장음표시 사용
121쪽
THEOLOGICO-POLITICI Cap. VII. 99 Prophetae Apostoli puerulis' insantibus praedicare, non viris ratione praeditis frustra Moses leges praescripsisset, si ipsis non nisi a fidelibus, qui nulla indigent lege, intelligi poterant. Quare
qui lumen supranaturale quaerunt ad mentem Prophetarum Apostolorum intelligendam, ii sane lumine naturali indigere videntur longe igitur abest , ut tales donum divinum supranaturale habere existimem. Maimonidae alia plane fuit sententia : sensit
enim unumquemque Scripturae locum varios, imo contrarios sensus admittere, nec nos de vero ullius esse certos, nisi sciamus locum illum, prout illum interpretamur, nihil continere,quod cum ramtione non conveniat, aut quod ei repugnet , si enim rationi ex ipsius literati sensti reperiatur repugnare, quantumvis ipse clarus videatur, locum tamen aliter interpretandutia censet, atque hoc cap. 23. part a libr. Ore Nebuchim quam clarissime indicat, ait enim,
Scit quod non fugimm dicere mundum fuisse ab aeterno propter exim, qui in Scriptura occurrunt de creatione mundi. Nam textus , ut docent mundum esse creatum , non plures sunt iis , qui docent Deum esse corporeum , nec aditus ad eos explicandum , qui in hac materia de mundi creatione reperiuntur , nobis interclusi sunt, nec etiam impediti, sed
ipsos explicare potuissemus , sicut fecimus cum corporeitatem is Deo re-mουimus frie hoc multo faciliu factu esset, se magis commode
potuistiemus eos explicare o mundi aeternitatem satuminare , quam cum explicuimus Scriptura , ut removeremus Deum benedictum esse corporeum e at ut hoc non facerem se ne hoc credam mundum scilicet esse aeternum duae causae me movent. I. quia clara demonstratione constat Deum non esse corporeum, o necesse es, omnia illa loca explica re , quorum bteralis sensus demonstrationi repugnat, nam certum si ea necessario tum explicationem aliam praeter literalem haber At mun-
122쪽
di aetermias lia demonstratione senditur, adeoque non es necesse Scripturis im facere easque explicare propter apparentem opinionem,
ad c in contrariam inclinares, aliquasuadente ratione possemus. Secunda causa , quia credere Deum esse incorporeum fundamentalibus Legis non repugnat c. Sed mundi aeternitatem credere, eo modo ubAristoteli luem fuit, legem a suo fundamento destrui ctc. Haec sunt
verba Maimonidae, ex quibus evidenter sequitur id , quod modo diximus, si enim ipsi constaret ex ratione mundum esse aeternum, non dubitaret Scripturam torquere' explicare, ut tandem hoc idem ipsum docere videretur. Imo statim certus esset Scripturam, quamquam ubique aperte reclamantem , hanc tamen mundi aeternitatem docere voluisse, adeoque de vero sensu Scripturae quantumvis claro , non poterit esse certus , quamdiu de rei veritate dubitare poterit, aut quamdiu de eadem ipsi non constet. Nam quamdiu de rei veritate non constat, tamdiu nescimuS, an res cum ratione conveniat, an vero idem repugnet; conseqia enter etiam
