장음표시 사용
131쪽
neque inceptum ullum frustra erat. Huc accedebat munificentia animi, ingenii solertia , quibus rebus sibi multos ex romanis familiari amicitia conjunXerat. VIII. Ea tempestate in exercitu nostro fuere complures novi atque nobiles , quibus divitiae bono honestoque potiores erant, factiosi, domi potentes apud socios clari magis quam honesti qui Iugurthae non mediocrem animum pollicitando accendebant, si Micipsa rex occidissset, fore uti solus imperio Numidiae
potiretur .in ipso maxumam Virtutem, Ozmae omnia Venalia esse.
Sed postquam, umantia deleta, Publius Scipio dimittere auxilia, ipse revorti domum decrevit donatum atque laudatum magnifice pro concione Iugurtham in praetorium adduxit, ibique secreto monuit, uti potius publice quam pri-Vatim amicitiam populi romani coleret; neu quibus largiri insuesceret periculose a pauci emi quod multorum esset ;s permanere vellet in suis artibus, ultro illiin gloriam, regnum venturum sinproperantilis pergeret, suamet ipsum P cunia praecipitem casurum.
132쪽
IX. Sic locutus , cum litteris eum . quas Micipsae redderet, dimisit. Earum sententia haec erat : Iugurtha ti bello numantino longe maxuma virtus fuit quam rem cetro scio tibi gaudio se Nobis ob merita sua carus est ut idem Senatui populoque romano sit , unam ope nitemur Tibi quidem pro nostes amiciti gratulor en habes virum dignum te atque avo suo a 4sb. Igitur rex, ubi ea quae fama acceperat ex litteris imperatoris esse cognovit , quum Virtute tum gratia viri permotus , flexit animum suum , . Iugurtham beneficiis Vincere adgressus est statimque eum adoptavit testamento pariter cum filiis haeredem instituit. Sed ipse, paucos post a OS, Orbo atque aetate confectus , quum sibi finem vitae adesse intelligeret , coram amicis, cognatis , itemque Adherb
Ie miempsale filiis , dicitur hujuscemodi verba cum Iugurtha habuisse :X. Parvum ego te , Iugurtha , amisso patre , sine spe, sine opibus , in meum re
gnum accepi , existumans non minus me
tibi quam liberis , si genuissem, ob beneficia carum fore Aeque ea res adum me habuit : nam, ut alia magna egregia
133쪽
tua facinora omittam, novissume rediens Numanti meque regnumque meum Οὐ-riu honoravisti lucique virtute nobis m-mano ex amicis amici,sumos fecis in Hispani ἱ nomen familia renovatum est; postremo, quod dissicillumum inter mortalis es , Iori invidiam vicisi. Nunc us- niam mihi natura finem vitae facit, per
hanc dextram , per regni dem moneo Obtestorque , uti hos , qui tibi genere propinqui , beneficio meo fratres sunt, caros habeas neu malis alienos a fungere quam sanguine conjunctos retinere. Non exercitus neque thesauri praesidia regni sunt ;verum amici , quo neque armis cogererieque ut O parare queas officio O separiuntur. Quis autem amicior quam frater fratri ' aut quem alienum dum in v
nies , si tuis hosis fueris p quidem ego
regnum vobis trado firmum, si boni eriris si mali , imbecillum nam concordidus parvae crescunt, discordi maxumae dilabuntur. Ceterum ante hos te , Iugurtha , quia aetate O sapientiά prior es , ne aliter quid eveniat, providere decet ; nam in omni certamine, qui opulentior est , etiam si accipit i ut iam , tamen , quia plus potes facere videtur. Vos autem , Adherbal O Hiempsal , colit , observate talem hunc
virum di imitamini irtutem O enitimini
134쪽
ne ego meliores liberos sumsisse videar quam senuisse. XI. Ad ea Iugurtha, tametsi regem 1 Et locutum intelligebat e ipse longe
aliter animo agitabat , tamen pro tempore benigne respondit Micipsa paucis Post diebus moritur. Postquam illi more regio justa magnifice fecerant , reguli in
