장음표시 사용
391쪽
Ieiunium non solvere, subiungit: Nisi forte ali. quis in fraudem electuaria in magna quantιtate assumat per modum cibi. Ex quibus apparet, eamdem rem in fraudem sumptam , culpam involvere , secus vero sine ieiunii fraude.
f. III. De Ieiunii solutione quoad potus mistos
o non missos . Mistorum. XIX. Mistorum potuum noΥine non illos , qui& non mi' ex olerum , herbarum , pomorum , uvarum, &--Vtio quorumlibet fructuum succis, vel arborum lacry- aperitur. mis , earum nempe humore , qui sponte fuit , earumve liquore, qui scilicet, secto cortice, emanat, nulla admissa aquae quantitate intelliogimus; hi enim per singulas secundum se considerati laeci species , nullum scilicet alterius speciei succum admisium habentes , simplices potus dicendi sunt potius; sed illos potus mi flos intelligimus , ac nominamus, qui ex praedictis succis, aqua immistis, vel per diversas illorum species compositis, sic & sic per hominis artem vi caloris,
aliove artificio digestis, potus naturam induentes, communi exillimatione potus eis ciuntur ac nominantur ; Cuiusmodi sunt ex vitreo , vel aeneo vase instillatae aquae, ex herbis, corticibus aliisque similibus, aqua immistis , vi caloris, a. liove artificio effusae; uti sunt aquae cynnamo. mi, aliarumque herbarum , sive fructuum, forum , vel arborum corticum , aut lignorum sue-ci, sive humores . aqua immisit, vi caloris expressi liquores effecti , qui potus dicuntur; ut herba the, casse, aliisque similibus confectae aquae; vel ex sectis fructibus humor decidens, aqua immissus, ac solutus, ut potus vulgo Lr-
392쪽
monea, aliique nullo adhibito calore , similis artificii potus; sive frigoris vi concretus liquor, qui in sensu exposito mistus, potus fit, ut sorbitiuncularum potus, nivis vi concretus, ejusque deficiente Virtute , facile solubilis'. XX. His positis, discutiendum hic est, an po- xus mi tus sive misti , cujusmodi sunt stillantes aquae eX id , 22'
herbis, corticibus , aliisque similibus chymica ar turale jeju- te effusae; uti sunt herbarum, fructuum, corti- uxum trancum , lignorumque succi, aquae immisti, Vi ca non fiariste loris expressi; ad quorum potuum species redu- re. ut tu-Cuntur aquae ex herbarum thε, casse &c. in Periori pa-
fusione confectae; vel ex sectis fructibus humor ζ Eduri'
decidens, aqua immistus, ac solutus, ut potus est. limonea dictus, aliique similes; vel vi frigoris concreti potus , ex aqua, & aromatibus, &c. cujus generis sorbitiunculae dici solent: sive non misti, seu simplices, cujusmodi sunt herbarum , pomo rum , vel fructuum succi, vel arborum lacrymae, aut liquor emanans , aqua non immistit discutiendum inquam , hic est, an hujusmodi potus naturale ieiunium solvant 8 Et sane si hujusmodi,
cujuscunque rationis sint, potus , sub ratione medicinae considerentur, jejunium , eX natura li jure procedens, non frangere eodem ac 3. I. n. a. probavimus, argumento confirmamus: Quod
si ad corporis, animaeve salutem hujusmodi potuum abstinentia a natura dictetur; & tunc per hujusmodi potuum contra naturae leges sumpti nem ieiunium ex naturali iure, ex naturali scilicet practicae rationis principio procedens, eX naturali divino praecepto frangi eodem modo te
nendum est, quo supra cap. I. n. a. discussimus. XXI. Jejunia autem ex divino jure, eX voto Qua ratio
scilicet, vel iuramento simplici vel solemni, sive ex religiosa professione , aut ex peculiari divi- hoz 'no praecepto procedentia, per hujusmodi potu- sumptio.
