장음표시 사용
181쪽
dam primorum medicinae parentum legem obse vantes; qui negant tentanias, qui jam iuvaluerunt.' In quo enim deplorata omnino salus est, imprudentis consilii fuerit, apud vulgum infamare praesidia, quae multis fuere Cuti. Quia tamen ' aegroto, dum anima est, spes esse dicitur, t= Sape aliquem sollers Medicorum cura reliquit, Nec spes huic vena deficiente cadit. Et ' Medici, quibus vitam non potuerunt largiri,
facilem exitum praestant. In ipsa desperatione extrema remedia tetanda. Ita Alexandro magno praestabat anceps rem dium experiri, quam nullum.' Hie sudore perfusus descendit in flumen,vixque ingressi sebito horrore artus rigere coeperunt: pallor deinde suffusus est, & totum propemodum corpus vitalis calor reliquit. Expiranti similem ministri manu excipiunt, nec satis compotem mentis in t 3 cplis arab. in hernaculum deserunt. ' Hic quum ex caeteris me-wia. dicis remedium nemo promitteret, sed periculum existimantes omnis superius opis esse, timerentque obtrectationem apud Macedonas: Philippus Acarnan spem salutis quidem in praecipiti videbat esse, verum amicitia ejus fretus, & indignum ratus, si cum rege in discrimine posito non una discrimen . subiret, nec ultima discrimina tentaret,vel cum pe- 'Cun.eis. riculo curationem aggressus est. ' Is non praeceps se, sed strenuum remedium afferse,tantamque vim morbi potione medicata levaturum esse promisit. Nulli promissum ejus placebat, praeter ipsum, cujus periculo pollicebatur. Omnia quippe facilius, quam moram perpeti poterat, &c. id ipsum . quod post. diem tertium,medicamentum sumpturus esset cita, enim Medicus praedixerat) aegre ferens. Inter haec a Parmenione fidissimo purpuratorum literas accis
182쪽
po committeret; mille talentis a Dario, &spe nuptiarum sororis ejus esse corruptum. Ingentem animo solicitudinem literar incuuerant,&quicquid in utramque partem aut metus, aut spes subjecerat, secreta aestimatione pensabat. Bibere perseverem ut si venenum datum fuerit, ne immerito quidem, quicquid acciderit,evenisse videaturZDamnem medici fidem 3 in tabernaculo ergo me opprimi patiar At satius est, alieno me mori scelere, quam metu nostro. Diu animo in diversa versato, nulli quid scriptum esset enuntiat, epistolamque sigillo annuli sui impresse pulvino, cui incubabat, subjecit. Inter has cogitationes biduo absumpto, illiixit a medico destinatus dies. Et ille cum poculo, in quo medicamentum diluerat, intravit. viso, Alexander, levato corpore in cubitum, epistolam a Parmenione missam sinistra manu tenens accipit poculum,&haurit interritus: tum epistolam Philippum legere
jubet, nec a vultu legentis movit oculos, ratus aliquas conscientiae notas in ipso ore posse deprehendere.Ille epistola perlecta,plus indignationis, quam pavoris ostendit: projectisque amiculo & literis ante lectum: Rex, inquit, semper quidem spiritus, meus ex te pependit, sed nunc vero carbitror sacro& venerabili ore trahitur. Crimen parricidii, quod mihi obiectum est, tua salus diluet. Servatus a me vitam mihi dederis, oro, quaesoque: omissoque metu, patere medicamentum concipi venis. Laxa paulisper animum, quem solicitudine intempestiva amici fine fidei es, sed moleste seduli turbant. Non .
securum modo haec vox, sed etiam laetum regem,
ac plenum bonae spei secit. Itaque si dii,inquit, Philippe, tibi permisissent, quo maxime modo animum velles experiri meum, alio profecto voluisses. Sed certiore,quam eapertus es,ne optasse s quidem.
