장음표시 사용
231쪽
gna. a Flin. 26. I. Curatio. 3 Idem 2 o. IO,
maligne pustulis: quae sine existimantur a prava corporis affectione & corruptela eorum, quae intus sunt, in superficiem erumpere. I' Constanter adserebat Philo medicus morbum, qui Elephantiasis dicitur, non ante multum adeo
temporis ortum esse. nullum enim veterum medicorum de eo mentionem facere, cum quidem in res minutas, viles & obscuras disputationem insumere non posthabuissent. Ego autem testem ei citavi Athenodorum, qui narrat primum Asclepiadis aetate elephantiasin innotuisse.Scite fabularum scriptores fingunt prorsus insolentia&monstrosa animalium nata esse in pugna gigantum, cum Luna eversa non solito more & loco oriretur. Qui vero
naturam autumant morbos, tanquam monstra gignere , neque vero, neque falso similem caussam fingentes, eo errant, quod nimis & magis in morbis pro novitate & differentia accipiunt. Enimvero incrementum, & contentio magnitudinem potest,& multitudinem apponere: sed subjectum de suo genere non emovet. quo pacto Elephantiata se biei vehementiam censeo esse.' Elephantiasis ante Pompeii Magni aetatem non accidit in Italia, & ipsa a facie saepius incipiens, innare prima veluti lenticula: mox invalescente per totum corpus, maculosa, variis coloribus, & inaequali cute, alibi crassa, alibi tenui, dura, ceu scabie aspera: ad postremum vero nigrestente: & ad ossa carnes apprimente, intumescentibus digitis in pedibus manibusque. AEgypti peculiare hoc malum:&cum in reges incidisset, populis senebre. Quippe in balneis solia temperabantur humano sanguine
ad medicinam eam.' Asparagi radix in aceto decocta contra elephan-' tiasin proucit.
: Mentata soliis commanducatis &impositis sa-
232쪽
THERA DEVTICE. 229nari elephontiasin , Magni Pompeii aetate, sertuito cujusdam experimento, propter pudorem facie iutita , compertum est
' Papaveris sativi albi semen, O, ' elleborus albus
t Cedri succo facies sita lego, pro ficilius in ele- 'phantiast illinatur.' Elephantiasin sanguis & cinis mustelae emollit: ' Idem 3 o. i 3 fel caprinum illitum tollit. Τ 28.i 2 Elephantissis contagio sint proserpere ἰ quare eo Contagium. correpti extra civitates relegantur, sanorum com qsuetudine prohibentur. udPersas 'sit quis e civibus lepra aut vitiligine si HisOL,L i. infectus sit, huic in civitatem accedere Eon permitata 38. titur, neque cum aliis Persis consuetudinem habere. Externum vero, qui iisdem correptus fuerit, e regione sua exigunt. 8 Plurimi authore consentiunt, orta per AEgyptum tabe, quae corpora seedaret:regemocchorim,
adito Hammonis oraculo, remedium petentem,
purgare regnum, & id genus hominum, ut invisum Deis, alias in terras avehere jussum. Etsic ' AEgyptii,cum scabiem & vitiliginem paterentur,respon- iso moniti,Mosen cum aegris,ne pestis ad plures se peret, terminis AEgypti pellunt. C A P. VIII.
Inis Venereae nomina, origo, causa, symptomata, curatio.
