장음표시 사용
171쪽
nuandi, incidendi, &c. quae sequuntnr fri- igus: inerassandi, repellendi condensanis: i. di, &c. quae sequuntur humiditatem: molliendi, relaxandi, & quae siccitatem rindurandi, M. ρ ι , A. Accidentia quae producantur a forma ut vivens, sunt facultates, quae Op xantur sub aliquo vitae gradu determinato, vegetabili, sensitivo viΣ. aut rationali. 8. Quae vero sequuntur & fiunt a forma ut nec est mixta, nec vivens, sed, ut est specifice talis, nec sunt primae qualitates, nec qitae interventu illarum superveniunt, nec potentiae contentae sub aliquo vitae gradu determinato aliter omne mixtum& vivens haberet eas in ut est vis, antiepileis plica in pyronia, trahendi ferrum in magis mete, &c. Sed sunt virςs & potentiae for-' mae ut praecise talis, nam per substantiae modum particularem determinatur forma
ad qualitates debitas, & specifice coaptaintas, ita ut licet forma informet materiam secundum, alios substantiae modos, non
producat in illa talem qValitatem, ut am
172쪽
sqparet in Rhabarbara, quod in partibus t
mioribus habet vim solvendi ventrem,& in crassoribus adstringendi. Lenisus in una parte solvit. Sic quaedam animalia in
una parte habent venenum, in alia antid tum. Notandum affectiis provenientes a facultate, quar pullulat a forma ut specitace tali, dici mirabiles, quia non percipitur eorum causa sicut reliquorum, & quia non immutant aliquem sensum externum, ut affectus reliqui deverminantur a tota substantia, quia proveniunt a forma ut taliter
determinata a materia, ut virtus magnetis,&c. non dicuntur occulti, quia non ominnino cognoscuntur, sed quia ab externo sensu non percipiuntur. Speciosa equidem haec sunt verba, sed fragili fundamento innixa, ex sabulo peria patetico, quo a tempestate sublato procul dubio mole sua corruent. Et primo supponentes Omnia corpora esse milia, & ex congregationibus elementorum fieri, experientiae & sanae rationi vim maximam inisserunt, cum Lorpora quae creduntur mista esse,
173쪽
esse, solius aquae impraegnatae sementos fructus sunt, uti prius in principio huius itractatus satis clare inductione exemplo tum manifestorum demonstratum est ἰ- &cum non entis nullae sint passiones , qu modo possunt qualitates oriri a forma misti nunquam existentis 3 Et si hoc verum, unde suum ortum mendicabunt qualitatis istae, quas primas vocant, calor videlicet, . frigus, humiditas, & siceitas, quas imm diate ex finii misti dedueunt λ Nam istae
qualitates exaeque coi etunt omnibus rebus non primo elementis, ut loQuur tur, quia omnia corpora, & etia I aer, a qua, terra, sunt capacia caloris vel frigoris.&e. immutatis eorum essentiis, & etiam ignis calor intenditur & remittitur, & r
dii solis sim ex se eas di & sicci & non ab igne; ratio autem consequentiae istius est, quia dicunt mista habere in se istas qualia
tales, quatenus contini ni Mementa vel λμmaliter, ut quidam volunt, vel virtualiter di eminenter; ut alii, quae in sto in actu reduc uutur adventu iurmae misti ,&prae
174쪽
terea si qualitates istae direrentur primae, quia primis corporibus insunt, nempe lementis,tune etiam gravitas & levitas quae motrices dicuntur, essent primae, quia istis insunt, neque dependenter a primis se se, calore, frigore, nam gravia & lGvia se indifferenter gerunt ad calorem &frigus, & multa sunt gravia & levita, in quia hus ne vel calor vel frigus potentialis perincipiuntur. Si autem gravitas aut levitas fierent a frigore & calore, &c. tunc res quo plus liaberent ignis, essent leviores, cujus contrariu elucet in ferro candent lapidibus ignitis,&c. quae ab igne nihilo leviora sunt, & terra esset gravior auro, stanno, cura. &c. quia cum ex eorum supis positionibus mixta sunt, plus habent ignis quam terra, uti prius dictum. Neque grais vitas & levitas mediste ab iii fiunt; in
diante nempe raritate, & dentiate, nam sieeleum densius esset levius aqua, & oleaguno sa non supernatarent aquae, Sce. & si qualitates istae primae, ut vocant, ab istis
175쪽
oriantur, unde eorum supposititii tatust soriginem suam derivabunt Qualitates nempe quae secundae vocantur, quas inter ventu primarum supervenire volunt,quod probatu esset impossibile, etiamsi daretiar calorem, frigus,& caetera esse primas, reprimis corporibus primo inesse. Nam si a primis fierent, exactum posset dari judicium ex iis de qualitatibus primis , quod simplieiter impossibile esse ostendo indurictione. Et primo a caloribus non datur j disium de primis qualitatibus, nam sing lae fere herbae facultatibus diversiimae, viaridi colore dotatae sunt. Albedo est in nivefiigida, et Arsenico adurente, item in flore apaveris albi, & flore Galanga Matra-caria, cte. succus lacteus in Esaia o Tit0
nasio adurentibus, & in cichoreo, Sonchoo Lactuca frigidis. Secundo, neque a s poribus datur de primis qualitatibus iudia CIum, nam: opium amarum refiigerat & Camphora piperis calidi saporem nacta, desuecus papaveris Rheados amarus refrigerat. Acida, ut acetum, oleum siulphuris, vi-- trioli,