183쪽
aegri. Senec. contris. 3 cicer. 3. de
48o MED. VET. PARS III. . Hae epistola accepta, tamen, quod dilueras, biblin
nunc credo, te non minus pro tua fide, quam pro mea salute esse solicitum. Haec elocutus, dexteram Philippo offert. Caeterum tanta vis medicaminissilit,ut quae sequuta sunt, criminationem Parmenio nis adiuverint. Interclusus spiritus arcte meabat,nec Philippus quicquid inexpertum omisit. Ille fomenta corpori admovit, ille torpentem nunc cibi, nunc vini odore, excitavit. Atq; ut primum mentis compotem esse sensit, modo matris, sororumque, modo tantae victoriae appropinquantis admonere non destitit. Ut vero medicamentum se diffudit in venas,& sensim toto corpore salubritas percipi potuit: primo animus vigorem suum,deinde corpus quoq; expectatione maturius recuperavit. Quippe post tertium diem, quam in hoc statu fuerat, in conspectum militum venit. Nec avidius ipsum Regem, quam Philippum intuebatur exercitus,pro se quisq; dexteram ejus amplexi,grates habebant, velut pra senti Deo.' Dignus siti Alexander, qui innocentem haberet, dignus qui faceret.' Nihil magis aegris prodest, quam ab eo
curari, a quo volunt. Temerariis remediis graves morbi curantur.3 Nec prodesse PheraeoIasoni voluit is,qui gladio vomicam ejus aperuitiquam sanare Medici non po
Tuber quidam tyranni gladio divisit, qui ad
' Nam suo ὸ pastu ea chari quos laminu usum, urestem accedem caca capella pirum. Altera
184쪽
THERA DEVTICE. 18r Alreranam spinis fuerat male pupula laesa.
Eec erus doctaplus valet arte frutex.' Multos fortuita sanant, nec ideo remedia senti Senee. c. δε& in flumen alicui cecidisse frigore magno, caussa sanitatis fuit: quomodo quorundam flagellis duar. Τ'- - λη , tana dilcussa est, & metus repentinus animum in Metus repe aliam curam avertendo suspems horas fefellit: nec tini vis. ideo quicquam horum, etiamsi saluti fuit, salutare est.' Quod si quis humana omnia sortunis agi in na- vigatione, gubernatione, medicina, militari impe rio assirmaverit, recte videbitur dicere. C A P. VI.
DE medentis eis hactenus. ' Sed non satis esse dixit Hippocrates , Medicum suo probe fungi munere, nisi etiam aeger fungatur suo, ct Medico Aspraebeat obsequentem. Quae enim spes sanitatis aegrotantibus, si non 'Disnmst. r. per omnia Medicis obtemperent Θ quam tuta navigatio , si nautae ξubernatoris jussis non pareant EEt non recte Tiberius Caesar dixit, turpe esse ei Plutareh. an qui sexagesimum aetatis annum excesserit, manum seni Age μέμmedico porrigere.
' Si latus, aut renes morbo tentantur acuto, si Horat. 2.
m e fugam morbi, GL 3. Medicum voca,'cura ius cura Z ut medico honos habeatur.' Medicolo majus referri gratia noάpotest.Solet Senee. 3. da enim S Medicus vitam dare. benes 3 s. . Et quamvis Sanitas videatur de fato, debetur 'Id 2. Nastamen Medico: quia ad nos beneficium siti per hu- 3 7 jus manus Venit.
185쪽
Medici autem & praeceptoris apud nos magna caritas, magna reverentia est. Quaedam pluris sunt. quam emuntur. Emis a medico rem inaestimabialem,vitam ac valetudinem bonam. Itaque huic non rei pretium, sed operae solvitur, quod deservit,quod a rebus suis avocatus nobis vacati mercedem non meriti, sed occupationis suae sert.' Quare Medico plus quiddam debeo , nec adversus illum mercede defungor Quia ex medico in amicum transit , & nos non arte , quam vendit, obligat, sed benigna & familiari voluntate. Itaque i Medico , qui nihil aliud, quam manum tangit, reme inter eos, quos perambulat, ponit, sine ullo affectu ficienda vitandave praecipiens, nihil amplius debeo: quia me non tanquam amicum vidit, sed 3 Salmas not. tanquam imperatorem: ' qui ita videtur de salutatur a togatis, ut ave dicto ducedant. Omnia quae de medendi methodo expositimus, ut in unum concurrant, atque simul conjungantur, 'optari fortassis rectius potest, quam mandari. Pleraque vero praecepta sequi & imitari, res q iidem haec ipsa est stelicitatem requirens,magnamqRe -- curationem: potest tamen ab humana praestari n.
De Vehia Sectione, ct Purgatione.
'eulatim in unoquoque remedii genere accuratius versandum. Quoniam autem humores vel cum quantitate peccant, Plethoram vocant,velcum qum litate, quodvitium cochymia dicitur,Morborum . causa fiunt: duo iis opposuere remedia, huic Purg Venae sect 6 - Πῶsectionem.
tiis inventio. Vens Amon 1 UVmHippopotam debemus, bellua, qua
186쪽
qua in Nilo degitta. Nam ut multa ' a mutis anima- Plinivi g. libus reperta sunt , usui futura & homini. Dictam- Nat.27. num herbam extrahendis sagittis cervi monstrave- re, Chelidoniam visiti Suberrimam hirundines riia ' Hippopotamus in hac medendi parte etiam Ibid.1ς. magister extitit. Assidua. namque satietate obesus Hippopol exit in litus , recentes arundinum caesuras speculatur: atque ubi acutissimum videt stirpem, imprimens torpus, venam quandam in crure vulnerat, .
