장음표시 사용
111쪽
De vasura, ς' efectibus qui itastra laborarent, nisi pulchritudo esset obiectum
Q. Amoris; hinc ea,quae iunt pulchriora, magis etiam ama tur .& durante pulchritudine Amatae, durat etiam , irior, ea deficiente, evanescit; Amor, ut enim, mi comi
Paul. Dris flos, ut inquit Pavi. in Conuiu, de orsit, alit, Cyam
Ex altera parte, quod potiussonui , quam pulchrum .. sit obiectum Amoris, sic potest probari; illud, quod ex intrinseca sui natura est m,gisaamabile, iudicandam incile magis obiectum Amoris, sed ex cit inseca matura est magis amabile bonum, quam pulchrunt; ergo potius bo-inum, quam pulchrum Eadbiecti Amoris: Maior apud me non indiget plobatione Minor es autem sic probo; Nam esse amabita ingreditur 1 definitionem: ipsius bonisoc non potest rectedufiuili bonii nisi per amabile Vi r
st, de Arith in princ. i Moral. lacliari,sbnum est istud, quod om inta petunt; &ini 8 Mors. Nicom. Cap. z. & lib. M cap. 3. inquit, PM qmi , amat, quod est, mesquod videtur bonum, isso quod non amatum . nisi nyum ; & ino : Mors Eudem icap.. 17 . dicitc natura sis sper cupiditatem lucisita rei appetiatus , ac natura omnia adsesen si ant; Et in princ. Polit quod omncsymnia agunt pro er bonum,gratia boni, δ' bonuin aliquod conicaant,&12 .Magia. Moral. cap. Ita .est igitur amabile non quicquam aliud quam per si bonum, fst amabile quia ..im μ' citcr bonum, θν amabile bonum est, & cap. I 7.o nes ad bonaprosiliunt. Et sic esse amabile est de definitiones ipsius boni , non autem est de definitione pulchri, vel saltem non ita intrinscce, ergo potius bonum , quam . putac brum est obicctum Amoris. Praeterea, obiectum alicta
112쪽
ius facultatis,&sinis illius,uidentur esse idem, Nam obiectum facultatis visiuae est color , & quis nam alius est finis illius, nisi videre colorem, frui, & pasci suavitate.coloris λSicut dicit ibidem Arist. Σ. Magia. Moral. i .in multis ideest actio,& finis,& quod in amando finis non est alius praeter actionem, sicut Tibicini idem est finis,& actio, scilice
perstare: sed bonum obtinet rationem finis Amantis:ergo etiam obtinet rationem obiecti Amoris magis,quam pulchrum ; quod autem bonum sit finis, pulchrum ver o potius medium, & instrumentum boni, clare ostendunt D. Thom prima par. F.q. 1. art. . & Piccol. in lib. de definit.
rerum cap.de pulchritud.in fili. Tertio, si pulchrum esset obiectum Amoris, sequeretur hoc absurduin, quod posset xerriri Amor sine suo obiecto: quod probo sic ; Nam, ut dictum est, pulchrum consistit in proportione partium ,
& ad partem cognoscitiuam solum pertinet; at amare possunt etiam rustici,rudes,Muliercular,& ceteri omnes Idiotae,immo & Animalia etiam bruta,quae non valent cognoscere hanc partium proportionem: ergo tunc.non poterutcognoscere pulchritudinem: ergo tunc iste Amor esset sine suo obiecto. Quarto,si bonum est illud, quod omnia Mmant,& appetunt: ergo omne, quod amatur, amatur ut
bonum,& appetitur,ut bonum: ergo solummodo bonum amatur: ergo solum bonum est obiectum Amoris; de coi firmatur ratio,quia si ipsum mei pulchrum amatur, amatur tamen semper,ut bonum,non ut pulchrum pulchrunt enim est,& pulchrum,dc est etiam bonu, de quando amatur, amatur solum, ut bonum, quia non potest appeti, dc
amari,ni si bonum: ergo solu bonum est obiectum Amo-L ris:
113쪽
t a De natura, si di Ufectibus ris: hinc D.Thom. 2 .2 .quaest. i 1. art. 2, ad primum i quit : quod obiectum mouens appetitum , est bonum a prehensum: quod autem in ipsa apprehensione apparet decorum,
accipitur,' 'Ut conueniens ut bonum: & in par. 2 .q. 2 7 .art.
