Doctrinae Christianae compendium : seu, Commentarii catechetici

181쪽

evilinem. Ergo nolitam habentergratiam possimi eam vel le accipere Antecedens negamuS de gratia conuersio ni, Nemo enim potest hanc expetere, nisi prius ini lium eius habeat. Nam Deus est quiesscit υτ velimus, o 'ritesciamus. Voluntas igitur credendi poenitentiam

agendi, est ipsum fidei conuersionis initium, quod quicunque verum est non simulatum habent, in iis au- suturo perficitur, ut dictum est, mi carpit in vobis bo-

Ob IO. Q hod Dei sopiat idpenes alium est meis ορ- salvi m idonei ad bonam ali Mod agendum. Ergo per nos lintii bonia repossumus . t pcr consequens negemAso τatione Spiritus Sancti. 1'. Sunt quatuor termini. In Maiorinproprie sumitur optandi vcrbum,in Minoin re non Deus optare dicitur per anthropopathei an, Rided mutatur gentis praedicationis Deus autem plicitεr optat. I. mandato&inuitatione. . quod ad amorem Crga creaturas attinet,in ad cruciatum pereuntium, non autem quod ad executionem suae iustitie attinet. Inst. I. si inmitat alios, set letatur bona ipsori a mne,idfacere est penes alii , eo nonpenes em qui in-tar. Sed Deus inuitar nos is delectatur, ste. Ergopenes nos

saliquid boni agere. RU'. Nego Minorem quia non est satis Deum inuitare : sed oportet etiam nostram voliintatem faciendi aliquid boni accedere , quam habere non possumus nisi a solo Deo Inst.2. Cum agitur nonpossimus praestare Legem videtur Deus iniustus, qui prae

ripitoseu Ostulat pusibilia. R. p. Qui praecipit impossibilia, est iniustus, videlicet nisi prius dederit postsibilitate me deindenis homo imposmibilitatem eam velit postreiud nisi ista praeceptio impossibilis rei sit sti- inulus ad agnoscendam ac deplorandam impossibilitatem Deus non remittit situm ius homine abiiciente suum bonum: Imo quia illud abiicimus mandatum Dei transgrediendo,& quia transgressoribus minatus

est, ideo nos punit In . . cui nospeccatum nonat

3 mi. Re p. Primi parentes lapsi amiserunt hanc

Lij possibilitatem

182쪽

possibilitatem sibi omnibus posteris suis: sicut illam

quoque acceperuiat pro se,& pro posteritate. Si princeps det nobili seudum, desis deficiat, seudum non sibi tantum sed posteris inittit:&princeps non facit inituriam liberis istius, si non restituat seudum amissum patris culpa si dat, facit ex gratia. Ob. II. V2 3mn consequitur inemsuum, frosea solati Re p. Deus non si ultra praecipit, quia nandando de postulando consequitur in nobis suum finem . Inflan-ιia. Qui priecipis tu possibisia,fusera acanea praecipit. Res'. Fallacia est accidentis , vel a dictos exundum quid addictum simpliciter. quum sint ali fines, etsi nos eos non praestemus. I. In piis agnitio impossibilitatis,&4nchoatio nouae obdientiae. 2. Manifestatio iustitiae diuit nae in impiis. Preterea ad maiorem re pondeo, praecis superuacanea,vade hic etsi non faciat possibilia Deus autem facit in electis perdoctrinamici angeli j,inchoans nunc inersiciens tandem. Ergo haec pollulatio impossibilis est maximum beneficium, quia est via ad recipi

endam possibilitatem. . . . . . . t V.

Atq; hinc facile intelligitur, ii sensu accipienda sint vulgata illa Hieronymi dicta Anathemasis 4 sq, dixerit, Deum praecepis impossibilia. Et Anathema situ quia dixerit legem possibilem e Psine gratia. Impossibilis enim est non renatis possibilis est, quod ad perfectam obedientiam attinet nondum lapsit,aut intcgre restitutis: Renatis autem nondum glorificatis possibilis

est per imputationem satisfactionis Christivi inchoationem noui titis , quae sit in Spiritu sancto inhaevita. ξOb. 2. Dicta etiam colligunt promittentia Dei beneficentiam cum conditione nostrae obedientiar,ut: Si is υitam inr edi, serua mandata. Item: Hoc facis' nes, me. Ex illis sic ratiocinantur: Promissio habeni addi.

eam conditiovem impossibilem,ea inmitis , ludi reatur eummifacta est. At promisganes diuim habent conditionem impossibiom. Errarumnet incerta, imum qu implendae

