장음표시 사용
191쪽
tant, quod seperiora: ubi enim per adita soramina illinc ascenderunt, atque agitarunt, eodem tramite secum, quae corripuerint, excrementa, colliquamentaque deducunt: at genus medicamenti, quod qualitatis utriusque particeps,mistumque ex calido, frigidoque est, hoc ob eam utramque facultatem rem potest utramque conficere. Hinc & Medici mustis cibi generibus cepe medicinas componunt. L I B. III.
Summ* morborum omptomatumque genera, ct rum causas atque signa, tum is remedia generosiora exposui: restat ut morborum disserentias omnes,deciesque nuncsigillatim persequar, veterum instituto is ordine, quoad licet, obser to. De Febribus itaque primum scribam,deque morbis, qui totius sunt corporis: hinc ad eos dein ' gam, qui uniuscujimque partis proprii.
Febris etymologia, nomina, definitio, disserentiae, causa gna, curatio. Febricitantium diaeta.
FEbrem es morbum calidum, mel ipsa appellatio. qua communem notionem ct consensim quasi omnium hominum proponit, satu innitit. I Graci enim sebrim γαῖ F στυρος, πυρεsν seu πυ- est , ' &Hipp. absolute me, inprimissi sit ardentior, nominat. Sic etiam ' Ionibus voca tur. Latinis Τ Febris a fervore dicta. Est enim abun-bandia caloris: vel ' ab antiqua voce februo, quae a ferveo deducitur.ὰρ Februum autem Sabini purgamentum vocarunt, quod quae deserbuerunt, pura
192쪽
THERAPEVTICE. I 8' sint. Orientales itidem lingua ab incendio deducta
et oce, Febrem denominare solent. Germani contra a 'pracedente horrore, tali avehelder storer. Bel- .ga olim die quae vox metum denotat, dicebant. ut Latini veteres Querqueram; nec multum
abit ipsum Febris nomen a φος,,sive o nunc die Eoortisti forte a Eoorent quod nausearesignificat: vela copten id est curtare , quia attenuat. I a' arida febris Virgilio, quia arida escit corpora. Servius in s Tam frequens autem hic morbus, ut quidam vete- Georg. rum neminem sine illa mori contenderint: ctfebris vocem pro quovu morbo posueris . Sic ' νέοι 'Hesiodi in febres vertit Horatim. A Romanu ' dum esse placatam trepido metu cupiunt,etiam publihe Febri fanum in palatio dicam of itum est, orbonae ad aedem Larinum ara: ε eique sa- F ctim. Ari
crificabant, ne noceret. in protrept.
Febris ea calor prater naturam e corde in omne rebras defint corpus est sus: ' neque enim in nobis febris alias partes moderatius impellit , sed per omnes pari a qualitate discurrit. .' Luippe, ubi cui febris bili superante coorta ea, 7 Luer. .
Aut alia rat Pione aliqua ea vis excita morbi, Perturbatur ibi totum iam corpiu.' Erasistratus Febrim sic definit: Febris motio est ' Pli tarch; s. sanguinis illapsi in pulmonis vasa , non proficistensa nostra voluntate. Sicut enim mare nemine com-mbuente quiescit, vento autem contra naturam
incidente violento totum exagitatur, inque circu- los torquetur: sic & in corpore ubi commotus fuerit sanguis, incidit in vasa spiritui destinata, ibique. Excandescens calorem toti corpori adfert. Febru alia continuo HI, alia intermittens. Con' Febrium dif-tinua rursus duplex, una vera 9primaria, alte- serentiae. - θ tomatica, qua ' alterius morbi est appen- ' Trutis ch. dix. Hoc autem apparet, subrim vulneribus, ar- Mi.
193쪽
3 Plin.7. o. Febris annuat Plin.7. S i Febris perpetua. Febrium caussae ex
dentibus abscessibus , & bubonibus comitari.' Quando igitur corpus ignis potissimum exces se languet, Continua febre laborat: quando verbaeris, Quotidiana. discreta. Aquae Tertiana, propterea quod aqua segnior est, quam ignis & aer. Terra siquidem omnium tardissima, quarto grada cum sit, temporis circuitu quarto servet, deservetque: hinc Q artanas invehit febres ; ' quarum reversione & motu quid potest esse constantiusὶ Neque modo Viebus noctibusque trinis quadrianisve remeant, sed etiam toto anno.' Antipater Sidonius poeta omnibus annis uno die tantum natali corripiebatur febri, & eo con-semptus est satis longa senecta. Quibusdam perpetua febris est, ut C. Mecoenati. Externa. Febrium causse, quacunque calidiorem intemperiem inferunt: ut eu inter alia Sotis aestus circa ortum canicula, seu Drii. Λαμπτοταl νον εο, ἰου --τε κθ, 3 o φέρι πιδ ον πυρε ὼν δειλοῖα βρο ῖαν.
