장음표시 사용
151쪽
sat, harum dissolutis,utriusqj morbus est, ct utrius que Diationesperaquὸ incommodari. qui communis o unitatis solutio dici consuevit.
. Morborum causse. QVemadmodum in reliquis artibus is disciplinis,
' Foelix, qui potuit rerum cognoscere causu: ita inprimis necessaria ea Medicis causarum, qua morbos essecerunt, observatio, sine qua neque morbos pracavera, neque observare licet. ' Nain quorsum aegroto Medicus, qui causi a ignoret affectionum hunaani corporis 3 Siquidem ille curandi corpora rectam viam nunquam insistet. Idcirco nihil adeo observandum, atque omnium eventuum caussas. Tanti merὸ hae res momenti, ut ' Medici caussa morbi inventa, curationem esse inventam putent. Caussa quid, ' Caussa ea est, quae id effictit, cujus est causin, ut cis . of Vulnu, mortis, cruditas morbi, ignis ardoris. Itaquo non sic caussa intelligi debet , ut quod cuique ani
cedat , id ei caussa sit, sed quod cuique essicienter
antecedat.=Neq caussae malorum in ea transferendae sunt, quae postremo acciderunt, sed & in prima delicta, quae consequutis infortuniis quasi materiam praebuerunt.' Non autem soris duntaxat, ut mare, ita corpus non posse visi etiam tenipestatibus & procellis potest exagitari: s Di ' sed plus turbarum, earumque majorum intus alicatque effert. ac rectius tranquillitatem hybernam aliquis, quam carnis incolumitatem speraverit sibi
7 piatur ... ' quatuor illa sint, ex quibus compactum est corpus, Terra, Ignis, Aqua, Aer, horum
152쪽
contra naturam abundantia,desectusque,& ex loco propriib in alienum translatio, per quam quod sibi conveniens est, non tenent, intestinam quandam seditionem& morbos inserunt. aEt ' omnis coagmentatio corporis vel calore, vel frigore , vel aliqua impulsione vehementi labe- sectatur & frangitur, & ad morbos senectutemque compellitur. Quando enim praeter naturam unumquodque fit, aut transfertur, calescunt utique quae ante frigebant, arida madent, gravescunt levia, & caetera omnia similiter permutantur. Solummodo vero
idem aliquid sibimet secundum idem, atque similiter & debita proportione servata accedens vel decedens, permittet se idem sibi ipsi sespes integrumaque manere. Quod autem aberrat,sive accedendo, sive decedendo, mutationes varias, morbos, corruptiones infinitas inducit. Igitur humanum corpus alias a seipso , ab insitis Qxhiῆς mque principiis, alias ab adventillaru caussarum iniuria lacessitur. Harum alia exirena, alia interiore hac rursum duplex, antecedens, is Τ proxima sive in Cicero defa- continens caussa. Externarum causarum alia, qua necessario nobis ferenda, sine quibus vivere non licet, ut sex resnom naturales, de quibus prout salubres veli alubres superiori libro egimus: alia non necessaria, qua declinare possumus, ut gladii ictus, ruentis lapidis, bestiarum occursus, omniaque fortuita. C A P. III.
Morborum signa, ct S mplomata.
' Medicis non apparentia modo vitia eu- flauinti iti randa sunt, sed etiam invenienda quae Iatent, oras. ις
caepe ipsis ea, qui sanandi sunt, occulentibus: iu
153쪽
signum quid. morborum exercitatos eos esse convenitis.
Cicero i. de ' Signum est, quod sub sensum aliquem cadit , &DV 'i' quiddam significat, Sic is D toma, quia conspicuum, interioris oc- custique morbi, a quofluxit, expressum ea signum. Tlutareb. Ita ' quae videntur,conspectui nobis exhibent ea, de piac. Phiis' quae in obscuro sunt.