1. hoc solum probare nititur, solum bonum esse propria obiectum Amoris,ut ibi videre poteris, si licet. Praeterea, experientia,quae dicitur emcax rerum mas'istra, quotidie nobis ostendit, Amorem reperiri etiani bi non adest, o ubi non reperitur pulchrum 1, Nam quot s uni illi Ama res, qui cognoscunt suas Amatas esse turpes, vel saltem no pulchras, de hoc se cognoscere sype fatentur, & tamen amant,& ardentissimc amantὶ quot sunt , qui suas Amatas amant, etiam poliquam factae sunt,uel natura,vel casu de- tormesὶ & tamen hoc clare sciunt,& esare copnoscunt , 5 tamen amant: erit ne ergo tunc pulchrum obiectu Am risZ quodnam pulchrum, sit Amata est deformisῖ & ubi ni. pulchrum,si iam pulchrum euanuit,& Stobaeus de I eneris,
id nugaris,ac putas formam effaciei quae capiat Amatio' certe si id feret , j.
Omnes eandem amarent. idem enim oculorum uminum est O r L . .
Voluptas ergo quaedam Amantes allicit Congressendi.
Vbi per formam, pulchritudinem, & per Voluptatem, bonum intelligit:concludit ergo, voluptas est, non pukhri
114쪽
eci morse sensitim. ysmusadc de natura boni,& pulchri asserit in lib.de definit. rerum cap. de pulchritud. Appetitus boni est communior, si rintimior appetitupulchri,omnia enim a petMnt bonum, Gad ina 1um,gr exportia rationi non autem omnia a petunt pulchra,
si tum adita cognitione,ύν ratione, Nam Vpetitus pulchra cognitionem, T rationem exposiit,b pulchrum non es nil, excitans si dirigens adfinem, cuntita in finem tendunt, mel bon- gius, Aproximius,at non omnia in iliam dirigutur per pulchrῶ, sed multa flum per internum naturae instinctum: homo autem, εἶν' internum instinctum , sdi per rationem, di per notitiam excitatur ad bonum,adeo mi appetitus boni sit appetitus finis, petitus mero pulchri fit pro 'e. Inseper appetitus boni dicitur ab Academicis intimioriquiasiquitur naturam,si instinctum iη- ternum eius, petitus mero pulchri magis incitur excitari ab externo, T dicitur exterior: haec in lib.de definit.rer.Sed in L. grad. Moral philoseph .cap. t 6 inquit:. At forte desiderium boni poterit dici magis naturale quatenus magis per naturam t naturae principia nobis competit, communius , est, quam desiderium pulchri: Colligamus itaque cum iam,tum pulchri desideriu
esse naturale, illud communius, hoc min's commune, illud non nece No eapossit cognitionem,hoc mero istam exposiit: & grad. s. cap. 3 F.- tamen minus commune bono latesumptor Nam simplicia bona sunt, non pulchra, di bonum cum ense conuerti- tur,nonpulchrum deo Arist.in I Micom. disputans contra idea boni ait,ianum in omnipraedicamento repσπι, cum tamen pu chrum non in omni reperiatur, & idemn t Arist. 2 .Mag. Mors.cap. 8 .inquit, Nam quia bonum in omnitus dicitur es aedicamentis, nempe tu est tia, di in ad aliquid, st in quanto,s Τμandriac in totum omnibus, quia in omnibus praedicamen-
115쪽
lis est bonum De natura, g esectiόus
Ex quibus omnibus tandem apparet,de rigore,& secun dum regulas philosophiς, bonum esse magis obiectu Amoris,quam pulchrum, Validiora esse argumenta, quae pro bono,quam quae pro pulchro adducuntur, & rationes bonas esse meliores,quam pulchras. Attamen,quia non comvenit,in rebus Amoris esse discordias; & in eo, qui quaeritvnire Animos, discordes esse sententias:foedere distulisti nis puto istas opiniones posse reduci ad pacem, & concordiam,si dicamus,ex vario fine, & intentione Amantium , Varium quoque esse obieetiim Amoris. . Amantium enim alij ssent,qui amat solum propter v luptatem solam carnalem, & principaliter, & in istis bo- num apparens est obiectum Amoris illorum & suntlas
Brutis non curant, nec tantam pulchritudinem, nec tanta
proportionem: - Alij sunt, qui honestius amant,& amantiolum,ut amentur,nec aliud curant,quam amare,& am
ri,& in istis pulchrum est magis obiectum Amoris, qu tenus pascuntur solum illa gratia,pulchritudine, & viri te Amatae: 6c hic certe est ille Amo qui tam honeste ei cetur intes Viros Equites, & Mulieres nobiles, &gener fas: Alij demum sunt,qui amant propter Vtrumq;, pr pter bonum, & propter pulchrum,ex quo tunc certe resultat ad quatus,& totalis Amor sensitiuus ; & propterea etia: tunc adequatum obiectum huius Amoris est tam bonum, quam pulchrum I quia propter utrumque tunc aequaliter amant; dc ita ex diuersitate Amantium nascitur etiam diuersitas tam obiecti quam Amorti; haec dico sunt vera, dc possitiat solum procedere de quadam aequitate,& benig*-
116쪽
moris se imi - 8siate Amoris: sed in puncto,& in rigore Iuris, ego puto , quod in qualibet specie,tam Amoris, quam Amantium, , - bonum sit semper potius obiectum Amoris, quam pulchrum, quia etiam ipsummet pulchrum, quando appeti
tur, appetitur semper potius, Ut bonum,quam ut pulchru ;cum enim bonu ut illud,quod omnia appetunt, ergo Omne,quod appetitur,& amatur,appetitur solum,& amatur, ut bonum,& sub ratione boni veri,vel apparentis: & haec de secundo.