tamdiu nescimus, an literatis sensus verus sit an falsius. Quae quidem sententia si vera esset, absblute concederem nos alio praeter lumen naturale indigere ad Scripturam interpretandam. Nam fere omnia, quae in Scriptis reperiuntur, deduci nequeunt ex principiis lumine naturali notis ut jam ostendimus adeoque de eorum veritate ex vi luminus naturalis nihil nobis constare potest, .consequenter neque etiam de vero sensiti' mente Scripturae , sed ad hoc alio necessario lumine indigeremus. Deinde si haec sententia vera esset, sequeretur quod vulgus, qui ut plurimum demonstrationes ignorat vel iis vacare nequit, de Scriptura nihil nisi ex sola authoritate & testimoniis philosophantum admittere poterit, consequenter supponere debebit, philosophos circa Scriptura inter pretationem errare non posse, quae sane noVa es te Ecclesiae authoritas, novumque sacerdotum vel Pontificum genus, quod vulgus magis irrideret, quam veneraretur quamvis nostra methodus linguae Hebraeae cognitionem exigat, cujus etiam studio vulgus vacare non potest, nihil tamen simile nobis objici potest; nam vulgus ludaeorum' gentilium, quibus olim Prophetae Apostoli praedicaverunt scripserunt linguam Prophetarum' Apostolorum
123쪽
THEOLOGICO - POLITICI Cap. VII. imirum intelligebant , ex qua etiam mentem Prophetarum percipiebant, at non rationes rerum quas praedicabant, quas ex sententia Maimonidae etiam scire deberent, ut mentem Prophetarum capere
possent. Ex ratione igitur nostrae methodi non sequitur necessario vulgus testimonio interpretum acquiescereri ostendo enim vulgus, quod linguam Prophetarum apostolorum callebat at Maimonides nullum Ostendet vulgus quod rerum causas intelligat, ex quibus eorum mentem percipiat. Et quod ad hodiernum vulgus attinet, jam ostendimus omnia ad salutem necessaria , quamvis eorum rationes ignorentur, facile tamen in quavis lingua posse percipi, propterea quod adeo communia issitata sunt, in hac perceptione , non quidem in testimonio interpretum , Vulgus acquiescit Qquod ad reliqua attinet, eandem in his cum doctis sequitur fortunam, sed ad Maimonidae sententiam revertamur, atque ipsam accuratius examinemus. Primo supponit Prophetas in omnibus inter se convenisse, summosque suisse Philosophos Theologos, ex rei enim veritate eos conclusiisse vult atqui hoc falsium este in cap. Ii ostendimus i Deinde supponit sensum Scripturae ex ipsa Scriptura constare non posse , rerum enim veritas ex ipsis Scriptura non constat. utpote quae nihil demonstrat , nec res de quibus loquitur per desinitiones' primas suas causas docet quare ex sententia Maimonidae neque ejus verus sensus ex ipsa constare potest , adeoque neque ab ipsa erit petendus. Atqui hoc etiam salsum est ex hoc capite constat : ostendimus enim ratione exemplis sensum Scripturae ex ipsa sola Scriptura constare, & ab ipsa soles, etiam cum de rebus loquitur lumine naturali notis, petendum. Supponit denique nobis licere secundum nostras praeconceptas opiniones Scripturae Verba explicare , torquere .literalem sensium , quamquam perspectissimum sive expressJsTimum negare, Win alium quemvis mutare. Quam quidem licentiam , praeterquam quod ipsa ex diametro iis, quae in hoc capite laliis demonstra Vimus, repugnat, nemo non videt nimiamin temerariam esse:
Sed magnam hanc libertatem ipsi concedamus , quid tandem promovet' Nihil sane , quae enim in demonstrabilia sunt, quae maximan Scripturae partem componunt, hac ratione investigare non a pote-
124쪽