Ea autem signum genere duplex: Demonstrativum , quo praesens indicatur constitutio ; Prognosticum, quo sutura. Non enim omnes morbi invadunt nos, sicut Hesiodus ait, Σιγῆ, ὲπει φωνὴν μηL-Zaeus Muti, nam vocis privavit Iupiter usu: sed plerique tanquam praenuncios habent & praecursores ac praecones suos, cruditatem & motus difficultatem. ' quaedam enim segnitia nervis inest,& sine labore ullo lassitudo & oscitatio & horror
Gravitas membrorum, inquit Hippocrates, &defatigationes sponte ortae, morbum indicant; nimirum ob plenitudinem, spiritu nervorum compresso & obstructo. Medici peritrex appetitionibus aegrotantium, de eorum vel salute, vel interitu praesagiunt.' Medici ex quibusdam rebus & advenientes &crescentes morbos in telligunt,nonnullas etiam v pluiareh. in
letudinis significationes, ut hoc ipsum piunt en clive simus, ex quodam genere sonuitorum intelligi posse dicunt.' Ergo non ad nutritionem .modo corporis quod
attinet, & exercitationes notandum est, in iis corpus segnius, minorive cum alacritate, quam consueverat, utatur, & an solito amplius fame sitive tente- . somni india tur: sed Somnus quoque si continuus aut lenis non
eario. sit, verum inaequabilitatem habeat & divulsiones suspi-
154쪽
S E M i o T I C r. I cI suspicionem nobis morbi impendentis injicere debet. atque ipsa adeo Somnia absurda si sint, visaque nobis per quietem offerantur non legitima neque
consueta, multitudinem aut crassitiem humorum anternam, spirituumve conturbationem deferunt.' - cujus, velut agri Somnia, vana Finguntur decies.
' Augustus somnia neque sua, neque aliena de se negligebat. Philippensi acie quamvis statuisset non egredi tabernaculo propter valetudinemu egressus est tamenMedici somnio monitus:cessitque res prospere, quandocUtis castris, lectica ejus, quasi ibi cubans remansisset, concursu hostium confossa a que lacerata est.
Nam somnium ex Iove est.' Artifex quidam delapsus ex alto , ita fuit afflictus , ut haberetur a Medicis pro deplorato. In opiconsilii Minerva in somnio se Pericli offerens, praescripsit medicinam, qua usius ille hominem cito &facillime curavit. ita sine medico Medicinam dabat Minerva. Pan Troezeniorum magistratibus ostendit somnia, quae attulerunt remedium pestis, quae cos apprehenderat.' Pestis etiam curata admonitu Toxaris in somnio facto Demanetae, irrorandis scilicet angiportis.
Minc forte quasi Escula pius posset praescribere
per somnium curationem valetudinis, consuetudo, noctu in fano ejus cubandi.
Ideo fit, quia hic leno agrotus incubato A culapiisano Ipsi etiam motus Animi significant interdum corpus ad morbum esse proclive, nulla enim caussa L extantes
somniorum indicatio. Horat.de ar-
155쪽
extante oboriuntur aliquando subitae moestitiae &metus, repente spes animo conceptas extinguentes. Stomachus quoque facile quibusdam movetur, irasq; & dolores celeriter ob res minutissimas sis.cipiunt, lacrymantque, & animi sese angunt, cum vapores exhalationesque vitiosae coeunt, & animi ut ait Plato permiscentur circuitionibus. Quibus ergo haec accidunt, ii perpendere secum ea debent,& seire, si spiritalis nulla sit caussa, subesse corpoream aliquam, quam comprimi aut contemperari
Nocivae corporibus causta, extrinsecus advenientes, veluti frigora, aestus, lassitudo, vulnera, &priusquam contingunt, possunt caveri, & ubi contigerunt, curari facile queunt: at quae ex ipsis ortum habent corporibus ulcera aut morbi, & priusquam oriantur, difficile praevidentur, & semel orta dissicile curantur.
E D tomatibus Dolor potissimum, qua pars affectasit, indicat.
