장음표시 사용
281쪽
servans eomestionem, neque eum persectione, neque ullo modo jejunare , sed tantum abiti uere, seu ciborum delectum servare dicitur; ci borum vera delectum non servans, unicam vero tervans comestionem, etsi eum minori perfectione, ieiunare tamen dicendus est. Unde clarissime dignoscitur, quam immerito dicant aliqui , quasi verum assecuti, quod omnes auctores , nemine refragante, docuerint , abstinentiam a carnibus, seu ciborum delectum ita praecipuam esse jejunii materiem, ut, ea deficiente carnium abiit nentia, cesset quoque ad unicam co- me illonem obligatio. Assignatae XXI. Licet autem aliquibus non inutilis vi di scretionis deatur quastio , utrum scilicet In unica comelaeohaerena stione, an in carnium ab itinentia , seu ciborum ter ab ali- delectu jejunii essentia principalius consistat; m quibus ad cohaerenter tamen ad praxim applicant et putaotmlidari' d.. enim, quod sive dispensatione, sive ex m alaratat. litia ejus euentia, seu principalior pars destrua -
. tur, & ieiunium similiter deliruitur; ita ut qui
in unica comestione iejunii ellantiam ponunt, secunda comestione posita, ad jejunium obliga. ionem cessare affirment, etsi caeteroquin ad adstinentiam , ad ciborum nempe delectum teneri concedant , non quatenus ad ieiunium, si per se. cundam comestionem solutum ponatur, sed quatenus ad abstinentiae praeceptum perseverat obligatio: qui vero in carnium abii ineatia, seu iuciborum delectu ieiunii euentiam principalius .
ponunt, fracto per carnium comettionem ieiunio, ad unicam comestionem Obligationem quoque cessare confirmant. At bona norum doctorum Pace, non oportet in moralibus eo modo princedere, sicut in physicis, vel metaphysicis, in pὐ
sicis quidem verum est uno extremo destructo,ia totum compositum destrui necesse eue; sicut u
282쪽
arione deficiente, destruitur hominis essentia phy.
sica, licet ambo extrema remaneant corpus nem v οpe,& anima; Et in metaphysicis, quorum essentia, licet per rationem divisibilis sit, ae diis uincta, ut animal, & rationale in homine, secundum se tamen incivisibilis est ita ut animali destructo per hominis mortem , & ratio nate destrui necesse sit, quatenus homo est; non
enim anima, a corpore separata, etsi rationalis perseveret homo est, cum animal rationale amplius non sit. In compositis autem moralibus semper, & in quocunque casu eorum essentia
nedum distincta, verum & divisibilis persev rat, ut in ieiunio contingit, nedum quatenus unica comestio secundum se a ciborum delectu divisibilis est, verum &, iuxta praecipientis mentem , ex cuius dispositione positivi juris ieiuni
rum.norma procedit, ut in superioribus innoto, scit , & ex pluribus decisionibus demonstravimus, cum carnium confestione, seu non servato ciborum delectu, ad ieiunium . ad unam nem p e comestionem obligatio subsillit, & vicis. . sm ex quacunque ratione multiplicetur camestio , ad carnium abstinentiam, ad ciborum nempe delectum ligata conscientia remanebit. Cum ergo Ecclesia ieiunium a praecipientis mente suam essentiam, quantum ad praxim attinet, hauriat, & praecipientis mens sit ad utrumque obligare ἔinde fit, quod , qui sorte impotens, vel dispen satus ad unum sit, ad alterum perseverat Obligatus. Quantumvigitur ad hujusmodi morale compositum , quantum stilicet ad ambo ieiunii
extrema attinet, exorta relate ad unum impotentia , parum quoad praxim refert, utrum principalius unica comestio, an carnium absit nentia intendatur; eum utrumque ab Ecesesia praecipiaturi Ita ut ad citarum delectuae ezor