183쪽

rishumsi ludibetiumsunt. Ne sp priinummcgationem a totis . Nam prornimio etiam in iis qui non acccipiunt eam,habet hunc usum, ut manifestum fiat, Deum nutilius perditione lariari, e iustum esse in puniendo,cum eos etiam ad se inuiter, qui sua ingratitudine promissiones diuinas contemnunt re pucllant. Secundo per distinctionem, videlicet inutilem esse promissio,

nem illis, quibus conditio addita nunquam fit possibilis, non autem iis, quibus hoc fit possibilis per fidem&gratianae iustificationis per Chri Mim, regenera tionis, per Spiritum sanctum. Sic autem possibilis fit electis. Ergo neutros Deus ludit, sed utrisque ostendit serio quales oporteat esse, quibus vitam aeternam largiatur, quam sint beneficiis diuinis indigni, &nunquam eorum futuri participes, nisi gratuita Dei misericordia ab interitu eximantur tum etiam si doles ad praestandam obedientiam magis ac magis alli

Postrem δ, citant xalia dicta, quae in hominum voluntate conuersionem &bona opera constituere vi dentur. Isai. II9. Inclinam cor meum ad obseruanda irae

cepta tua. I. Oh. s. Qui8ms exico est seruatse'sutar. Haec I milia dicta opus Dei ribuunt hominibus:primo quia non tantiim sunt obicctum sed etiam instrumentum operationis diuinae, quam S. S. in ipsis exer- et Deinde quia tale instrumentum sunt, quod a Spi itu sancto renouatum Motum, ipsum quoque una peratur& sese mouet Non enim alius Spiritui sancto, lius voluntati, sed idem utrique effectus tribuitur, piritui anquam principali voluntati tanquam se- Fundari e causae, Ob r 3.S nihili peccareto 'umus ante regenerationem ,

'etii ni iste no ponit peccantes necessario. Res'. Quin e - essario peccat, iniuste punitur, scilicet nisi ipse sibi

tiraχ erit necessitatem peccandi. Iuste igitur punitatur, quia nobis attraximus istam necessitatem , I. In rimissarentibucet quia Ipsi volumi eam Scire autem

184쪽

debemus nos iuste propterea puniri, auste Deum a nobis postulare obedientiam. I. propter AAria De3, ut sciamus quod sit iustus et propter stramsubiectionem, ut submittamus nos illi, cum videmus illum iure a noubis postulare, quod praestare non polsumus. Postulat

autem ipse I. Visciamus quales'ermus anι LUAm. 2. Hs ammini prisicipaliter 2i Deo petere debeamus, nem- PCrenouationem nostram. 3. Quid Christin pro nobis praesti m , nempe satisfecit,®enera in OS.

Tertius hominis status est in hac vita ripgenerati quidem, sed nondum glorificati,siue in quo inchoata, sed nondum perfecta est regeneratio. In hoc statu voluntas libertate sua utitur non tantum ad male, ut in secundo, sed partim ad bene, partim ad male operandunt.Idq; duobus modis accipiendum est:primo quod alia renatorum opera sunt bona meo placentia, quae iuxta Dei mandatum ab ipsis fiunt,alia vero mala Deo displiccntia,quq contra mandatum diu intim faciunt quod ex infinitis sanctorum lapsibus est ma nifestum. Secundd, quod etiam bona opera quae faciunt conarer si in hac vita, etiamsi Deo placent propter imputatam ipsis Christi satisfactionem, non tamen perfecte bona, hoc est, legi diuinae conformia, sed imperfecta Multis peccatis contaminat aiunt, ac pro inde si extra Christum aspiciantur, consistere in iudicio,& condemnationem effugere non possunt. Causa propter quam bene operari voluntas incipit, haec est, quia singulari gratia seu beneficio. S. S per verbum dei renouatur natura hominis, accenditur in menteno ualux Dagnitio Dei, in corde noui affectus, in voIuntate nouae inclinatione cum lege diuina congruen . tes, mouetur voluntas cffcaciter ad agendum se tundum has notitias Minclinationes, atque ita Mia cultatem volendi quod Deus approbat,in sum eius facultatis recuperat, incipitq; Deo conformis fieri' et obedire. Deu.3o.O cumchlet Dominiisdem tuus cor ι m. O corsemini tui, ut diligas Dominis Deum tuu ori