An proportio,vel color sit magis amabilis, Se plus in Amore
oad Tertium,an proportio,vel color plus in Amota re Valeat: pulchra quid cin, subtilis, ta curiosa eliquaestio,sed tamen dissicilis,& obscura; Nam ctia Annib. Romeus in suo tractatu de pulchritudine, aliam huic fiamilem excitauit qu. aestionem,an pulchritudo eonsistat magis in proportione,an in colore, & multas pro utraq; pa te rationes adducit; tandem prae dissicultate alijs pro cuiusq; arbitrio decidendam reliquit. - Breuiter ego puto,plus valere colorem, qua proporti ncm. Primo, quia,ut diximus supra, pulchritudo pertinet ad partem cognoscitiuam. 5 non potest excitare Amore , niti cognoscatur, & solum in praeditis facultate cognoscente. ergo illa pars pulchrituditiis,quae magis, ac citius est cognoscibilis, magis etiam, S plus valet in Amore; At color sine dubio est magis cognoscibilis, quam proportio: ergo plus potest color,quam proportio; Nam color, cum sit biectium Visus,facile,& statim cognoscitur, proportio au'
117쪽
te cum consistat in illa partium commensuratione I letemperie,altiorem requirit indaginem,& non potest itast facile,& statim ab omnibus perfecte cognosci; 5c color in , omnibus,vel saltem in pluribus potest excitare Amorem, quam possit proportio: ergo plus potest in Amore color ,
quam proportio. Praeterea,visus est principium,S causa Amoris, ut clare
Si nescis,oculi sunt in more duces. Et latius dicemus nos infra cap. ii .& ut inquit Stobaeus Q qui in florilegio serm. 6 .contra pulchritud. vol. i. Visius ansa est capiendi Amoris: ergo illa pars,quae magis Valet moue
re oculos,& Vishm,magis etiam valet excitare Amorem; sed color excitat magis oculos, quam proportio: ergo etiaplus valet in Amore color,quam proportio. Minor est clara,quia color est proprium obiectam Visus, proportio au-ὰ tem est sensile commune, ut docet Arist. in i .de Anima Tex. 6 3 6 4.hinc Cecus a natiuitate, non potest hoc Amore feriri,vel saltem dissicillime, quia non Dic si sentire
colorem; proportio autem,cum sit sensile commune, potest etiam a Ceco cognosci: ergo si tantum posset propo tio, quantum color sequeretur, quod C cus posset ita perfecte amare sicut potest facultate Visus ornat .hoc tamecli falsum,ut patet experientia,& nos latius dicemus infra
cap. II .ergo credendum est plus valere in Amore colore, quam proportionem.