poterimus, neque ex hac norma explicare, neque interpretari: cum contra nostram methodum insequendo , plurima hujus generis explicare' de iis secure disserere possiimus. Ut anain ratione, ips facto ostendimus quae autem sua natura perceptibi lia sunt, eorum sensus facile, ut jam etiam ostendimus, ex solo orationum contextu elicitur. Quare haec methodus plane inutilis est. Adde quod omnem certitudinem , quam Vulgus ex sincera lectione , quam omnes aliam methodum insequendo, de sensiti Scripturae habere possunt, plane ii adimit. Quapropter hanc Maimonidae sententiam ut noxiam, inutilem, absurdam explodimus. Qu' porro Pharisaeorum traditionem attinet, jam supra diximus , eam sibi non constares Pontificum autem Romanorum authoritatem luculentiori testimonio indigere o nulla alia de causa hanc reprobo. Nam si ex ipsa Scriptura eam nobis aeque ce to ostendere, ac ludaeorum Pontifices olim poterant nihil me moveret, quod inter Romanos Pontifices reperti fuerint haeretici ocimpii cum olim inter Hebraeorum Pontifices etiam reperti fuerint haeretici impii , qui sinistris mediis Pontificatum adepti sunt,
penes quos tamen ex Scriptura mandato summa erat potestas legem interpretandi. Vide Exod cap. l . vers II, Ia. cap. 3 3 vers IO. Malach. cap. a verso. At quoniam nullum tale testimonium nobis ostendunt, corum authoritas admodum suspecta manet, ne quis
exemplo Pontificis Hebraeorum deceptus putet religionem Catholicam etiam indiger Pontifice, venit notandum, quod leges Mosis, quia publica jura Patriae crant, indigebant necessario , ut conservarentur, authoritate quadam publica , si enim unusquisque libertatem haberet jura publica ex suo arbitrio interpretandi, nulla resipublica subsistere posset, sed hoc ipso statim dis lueretur. αjus publicum jus esset privatum. At Religionis longe alia est ratio. Nam quandoquidem ipsi non tam in actionibus externis, quam in animi simplicitate veracitate consistit, nullius uris neque authoritatis publicae est. Animi enim simplicitas veracitas non imperio legum, neque authoritate publica hominibus infunditur absolute nemovi aut legibus potest cogi ut fiat beatus, sed ad hoc requiritur pia fratcrna monitio, bona educatio & supra omnia proprium Hiberum
125쪽
THEOLOGICO POLITICI Cap. VIII. io arum judicium. Cum igitur silmmum jus libere sentiendi, etiam de Religione, penes unumquemque sit , nee possit concipi aliquem hoc jure decedere posse, erit ergo etiam penes unumquemque summum jus summaque authoritas de Religione libere judicandi, consequenter eandem sibi explicandi interpretandi, nam nulla alia de causa summa aut horitas leges interpretandi, tum muni de rebus publici judicium penes magistratum est , quam quia publici juris sunt adeoque eadem de causa sinam authoritas religionem explicandi, te eadem judicandi penes unumquemque erit, scilicet quia uniuscujusque juris est Longe igitur abest, ut ex aut horitate Pontificis Hebraeorum ad leges Patriae interpretandum posset concludi Romani Pontificis authoritas ad interpretandam religionem cum contra hanc unumquemque maxime habere facilius ex illa concludatur' atque etiam hinc ostendere possumus nostram methodum Scripturam interpretandi optimam esse ' Nam cum maxima authoritas Scripturam interpretandi apud unumquemque sit, interpretandi ergo norma nihil debet esse praeter lumen naturale omnibus commune , non ullum supra naturam lumen, neque ulla externa authoritas non etiam debet esse adeo distacilis, ut non nisi ab acutisJmis Philosophis dirigi posmit, sed naturali communi hominum ingenio capacitati accommodata , ut nostram esse ostendimus Vidimus enim eas, qua jam habet disticultates, ortas suisse ab hominum socordia, non autem ex natura methodi.
U VIII In quo offenditur Pentateuchon libros suae , Iudicum , ut Samuelis c Regum non esse autographa. Deinde inquiratur an eorum omnium Scriptores plures fuerint, an unus tantum , quinam.
