Opera quae supersunt omnia

52쪽

haec attributa tamen ii Deo locutri iubere OSSitit. I O8tea in seqq. capitibus Ostendemus. Ad meliorem ver praecedensium intelligentiani, et introductionem in illud quod dicere cupimus, hic addere voluimu Sequentia, liemps:

DIALOGUM,

INTER INTELLECTUM AMOREM P RATIONEM ET CUPIDITATEM.

Amor. Video, frater, quod essentia et perseelio mea Omnino pendeat a tua persectione, et quia persectio objecti quod concepisti tua est perfectio, e qua tua mea provenit: die mihi, quae So, num ens tale conceperi quod Summe perfectum sit, ne ab alia quadam re terminari queat, et in quo et ego comprehensus Si myoteli. Quod ad me attinet, naturam non nisi in toto suo infinitam et summe persectam considero qua de re idubitas, roga Rationem quae tibi dicet. Ratio. Ego quidem verum esse non dubito, nam si naturam terminare volumus nihilo eam terminare debemus quod absurdum est), et o cum Sequentibus attributis, nempe quod Sit unum, aeternum, per Se infinitum. Quam absurditatem vitamus, ponente eam S Se unitatem aeternam, infinitam, Omnipotentem, etc. naturam nempe infinitam et omnia in ea comprehensa eri u negationem nihil Oeamus. Cupid. Hoc quidem mirabiliter quadrat unitatem convenire cum varietate, quam ubique in natura video. Quid enim,

54쪽

video substantiam intelligentem communicationem non habere cum subStantia extensa unamque alteram terminare.

Et si praeter haecce duo attributa tertium adhuc ponere vis, quod in omnibus perfectum est, ecce te apertis contra dictionibus implicas nam si tertium illud extra duo priora ponatur, Omnes illae ei deerunt proprietates quae ad duo haecce pertinent quod tamen in toto quodam , extra quod nulla res existit, locum habere nequit. Praeterea Si en Sillud et omnipotens et perfectum, tale erit quia ipsum ipsius nec aliud ejus auctor fuit attamen ille omnipotentior

esset, qui Se praetereaque alium producere posset. Et tandem si eum omni scientem vocas, Se ipse OgnOSeat necesse St, et simul concedere debes sui cognitionem Olam minorem Sse, quam cognitionem Sui cum aliarum substantiarum cognitione conjuncta in quae omnia apertae sunt contradictiones. Quare mori consulerem Se eo contentare, quod ipsi Ostendo nec ad alia Spectare.

Amor. Quid, o infame mihi ostendisti nisi e quo statim

pernicies mea emanaverit quod si enim unquam eum e quod mihi ostendisti, me conjunxissem, Statim me per Sequente Svidissem duos inimico generis humani, Odium nempe et ΡOenitentiam saepeque etiam Oblivionem. Quare iterum ad Rationem me Verto, ut continuet et hosce inimicos tacere faciat.

Ratio. Quod tu igitur dicis o Cupiditas diversas te videre substantias hoc tibi dico falsum esse: nam clare On- nisi unam existere Vides, quae per se ipsa existit omniumque aliorum attributorum conservatrix est. Si vero corporale

56쪽

et in follo fuato substantias nominare vis quod ad modo qui indo uel tondent, illa etiam modos voce oportet, quod ad Substantiam a qua pendent: non enim tanquam per Se Xistentia a te eo uolpiuntur, at eodem modo quo voltu. S itire. intelligore amaro io divorsi illius modi sunt sub , tantiae quam tu eos: itantem nominas, ad quam tu omnia ista refers unumque ex iis ossicis ita et ego ipsis tuis argumentis concludo infinitam extensionem ut cogitationem cum aliis attrihuiis infinitis, vel se eundum tuam rationem dicendi, substantiis. nilii aliud esse quam modos entis illius unici, aeterni, infinitiet a se existentis in quo Omnia unum et unicum Sunt otuxtra quam unitatem nulla res fingi potest. Fid. In hac tua dicendi ratione maximam confusionem video velle enim videris totum aliquid esse extra partes suas vel sine illis , quod omnino absurdum e St, eum Omnes philosophi unanime dicant, totum esse Secundam notionem et in natura nullam esse rem praeter conceptum humanum praeterea . uti ex exemplo tuo concipio , totum eum causa confundis . nam , uti leo, totum non nisi ex partibus vel per partes existit et sic tibi vim cogitantem