Fuit tempestate' Heraclii imp. quaedam ele- ' molatere. Q. phantia, seu stabies, novum genus impetiginis, 'quae toto corpore diffusa, homines vix dignoscendos reddebat. Quae rursus ann. cIaccccxcvi coepit in omni fere Europa nullo remedio. Σμνή- annum notat P.Mavnardus Veronensis,' 'μ' η'
233쪽
23o MED. VET. PAR s III. ct luem hanepradictam fuisse ex siderum observatione a medico Paulo de Medessurgo Zelando anno cla cccc LxxxvH. Coepit omnium sere authorum consensu in Italia cum Galli Neapolitanum regnum recuperarent. Luod accidit, teste Ioanne de rigo Iulii II.Chirurgo, circa an.cla cccc xco. Vnde ab Ita-
. Iis morbus Gallicus, a Gallis morbus Italicus sim Neapolitanus dictus: a nobis Hispanicus, ab illis, qui eum cum Ioanna Ferdinandi filia Philippi a chiae sponsa in Belgium intulerunt, quique primi eo laborasse ὸ Chrisianis dicuntur. Patursa iis appella-- tur, se turpissatumina,quodinceperit Saturno ari r subintrante,teste Almenaro. Leonicenus Epidernium vocitare maluit, quem etiam alii sequimtur,
. nimis licenter. Fraeaporis inlusibus ea SNhilis, a
philo pastore, quem fingit, A eo primum asse
laborasse narrat. Elmon esse σιμὸς, idem Drea, ct ρ φιλίας, id est, ambre. Seonatores enim is malo praeipuὸ obnoxii, meretrices quas etiam ponas vulgus appellac unicὲ diligunt. Idem satur. Germanos eum morbum Mevium appellare, seria Meinium a minnen. Fuere, qui Pudendagram nominarint quod pluribus a pudendis inripiar,ut olim
Plin.1ς. 1. Mentagram appellavere, novum morbum, quoniam a mento fere oriebatur. Luin etiam nostram
hane luem, ipsam veterum Menturam esse tuunt uidam D.Jobi morbum, vel scabiem is .ν d. q' i mp tientissimus vir rotius eo μὰ . d. m. pq si 'viatum susinuit. quemadmodum hoe morbo Gazi. Usecti magnam Vesrolam, pro variola, a varo, qui Graias ea , forte diaxere: quia ex primis avr ipuis ejus notis suntΡ-pula sui generis, quas vulgus Gallicum BooIas u pellat, iisque assectum Briolosum. Magna τροδ dicitur, addi perentiam morbillorum, quos iam olim vocabant Tetrio M. Lombardis ea lo male dellebrosule,
234쪽
THERAPEVTICE. 2 I biosele, Tuscis delle bulle, Genuensibus desse ta-
velle. Valentini, Catalani, Aragonenses morbum S.Sementi vocarunt; at alabari Pua , unde Hissani Las buas. Ven. ori Quidam scribunt assectum hunc incepisse an. fri QMd. cIo cccc xcIII. in Alvernia, & sic per contagium pudodagri pervenisse in Hispaniam ad insulas, inde in Italiam,& demum serpendo totam Europam, imo totum orbem peragrasse. Alii coepisse dicunt in Valentia Hispanit Taraconensis insigni civitate a nobili scor to, cujus noctem elephantiosus ex equestri ordine inites, L. aureis emit: & cum ad mulieris concubitum Dequens juventus accurreret, intra paucos dies supra quadringentos infectos ue e quotum numero Carolum VIII. Galliae regem Italiam petentem sequuti, & hoc malum attulere.' Galli ea lue, duin Neapoli aghrent , correpti, eam post in patriam redeuntes, per universam Italiam diffuderunt : qui quidem morbus sive novus omnino, sive in hoc nostro orbe ad hanc usq; aetatem , nisi forte in quibusdam remotissimis extremisque partibus, ignoratus, usque adeo per multos annos fuit horribilis, ut tanquam gravissima calamitas memoriae posteritatis tradendus esse videa- . :-
tur. Nam cum sese vel pustulis stetissimis, uuae sy--Vem
penumero ulcera agebant, usque adeo malefica, ut omnem curationem respuerent: vel doloribus, in ipsis totius corporis articulis& nervis, acerbissimis proderet: nec per medicos accommodata remedia, sed non raro prorsus contraria, ac ratia, quibus is morbus potius irritaretur, adhiberentur,complures mortales, nec aetati, nec sexui parcens, vita pri- - evavit: plures aspectu penitus deformatos, inutiles,& cruciatibus ferE perpetuis obnoxios reliquit:quin& bona eorum pars, qui sanati videbantur, brevi temporis intervallo in eandem miseriam recide- , P bant.