atque ita profluvio sanguinis morbidum alias cor-n us exonerat P& plagam limo rursus obducit. I as ut quadrupedes dum viridi pabulo disten- 3 mi ista. 1.tae sunt, sanguinis actione curantur, & sic ad ci- Orat.'. bos viribus conservandis idoneos redeunt: ita quis que sciat sibi quoque tenuandas adipes, &quicquid humoris corrupti contraxerit, emittendum, si esse sinus ac robustus volet. ' Sicut athletatum eorpora, etiamsi validiora τ* io fiant exercitatione, & lege quadam ciborum, non tamen esse naturalia, albe ab illa specie, quae sit concessa hominibus, honere Medicistatuunt: se Hippocrates ε eorum habitum , ubi ad plenitudinis r extremum per neris, lubricum esse, cum non possit i 'eodem statu manere, seque quiescere, ideoque in d ferius labi. Nam ' cum grave multo sanguine est si re δε corpus, partes semper aliqua: rumpuntur. b .vit. Luibus deca sis: inquit Hipp. 'pleniorem illum Impner. 1. corporis habitum haud cunctanter solvere expedit, 3 . quo corpus alterius nutritationis initium sumat. Itaque ' Medicas multum corrupti sanguinis ubi ' Plutareh. Asubduxit, modicum innoxii alimenti suggerit. Cum sanguis aliqua in parte ita inhae it , ut nec . . . . secta vena, nec medicatione revelli possit, ab ea potissimum parte, qua ostenditur, educendus in re- . .ra PMediis, qua ei ipsi parti liberandae insideant . Eius . . i
187쪽
Inhaerens, utpalustr: uomnem hirudosuxisse Cucurbitula. ' Cucurbitulae humorem e corpore pes imum Tlutarch. O trahentes, allevant & servant reliquum. Artii. Cucurbitula res ita habet. Aer carni prox, mus ab ea cum calore comprehensus & inflamm tus, rariorque quam sint aeris meatus redditus,exci-2 dit non in vacuum spatium' quod nullum estὶ sed. in eum aerem, qui foris ambit cucurbitulam, eumque impellit: is ante se situm. atque ita semper aer, aerem impellit cedentem, appetens succedere in locum vacuatum prioris cessione. sic autem aςr a cidens ad carnem a cucurbitula comprehensam, atque effervescens, simul humoremin cucurbit iam elidit.
Malo more quidam nulla vecessitata sibi quota
nis venam secari aut purgantia exhiberi curant: ita utiles humores evacuant. Qui sine medico, neque sanare, neque layne
sunt assueti ,. ne tantum quidem, quantum natu concessit,sanitate fiuuntur. Et= medicamenta non
commoda,sed necessaria, sublevant quidem aegroti sed sanos laedunt atque divexant.' Medicorum illa purgatio, quae pharmacis, id est solutivismedelis fieri solem, tunc demum, cum summa cogit necessitas, utilis. Morbi enim, nisi periculosissimi sint, pharmacis irxitandi non sent. , Pharmaca illa vetvomitu,veldrieritione, melcθ- flere purgant.' AEgyptii singulis mensibus triduo purgant sevomendo atque intestina clystere diluendo, gratia sanitatis conservandae: existimantes omnes languo-
188쪽
res hominibus creari ex cibis, quibus aluntur.' Vomitiones homini ad haec in remedium ex- s cogitatae, frigidiora corpora faciunt, inimicae oculis maxime ac dentibus. ' Paucis ante seculis medicortam ingeniis reper- '-
. tum est, VOmitione caneS purgare alvos.