N praecedenti Capite de fundamentisin principiis cognitioin
nis Scripti ararum egimus , eaque nulla alia est ostendimus, quam harum sinceram hi proriam. Hanc autem, quanquam ap prime necessariam , Veteres tamen neglexisse, vel , si quam scripserint aut tradiderint,temporum injuria periisse, consequenter magnam partem fundamentorum irincipiorum hujus cognitionis
126쪽
tionis intercidisse. Quod adhuc tolerandum esset , si posteri intra veros limites se continuissent, pauca, quae acceperant aut in Venerant, bona cum si de successoribus suis tradidissent, nec noVa ex pro
prio cerebro excussissent: quo factum est ut Scripturae historia, non tantum in persecta , sed etiam mendoso mans crit, hoc est, ut iis integra superstrui possiit, sed etiam vitiosa sint. Haec emendare fundamenta cognitionis Scripturarum, non tantum pauciora, ut communia Theologiae praejudicia tollere ad meum institutum spectat. At vereor ne nimis uero hoc tentare aggrediar, res enim eo jam serme pervenit, ut homines circa hoc non patiantur corrigi,
sed id quod si specie religionis amplexi sunt, pertinaciter defendant nec ullus locus rationi, nisi apud paucisSimos si cum reliquis comparentur relictus videtur , adeo late haec praejudicia
hominum mentes occupaverunt. Enitar tamen , remque experiri
non desinam , quandoquidem nihil est , ut de hac re prorsus sit desperandum. Ut ea autem ordine ostendam , a praejudiciis circa vero Scriptores Sacrorum Librorum incipiam, primo descriptore Pentateuchi quem fere omnes Mosen esse crediderunt, imo adeo pertinaciter defenderunt Pharisaei, ut eum haereticum habuerint, qui aliud visius est sentire,' hac de causa Aben Hezra , liberioris ingenii Vir, non mediocris eruditionis, inui primus omnium quos legi, hoc praejudicium animadverit, non ausus est mentem suam aperte explicare, sed rem obscurioribus verbis tantum indicare, quae ego hic clariora reddere non verebor , remque ipsam cuidenter ostendere , Verba itaque Aben egrae , quae habentur in suis commentariis supra Deuteron omium haec sunt.
Moses legem jenahanita tunc erat in terra, in Dei monte revelabitur, tum etiam ecce lectum suum lectum ferreum , tam cognosces eritatem.
His autem paucis indicat simulqe ostendit non uisis Mosen, qui Pentateuchon scripsit, sed alium quempiam , qui longe post vixit, denique quem Moses scripsit librum , alium fuisse. Ad haec , inquam, ostendendum nota I. ipsam Deuteronomii praefationem
127쪽
ta II quod totus liber Mosis descriptus merit admodum diserte in solo ambitu unius arae vide Deuter Cap. 27. Josiuae Cap. 8 vers37.&c. quae ex Rabbinorum relatione duodecim tantum lapidibus constabat , ex quo sequitur , librum Mosis longe minoris fuisse molis quam Pentateuchon: Hoc, inquam, puto authorem hunc si gnificare voluisse per fiseri decim nisi forte intellexit duodecim illas maledictiones, quae in praedicto Cap. Deut habentur, quas fortasse credidit non fuisse in libro legis descriptas, idque propterea , quod Moses praeter descriptionem legis Levitas insuper recitare illas maledictiones jubet, ut populum jurejurando ad leges descriptas observandum adstringerent. . Vel forte ultimum caput Deuteronomii de morte Mosis significare voluit, quod caput duodecim versibus constat. Sed haec, quae praeterea alii hariolantur, non est opus curiosius hic examinare. Notat deinde III dici in
legem, quae quidem verba non possunt esse Mosis, sed alterius Scriptoris Mosis facta' scripta narrantis. Nota I U. locum Genes. Cap. a vers 6. ubi narrando , quod Abrahamus terram anahan, tarum lustrabat, addit Historicus, quod Xanahanita It temporis erat in ista terra et quibus tempus, quo haec scripsit, clare secludit. Adeoque post mortem Mosis, cum anahanitae jam erant expulsi , illasque regiones non amplius possidebant haec debuerunt scribi, quod idem Aben Hezra super hunc locum commentando etiam his signi