Unum conVenere , ut inter se de negotiis undiis disceptarent. Sed Hiempsal, qui minumus ex illis erat, natura feroX, etiam antea ignobilitatem Iugurthae , quia materno genere impar erat, despiciens, dextra Adherbalem adsedit ne medius ex tribus, quod Mapud numidas honori ducitur, Jugurtha foret dein tamen, ut aetati concederet, fatigatus a fratre, Vix in partem alteram transductus est. Ibi quum multa de administrando imperio dissererent, Iugurtha inter alias res acit, Oportere quinquennii consulta, decreta omnia rescindici nam per ea tempora confectum annis Micipsam parum animo valuisse. Tum idem Hiempsal placere 1-hi respondit nam ipsum illum tribus his proxumis anni adoptione in regnum pervenisse. Quod verbum in pectus Iugurthae altius quam quisquam ratus descendit. Itaque ex eo tempore ira metu
135쪽
anXiu , moliri , parare, atque ea modo
in animo habere quibus tempsal per
dolum caperetur. Quae uti tardius procedunt, neque lenitur animus ferox, statuit quovis modo inceptum perficere. XII. Primo conventu quem ab re
gulis factum supra memoravi , propter dissensionem, placuerat dividi thesauros finisque imperii singulis constitui. Itaque ad utramque rem tempus decernitur, sed maturius ad pecuniam distribuendam reguli interea in loca propinqua thesauri , alius alio, concessere. Sed Hiempsal in oppido Thirmida forte ejus utebatur domo, qui, proxumus lictor Iugurthae carus acceptusque ei semper fuerat quem ille casu ministrum oblatum promissis onerat impellitque uti , tamquam
suam domum Visen eat, Portarum cla-Ves adulterina paret , nam Verge ad Hiempsalem referebantur ceterum, Ubi res postularet, seipsum cum magna Venturum manu. umida mandata brevi conficit atque , uti doctus erat, odiuJugurthae milites introducit. Qui pomquam in aedis irrupere , diversi regem
quaererem dormienti alio , alio occursantis interficerem scrutari loca abdita
clausa effringere A strepitu ac tumultu
136쪽
omnia miscereri quum interim Hiempsal
reperitur occultans se tugurio mulieris
ancillae , quo , initio pavidus Mignarus loci, profugerat. Numidae caput ejus uti justi erant, ad Iugurtham referunt. XIII. Ceterum fama tanti facinoris Per omnem Africam brevi divulgatur Adherbalem , omnisque qui sub Micipsae imperio fuerant, metus invadit. In duas partis discedunt numidae ; plure SAdherbalem sequuntur, sed illum alterum bello meliores. Igitur Iugurtha quam
maxuma potest copias armat; urbis , partim Vi alias Voluntate , imperio suo adjungit omni Numidiae imperare parat. Adherbal , tametsi Romam legatos mi serat , qui Senatum docerent de caede fratris, fortunis suis tamen , fretus multitudine militum , parabat armi contendere sed ubi res ad certamen Venit, Victus ex praelio profugit in prOVinciam, ac dehinc Romam contendit. Tum Iugurtha, patratis consiliis , pos quam omni Numidia potiebatur , in otio
facinus suum cum animo reputan , timere populum romanum neque advor-stis iram ejus usquam , nisi in avaritia
Nobilitatis de pecunia sua spem habere.
137쪽
Itaque paucis diebus , cum auro argento que multo legato Romam mittit quis praecipit, uti primum Vetere amico muneribus expleant, dein noVOS acquirant, postremo quemcumque possint largiundo parare ne cunctentur. Sed ubi Romam legati venere , e praecepto regis , hospitibus , aliisque quorum ea tempestate in senatu auctoritas pollebat
magna munera miSere tanta commuta
tio incessit , ut ex maXum invidia ingratiam, favorem obilitatis Iugurtha Veniret quorum pars spe , alii praemio inducti, singulos ex Senatu ambiundo , nitebantur ne gravitas in eum consuleretur. Igitur, ubi legati satis conlidunt, die constituto senatus utrisque datur.
Patres Consciipti, Micipsa , pater meus, moriens mihi p cepit . uti regni Numidia
tantummodo procurationem existumarem meam , ceterum Ius O imperium penes vos
esse simul eniterer domi militiaque quam maxumo usui esse populo romano I vos mihi cognatorum, vos in locum ad tum duceremus ea fecissem, in vestra amicitia exercitum , divitias, munimenta regni , me habiturum.
