Opera quae supersunt omnia

82쪽

stratum est ab una ausa Omnia pendere, etiam aeuusu illa possibilis isse iuberet: quod ap tr te salsum. Et quod ad alterum. Si causa illa non magis ad unumquam ad alterum producendum vel omittendum determinata essos, omnino impossibile esset ut illud vel produceret vel omitteret quod Se eum pugnat. Quod jam ad alteram quae Stionem attinet, nihil in natura existere de quo rogari noli poSSit, cur sit Hoe nostrum dictum significat nobis inquirendum esse per quam nam causam aliquid essentiale X istat nam nisi causa illa existat, impossibile S illud aliquid existere.

Et haec quidem causa vel in re vel extra rem quaeri debet. Si autem regula quaeritur ad inquisitionem istam faciendam, dicimus omnino nulla Opus esse videri : nam, Si existentia ad rei naturam pertinet, certum est causam non extra illam nobis quaerendam esse. At si tali modo non Se habet, causam extra illam quaerere debemus. Quia autem primum illud in Deo tantum locum habet, ostenditur ut jam antea fecimus Deus Solus omnium primam causam esse. Et inde patet etiam hanc et illam hominis volitionem voluntatis enim ejus existentia ad ejus essentiam non pertinet causam externam habere debere, per quam ne ees Sario causata Sit. Quod etiam ex omnibus quae in hoc capite diximus. ita se habere patet, et magis etiam patebit quando in parte secunda de hominis libertate agemus dicemusque. Omnibus hisce ab aliis objicitur, quomodo fieri possit quod Deus, qui Summe perfectus et unicus causator, ordinator

84쪽

et provisor omnium dicitur ubicunque talem confusione tu in natura videri sinat et etiam, cur hominem non talem creaverit, qui peccare non posset yQuod ad primum, maturae ne S Se confusionem, hoc non rectes dicitur quia me miti P Omne rerum aeuu Sue cognitu usunt ut ea me ae judicare possit Objecti, illi vero oritur ic ignorantia ta quod dea generales posuerint, quibuscum lutant e Singulare ut perfectae Sint convenires debere. Hasces igitur sideas in mei intellectu ponunt, qua ratione multi latonis Sectatore dixerunt, generales cistas ideas ut animal rationale te. a Deo creatas esse. Et quamquam Aristotelici dicant hasce res non vere existere messi tantum intia is Se rationis, in , illis tamen Saepe tamquam res habentur, quippe qui clare dixerint providentiam ejus mox ad individua, med ad genera tantum Se extendere: uti v. e. Deus providentiam Suam nunqua suit Bucephalem habuit, sed tantum in equi genu univer- Sum. Dicunt etiam Deum scientiam non habere rerum particularium et praetereuntium. Sed tantum generalium quae eorum opinione immutabiles sunt. Quod autem in iis recte pro inscitia habere possumus, quia particularia illa omnia

Sola causam habent, non ver generalia , cum nihil Sint. Cum igitur Deus particularium tantum Cau Sa et pro vi Sor Sit, particularia, ut convenirent cum alia natura, cum propria Sua convenire non possent, et per On Sequentiam non SSent quod revera Iunt V. i. Si Deus omne homine tales creasset

86쪽

qualom Adamum ante lapsum , Adamum tantummodo, non vero os rum nee Paulum creasset cum e contrario in Deo vera persectio sit omnibus rebus a minimis inde ad maxima essentiam suam dare, vel, ut melius dicamus, omniueum persecte in se tabere. Quod ad alterum affines, cur Deus homines non ales creaverit ut peccare non possint ad hoc respondeo. Omnia quae de peccato dicuntur tantum ratione nostrum dici nempe, quando duus re inter se vel unam vario adspectu OmparamuS uti v. e. Si quis horologium apte secerit ad sonandum et horas indicandus, et opus ille bene conveniat cum sine auctoris bonum dicitur: at si minus, mal avocatur quamquam et ita bonum e SSe OSSet, Od aue-

foris finis suisset confusum illud reddere et sonans extra tempus. Concludimus igitur Petrum necessario cum Petri idea a non cum hominis dea convenire debere, et bonum malumque vel peccata nihil aliud esse quam existendi modosae nullo modo res quasdam, vel aliquid quod essentiam habet uti fortasse in Sequentibus amplius demonstrabimuS: Omne enim res et opera, quae in natura Sunt, perseeta Sunt.

88쪽

CAPUT SEPTIMUM.

Hic jam incipiemus dicere de iis attributis i quae Deo

attribui solent, nec tamen ei competunt, uti et de iis quibus, sed seu Stra, Deum demonstrare conantur et denique de verae definitionis legibus. Ad hoc faciendum non multum curamus imaginationem quam homines de Deo habere Solent, sed breviter autum inquiremus quid nos philosophi de eo dicant. Hi igitur Deum nobis definierunt tamquam ens de vel ex Se exi Stens,

Omnium causam . Omnipoten S. Omni Selen S, aeternum , Simplex, infinitum , summum bonum , infinitae misericordiae etc. Sed antequam ad illam disquisitionem accedamus, videamus quid nobis concedant: Et primo quidem dicunt Dei veram sive legitimam defi-I Quod ad ea attributa, quibus Deus existit, nihil Sunt nisi sub stantia infinitas, quarum quaeque infinite aersecta esse debet. Quod necessari ita esse nobis persuadet clara et distincta ratio , quorum tamen hucusque duo tantum ipsa earum essentia cognita SSe verum St, cogitatio nempe et eatensio. Omnia porro quae Deo attribui solent non attributa, sed certi tantum modi sunt quae ei attribui possunt, vel quod ad omnia vel quod ad unum ejus attributorum, uti, quod ad omnia, quod sit aeternus, per se consistens, Omnium causa, infinituS, immutabilis; quod ad unum , quod sit omnisciens, sapiens quod ad cogitationem), et quod sit ubique, quod omnia impleat, etc. quod ad extensionem pertinet).

89쪽

vinge,

90쪽

nitionem dari non posse quia nulla desinitio secundum eorum opinionem esse potest nisi generis ut speciei et cum Deus non sit licujus reneris forma, recte vel legitime definiri nequit. Secundo dicunt. Deum definiri non posse, quia definitio rem nude et Urmativo describere debet, et secundum eorum Sententiam de Deo nihil affirmative sed negati vetantum Seire possumus, quare Dei definitio legitima dari nequit. Praeterea ab iis adhuc dicitur, Deum a priori nunquam demonstrari posse quia causam non habet, sed verisimiliter tantum vel per effectu ejuS. Haec eorum sententia igitur nobis satis concedunt, Separvam et paucam Dei cognitionem habere, quare in eorum jam inquiramus desinitionem: Et primo quidem non videmus eo nobis quaedam attributa vel proprietate dare, per quae res i. e. Deu S cognOS-citur, sed tantum quaedam ei propria, quae quidem ad rem aliquam pertinent nunquam vero explieant quid revera sit.

Etsi enim per Se existere, cau8am S Se omnium, Summum bonum . aeternum , immutabilem , te Deo tantum proprium

sit non tamen hisce proprietatibus Scire possumus quidens illud sit, et quaenam attributa habeat ad quae propria illa pertineant. Tempus etiam erit contemplandi res quas Deo attribuunt quaeque tamen ad eum non pertinent ), uti quod sit omni

I, Intellige eum ratione omnium quae est, vel omnium attributorum;

vide pag. praecedentem.