283쪽
Sub qua a- .ia ratione jejunii con
ta impotentia, vel dispensatione , vel quocunque modo eo non servato , ad unam comestionem 'perseveret obligatio et ac vicissim ad unicam comestionem exoria impotentia , vel quocunque modo, etiam ex dispensatione, una non servata comestione, ad carnium abstinentiam, seu
ad ciborum delectum obligatio subsistat . XXII. Aliud autem eli inquirere, an sub ratione negati vi utrumque jejunii constitutivum, unica scilicet comestio, & carnium abstinentia, seu ciborum delectus, ex Ecclesiae praecepto cadat λ ita ut, sicuti sub negativo praecepto carnium ab itinentia, seu ciborum delectus praecipitur, &unica similiter comestio sub nesativo praecepto praecipi dicenda sit; quae sane discretio necessa ria, & omnino decidenda est. Si enim ne dum carnium abstinentia, seu ciborum delectus, verum & 'unica comestio sub negativo praecepto consistant, necessario sequitur quod , sicuti iuxta
praecepti negati vi naturam, data carnium comestione, seu non servato ciborum delectu , ejus abllinentiae praeceptum perseverat, ita etiam da. ta a. vel &c. licet esurialium ciborum com si ionibus , etiam ulterius non repetendi comestio. nem praeceptum perseverare dicendum erit;
cuius rei solutionem suo loco infra n. 3 6. ad 66. discutiendam reservamus. Quantum autem ad praesens attinet, jejunii essentia sub morali ra. tione , ut oportet, considerata, in utroque divisibili conititutivo in sensu exposito , uno licet alio potiori, consistere dicenda est ; ita ut qui ad unum impotens , vel excusatus sit, seu uno non servato jejunii consti tutivo, ad aliud servandum obligatus existat. XAIII. Propius autem ad praesens institu tum
accedere volentes, quaenam scilicet comestio Ecclesiae ieiunium solvat, non tantum ex come
284쪽
stionis essentia ,seu natura quantum ex Ecclesiae prae. nium sol- Cento , plures prohibentis comestiones, tam uuam 'δx, propo ex praecipientis mente Venerari posse sentimus. declaratur.
Quod discutiens Angelicus in A. dist. II. q. 3.art. q. q. i. c. si a procedit: 46pondeo dicen. . dum ad primam quaestionem, quod jejunium dupliciter Iolzitur: uno modo quantum ad meritum , ita quod homo vel non meretur, Sel minus meretur ; O de hac jolutione jejunii non intendimus ad praejens, quia conditiones, qua merit m alicujus actus augent, Sel minuunt, indeteris minata sunt, eo quod quandoque accident aliter se habent ad actum meritorium. Ad illam autem propositam quaeli ionem, quamam scilicet comestio Ecclesiae jejunium solvat , directe respou. dens , sic discutiendam suscipit: Alio modo D Qitur jejunium jecundum quod est ab Ecclesia in. siturum , ex qua solutione homo efficitur transgressor statuti Ecclesia de jejunio servando, vel saltem non obse ator, nisi ex di e atione, vel causa legitima dimittat: Et de hac jolutione jejunii nunc quaerimus . Et pergit et Ad hoc autem praecipue valet considerare intentionem statuentis rintendit autem Ecclesia certum modum statuere manducandi; ut scilicet semel in die jejunans, mam ducet: O ideo si aliquorum sumptio, secundum quae manducatio solet compleri, iteretur, jejunium praedicto modo acceptum, Iolvitur. Et prosequitur: Si autem aliqua sumantur, quae ad manducan dum de se ordinata non Iunt ,sed ad alium usum,
qui usus communiter manducatio non Vocatur, talis cibi, vel potus sumptio praeter manducationem unam ante , Vel post non facit esse binam manducationem ; O idestialis sumptio jejunium non solvit.