138쪽
Qua pracepta patris me quum agitarem Iugurtha, homo omnium quos terra fusilinet sceleratissumus, contemto imperio Ves s Masinisti et me nepotem , utique ab irpe socium atque amicum populi romani , regas fortunisque omnibus expulit. Atque P. C. quo
niam eo miseriarum venturus eram , vellem,
potitis ob mea quam ob majorum meorum beneficit, posse me a vobis auxilium peter ac maxume deberi mihi beneficiata populo romano , quibus non egerem secun-dhm ea , si desideranda erant , uti debitis uterer. Sed quoniam parum tuta per se 'saprobitas est , neque mihi in manu fuit Jugurtha qualis foret ad vos confuse , P. C. quibus, quod mihi miserrumum est, cogor priit oneri quam usui esse. Ceteri reges , aut bello victi in amicitiam a vobis recepti sunt , aut in suis dubiis
rebus societatem vestram appetiverunt. Familia nostra cum populo romano , bella carthaginiens , amicitiam insiluit quo tempore magis fides Pus quam fortuna peterida erat. Qitorum progeniem, O , P. C. nolite patim fusca a vobis auxilium petere. Si ad impetrandum , nihil ausi et haberem praeter miserandam fortunam quod paullo ante rex genere , famἱ atque copiis poten , ΠΠΩdeformatus aerumnis , inop alienas Ves
139쪽
exspecto et tamen erat m satis populi romani prohibere Muriam , neque pati quam regnum per scelus crescere. Verum ego iis finibus ejectus sum quos mavoribus meis populus romanus dedit , unde pater avus meus una vobiscum expulere Syphacem O carthaginienses ve stra beneficia mihi erepta sunt, P. Co vos in me i u
Eheu me miserum muccine, Micipsa
pater , beneficia tua evasere ς uti quem tu parem cum liberis tuis regnique participem
fecisi is potissimum sirpis tua exsinctorsit 8 Nunquamne ergo familia nostra quieta erit ' sempernes in sanguine , ferro , frigdversabimur Dum carthaginienses incolumes fuere , jure omesa Eva patiebanetur ;hostis ab latere vos amici procul , spes omnis in armis erat quam ilia esitis ex Africί Vecta est , lati pacem agitabamus quippe quis hostis nullus erat , ni si forte quem vos jussissetis. Ecce autem rex improviso Iugurtha . intoleran ta audacici, scelere, atque u verbi ε sese serens oratre me alcue eodem propinquo suo interfecto primum regnum Ius sceleris sui praedam fecit post , ubi me iisdem dolis nequit capere , nihil minus suam vim aut bellum
exspectantem in imperio vestro sicut vide-
140쪽
ri , extorrem patrici , domo , inopem coopertum miseriis , effecit ut ubivis utilis quam in meo regno essem. Ego sic existumabam , P. C. uti praedicantem audiveriam patrem meum , qui ve-s am amicitiam diligenter colerent , eos multam laborem suscipere ceterum ex Omnibus maxume tutos esse. Quod in famili εno sitia fuit , praestitit, ut in omnibus bellis adesset vobis ; nos uti per otium tuti simus in manu vestia es , P. C. Pater nos duos fratres reliquit tertium, Iuguetham , beneficiis suis ratus est nobis conjunctum fore
alter eorum necatus , alter , Ese ego , manus impias vix effugi Ouid agam 'aut quo potissimum infelix accedam meneris p sdia omnia ex lincta sunt pater, uti necesse erat, naturae concessis fratri, quem minum decuit , propinquus per scelus , tam eripuit ad is , amicos , myinquos ceteros meos , alium alia clades oppressit; capti ab Iugurthά, pars in crucem acti pars bestiis lecti sunt pauci, quibus relicta es anima , claus in tenebris cum maerore O luctu, morte graviorem vitam exigunt. Si omnia qua aut amisi aut ex necessariis advorsa facta sunt incolumia manerent tamen , si quid ex improViso mali accidisset, vos implorarem , P. C. quibus ,