235쪽
bant. Post autem aliquot annorum curricula, sive coelesti siderum, unde ortum habuerat, diro aspe-ini mitigato ; sive longa experientia remediis opportunis ad ejus curam inventis, multo mitior esse coepit: in plures etiam species, atque a prima diversas, suapte natura commutatus. De qua calamitate nostri seculi homines jure queri possent,si in eos citra propriam culpam perveniret: propterea quod omnium eorum consensu, qui hujusce morbi nat ram sedulo explorarunt , compertum est, aut nunquam omnino, aut perquam rarissime in aliquem, nisi veneris contagione pervenire. Verum aequum est, hanc ignominiam a Gallico nomine removere : nam post, eam luem scabiemque stadissimam ex Hispania Neapolim importatam fuisse, constiatit. Nec tamen ejus gentis fuit propria, sed eo quoque ex illis insulis allata, quae Christophori Columbi
Genuensis navigatione manifestari iisdem fere annis in nostro orbe coeperunt: quibus tamen in insulis hic morbus naturae benignitate praesentissimum habet remedium: quippe tantum cujusdam nobialissimi, atque aliis multis dotibus memorabilis ligni. quod ibi nascitur, succi haustu, facillime curantur. - Guriaeum id vocant.' Aliqui ex argento vivo axungia permisto, triduana inunctione convaluerunt, sed ut enormia morbi vestigia relinquerentur. Alii laborioso exercitationis genere, & parca exquisitaque victus ratione , quum saevas manus medicorum alieno periculo remedia quaerentium effugerent, certiora subsidia repererunt.' In Java majore homines lue Venerea valde infestantur. quam ea ratione curant: a decima hora
diei usque ad secundam pomeridianam ardentissimo soli se aegri exponunt,&ita peccantem & malignum habitum desiccando exhauriunt. V . t ' Multi
236쪽
THERAPE UTICE. 23 ' Multi Luem hanc in dies mutari , ct ita inclinare atque consenescere, ut stposthac brevi finem
habitura, literis prodiderunt. Hunt enim, cum primum oriretur, tanta fuissefoeditate, ut qua nunc grassatur, vix illius generis esse putetur. Sed hoc in Fracastorio notat Iulius Scis r. ' Cum, inquit, negat animalia caetera praeter hominem morbo Gallico tentari: cum multis quidem facit. nos tamen vidimus canem ea lue captum , qui heri siti emplastra linxisset. Τ Imo canem dies aliquot caninis carnibu3 nutritum, hanc luem contraxisse refert nobilis apud Italos Empiricus. Θ hoc argumento Indis familiarem esse colligis, quoniam sua speciei carnibus mescantur. sunt enim quidam apud illas αν, ωποφα-νι. Pergit Scaliger: At quod ait morbum hunc extinctum iri,ac certis postea seculis sore, ut denuo re nascatur, atque idcirco sese parare suo carmine remedia , quae tum usui futura sint: non intellexit, eum qui ita sentiat, illud quoque sentire necessario, ut & ejus tam praeclarum intereat poema, de aliquando tam poema, quam poematis author idem renascatur. Id quod non minus absilrde deducitur ex mundi aeternitate , quam ex mundi creatione mutatio in Deo.
Alterius Illis Venerea, Boro ii, natura, tact curatio.
IN ' utraque ora fluvii Senega multa sunt regna, in ' e vet. 3-- quibus periti sunt medici multi, quos Bisrains a' pellant. Morbus qui illic frequenter grassatur Bo- ' .roetati nominatur, & Zail AEthiopum lingua, qui ex immodica Venere, cui multum obnoxii sunt, o tum habet. Genitales partes potissimum is occupat. Ad hujus morbi curationem decoctis multis P s utun-
237쪽
utuntur,sed potissimum decocto herbae,quae Achenaca dicitur. Hujus folia bifurcata & acuminata sunt, Brassicae amplibris foliis simillima, sed non ita
crassa, & tenuiore costa: In horum medio fructus nascitur, ovi magnitudine, colore luteo, quem Alvard nuncupant. Fructus is magno apud eos in pretio est. Tota planta tibiae hominis crassitudine. Ea in morbis curandis utuntur, perinde ac nos Gua-jacO.
CAP. X. lBrunonis Gallici origo, signa, θη tomata,
Thuan. Hist. Λ Nno la Lxxvi I. prodigii loco annotatus cs. inselensae novus a Bruno in Marcomannis oppido Nigro & Suittavo amnibus circumdato, &quod Gadlieo affinis esset, vulgo Bruno Gallicus diactus morbus. Cum iis locis hyems esset asperrima, circa medium decembrem lues haec apparere coepit, & quicunque ad Spiliber: balneum, quod est
unum ex tribus iis, in quibus Brunenses publice la- vantur, hypocaustum sive laconicum ingressi sunt, adactoque in cutem scalpello & cucurbitis admotis sanguinem eduxerunt, quod frequenter inter eos usurpatur, tam foeminaequam viri, ad xxc protinus ign , ta ea eorrepti sunt. Mali prima signa, torpor, pigri-0 p 0 λ δ' gravedo, animi dejectio, membrorum spontinnea lassitudo, vividus oris color in pallidum statim
mutatus, aspectus torvus, ac circulus fuscus, qualis in mulieribus menstrua patientibus , circa oculorum orbem. Tum ad cucurbitularum cicatrices r bor insistens, quem excepere abscessus & ulcera tabo sanieque fluitantia;sed ea in uno & altero cucurbitular ve iis erumpebant, licet multo plures adpositae filitant. Ulcera autem haec aperta liquore
238쪽
THERAPEVTICE. 23 pingui, mucore lento, & lurida sanie manabant: dein detersa scabie maculae atrae plumbei ac suscieoloris haud multum impetiginibus ac vitiliginibus absimiles remanebant. Augescente dein malo in capite calli concrevere, lentum & viscidum hum
rem, cum rumpebantur, aut secabantur, cum acri
aegrorum dolore emittentes. Causta subiti veneni Causse. seu contagii cum nullae quaerentibus sive ex suspicione, sive ex natura petitae occurrebant, tum hoc primum in novo eo morbo summa admiratione diamum videbatur, quod licet Indico multa similia haberet, tamen citra veneris usim subito erupit. M notae pudicitiae seu castitatis virgines ac septuae enarias etiam foeminas invasit, & eum ab ipso
rumae die intensior fuisset,circa aequinoctium vernum proximum , cum Sol arietem ingreditur, sensim remisit, atque intra annum omnino evanuit. Cum Thoinas Iordanus exestilens medicus qui de eo peculiarem commentarium scripsit, caus. sam in vapo tem ab infectis lue Venerea in laconiaco conceptum, qui deinde cφntagie ad alios se pserit, rejiceret; consultus ab eodem Ioannes Croto Caesareus archiatros contradixit, & vel scalpellum infectum seu napello seu veratro albo , quo Hispani venatores sagittas inficiunt, vel putridum vaporem,qui per vulnus subiit, atque sanguini communicatus est, malo caussam dedisse, censura sua meruit.