XXIV. Quia igitur iuxta Angelicum jejunii yx 4ΤG- ,
eccle uallici essentia,ac natura a praecipientis meΠ assumpta, R . . te
285쪽
ae legula- te pendet; inde in eius solutione inquirenda τὰζ non materialis comestio, sed illa, quat contra
longiori' ae praecipientis mentem sit, attendenda est . Quia solidiori ra, immo licet praeeipientis mens ad plura extentiocin xi datur quoad intentionem , quia tamen sub radienda sua Nom codetiva non intendit, nui quod exequi seipiuntur, praecipit; inde ejus praeceptum non tam sub prae-- cipientis intentionis, quam sub executionis ratione pensari debet; non enim omnia, quae legislator intendit in praecepto ipsius statuti , sub ratione coactiva cadunt, sed ea solum , quae sic intendit, ut in ratione coactiva sub praecepto cadere velit; quae sane discretio patet e- xemplo; Volens enim Christus Jesus solicitud, nis onus Petro imponere, duo sibi placitura proposuit, dilectionem scilicet, oviumque scilicitudinem Joan. a I. v. II. dicens e Simon Ioannis diligis me plus his p cui respondente Petror Tu scis, quia amo te, dicit et Jesus: Pasce agnos meos. Enim vero licet & erga Christum dilectionem, & erga proximum solicitudinem,sve gelum , ambo sibi placita ac praecepta declaraverit Jesus; quia tamen dilectio, etsi ad bene, ac meritorie agendum necessaria sit, adimplendum tamen solicitudinis onus sub ratio ne praecepti necessaria non est; idcirco in vim hujus praecepti aetandi scilicet erga proximum, dilectio non cadit; secus qui cum peccato Zς-laret , etiam iub ratione oneris implendi pecca ret. Non omne igitur , quod legislator intendit , sub praecepto intendit, sed ea solum, quae ita intendit . ut sub praecepto cadere velit; etsi caeteroquin quae intendit, quaeque sub praece pio cadere nolit, sub alia ratione praecepta inveniantur . Quod & de ipso jejunio, ex pravo sine peracto, patet; si enim seiunet mus , si scilicet opus ponat, prout praecipitur, ex in
286쪽
2 9tentione licet prava, legem quidem ieiunii sub
coactiva ratione, sub qua praecipitur, implet, etsi caeteroquin non qKOad omnes legislatoris intentiones impleat, non quoad illas scilicet, quas non sub praecepto relate ad jejunium in eoacti- . va ratione , sed sub directiva, vel sub alia praecepta ratione quasi operi, seu jes unio quid extrinsecum, ponere placuit. Quod discutiens Cae-tanus k3. q. IOO. art. s. in calce sic ratiocinatur: Nota bas regulas, quibus toties uti oportet,
scilicet non esse idem βηem praecepti, in id de quo praeceptum datur ; quia illud finis, boc ad finem; qui finis praecepti non cadit Iub praecepto , ut id, quod praecipitur, sed ut intentum a legislatore;
quoniam ex his habes solutionem multarum qua- .ssionum pro minus eruditis, oe bonis mentibus, timentibus culpam , ubi non est.
XLV. Neque consequenter omnis modus vir- idem argum
tutis cadit sub praπepto. Et sane sub praecepto cadere non potest, quod aliquis ea perfectione turzeom-
operetur , qua virtuosus Operatur, quia enim, Pletur. ut ait Angelicus I a. q. IGO. art. s. c. Nullus pol
est operari eo mcdo, quo operatur virtuosus, habitum nempe virtutis habens, nisi habeat habuetum virtutis ἔ inde sequeretur, quod legem fer. vans quoadi illud scilicet, quod sub ratione coactiva prRcipitur, nondum habens virtutis habitum , quod sane sub directiva ratione a legislatore intenditur, peccaret, si in ejus lege servanda ea requireretur perfectio, quam virtutis habitum habens, consequitur; quin immo & tamquam transgressor, nondum habens virtutis habitum, legem sub vi eoactiva in sensu exposito servans , mereretur poenam, hoc autem, pergit Angelicus, est contra intentionem legis, qua intendit, hominem assuefaciendo ad bona opera , inducere ad viris tutem . Nos ergo virtutis modus sub alia, quam