detur quod anahan nepos Noae terram ranahanitae ab aliopossessam cepit, quod si non erum est , ines huic rei mysterium , ita
id intelligit, taceat. Hoc est, manalia regiones illas invasit, tum sensus erit, anahanisamjam tum fuisse in ista terra, excludendo scilicet tempus praeteritum , quo ab alia natione inhabitabatur. At si Tanalia regiones illas primus coluit ut ex Cap. io Genes sequitur tum extus tempus praesens, Scriptoris scilicet secludit adeo' que non Mosis, cujus nimirum tempore etiam dum illas regiones
possidebant, io est mysterium, quod tacendum commendat. V. No-
128쪽
IO TRACTATUS V. Notat quod Genes cap. a 2 vers. 4. Vocetur mons Morya mons Dei, quod quidem nomen non habuit, nisi postquam aedificationi templi dicatus fuit , at haec montis electio nondum erat tempore Mosiis facta , Moses enim nullum locum a Deo electum indicat, sed contra praedicit Deum locum aliquem Olim electurum, cui nomen Dei imponetur. V I. Denique notat, quod Cap. 3. Deuter narrationi Og Regis Basia haec interponantur. Solus Og Rex Basan mansit ex reliquis ' gigantibu , ecce quod lectus ejus erat te Ius ferreus, is certe lectus qui es in Rabat filiorum Hamon novem cubitos longus c. Quae parenthesis clarissime indicat horum librorum Scriptorem longe vixisse post Mosen , hic enim modus loquendi ejus tantum est, qui res antiquissimas narrat, quique rerum reliquias ad fidem faciendam indicat sine dubio hic lectus tempore primum Davidis, qui hanc urbem subegit, ut in libro a Samuel.
cap. a. Vers O narratur, inventus est. At non hic tantum, sed
paulo etiam infra idem hic Historicus verbis Mosis inserit Iair flius Manasi cepit totam urisdictionem Argobi usque ad terminum Gesuritae , o Mahachalitae , oca et iique illa loca suo nomine cum Bassan pagos Iairi que in hunc diem. Haec , inquam , addit Historicus ad explicanda verba Mosis quae modo retulerat, nempe, reliquum Gi badortotum Bassen regnum Og, dedi dimidiae tribui Manasiis , tota ju risdicti Argob sub toto Balsan, quae Ocatur terra Gigantum. NOUcrant proculdubio Hebraei tempore hujus Scriptoris, quinam essent pagilairi tribulis elludae , at non nomine urisdiistionis Argobi , nec terra Gigantum , ideoque coactus est explicare , quaenam essent haec loca , quae antiqui tu sic vocabantur simul rationem dare, cursu tempore nomine lairi, qui tribulis ludi, non vero Manassis
erat Vid. Paralip. cap. a vers a I. Maa. insignirentur. His Aben HeZrae sententiam explicuimus, ut Hoc Pentateuchi , quae ad eandem confirmandam adfert. Verum enimvero nec omnia , nec
praecipua notavit , plura enim in hisce librisin majoris momenti notanda supersunt. Nempe . quod horum librorum Scriptor de Mose
' B. Hebr. t 'NBn ephaim signi care damnatos, o videtur etiam esse nomen proprium X Paralip. cap. o. Et ideo puro his familiam aliquam signiscare.
129쪽
THEOLOGICo- POLITICI Cap. VIII. Io Mose non tantum in tertia persona loquatur, sed quod insuper de eo multa testetur Videlicet Deus cum se locvim est Deus loque' batur cum Mose defacie adfaciem Moses omnium hominum erat humillimus. c um cap. Ia us. 3. - es ira captus es in duces exercitus Num cap. 3 i. Vs I . Cmoses tr di inin Deut. cap. 3 3 vers 1. t se ervus Dei mortuus es. Vbinquam extiti Propheta in Israelsicut oeso c. At contra in Deuteronomio , ubi lex, quam Moses pO'pulo explicuerat, quamque scripserat, describitur, loquitur, sua que facta narrat Moses in prima persona nempe Deus mihi locutus es Deuter. cap. a Vers. I. 7 dcc. Deumprecatussum c. Nisi quod postea historicus in fine libri, postquam verba Mosis