' Maximi dolores consistunt in macerrimis corporis partibus: nervi articulique & quicquid aliud exile est, acerrime saevit, cum in arcto vitia concepit. Sed cito hae partes obstupescunt, & ipso dolore sensum doloris amittunt: sive quia spiritus naturali prohibitus cursu, & mutatus in pejus, vim suam, qua viget admonetque nos, perdit: sive, quia corruptus humor, cum desiit habere, ipse se elidit, & his, quae Flutareh. de nimis implevit, excutit sensum. Imois y acerrimi dolores mitigantur. morunda vero caussa incurabilis:quare minime' omnes humanos sanat medicina dolores. Nullus doloris sensim, ubi causa adea, mentis lamborantusignum Hi Hippocrati. Et morbi sunt pejores, qui stuporem sensuum habent adjunctum, ut
veternus, ut dolor capitis, ut morbus comitialis, ut febres. Dolor indi
156쪽
matione animum abalienant, sensum tanquam in instrumento quodam conturbantes ω ακινητους φρενῶν, non ante motas mentiis commovent fides. Itaque medici hoc volunt, ut ne aegrotet homo: si aegrotet, ne hoc nesciat. Sic ' dicebat Crantor, O- Idem consadptandum est, ne aegrotemus. Sed si in morbo simus,
sensus ejus aliquis adesse debet, sive secetur pars nostri aliqua, sive avellatur. Indolentia enim illa
non sine magna jactura potest parari: uti podagrici
exemplo alibi videre est. Omnes autem ' morbi tunc ad sanitatem inesia 'Senec.D.s Gnant, cum ex abdito erumpunt, ac vim suam proferunt. o bonum recuperandae sanitatis signum est morbi in partes corporis non praecipuas aversio.' Recte igitur Medici morbos, quos plane abo- Τ Plutarch. intere non possunt, foras in superficiem corporum
avertunt, excretione, ut Medici vocant, critica, qua
in morbis acutis fieri solet die septimo,aut nono.Hinc
Achilles apud ' Homerum, ut erat rei medicar peri- 'Itiai r. tus, post nonum diem, quo judicari tales natura fert, sentiit morbum non esse vulgarem, aut ab usitata aliqua caussa prosectum. Neque vero ideo desserandum, si valetudo tar-dim interdum restiui videatur. Nam Medicina Mem deprafaegroto nullum sensiim mutatae in melius valetudinis afferet, antequam corpore pristinae sanitati reddito, contrarius habitus integer morbo successerit. De aegrotis diximus. at ' corpora sana, & integri si Eluistin sanguinis, & exercitatione firmata, ex iisdem spe-I' ciem accipiunt,ex quibus vires: namque & colorata&astricta, & lacertis expressa siunt. Ex his itaque 'Medicus, quid in quoque valet 'um 7 frandinis genere faciendum sit, quid quibus signis providendum,docebit. Vim sentiendi pulsus venarum, L n caloria
157쪽
suum suspectum conjurationis cum ad quaestionem aut supplicium servari jussisset, nuntiatum est, totum repente canum factum.' Melenianus humili casa testus lectica: nam tum forte podagra vexatus latebat. Monlucius illuc dia rectum tormentum displodi aliquoties jubet, quo plures occisi sunt, delatoque forte in casam ictu, Melenianus ejus ruina poene obrutus, vehementique pavore correptus, quasi contrario morbo, podagrae doloribus tunc temporis solutus est. Sed terrorsepius morbum, quam remedium affert ; imo quandoque ipsam mortem. Ita aliquahdo' tantum fuit subito tonitruum, ut multi terrore ipso exanimati esse dicantur. mare, ut tandem eam terminemim quicunct
imi ct corporis sanitatistudes, immoderatat Gaudia pelle,
Spemque fugato, Nee dolor adsit.
Inprimu, qui valetudinarius, aut ager.' Μῆτε νο ν λυπῆ φρενοι, μή - αλῖα ἐξαπινης, οσὶν τε λ ακρον ἰδειν. Neque malis aegrotans auge mentem, neque bonis oblecteru repete, antequa e extremu videris. Τ Est & ratio subtilitatis immensae a Platone de-stendens: corpusculis rerum laevibus, scabris, angulosis,rotundis, magis aut minus ad aliorum naturam accedentibus: ideo non eadem omnibus amara aut
dulcia esse.' Hoc accedit, uti mellis lactisque liquores Iucundo sensu lingua tractemur in ore. i At contra tetra absinth; natura, ferique Centauri foedo pertorquent ora sapore.' Sie & in lassitudine proniores esse ad iracundiam,& insiti. Ergo de haec animi asperitas, seu po-
158쪽
tius animae, dulciore succo mitigatur. Lenit transi tum spiritus, & molliores facit meatus, ne scindant euntem redeuntemque. Experimenta in se cuique: nullius non ira luctusque , tristitia, & omnis animi impetus cibo mollitur. Ideoque observanda sitnt, quae non selum corporum medicinam, sed & mo rum habent.' Qui voluptatem maxime sequuntur,ii minime assequuntur. are vivamus memores moniti Pythagorat: ρ Κλῆ βίον τ- αυῆν - aratrum
' Optima vivendi ratio est eligenda, eam jucun- Πής Sunitidam consuetudo reddet.