287쪽
pto poterit; secus enim peccator, nondum habens charitatis habitum, legem sub ratione licet coactiva servans, legi non obediret, & consequenter peecaret contra damnatam a Ss. Pontifi-eidus, ae praeserti in a Pio V. in Coniti ex omnibus anno II 67. decimam tertiam Baii propositionem dicentis r 2 con est vera legis obedientia ,
qua sit sine charitate ; & multo magis in fi deles ,
supernaturales virtutum habitus non habentes, modo suo bene agendo, &a malis perpetrandis ab itinendo , peccarent, contra damnatam eiusdem
Baii pro p. a . Omnia opera infidelium sunt peccata , oe Philosophorum virtutes sunt vitia. Item,
licet divina lex praecipiens e. g. honorare paren tes, charitatem intendat; quia tamen ex vi illius praecepti Exod. 2 . v. 12. Honora patrem tuum, maιrem tuam , non cogit, nisi ad eorum amo rem , reVerentiam , obsequium , & sustentatio nem; inde , si filius, etsi in peccato exiliens , ac, per hoc charitate destitutus , amorem, seu obstaquium, ac reverentiam &c. parentibus praestet, coactivam hujus praecepti vim implet. Unde licet Apollotus omnem exigat in virtutum actibus perfectionis rationem I. Cor. I 6.v. I . dicenS: Omnia Cestra in charitate flant; & cap. Io. v. 3I. Sive
ergo manducatis hue bibitis, sive aliud quid Iaritis r omnia in gloriam dei facile , id tamen non tamquam quid legis sub quacunque ratione, quantum ad ejusuem legis observantiam pertinet, fu, stantivum ἔ etsi caeteroquin legis etiam sub coactiva ratione ut quid adjectivum proponat; ut scilicet actus nostri undique perfectionem habeant, ac deo gratiores , & vitae aeternae meritorii existant, proponit, ac suadet Apostolus, nedum legis actus impleri debere juxta praeceptam coactivam vim,
verum & omne illud exclugi, quod charitati proximi
288쪽
asIximi, vel dei gloriae opponi dignoscitur; Et ex
proximi charitate, ac dei gloria actus nostros,& quamcunque legis Observantiam procedere de- here insinuat . Quia igitur in lege plura inten duntur, quam praecipiantur; inde fit, quod, quan tum est ex vi legis, non ad omnes legislatoris intentiones , sed ad illud , quod sub coactiva ratione praecipitur, Obligatio consurgit. Unde ab Angelico I a. q. 1OO. art. s. c. illud dicitur dire.cte cadere sub pracepto tegis , ad quod lex euit. XXVI. Ut igitur inde redeat s vide supra n. a 3. in unde discessit oratio; siquis ieiunet semel
scilicet per ciborum delectum , &hora debita comedat, legem servat: etsi enim ex parsimonia, vel humana gloria, si ve ex aliis pravis finibus ieiunans, quoad vim directivam relate ad ieiunium , legislatoris intentionem non impleat s quia tamen quod est praecepto jejunio intrinsecum , ac veluti substantivum per vim coactivam , a legislatore intentam, ieiunii conditiones servans, eiusdem
ieiunii praeceptum implet; inde adjectivas ; seu
praecepto ieiunio extrinsecas non implens conditiones , legislatoris nempe intentiones, praece pio extrinsecas, ac per vim directivam intentas , non servans , praeceptum , quantum ad te
iunium attinet, implet; licet caeteroquin sub alia
ratione, per adjunctam nempe Vanam gloriam,
hypocri sim, aliisque gravis finibus assentiendo . peccaret, secus vero ut praecepti ieiunii transgressor. Quod si praeter adjectas pravas intentione ieiunans, legi tamen per elieitos actuε obedire nollet, vel non intenderet; etsi quoad praVos elicitos actus puniri non possit; quia tamen lesis
obendientia, conscientiam constringens , a legislatore intenditur; inde per elicitos actus legem jervare nolens, nec intendens, sed solum illam per materiales imperatos actus implens, praeter quam
Fundamen talis ratio . ad institu tum applia
289쪽
26 aquam quod ex pravis intentionibus agens pee