185쪽

Te.36 Dabo ποb; eor novAm, O Spinti miuιmponamus medio efiis .er auferam cor lap/derim de carne vestra, ctiabo vob; cor carneum, in spiritum meum ponam in medio υσνι, faciam,vr in praeceptis meis ambuleti . Acir. Io.Doninu aperωι cor Lidiae, rartendere his quae dicebantur a Paulo. 2 Cor. 3. Vbi Sp/ritus Domini, ibi liberias Causae ero, propter quas non tantum ad bona, sed etiam adnata eligenda voluntas libertate sua utitur, duae sunt. 3rima, quod in hac vita renouatio natura non si aerfecta, neque quod ad agnitionem Dei, neq; quod id inclinationes ad obediendum Deo attinet altera, auod renati non semper a S. S.reguntur,sed interdum PDeo vel examinandi, vel castigandi, vel liti iliandipsos causa, ad tempus deseruntur, sed tamen ad poe-

attentiam reuocantur, ut non pereante de prima ca ad ictum est Rom. 7. Scio quod non habitat in me, hoc ess n carne mea, bonum:siquidem velle, adest mihi sedi quod ionum estpersiciam, non assequor. c. Mar. 9. Credo Domi-ie,sed opemfer incredulitati meaeve secunda Psal. s I. Di, Uιum S. tuum ne auferas a me Ies. 63. Guare errare no fe- isti Domine de viis rnu, in rasti cor nostri . ne rimere nuctet conuertere propterseruos tuos. I Reg. 3. Sit Dominus heus no=er nobiseum, ne derelinqNat nos, ct c. i Hinc duo consequuntur: Primum, ut homo corrup- us, ante regenerationem non potest inchoare nouamybedientiam Deo placentem: ita renatus in hac vita,rtiamsi incipit obedire Deo, hoc est, inplinationem iliquam propositum obtemperandi Deo secundum mnia ipsius praecepta non simulatum quidem,sed niis allominus Ianguidum,&ductans cum inclinationibus, affectibus 8 cupiditatibus prauis, habet, atq; id ed intita&moribus ipsius elucet studium pietatis erga dorm/ proximum non tamen potest integram, seu erfectam obedientiam Deo praestare: quia nec ag- titio nec dilectio Dei tanta est ac tam sincera quam lex Dei requirit, iuxta dictum Psalmi 143. verssa. Reyen in is dicium cum seruo 1M quia non iustificabitur

186쪽

ineo istia sturam vinem. Secundum inclinati iones, etiam eo rationes&aitectus bonos , S propo sitiam bonum riga'inere, iis e perseuerare conuersi non nisi te s. possiunt, quatenus haec Spiritus sanctus iri ip e cati Monte luat eo quippe ducente Sregan- ipsc 'c iuda canti&faciunr eo deserenteiplos, care uni; errant, labunturi deficiunt, acta me nove nonpcreant, scd resipiscant Teruentur, si modo vero conuersi fuerint. I.Cor . . Qid habes quod uo; acceρσίου , i aurem accepisti, quidgloriaris ΘPhil sp I. Per- ρι uisium, quἰdqui coepit m vobis opus bonum, perficiet vise

etu velitis, o ut persiciatie, pro bona voluntate Ioan. s.

se, me nilais Orestis D ere. I. Cor. I. Qi etiam confr- malit vox et rha sine an inculpatos, in diem domini nostri Iesu

risi prati quodpoiectis, sed raestabitina cum rematione e-riam era nem; mrpo mi se erre. I. Pet. I. ut virtute Dei stodisti ni ιν dem in farusem. Hanc seci innisam, quod nec perfecte, nec semper

possint renati Deo obedire, praeter testimonia, etiam confiritiam rationcs euidentes, nimirum, quod omnia bona a Deo accip/amres, Iacob. I. mulio igitur magis haec bona, quae sunt omnium maxima, videlicet con 'formitatenet cum Deo, in ea perseueran iam. It cmani Pressae urnum Dei decretum nihil potest eri. βο-na Dero Fer ei quae faeiunt convcrsi, Deis ab aeterno decreuit.

perdiona,quae raparauit Deus, ut in eis versaremtir Ier. I. Priu tiam isto marem in iero, noui re antequamna

sceperu s Elim isse. Ergo neque inus, neque plus eortana possunt 'cere, quam Deus per Spiritum suum in ipsi efficere decreuit. Item mona virit isancti non ii is num, sedis Spi-vitus eae enfantis arbitrio edi potestatesuntsita. I. Cor. 2. Omni h e sitis υnus ιδεο idem Spiritus, distribuens i