176쪽
trios, aurantiarum, succa s berbero am,oc. ealefaciunt. Nam dissolvunt corallia, Iapiadas, perus is conchrsia, & dissolutio & p netratio sunx caloris actiones. Tertio,ne que ab odoribus datur iudicium de primis qualitatibus, nam primo homini inter animalia odoratus obtusissimus obtigit, &multa odorata frigida sunt, ut camphora,spium, cicuta, sese & multa inodorata caluda, ut arsenicum, Mercurius, IErugo, Ca
tharides, ρος. Denique a densitate, molibue, duritie, crassitie, subissitate, ariditate, Iublicitate, lentore, friabilitate, asperitate, dic. non datur iudicium de primis qualitatibus, nam nulla earum magis a frigomquam a calore dependet, ut experientia constat, , nam multa crassa sunt calida, &multa frigida, & sic de caeteris. Qualitates autem tertii ordinis, quas occultas vocant, nos possu't provenire a sigillatione mat riae , a formis elemen rum in mistione, etsi daretur mistio, sigillatio formae ignis tantum calorem produceret, aquae hum ditatem, &e. di sic istae nullo modo occuti
177쪽
Me. 4as quastates producere possunt, nam ipsis fatentib' a primis non oriuntur. V.g. si vi tu Antiepileptica inest paeoniae, quia pra determinatur tarma ejus a praecessisse fori. marum elementarium, istud est vel a fortarna terrae vel aquae, vel ignis, &e. vel αcomplicatione trium, duarum,&e. M Qhoe nullo modo fieri potest ob rationern supra allatam, neque vis sol vendi ventrem in tenuioribus Rhaharberi partibus, qua talibus consimi, i eque adstringendi inerassioribus & in lentisco, aliter omnia inpacta & eram hoc sibi itaquam meis, hare vendicarent, di etiam tenuia, quod experientiae contrarium. Et quod dicunt qualitates non dici occultas, quod non mnino cognoscantur, sed quod ab externo sensu non percipiantur, ut reliquae; vel viissio non est sensus externus aeque ae tactus, vel f st, curvis attractiva ferri magnetis 'dae visu clare discernitur, magis occulta est quam humiditas in aqua. vel ealor m ne de sole quae pereipiuntur a tactu. Et cum nemo demonstratione a priori adhuc
178쪽
investigare potuerit, eur ignis sit ealidus,
vel aqua bimuda, magis quam quare magnes attrahat ferrum,&c. vel igitur omnes qualitates exunt oecultae vel nullae. Nam si primae quae maxime videntur sensibus subjici, non eognostantur plus quam occulta multo adhue minus seeundae ab iis ortae. Praeterea quaecunq; ab uno & eodem primcipio fluunt, una earum non potest diei magis occulta, alia minus. At ab uno primcipio fiunt omnes istae qualitates, Erg. . Nihil est in eomposito praeter materiam a formam, & fermentum, at forma est una di eadem in omnibus stamine solum ex- ,
repto ut postea dicetur, igitur diveris .
qualitates ab ea haud provenire possune, materia est etiam una & eadem in omnibus nempe aqua,& ob eandem rationem non potest esse radix, & fons tot diversarum qualitatum, Ergo a fermento tanquam se larigine fluunt odores, sapores, coloreSs proportiones, & figurae diversae, item vis attractiva, repulsiva, sympathetica & antupatis h&c. vel a nihilo. Nam aqua ante
179쪽
fermenti adventum, neque sapida, Odomita, colorata, neque tot diverus proportio. nibus dotata, neque purgativa elective,nec deleteria, nec antidotalis, nec cephaIica, hepatiea, splenetica, arthritica, &c. sed pro .diversitate fermentorum, quibus nubit,c pax ethrecipere myriades signaturarum liue inerascit in auro, colore fulvo, in argento albo, in minio ruhescit; in Vitriolo viridescit, vel caeruleus evadit, illic plantescit in rata coloris viridantis, flore luteo, ama. .resciti odore graveolenti qualitate venenis tresistente & Massicae antipathetica, istic . nimal fit sin Tarantula subfusci coloris i star araneae, cum qualitate hominibus i , festa, &c. particulariter autem investigant quomodo sermenta ludendo tot diversastagnaturas & proprietates producanis non
- , Hisce igitur positis adortum formarum deveniendum, qui adeo obscurus &ineo .gnitus est, ut tota doctrina de sympathia antipathia hucusque inculta manserit,
ut. veritas is possibile sto tu tam abstrusis
180쪽
mysteriis elucescat, operae pretium duxi omnes sententias celebriores examinare, quaenam naturae phaenomena melius explicet, & postremo propriam de formis sententiam ponere, fortasm non prius audita. Prima igitur sententia est Peripateticorum contendentium dari Mimas substantiales in sensitivis& vegetabilibus, quae rcum materia constituunt cornpositum, dicuntque esse immateriales & incorporeas, hoc est, non constitui ex materia tanquam parte essentiali, tamen esse materialis, quatenus dependent a materia in esse, fieri, &operari, neque norunt, quid vocitent,nam si materiales, tunc neque erunt generabiles neque corruptibiles, quia materia neque generatur, &c. Neque possitnt materiam informare, aliter idem teipsum inta maret ; si immateriales, tunc non erunt corruptibiles, , adeoque nec generabiles. Ex nihilo nihil fit, at nihil habent, ex quo orirentur formae, nisi sit materia vel ejus accidentia, at non a materia tanquam ex