Splendidissimus quidem hic est, malum autem mgnumfactus ea Et fert multam febrem miseris mortalibus.' Ille sitim, mortemque ferens mortalibus agris Nascitur, is lavo contristat lumine coelum. Lassitudo item laborque vehemens,
' inficiosaque sedulitas, is opellaserensis Adducis febres, ct testamenta resignat.
Ita quidam apud Ciceronem' ex labore in febriculam incidit assiduam & satis molestam. Graviores caussa sunt cruditas sive ex nimia cibi copia is belluatione, De ex vino meraciore, sive ex fructuum corrustorumque ciborum esu contracta. Exemplosit ficuum viridium esus in prandio.
194쪽
apud eundem. interprete Graiis.
TH E R A P E V Τ I C E. Eram profecto bone vir languidiuscula,
mod si siem fictu sub meridiem.
A. Nostrum aliquis sicus virides si meridia
Epulatus obdormiscat, accurrit febris Continuo. B. Verum non facienda triobolis mine etiam bile nos lev t vomitum ciens. - .mamvis autem febres hominibus & ob desa-tigationes & ob nimios cum aestus tum algores ac Plutareb.cidunt: tamen sicut florum odores imbecilles sua- prae. n. pte natura, quando oleo admiscentur, vires vigoremque nanciscuntur: ita externis caussis atq; principiis redundantia humorum in corpore veluti substantiam & corpus suppeditat. absque hae interna nihil mali externa illae caussae inferunt, sed elan- gnescunt dissipanturque facile , sanguine tenero &spiritu puro motum excipiente: ubi autem redundantia est humorum,ibi velut coenum quoddam impurum exagitatur,omniaque dissicilia reddit & pertinacia. Omnium porrofebrium communes nota sunt, pulta Febrium Gfus celer ac se equens, interdum etiam inaqualis: qui solius calidioris cordis eu proprius. Virium languor imbecillitas eum Jontanea corporis gravitato aut dissolutione: corpus quippe universum consentit Iaboranti cordi. Calor aut foris acer ac pungem, aut intus certe molestus, unde plerumque' flagrat incensum siti in Senera raro Cor, operustis flamma visceribus micat. Medici febres ex occultis caussis paullatimque collectis ortas, periculosiores judicant iis, quae claris trae. conjug. de manifestis de caussis existunt.
195쪽
' Febricitantium lingua si non sit naturae convenienter affecta, signum est malum.' drini circuitus febris, nunquam bruma , nunquam bybernis mensibus incipit :e, vix seroque sanatur.' mid macies agri veteris' quem tempore longo Torquet quarta dies, olimque domestica febris. Quando in quartanam conversa vis est morbi, spero te diligentia adhibita etiam firmiorum fore. iam lethisero cedente pruinis Amrumno, iam quartanam sperantibus agris. mod ad curationem,' Cum furit, atque artus depascitur arida sebrii: Profuit incensos astus avertere, eb ferire salientem sanguine venam. Balneum mox utile. Ita febricitantem ' Omnes Tongilium Medici iussere lavari. In febri corpus cum exardescit, irrigationibus perfundatur caput, ne sursum in eam partem siccam, & inanem irruat, quae aduruntur.' ' Canini crocodili dentes febres statas arcent thure repleti sunt enim cavio ita ne diebus quinque ab aegro cernatur, qui adalligaverit. Idem pollere& ventre exemptos lapillos adversus sebrium hor- .rores venientes tradunt.
' ' Febrium circuitus tollit jecur delphini gusta
tum ante accessiones. Hippocampi necantur in rosaceo, ut perungantur aegri in frigidis febribus. Et ipsi ad alligantur aegris. Item ex asello pisce lapilli:, qui plena luna inveniuntur in capite, alligantur in linteolo. Xenocrates pulegii ramum lana involutum, in tertianis ante accessionem olfactandum dari,aut stragulis subjici, &ita collocari aegrum inter remedia tradit.