Terti ad lioc iacit illud Axioma vulgatum, probatum ab
118쪽
Amoris sensititii. δ' ab Arist.in i .Post cap. z.quod,propter quod unum quod- que tale,& illud magis tale,sed proportio, si mouet Visum,
mouet ratione coloris, & quatenus colorata: ergo tanto
magis rapit color, & placet magis: & probatur minor, quia color, ut duo tum est, est obieetiim proprium Uilus ergo omne, quod videtur, debet videri sub rati
ne coloris,l: quatenus coloratum. Nec dicas, prorortione posse mouere etiam sine colore, quia cum sit sensile commune, potest etiam sine colore cognosci; quia ego respondeo,quod quamuis absolute loquendo possit sine colore cognosci, per relationem tamcn ad Amorem, cum Visus sit principium , & causa Amoris ; idcirco si proportio debet mouere Amorem,illum debet mouere per Visum: at per Vilum non potesimouere Amorem, nisi per colore,oc quatenus colorata: ergo si quid potest in Amore proportio,totum potest virtute,& causa coloris ergo plus valet in Amore color,quam proportio. Quarto experientia, quae dicitur emcax rerum Magi stra hoc manifeste probat: Nam color est efiicacior,& eLficacius mouet, pit,excitat magis, qua proportio ; & ego in me ipso experientia statendum est enim quod sentio quotidie probo,ine magis moueri a vivacitate,& suauitate coloris,quam a bene commens irata proportione; & hunicAmorem pricsertim sensitiuum magis sine dubio excitat colo quam proportio: Fateor quidem, quod si velimus examinare hanc quaestionem secundum Regulas Metaphi sicas,in abstracto,& scorsum a sensu, quod magis deberet mouere proportio,quam color, sed in concreto, & in prC- posito nostro per relationem ad Amorem sensitiuum, di-
119쪽
Ι 8 - . De natura,seefectibusco ad hunc Amorem plus valere colorem, quam propor tionem , hinc Mulieres in rebus Amoris versatissimae,1ci tes maiorem desectum esse turpem colorem,quam deso mem proportionem,Vides,quanta industria, quanta dilugentia, quanto sumptu, quanto Luxu, & quanta mixtura colorum curent reparare,praeseruare, dc conseruare col rem magis, quam proportionem,& artis industria concntur emedare,& corrigere defectum Naturae; quarum o nino vanus,& inanis esset totalis labor, nisi ips met experietia optimὸ scirent,bene dispositos, e bene suo loco collocatos colores mirabiliorem vim,essicacioremque potentiam ad rapiendos intuentium Animos habere,i' illisque Amorem violentius accendendi, quam proportione . . hinc Vincent. Chartar.de Antiq. Deor.imag.de imag.Cu pid. suod 'Dero hic Deus in foribus mitam agit , significathc loris pulchritudinem: in eo enim quod floribus caret, mel AJ-
ruit,sive corpus siue animus siue quiduis aliud fit, Amor ipsi non insiden Vbi merasoridus, odoriser es locus,ibi confidit, ct
permanet. quod etiam prius dixerat Plato in Sympos i ta Orat. Agath. & refert etiam Stobaeus de Vener. & Amor.
Haec est de re ardua sententia propria; Tu interim rem diligentius considera,ac pro veritate, vel detegenda, Vel confirmanda, pro viribus conare. Nam verissimum est
illud prouerbium Platonis in Hippia in fine, & in Crais. pulchra esse di Filia cognitu.
120쪽
T Ecursis iam generalibus istis qualitatibus, & accidena tibus Amoris, declaratisq; iam illis,quq generale eius cognitione amplecti videbatur, postulat nunc a nobis subiecta materia, & Amantes suo quodam Iure, ardentissime cupiunt, ut ad quaestiones tande desideratas, & magis curiosas descendamus;esst enim sententia Arist. in p.phys X. 1 7. communia primum, deinde circa et numquin' pria esse inuestiganda: Et quia ego quoq; Amans fui, & pr prio periculo expertus sum, quanta nam, & qualis sit c riositas Amantium,pro viribus illis satisfaciens, principaliter ista in Amore explicare conabor. Primo an prosit,vel noceat, & an boni, vel mali sint effectus illius secundo,qui nam sit in Amore pnestantior, Amans, vel Amams, & an sit praestantius amare, vel potius amari. Tertio, an Amans possit aequaliter duas Mulieres, Vel duos viros, eodem tempore, α eadem specie Amoris, amare. Quarto, qui nam in fruitione Amoris , & usu rei Venere ,maiorem delectatione percipiat, instillus,an se mina. Quinto,an per famam solam possit in nobis generari Amor, & an Coecus a Natiuitate, possit hoc Amore soriri. Sexto, an sit necesse, ut qui amat, viceversa ametur. Septimo,Philosophiam Plat.de Amore, Amorc mq, quem Platonicum appellant, explicabimuS.: i U. .