Opera quae supersunt omnia

162쪽

sario pendere. In irrisore imperfectionem ostendunt, quia illud cui irridet, tale est quod sive risibile est sive non Si non St, perversam Suar naturam Ostendit irridens cui non irridendum: Si est. Stendit in eo . cui irridet, Se imperfectionem quandam videre, quum e contrario non irrisione sed bonis rationibus corrigere debet.

Quod jam ad Risum attinet, ille nonnisi ad homine impertinet, qui aliquid boni in se animadvertit et quia laetitiae quaedam species est, de eo nihil aliud dicendunt nisi quod de laetitia jam dictum est. De illo risu loquor. qui ex idea quadam provenit, ridentem Xeitante absque omni boni malique cogitatione, nullo vero modo de risu qui spirituum motu excitatur, neque ad bonum malumve pertinet de quo jam dicere extra noStrum propositum erat. Des Invidia, dra et Indignatione nihil dicendum, mi Si ut illius simus memores quod antea de odio diximus.

CAPUT DUODECIMUM.

Honos quaedam laetitiae species est, quam quisquam in se percipit ubi acta sua ab aliis aestimari laudarique videt, nullum lucrum uti leve respicientibus. Pudor quaedam tristitiae species, quae in aliquo Oritur, qui videt actiones suas ab aliis despici, nullum damnum vel incommodum respicientibus.

164쪽

Impudentia pudoris privati sive excusSi est non orta ratione, sed vel pudoris ignorantia uti in pueris, io minibus sylvestribus, etc. vel quod aliquis, in magno antea despectu habitus, sine ulla consideratione Omnia jam despicit. Itaque passionibus hisce cognitis, cognoscimu etiam vanitatem et impersectionem quas in se habent. Quod ad honorem enim et pudorem, non Solum inutiles, Vero etiam quantum amore sui nituntur opinioneque hominem primam Operum suorum causam S Se ideoque laudem vituperiumque mereri, damnosi adeo et rejiciendi sunt. Nec vero dicam, ita inter homines vivendum esse, uti extra eos, ubi nec honos nec pudor adest concedo e contrario, nobis non solum licere iis uti, quando in proximorum OStrorum ommodum, eosque ut emendemus, illo adhibeamus sed nobis etiam ita agere licere diminutione nostrae persectae alias licitaeque libertatis uti v. c. quando aliqui Sumptuose se vestit, eo ut aestimetur, honorem quaerit ex sui ipsius amore procedentem nullo proximi sui respectu quando autem aliquis sapientiam suam qua proximo Suo utilis esse posset despici pedeque calcari videt, quia mala veste indutus est, bene agit si Sponte sua, ut ii Succurrat, vestem, qua non offendantur, induat itaque,

proximum ut sibi vindicet, proximo se Similem reddat. Quod porro ad Impudentiam attinet, talem se nobis S tendit, ut, ad defectum ejus intuendum, definitione ejus tantum opus nobis sit.

166쪽

150 CAPUT DECIMUM TERTIUM.

DE FAVORE, GRATIΤUDINE ET INGRATITUDINE.

Quod ad priorem utramque passionem, mentis appetitus sunt proximis aliquid boni concedendi atque faciendi. Concedendi, dico, quando ei qui bonum quoddam fecit, sua vice bonum fit laciendi, dico, quando ipsi aliquid bonum assecuti sumUS. Quamquam autem plurimi homines judicent passiones istas bonas esse, nihilo minus tamen dicere audeo eas in homine perfecto locum habere non posse. Homo enim persectus necessitate tantum nullaque alia causa movetur, ut proximum adjuvet quamobrem scelestissimis tanto magis obligatum se censet, quanto majorem miseriam in iis adesse videat. Ingratitudo gratitudinis est contemptus vel excussio, uti impudentia pudoris , et hoc nuli rationi respectu neque nonnisi ab avaritia et a nimis magno sui ipsius amore procedens quare in homine persecto locum habere nequit.

CAPUT DECIMUM QUARTUM.

DE COMMISERATIONE.

Postrema passionum, de qua tractare debemus Commiseratio est, quae Species quaedam tristitiae de hono ali. quo amisso, quod reduperare desperamur. Impersectionem

168쪽

suam eo ostendit, quod eam intuentes Statim malam ducamus,pOStquam malum esSe demonstravimus e rebus ad Stringere

et obligare, quae acile nobis excidere et desistere poSSunt: atque quia quaedam tristitiae Species est, vitare eum portet, uti de tristitia tractantes notavimuS. Jam itaque satis me ostendisse atque demonStraSSe en Seo Solam fidem veram vel rationem esse, quae ad boni malique Cognitionem nos conducat; et, ut ostendemus primam praecipuamque harum passionum causam cognitionem S Se clare patebit nos intellectu rationeque recte SOS, in nullam harum pasSionum, quae tamquam malum a nobis ejiciendae, incidere posse. Intellectum dico, quia rationem Solam nullo modo eam habeo, quae hac in re ab omnibus istis liberare nos possit, ut Suo loco postea demon StrabimuS. De passionibus vero tamquam praestans aliquid animadvertendum adhuc est, quae earum bonae sunt, illas istius esSe generis et naturae, ut sine illis Sse et existere neque amus, illasque igitur es Sentialiter ad uos pertinere, uti amorem, cupiditatem et omne quod amori proprium. Res autem omnino alio modo se habet quod ad eas passiO-ΠeS, Uae malae nobisque ejiciendae sunt, quia sine illis non modo SSe OSSumus, vero etiam tum demum cum ab illis no liberavimus, Vere tale sumus quale eSSe debemUS. Ut majorem autem in his omnibus evidentiam praebeam US. animadvertendum porro est, omni boni malique fundamentum amorem esse ubi enim Objectum non amamus Solum amores dignum, inempe Deum. Sem rex quae matura Sua

170쪽

corruptibiles multisque casibus obnoxiae sunt, inde nece8Sario sequitur Odium, tristitia, et post amati objecti mutationem odium . hi aliquis amatum adimat tristitia, hi amittitur honos, quando sui amore nititur favor et gratitudo . quando proXimus non Do causa amatur. 1uando econtrario homo Deum amare incipit, qui Semper immutabilis est manetque, impossibile est in stagnum illum passionum incidere quare tanquam certam firmamque ponimus regulam, Deum primam unicamque omnis boni nostri causam, malique OStri esse liberatorem. Denique animadvertendum adhue St, amorem, et indeterminato e8S , Scit eo quo magi acereseant e prae Stantiores evadere, quippe qui in objectum tendant infinitum quare omni tempore accreScere possunt. Quod materiam nobi praebebit, e qua capite vicessimo tertio animi immortalitatem concludemus et demonStrabimuS.

Hucusque igitur de omnibus locuti quae nobis tertiam speciem vel effectum verae fidei ostendunt, jam capite Se . quente progrediemur tractare de quarto ultimoque effectu, a nobis pag. II et II nondum posito.

CAPUT DECIMUM QUINTUM.

Ut videamus, quomodo quartus ultimusque verae fidei effectus verum falsumque nobis ostendat, veritatis falsitatisque definitionem praemittemUS.