Herba quaecunque a rivis aut fuminibus ante Solis
196쪽
Solis ortum collecta, ita ut nemo colligentem videat , contra tertianas adalligata laevo brachio, ita ut aeger quid sit illud ignoret , tertianas arcere traditur
' Datur & polygoni succus in febribus ante ac- -27. cessiones duobus cyathis , in tertianis quartanisve praecipue.' Cor in cibo sumptum quartanis medetur: Ο mm 18.8. y quartana quorundum flagellis discussa est.An for- 3 Senu.6. Liuito 3 ' An quia ater & lentus ille humor incaluit, benef8.&motu item dissipatus est3 ' Lipsius iu Fabius Maximus, diu multumque,quartana febre languebat, nec artis remediis optatum sue 'cessum consequebatur, quousque conserto cum Allobrogibus proelio, pugnandi ardore, novo velut incendio febrile vetus incendium discussit. Inedia spissime pro remedio My. Ita Gasim, sive Diaeta Pythagoras Micylti frugaliter viventi, ' Labores, si Lueian.
inquit, qui te exacuunt, certatorem non contemnendum reddunt adversum eas res quae compluribus inexpugnabiles videntur. Atque hinc fit, ut nullus ex Ravioribus hisce morbis insidias tibi moliatur. crin siquando levis febricula invaserit,paulo 'negotio eam medicatus, & inedia excutiens exilis. Illa porro fugit illico, metuens te, quem videat frigido victu impleri, & medicorum illis recursibus
longum plorare renuntiantem.' Non igitur imitari debemus bonos naviculato- 7 Mutareὁδε res corpusque subinde impletum & oneratum, pur- pr c. v.
gando rursum & proluendo evacuare: sicut illi ob avaritiam multa in naves cum ingesserunt, assiduo deinceps aquam exhaurire coguntur: sed corpora nostra habilia & expedita servare, ut etiamsi ali quando premantur, ob levitatem suberis instar ser- sum sese efferant.
197쪽
Hephaestio febre correptus, ut juvenis & militaris, ex amoris impatiens victus, dum medicus Glaucus ad spectaculum abiit, prandium sumpsit, adesoque gallo gallinaceo ata, atque epoto ingenti vini frigefacti cratere, male habuit,pauloque post
decessit.' Corpus autem ita validum est nullum, cui conturbato & inflammato vinum adhibitum non adferat aliquid damni. gruare non dandum in febre, nisi veteribus aegris, vinum: nec nisi declinante morbo. Sed ' quia aegrotis prodest raro, nocet lapissime, melius est non adhibere omnino, quam spe dubiae salutis in apertam perniciem incurrere. Melior aqua, qua tamen potius recreat, qua sanat. Saepe homines aegri, morbo gravi, cum aestu febrique jactantur, si aquam gelidam biberint, primo relevari videntur, deinde multo gravius vehementiusque afflictantur.' Saluberrimas putantMedici uvas in elesti aqua servatas, etiamsi minime jucundas: sed voluptatem earum in stomachi ardore sentiri, & in amaritudiane jecoris, fellisque vomitione in choleris, cum a dore febrium aegrotantibus. Omnis prater ea labor, is defatigatio febricitanilibus vitanda.
7 Declamas in febre, Mathon: hanc esse phrenesin
Si nescis, non es sanin amice, Mathon. Declamas ager, declamas hemitritam. Si sudare aliter non potes, Hi ratio. Magna tamen resin. errans eum visceresebris Exurit. res in magna tacere, Mathon.