239쪽
Capilli. Plia. I I. 7. Capillorum
Capitis externi assectus. Dolor, ejus causse,praferratio, is curatio.
DIxi ' de his vitiis, quae per totum corpus orientia, medicamelorum auxilia desiderant. Nunc ad ea veniam, quae non nisi in singulis partibus incidere consuerunt, orsius a capite.' A capite bona valetudo , inde omnia vegeta sunt, atque erecta, aut languore demissa. ' In capite cunctorum animalium homini pluriamus pilus , jam quidem promiscue maribus ac sceminis, apud intonsas utique gentes. Atque etiam nomina ex eo capillatis alpium incolis, Galliae comatae: ut tamen sit aliqua in hoc terrarum differentia. Quippe Myconii carentes eo gignuntur, sicut in Cauno lienosi. Defluvium eorum in muliere rarum, ' in spadonibus non visiam, nec in ullo. ante veneris usum. Calvitium uni tantum animalium homini. In hoc igitur capillis siuentibus maxime quiadem sepe radendo succurritur. Adjicit etiam vim quandam ad continendum ladanam cum oleo mi
Turpe pecus mutilum turpis sine gramine capim Eisina ston estutex; isine crine caput. 7 Arearum duo genera sunt. Commune utrique est quod emortua summa pellicula, pili primum e tenuantur , deinde excidunt: ac si ictus is locus est, sanguis exit liquidus, &mali odoris, increscitque utrumque in aliis celeriter, in aliis tard8. Prius est, quod densam cutem. subpinguem,& ex toto glabram
240쪽
THERA PEVTICE. 237bram secit: sed ea quae ἁλωπικία nominatur, sub Alopeela. qualibet figura dilatatur, fit & in capillo,& in barba.
Cum caput HI aggressa hominis populatur alopex. ' Id vero quod a serpentis similitudine is piam adi Ophrasia, pellatur,incipit ab occipitio, duorum digitorum latitudinem non excedit, ad aures duobus capitibus serpit, quibusdam etiam ad frontem, donec se duo capita in priorem partem committant.' Ω-d filum se a decus ere, cecidere capilli, ' Petro.
Vernantesque comas tristis adedit bems. Nunc umbra nudata sua jam tempora moerriet Areaque attritis nidet adusa comis. Hi assectus capillorum defectum reficiunt. In co- Canitiei Dre consistit Canities. caussa. Aristoteles in naturalibus quaestionibus hoc ex tho. i s.cutit,cur magis canescant, qui unguento caput illi- 13. nunt Z an quod unguentum propter odores exsiccet,squalioresque arefaciat.Squallor enim canitiemessicit. Nam sive canities pilorum sit ariditas, sive caloris inopia, siccitate omnia marcescunt. Quamobrem iis, qui pileo caput tegunt canities acceleratur,quia humor absumitur alendo pilo destinatus.
Praeterea' miserabile turpes Tinea. Exedere caput tinea: dese patebant si Claudian. in
Z Inter Hungariam & Pocutium regni Poloniae provinciam, quae compluribus fluviis ex montibus Hist. iis . erumpentibus inter se distinctae sunt, morbus novus primum grassari coepit Anno cIIIIxcix. unus &alter cirrus cum vicinis sibi crinibus in se introrsum , compli-