei commendare spiritum, et di imittere spiritiam, secundum quod dicito ucas aut inclinare caput, et tradere spiritiam , sicut Joannes exponit. Et mori quidem inlatum horninum est, etiam ma- lorum, quoniam Onanium torninum animae separantura corpore, etiam ii quo ruria, qui dicere non possunt, quae dixit Cliristus exiens , de corpore suo. Magnam autem vocem clamare, et sic emittere spiriturn, quod est in manus Domini conamendare spiritum, et sic dimittere spiritum alit inclinare caput, et tradere spiritum, non Stnisi tantum sanctorunt, qui boliis operibus Deum sibi praeparaverunt sicut et Cinistus, ut possint ex euiates de mundo fiducialiter in manus Dei comi uendare, vel tradere spiritum suum. Si ergo intellexerimus' quid est
magnaΠ1 DCem clamare, et sic emittere spiritum , id est, in maniis Dei commendare: - sic enim exposuimus Supra proserentes expositionem Evangelistae Lucae, si
intelleximus ' quid est inclinare caput, et tradere spiritum, sestinemus vitam nostram serVare, ut in exitu nostro possimus et nos magnam vocem clamare, et sic emittere
spiritum, aut inclinare caput, ct tradere spiritum, sicut Jesus, qui inclinavit caput, et quasi sit pra Patris gremium illud repausans exiit, qui poterat illud in sinu suo so- vere, et confortare. Quod si vis audire quid prosuit Christo magnam vocem clamasse, et sic enaisisse spiritum, id est in manus Domini commendasse spiritum, et sic emisisse, aut inclinasse caput super renitum atris, et tradidisse spiritum, audi quod dicit Propheta: propter Deest isti ominiani citi textu edd. M. et n. R. tamen in notis is uss. te.
Edd. M. et R. h. loco intelleximus. J Ed M. I. itemq. ed. 'uacita intelleximus, d.
100쪽
hoc en Im non derei qmty animam ejus in Inserno, nec
dedit eum videre corriiptionem. Si ergo et nos Ita ios gesserimus, ut Possimus omniendare spiritus nostros in manus Dei, aut inclinare caput super gremium Dei, et sic tradere spiriturii, sine dubio ne que nostras animas derelinquet in inferno, Dec dabit nos in corruptione in
Perpetuum remanere; sed qui illum post diem teri una revocavit ab inseris, et os revocabit in tempore OPPOr tuno, et qui illi donavit, ut non videat caro clus OT- ruptionem, Obis donabit, non quidem ut non videat
Carra Ostra Ormiptione Hi, sed ut liberetur a comiptioneterii Pore Opportuno quoniam ille qui dena peccatum Non secit, neque dolus iri ventus est in ore ejus, nos autem iusti erimus, si vel aliquando a peccatis recesserimUS. Deinde autem quoniam iterum voce magna ClamanS, et. dicens: Pater,' in ianus tuas commendo spiritum meυm, emisit spiritu ni ideo eo spiritii ermittente signa facta lint ii Per eum, et prodigia testificantia dignitatem ejus hoc imodo : et 3 ecce velum templi scissum est In duas artes, a Summo usque deorsum. Quamdiu quIdem Jesus non susceperat pro hominibus mortem, ipse exspectatio gentium constitutus, veluti templi interiora tenipli velabat; pollebat enim a clari, donec ille, qui solus ea oterat revelare, matiis est faceret ea videre volentibus, ut Per morterii Christi Jesu destrueritis credentium morte ita, Di libera si fuerint a nio ite, Possint adspicere quae sunt intra ciuili Quae autem fuerint illa, non est temporis hujus exponere, quoniam multam et dissi i-lem interpretationem sunt habentia. Opportunius' au-y R. soliis in textu sede relinquit, idem tamen r
M. et R. in textu: Convetat autem ea, R. tamen in not.: Mss Opportunius autem convenit a te.