187쪽

data est grauapro me ut Ἀρη Chri 'La. Thess 3 7 in omnium est des. Est aures' perseuerantia in vera setate S uoluntas seu studium perseuerandi, di petitio confirmationisin auxilij Spiratus sancti, non minus dotium Spiritus saneti quam ipsa rogeneratio inrides Scconuersio, ut supra ostensum est . Esgo perseuerare in fide conuersione non magis est in nostra potestate. quina credere & conuerti. Item: Inamiu poterirateo arbitriosita est perseueranti mya is est con seruario no is Vesalutis Ronat Iem nossed De v fautor con seruatorsalutis nostrie. Ob. Io. P e strapiet oves meas ex mani mea, edici Ergo non in n0stra , sed in Dei potestate&arbitrio sita est perseuerantia. Deniq; υι conuersio, ita perseuerantiano ira est ra. mira in doniis mi hoc est , sicut Deusdia nobis causam nullam inuenit quare nos conuertat cita neq; in iapbiScauiam inuenit, qua moueatur, ut nos cQnuartas seruet ne deficiamus, aut labamur . Nec enim in nobis causa est cur potius nos, quam parentes DGst Ios in paradiso seruet, ne deficiamus nec in lanctis es psima ausa cur alios p Qtius quani alios contra it m axis ne S.

de lapsus defendat Deus, ut Samuelem εἰ Iusta pharum potius, quam Samionem Dauiden . Si autem p nes nos esset perseuerare. aut non perse Licrure, cou discriminis huius in nobis esset. Non igitur nobis, scd misericordiae Dei, pedisse uexantia in i ietate, abstinentia a peccatis tribuenda est. . Sed contra priorem sententiam , quini videlicet etiam optima sanctorum opera in hac vita non sine

perfecte bona ac proinde in iudicio diuino consistere Deo placere, nisi per imputationem satisfactionis Christi, non possint, a Pontificiis disputatur. . Opera christo, Di ussancti, inquiunt, non possunt iesie impuris' Decimn placere. Bonavera enator mihγD ι per Spiriιumhutim in ipsis operatur. Ergo necesse est ea. pura esse is perfecta, ct Deo cera, ita inse considerata. n enim Deis nun .loida nare, quantumuis adim

188쪽

dici sui Drem ita ιxaminet. Respondemus ad Maiorem. Opera Dei sunt pura nulla reprehensione digna, quatenus sunt opera Dei, ac talia qualia Deusta, ei tu non autem quatenus a creaturis deprauata sunt: nec semper sunt pura, quae non Dei tantum, sed si mur retiam creaturarum opera sunt Haec enim quatenus a Deo sunt, omni vitio carent: quatenus auten a cre ituris sunt etiam bona non reprehendenda sunt si creatura, per quam Deus agit, perfecte sit voluntati Dei consormis impura vero imperfecta, secun . dam legis sententiam , obnoxia damnationi sunt, si creatura per quam Deus agit, praua sic vitiosa, hoe est, ignorantia Dei& auersione a Deo corrupta. Ob a Deus non potest damnare membra iiij si i Rom. 8. Nun est condemnati his qui sunt m Christo Iesu. Renat sunt membra Christi. Ergo etiam in se considerati ipsi in ipso. rim opera non possunt damnar in iudicio Dei. Responsis. Plus est in conesusione quam in praemissis. Tantum enim hoc sequitur, Sanctos non posse damnari sed hoe sit respectu satisfactionis Christi ipsis imputatae et non respectu obedientiae ipsorum, quae placet Deo, non quia perfecte cum lege congruat, sed quia deseis ictus&vitia quae ipsi adhaerescunt, propter Christum

condonantur.

Obiect a Christus in iudicio redde unicule iraesecun Liamve sua . Arseueritas diuina tufitiae non reddit bona secundum Ohera non perfecte bona Sunt igitursanctorum opera sic perfecta, 3 damnari iudicio Dei non possint. Resp. ad Maiorem Iustitia Dei non nisi secundum perfecta opera reddit bona, si legaliter iudicet, hoc est, ex pacto integrae obedienti perga legem. Reddit vero bonum etiam secundum opera imperfecta,&,nis peccatum adhaerens condonetur,damnationem merentia, eum iudicat Euangelice,hoc est, non ex pacto operum

seu obedientiae propriae, quae legi satisfaciat, sed ex pacto fidei, siue iustitiae Christi per fidem nobis apes plicatae in tamen secundum opera, ut secundum