tanquam rem singis, a qua pendeat intellectu S. amor te. : ne totum illam nominare potes, Sed ausam tantum esse e tuum a te jam nominatorum. Ratio. Video jam te omne amico tuos contra me On- vocare, itaque quod rationibus tuis falsis nequis emcere, hoc verborum tuorum ambiguitate essicere conaris, ut eommuniter illi agunt qui veritati se opponunt. Nec vero illo medio pervenies ad Amorem ad te trahendum. Dicis igitur causam, quippe quae Sit causatrix effectuum, extra eos esse

58쪽

dehoro et hoc ideo dicis quia transeuntem tantum causam non vero immanentem OgnOScis, quae poStrema nilii omnino extra se producat ex. c. intellectus qui est causa Suarum iduaruma quare et a me, quousque ejus ideae inde pendeant. causa, et iterum quoad existentiam dearum . Otum appellatur. Sic et Deus qui cum fructibus vel creaturis suis non alia quam causa immanens est, et etiam totum quod ad Secundam Observationem.

DIALOGUS SECUNDA .

INTER ERASΜUM ET THEOPHILUΜ. Erasmus. Dicentem te audivi, o Theophile, Deum esse omnium rerum causam , et propterea non aliam causam eum eS8e OSSe quam immanentem. Cum autem Omnium rerum causa Sit immanens, quomodo eum dicere pote cauSam priorem hoc enim in causa immanente fieri nequit. Theophilum Deum causam dicens priorem, tantum de iis rebus hoc intelligi volui, quas Deus nullis aliis mediis quam existentia sua immediate produxit non autem quod absolute causam priorem signifieare eum voluerim: quod clare e verbis meis intelligere potuisses, cum etiam dixi nos eum quodammodo causam ulteriorem nominare

. Satis jam intelligo quid dicere velis, animadverto veri etiam, dixisse effectum causae alicujus interioris

59쪽

Erasmus. I heb ii, o Theophilus 'ooren geggen dat God

60쪽

iali ratione cum causa sua conjunctum Inanere, quod cum

ea unum totum ossici ut quod si ita est, Deus, uti milii videtur, auSa immanen esse nequit: si enim ipse et idqliod ab eo productum est unum totum iliciant, De uno tumpore tu essentiae attribuis quam alio. Quod dubium milii, precor, adimuS.Iheoph. Si te, Erasine, consuSion istae eripere eupis,

bene perpende quod tibi jam dicam. Rei alicujus essentia

non augetur conjunetione alius rei quacum totum egistiat.

Sed e contrario in illa immutata manet. Quod ut melius intelligas tibi exemplum proponam Statuarius e ligno plures figuras fecit ad similitudinem partium corporis humani: unam ex iis, quae figuram habet pectoris humani, eripit et cum alia conjungit quae capitis humani habet figuram, ex

Utraque autem unum totum facit, quod corporis humani partem superiorem exhibet. Dicesne jam hinc capitis essentiam uetam S Se conjunctione illa cum pector 8 Nullo modo, nam idem adhue est quod antea. Ut et melius pa-t -at, aliud tibi exemplum proponam, nempe ideam quam trianguli habeo, et aliam e prolatione unita trium angulorum ortam , quem angulum prolatum vel Se proferentem neeeSSe St, aequalem SSe duobus angulis interioribus Oppositis etc. has dea die jam produxisse novam, nempetres angulo trianguli aequales esse duobus angulis rectis, quae idea cum priore ita conjuncta est, ut sine illa necesse ne concipi possit. At ex omnibus deis, quas aliquis habet, unum totum faeimu S, vel, quod idem St, en ratio-