Vomitiones quoq; hoc animal monstrasse ho- lin. 19. mini videtur.' Simile quiddam & volucris in AEgypto mon- 'Idem.8.27. stravit, quae vocatur Ibis: rostri aduncitate per eam, partem se perluens, qua reddi ciborum onera ma- Clyster. xime salubre est. Purgatio. Clysteres corpus minimum turbant: at Τ Vomitus W
. & Purgationes ventris per medicamenta, turpia re- dundantiae remedia, sine magna necessitate non debent usurpari. quod vulgo faciunt, vacuationis caussa replentes corpus, & rursum repletionis caussa exinanientes, contra naturam non minus repletionis quam vacuitatis intolerantes: imo prorsus&plenitudinem, ut impedimentum fruitionis mole-sid ferentes, & vacuando subinde receptaculum voluptatibus parantes:cum quidem evidens sit,quid damni inde sequatur: utroque enim corpus contur- batur & convellitur. Alvi autem conturbationes, ubi medicamentis corrumpuntur atque liquantur certi humores, plus addunt superfui, quam educunt. &sicut Graecus gravissime erraret, qui Graecae in urbe turbae multitudinem moleste ferens, Arabibus & Scythis convenis urbem impleret: ita nonnulli longissime a recta ratione absunt, quJeji ciendorum e corpore redundantium humoru cauosa, qui familiares & corpori consueti,in corpus injiciunt coccos Gnidios, scammoniam, ali que medicamenta a temperie corporis aliena.& saeva, ac quae expurgari debeant potius, quam corpus purgare possint. Hac igitur in re optimum est, mode-
189쪽
rata & temperante victus ratione corpus ita cor parare, ut ultro sit ad evacuationes, & repletiones recte conlpositum. Quod si tamen aliquando necessitas emagitet, vomendum est, citra tamen in dicamenti usum & nimiam operam, nulla corporis cum conturbatione: sed iis quae redundant sponte, i sua per gulas foras redeundi permittenda, cruditatis vitandae caussa, facultas. Sicut enim lintea, quae s ponibus aut nitro detergentur. mundiora redduntur, quam si aqua eluerentur: ita medicati vomitus corpori noxam perniciemque inferunt. Ubi autem astricta fuerit alvus, nullum ad eam laxandam medicamentum ita valet, ut cibi nonnulli, qui&molliter eam irritant,& solvunt placide. quorum & petitia familiaris ex iis qua suprascripsimus, & usus d
Ioris vacuus est. quibus tamen si non moveatur, adhibenda est aliquot dierum potio aquae, aut inedia, aut clyster potius, quam conturbantia & corrumpentia corpus medicamenta ista, quae nonnulli a ripiunt, quomodo libidinosae mulieres abortus aut foetus interitum essicientia pharmaca, ut impleri rursum & voluptates possint percipere.
In valetudinarita tamen is agris Purgationessa j δ ρὸ necessaria.' In illis commode seceris, te i. ' bilem verni sub temporis horam
Horatiari. Sed monente Hippocrate, ' cocta medicanda,non' cruda. i lius. I
. PM Et in . Egypto post diem quartum movere licettit. i s. Medicis: quod si ante id tempin medicinam facere conentur, sito periculo faciunt. Exeutienda hic duo depurgantibus medicamentis
Purgandi vis Problemata: . lundς ' Cur medicamenta, & res amarae,aut scedi odo Probi ig. magna ex parte purgare possint Z Αn quoniam amara quaecunque, maleque olentia concoqui nequeuntZqua de caussa medicamenta quoque amarassenti
190쪽
sunt,atque fixtida. Quod enim concoctionem nullam sibi admittunt , movereque cum amaritudine possunt, hinc medicamenti sortiuntur naturam. Etsi justo plus data sint periment. Quae autem necant, etiamsi exigua dentur, haec non medicamenta, sed toxica esse dicimus. Ne illa quidem medicamenta vocamus, quae non sui generis qualitate purgare queant. Sunt enesm pleraque in genere cibi, quaesilarge sumantur, facere idem poterunt, ceu lac, oleum, mustum. Sed haec omnia, quod minus facile concoquuntur,idcirco purgant: nec omnes, sed alliquos. t enim aliis alia concoctu facilia difficiliave . Quamobrem non eadem medicamenta omnibus sunt, sed propria plerisque comperiuntur. Denique medicamentum, non solum concoctionis immune, sed etiam motus essiciens esse debet:sicut& exercitandi ratio extrinsecus illa quidem, aut intrinsecus accedens, non nisi per motum alienam
excernit materiam. 'Cur autem alia ventrem movent superiorem, Purgandi db ut veratrum; alia inferiorem, ut scammonea; alia Versa Via u
utrumque, ut elaterium,& thapsiae succus:An quod i
ex medicamentis, quae ventrem movent, alia frigida, alia calida sunt ρ itaque alia propter suum calorem protinus ut in superiori ventre fuerunt, loca petunt superiora, ac inde liquefaciendo, maximis quae alienasunt,minusque insidehlia,sed etiam quae
iniunt naturae intima,medicamento scilicet poten- - . . Qtiori epoto, aut copiosiori, quam natura patiatur, tam ea ipsa quam quae excrescentia adsuerint, inventriculum deducunt:hic vero servore excremen- . . . . taperturbant, flatumque excitant milium,qui obsistens, vexansque, demum Vomitum movet. alia
quod natura fi igida sunt, deorsum versus pondere
suo labuntur,etiam prius, quam quicquam, vel assiciantur, vel agant,ac inde proficiscentia, idem acu-