caret, etiam opus ponendo per imperatos actus, unicam scilicet per esuriales cibos, hora debita . servans comestionem, ieiunii legem quoad elicitos actus non impleret. Unde, ut n. 13. Observavimus, ab Apostolo monemur, ut ieiunium, alium v e legis actum servando, vel sacerdotale mini- serium implendo, nedum pravos fines, vel quid aliud pravum in agendo excludamus, verum recharitatem, deique gloriam superaddamus, ac tamquam actuum principium, & finem , a quo scilicet procedant, & ad. quem referamur, agen
Fundamem XXVII. Peculiares autem ieiunii conditiones, , , percurrere incipientes , ieiunium per carnium co-ta . ad sinis messionem solvi cum Angelico sentimus in A. gulas jej dist. I . quest. 3. art. φ q. a. c. dicente et Ad Ie-tione, tua ς oram γέ stionem dicendum , quod ille dicitur plitata, jejunium Ecclesiue solvere, qui statutum modum continuatur abstinendi ab Ecclesia, non servat: Cum autem
, hy ἡ ἡ j μηiVm Ecclesia instituerit ad satisfaciendum , σ
hium .ei concupi centiam reprimendam; sicut determinavit piscium eo- abstinentiam jejunii quantum ad numerum ut sci -mςsti0Bςm lilaeι semel tantum jejunans comederet ad .ictio sol,am . nem curvis propter satisfactionem) ita taxaviit,
proponitur, ut a carnibus abstineremur , quia hoc genere cibi distuxitur, praecipue concupiscentia fovetur, edi roboratur τ
. ' 'φ' unde eomestio earnium jejunium solvit ab Ecclesia ivilitatum . Quia igitur e ecleuastici jejunii solutio
ea praecipientis mente venanda est, ut ex eodem hic , ac supra n. a 3. innuimus; inde fit , quod , sicuti per carnium comestionem contra ejus prae
ceptum agens, jejunium frangit ; ita en eodem principio , quia a Benedicto XIV. in suis Eneyclicis ad carnes dispensatum, ad piscium abitinentiam in eadem carnium comestione teneri de
claratum est, ut P. I. cap. q. ,3 n. 3. diximus; inde
290쪽
inde per piscium in sensu exposito eomestionem ,
non secus ac non dispensatus, Carnes comedens
ieiunium frangeret; etsi caeteroquin ad alias ieiunii . conditiones servandas maneret obligatus . Quoad ciborum ergo delectum etiam per unicam vetiti cibi comestionem iejunium frangi tenendum est. Unde Martinus in suo manuali cap. 2I. n. I . dixi, inquit , vel cibis .entis , quia etiam tintea illorum tomestione frangitur jejunium feeundum omnes . Frangitur nempe iejunium per unicam vetitorum ciborum comestionem in quantum sit transgressio abstinentiae a cibis vetitis, quorum abstinentia mora leni jejunii essentiam complet. vide hic n. 13. &c. & an. 1 f. &ca XXVIII. Et quia non plures, sed una tantum Et II. eomestio in ieiunio permittitur, ut pari. I. cap. 4'. p V.
q. l. 3. n. 19. discussimus; inde pluries quam se Lis: IE
mel comedens , contra Ecclesiae mentem agens , mitarum
ieiunium frangeret. Neque in hoc austendi sunt, Rib0 V . qui ratione urbanitatis posis iterum comedere zm iri
confingunt. Licet enim urbanitas , quae charita. nium' tua tem , & virtuosam amicitiam foveat, ab Ecclesia g-x, non damnetur, illa tamen urbanitas, quae ad cha' se ita ritatem , & virtuosam amicitiam fovendam me- .dium non existit, probari ab Ecclesia non vide tur. Huiusmodi autem urbanitas, quae ad praeceptorum Ecclesiae transgressionem induceret; ad charitatem, ac virtuosam amicitiam fovendam medium non existeret. Hujusmodi ergo urbanitas ab Ecesesia probari non videtur, eum in huiusmodi urbanitate charitatis ratio quae exempti omnis radix est, non existat; ut in s. Spiridione extitisse pari. r. cap. 3. n. 23. diximus . Ex urbanitate ergo iterum comedens , ieiunium frange ret. Unde, licet ex urbanitate iterum comedens, parva utens quantitate, qua reiunii essentiam non destrueret, excusaretur a quanto cul'pri s