Exemplo sit = L. Thorius Balbus. is ita vivebat, ut nulla tam exquisit posset inveniri voluptas, qua nib.
non abundaret. erat & cupidus voluptatum, & cujusvis generis ejus intelligens, & copiosus; ita non superstitiosus, ut dc illa plurima in sua patria sacrificia & sana contemneret ita non timidus ad mortem, ut in acie sit ob remp. interfectus. cupiditates non Epicuri divisione nniebat, sed sua satietate. habebat tamen rationem valetudinis. utebatur iis exercitationibus, ut ad coenam & esuriens& sitiens veniret: eo cibo, qui & suavissimus esset, ct idem facillimus ad concoquendum: vino & ad voluptatem, & ne noceret: caetera illa adhibebat, quibus demptis, negat se Epicurus intelligere quid sit bonum. aberat omnis dolori qui si adesset, nec molliter serret, & tamen medicis plus, quam philo phis uteretur. color egregius, integra valetudo, summa gratia, vita denique conferta voluptatum
159쪽
Morbis dignoscendis & curandis.
Morborum essentia, genera, ct disserentiae.
modo usu, velabususex rerum non- natura tum eximiam corporis hum ni naturam conservare aut laderepo se
Q, superiori libro demonstratu ea. Igitur morbos, morborum disserentias,' Morborum quos nunc caussas, sesigna docebo.' Quinetiamsuccos, ais auxiliantia morbis Gramina, quo nimius staret medicamine santuis, s uiuacia omnos,quid hiatia vulnera claudat, Qua ferro cohibenda lues, qua cederet herbis. Morbin ea assectio corporis contra natur m,asionem ladens.' Asiam ones sive sint, quae facile commutari, celeriterque evelli possunt, &distrahi; ut calor & frigus, ut morbus de bona valetudo,omniaque, quae sunt generis ejusdem. Nam & his homo quodam
160쪽
quodammodo afficitur, & celeriter ex calore in frigus commutatur.
Actionis iram lasione morbus Sanitati contrarius. se Caeterae res, quae eΣ petuntur, opportunae sunt
singulae rebus fere singulis. Valetudo, ut dolore careas, & muneribus fungare corporsi. Sed neque omnium, qui sani aut agri degunt, una est eademque constitutio, nec una igitu anitas, nec unus morbussed utrimque ampla ea latitudo. Inter has media quadam interjecta ea utrinque obscura: qua idcirco nec sanitas, nec morbus, sed neutra euconstitutis. De hac Seneca: ' In statu nos pessimo, ita maxime querulo & ' Senec. demoroso positus sum: nec aegroto, nec valeo. 'μηqμtu. ' Non est autem bona valetudo, mediocritas morbi. ' Hoc interest inter fanum, & ex morbo quem D. M. gravi, ac diutino emergentem. Illi sanitatis loco est levior accessio: hic nisi attendit, subinde gravatur, & in eadem revolvitur. mare multo = talicior = ILm est inconcussa valetudo, quam ex gravibus morbis,& extrema minitantibus, in tutum vi quadam & patientia educta, Morbi omnes ratione paritum 'quae similares &orgarsicae, etiam duplices. Morbus similaris in-- temperie consistit.Ita dicebat Alcmaris,' caussam bo- 7 Plutarch. s. nae valetudinis continentem esse aequabilitatem fa- deplac. phios
cultatis humidi, calidi, sicci, frigidi, amari, dulcis,
.ac reliquarum qualitatum. Contra si qua harum qualitatum sola praevaleat, caeteris morbum gigni: ideoq; sanitatem temperiem esse qualitatum con- sannas quid. cinnam, hoc est certa invicem proportione reseon dentium. Quum vero partes corporis inter se dis- ' Cicera sident, ex quo pravitas membrorum, distortio, deformitas, pars jam lassitur, quatenius instrumentumect, se oritur morbin organicus. Cluum autem utrils ...tarii commune sit coagmentationocta astu consi- sata