retulit, iterum in tertia persona loquendo narrare pergit, quomodo Moses hanc legem quam scilicet explicuerat populo scripto tradidit, cumque novissime monuit quomodo tandem vitam finierit. Quae Omnia, nempe modus loquendi, testinionia in ipse totius historiae contextus plane suadent, hos libros ab alio non ab ipso Mose fuisse conscriptos II. Venit etiam notandum, quod in hac historia non tantum narratur, quomodo Moses obierit, sepultus fuerit Hebraeos triginta dies in luctum conjecerit, sed quod insuper facta comparatione ejus cum omnibus Prophetis, qui postea vixerunt, dicitur pshm omnes excelluisse, Non extitit unquam , inquit, Pro pheta in Orael, sicut Moses , quem Deus noυerit defacie ad faciem. Qiuod sane testimonium non Moses ipsius de se , nec alius, qui eum immediate secutus est, sed aliquis, qui multis post saeculis vixit, dare potuit, praesertim quia historicus de praeterito tempore loquitur, ne pe nunquam extitit Propheta c. Et de sepultura, quod nemo i iam norit in hunc usque Diem III. Notandum , quod quaedam loca non iis indicentur nominibus, quae vivente Mose obtinebant, sed aliis, quibus dudum postea insignita sunt. Ut quod Abrahamus persecutus es hostes que ad Dan. id Gen. vers. I . Qilodio men haec uibs non obtinuit nisi longe post mortem o suae sid. ludic. cap. 8 vers. 29. IV. Quod Historiae aliquando etiam ultra
tempus vitae Mosis producantur. Nam Exod cap. I 6. vers. 3 . nar
ratur , quod filii Israelis comederunt Man quadraginta annos, do' nec venerunt ad terram habitatam , donec venerunt ad finem terrae a Tana-
130쪽
TRACTATUS Kanaban nempe usque in tempus, de quo in libro Iostia cap s. VL a. In libro etiam Genes cap. 36.vs I .dicitur, Huunt reges, aut regna τerunt in Edom , antequam regna υit rex influis serielis : Narrat sine dubio ibi historicus, quos reges Idumaei habuerint, antequam David eos ubegit' praesides in ipsa Idumaea constituit Vid. Samuel. a. cap. 8 vers. I . Ex his itaque omnibus luce meridiana clarius apparet, Pentateucho non a Mose, sed ab alio inui a Mose multis post faeculis vixit, scriptum fuisse : sed si placet, attendamus super ad libros , quos ipse Moses scripsit,in qui in Pentateucho citatam , ex iis ipsis nim constabit , cos alios, quam entateuchon suisse. Primo itaque constat ex Exod. cap. 17 sci MOsie ex Dei mandato bellum contra Hamaleis cripsisse in quo autem libro, non constat ex illo ipso capite at Numer. capri I. Veri. I a. citatur quidam liber, qui besiorum Dei vocabatur, cin hocs me dubio bellum hoc contra Hamale , praeterea etiam castrametationes omnes quas etiam author Pentateuchi Numer cap. 3 3. Veri a testatur a Mosi descripta suisse narrabantur. Constat praeterea de alio in Exod cap. 3 vers . . qui vocabatur m I snub pacti, quem coram Israelitis legit, quando primum cum Deo pactum iverant se hic liber sive haec epistola pauca admodum continebat ridelicet leges sive Dei jussa , quae narrantur ex versicia. cap ao Exod usique ad cap. ejusdem libri, quod nemo inficias bit,qui sano aliquo judicio,&sine partium studio praedictum caput egerit. Narratur enim ibi, quod, simul ac Mosses siententiam populi mellexit de ineundo cum Deo pacto , statim Dei eloquia & jura cripsit,' matutina luce, quibusdam caeremoniis peractis, uni-
consensu adstrinxit. Quare tam ex temporis brevitate, quo desicriptu tuit, quam ex ratione pacti ineundi sequitur, hunc librum nihil maeter paucae , quae modo dixi, continuisse. Constat denique anno quadragesimo ab exitu AEgypti Mosen leges omnes, quas tui rat , explicuisse Vid. Deuter. cap. I. vers 3. populumque de novo iisdem obligavisse vide Deuter cap. 29. vers 14. tandem Uri librum B. a δεσιι Misaice Agni care spin epim .s chariam.