198쪽
Pestis et mologia,nomina, definitio,caussa signas inpioniata,prognostica, praesagia, praesterra
tio, curatio. Peste correptorum diata. Vm inter Febres etiam sit pestilens: imo Psis
uua tam frequenter febrem comitem habeat , m. multi saluant eas tantum gradu putredinis disserre, de ea post febrium doctrinam hic agere opera pretium Pessis nomi- ea. Pestis, qua etiam Pestilitas ruereris, ct communiter ' Pestilentia dicta, quasi pastilentia, quod
quasifera venenata aut 'efferat rahie lupus civi- Ei .' rates populosque depascat. Mureto est o ατε- Gal.deri
σειν, cadere. Alias ' Pestis nomen factum est per syncopen ex composito perestis, & mutato rins ut sepefactum est) pefestis, a verbo peredo: quo significatur , quicquid peredit , & planὰ consumit ac perdit materiam quamque. Graecis λοίμη θλοιπς oppellatur. 'Λοιής vela λωαm, quod est de- sicio, juxta veterum notionem , unde etiam λοιμος, '' vel potius a λεμ, λεγαν,quod est obdormiens in mori. tem, praecipuὰ vero ab ολ O , quod est paucus, ablata litera o,quasi qui paucos reddat viventes. =Dici Eumolet, tur autem vel quasi λοιπος a λεια , vel a λι& μῶν, quod est nimis inquirere de indagare, quod scilicet nihil relinquat intactum, sed omnia vestigia abditorum persequatur, addito per pleonasinum olitera: vel a λιῶς ob similitudinem, nam fames est cibi indigentia, & pestis est corporum indigentia: seupotius ob ea 'm, nam-λιμῆ λοι-ς , ex same pestis. Generali quoque nomine dicitur ' νόσω , si Thue . 1.
pliciter etiam λοιμικε mibusdam φύνιος --
199쪽
λ , senesta tempestas, ' πυρφορο- θεος, ignifer
deus.' Pestis est corruptela,stragesque hominum contagiosa. eaussa velsupernaturalis, vel naturalis. Super naturalem τι Θε ον vocat Hippocrates, δαι- ριφοώνDiodorus Siculus, issic θεήλαῆν συμ-φιών, a deo immissam calamitatem, Dionys Hali- earnassem; muνως, a Deo injunctas poenas Agathias. I ta ' Delii existimabant pestem sibi immissam ob iram Apollinis, quod esset sepultus in insula vir quidam illustris, praeter veterum consuetudinem.
Ita ob raptam Briseidem sacerdotu sui am author quoque pestis fuit in Graecorum exercitu
Latona ct Iovis filius. ille enim regi iratus Morbum in exercitu excitavit malum: peribant vero populi. Hane tamen pestilentiam sunt qui putent ex magica arte a Chryse machinatam.Unde & daemones & venefici saepe eam inferre creduntur. Sed tam Deus,quam daemon naturales plerumque causas excitat. Siciniam di peste ' Achilles Chironis discipulus, & medicam artem plane sciens, ex aeris statu cognovit prosectum malum. 7 Dira luespopulis ira Iunonis iniqua Incidit exosa dictas a pellice terra3. Dum visum ea mortale malum,iamtaque latebat Caussa nocens cladis; certatum ea arte medendi. Exitium superabat opem, qua victa jacebat. Principio coelum spissa caligine terraου Pressit; ignavos inclusit nubibus assus, o c. Naturales autem Pestis caussa plerumque aeris, nonnunquam eo dista vitium.
200쪽
Nune ratio qua sit morbis, aut unde repento Luer. c. ortiferam possit cladem confare coorta sorbida vis hominugener pecudums catervisi . . xpediam. Primum mutiarum semina rerum se alibi docui, qua sint vitalia nobis: t contra qua sint morbo, mortique necesse ea 1ulta volare. ea, cum casusvut forte coorta, i perturbarunt coelum: fit morbidus aer. tque ea vis omnis morborum pestilitasquelut extrinsecus, ut nubes, nebulaque supernδer caelum veniunt; aut ipsasape coorta terra surgunt, ubi putorem humida nacta ea, utempestivispluviisque, O solibus icta. 1er vitium capit A maligna aurorum constitu- 'ie aliquando ' in oppidis circa Lutetiam pestis Thuanustagio saeviit, &c. de caetero nullibi major seres, & ubertas frugum, quam eo autumno fuit, ut ius ab astrorum impressione, quam aeris corru- .in nalignitate malum emanasse credatur. geri etiam pestis imprimitur ' a constitutione Τ Hipp. 3.i austrina, pluvia & ventis carente: nec non' aitate nimiisque caloribus: eujusmodi ct Theba- ν 'disisfuit, his versibus descripta:
Mon aura gelido lenis Ulatu Iovet Enhela flammis corda, non Zephyri leves, pirant,sed ignes auget astiferi Canis
Titan, Leonis terga Nemeaipremens: Deseruit amnes humor, atque herbas color,
retque Dirce, tenuis Ismenos luit, Et tingit ipsa nuda vix unda vada, o c. mox Lati umbra causam ad ungit, - non gravi satu tibi Luctificus auster, nec parum pluvio atheroisitata tellus halitu sicco nocet.