argumenta

189쪽

argumenta, siue testimonia fidei, ex qua proficiscuntur, quam esse in hominibus, tanquam effectus,ostendulas. Obiect Psalm. I I9. Toto corde meo exquisitiitetabid. Beati quMustodiunt e limoma eius, qui toto corde quaerunt ei . Gen. 6. Oa erat vir iustuso perfeci in generatiaonibu suis. a. Paral. I s. cor Asa erat persectim omnibus diebus ipsius Matth. s. Estote perfecti, sicut Pater vester in editisperseam ess Sed in his xsimilibus dictis, toto cor , de perfecto Deum equiis diligere nou significat 'persectionem graduum siue eum obedientiae gradum, sem lex a nobis requirit sed perscctionem partium siue integritatem,& sinceritatem oppositam hypocrisi&simulationi pietatis, hoc est, verum&non simula' tum affectum studium seu proposieum obediendi Deo,& repugnandi prauis cupiditatibus cinitium obedientiae siue subiectionis erga Deum secundum om- ηnia ipsius praecepta. Etsi autem in omnibus etiam sanctissimis multum hypocrisis est reliquum, sicut dicitur. Omnir homo mendax Tamen ingens discrimen est inter eos, qui simpliciter hypocritae sunt,s sibi de sua hypocrisi placeant, nullum habentes in cordibus vere pietatis initium aut sensum,d eos qui reliquias hypocriseos in se agnoscentes&deplorantes, simul habent initia vera fidei conuersionis ad Deum Illi a Deo damnantur: hi recipiuntur in gratiam, non propter

hoc initium obedientia in ipsis sed propter imputatam ipsis perfectam obedientiam Christi. Ideoq; hu-ie declarationi addenda est altera,quὁd conuersi sunt i perfecti in conspectu Dei, non tantum partibus erae pietatis, quae omnes in ipsis inchoatae sunt, sed etiam gradibus verae Mintegret iustitiae Christi ipsis imputa irae, sicut dicitur Col. I. In ipso estis consummati Heb. I O. Vnica oblatione consecrauit in perpetuum eos piasanctificam 'rur. . Sed instant, etiam nasium perseetionem Sanctis in Scrip.tribui I. Co.2.Sapiemiam loquimur inter perfectos ri

190쪽

inimia iam si es , nisionem Filii Dei, in virumper

Einmad mensur gaturae adulti ChriJi. Verum haec eriam loca, perfectos, non dicunt respectu legis diuinae, hόc est respectu illius gradus, cognitionis obedientiae, quana lex in nobis re uirit, sed respectu infirmorum, qui mimus habent lucis ac certitudinis, promptitudinis exercnio confirmatae ad obtemperanducti Deo, ad repugnandum carnalibus desideriis, ferem. dam crucem. Sic enim declaratur haec perfectio Heb. s. ωEph. q. V ne με ambiu pueri , qui ctuem:ιrct circumferamur quolibe vento doctrinae. Et PhilIip. 3. Non quod iam apprehen rim, aut iam perfectin'. Opponum his respon ionibus locum exa Ioh. .per hoc expletae labaritas in nobis, visi iam habeamus in di, si,dni, quod qualis ille e LM tales Mnossumin in hoe mundo. .

Meius Mne 'in charitate: expleta charita foras elici me- eum, quoniam mctus cruciattim habete qui autem metuit, Κλest perfectus in charitate. Sed Ioa non nostram erga de um, sed Dei erga nos dilectionem perfectam siue expleram, hoc eit per effectus siue beneficia Dei in Chri sto nobis pristit , declaratam 'lene cognitammo, bis, siue vi Paulus Rom. s. loquitur, in cordibu nostris per S. S. quid rus est nobis, fusam dicit esse causam, cur inrrepide&cum siducia expectemus diem iudicij. De hac autem Dei erga nos misericordi ad gratuita dilectione nos ex hoe signo siue testimonio certos esse. quod in hac vita per Spiritum sanctum ad imaginem'

ipsius reformamur. Ex regeneratione enim de iusti .ficatione certi sumus , non tanquam ex causa de effectu, sed tanquam ex effectu de causa.Etsi autem rege- ineratio in hac vita non est perfecta, tamen si vere inchoata sit, ad probandam nostris conscientiis fideiunostrq veritatem sussicit.Et hoc ipsum quod addit Ioannes: Dilesios aseliti timorem,ostendis dilectionem in nobis nondum esse perfectam, quia non perse M'liberamur in hae vita a metusae Se iudicij diuini, or- ternarum poenarum. Gunc enim simul iam insanetis