393쪽
nem, divi- um sumptionem , sive sub ratione medicinae con-t' iv siderentur, sive non , eodem modo frangi, vel frangentur, non frangi , dicenda sunt , ac supra n. . , s. &remulive D. nec non & cap. I. n. P. ad II. considera
declaratur, uimus , ac disc9ssimus An Eeelesi2 XXII. An vero Ecclesiae jejunia, quocunque jejunia per modo hujusmodi succi , seu potus intelligantur , simplisiura si e simplices, sive milii , sive etiam sub ratio lamplia ne meuicinae, frangant, discutiendum eii. Si e-nem fran- nim ue limplicinus potibus sermo sit, non aquagantur, di ' scilicet immistis, cujusmodi sunt herdarum, po' resolvitur ' morum , vel tructu iam lucci, vel arborum lacrymae, aut liquor emanans &c. Si hujusmodi, inquam , succi, seu lacrymae, vel liquores potus naturam induant, ut luccus, seu humor ex uva LXpreisus, quod vinum dicimus, & ad explendam sitim, ad purificandum sanguinem, ad digerendosci Oos ora inentur,jejunium non fran. gere ex superioribus num. I a. &c. patet: Quod Γ non ad sitim , sed ad timem explendam secundum suum principalem effectum , ac juXta communem exitii mationem ordinentur; & tunc per hujusmodi succorum seu potuum sumptionem contra, vel praeter Ecclesiae mentem agens, lethale , vel veniale peccatum inccurreret. Hinc saecula II. lariccorum usus, qui extra casum necessitatis, pomorum sive heroarum saccis in diebus quisura gesimae pro rc tectione ute Dantur, a Cardinali Humuerto, qui eodem saeculo floruit, in tuis graecis collation tuus reproba ur; quia . scilicet undecimo saeculo e X tra unanI come Ilionem refectio , seu collatiuncula ubique locorum , Ω Ω- dum invaluerat; idque etiam habetur in Biblioth. Patrum Tom. q. pari. a. pag. 247. licet,
inquit Hubertus , cuiquam apud nos sicut apud Sos pos unam ruentio rem quidquam stomorum , ωet verbarum diebus jejuniorum percipere. Unde
394쪽
qui vel herbarum succis per modum refectionis
utebantur, reprobabantur. Non absimiliter igitur; quia notiro hoc tempore praeter come Ilionem ac refectionem , apto tempore faciendas, aliae nutriti vae, quae scilicet potus naturam non trabeant, prohibentur potiones ; inde potiones, ad ciborum naturam accedentes, extra comestio
nem ac refectionem in die jeiunii prohibitae intelligi debent; quarum sumptionem, nullam, seu venialem, aut lethalem culpam involvere exsuccorum quantitate , & qualitate juxta superius dicta dignoscere quisque poterit. vide interim Cap. I. n. 2 q. & a . & 63. ac passim supra hic
XXIII. Huc etiam spectant uvarum, peponum, Idem coninc parum, cucumerum, aliorunique similium fru- tinuatur arctuum succi; quos certe omnes, si in sua co SA qnxuu mestibili materia sumantur, jejunium frangere omnino tenendum est , sicut de quibuslibet her.
his , fructibus &c. quod si in suis succis sub ratione potus sumpti, jejunii finem non deitrue.
rent, sed minuerent , praeter Ecςlesiae mentem sic sumens, ieiunium quidem non frangeret, Venialem xamen culpam incurreret; cuius culpae discretio ex iis patet, quae n. Io. ac deinceps supra discussimus, vide insuper cap. I. n. aq. &a . & εῖ. XXIV Quod si de potibus missis sermo pro-Quo sensu cedit; videtur dicendum, quod, si huiusmodi py
misti potus parum succi, aquae vero multum habeant ad milium, & potus naturam induant, Ptionem jejunium trangere non videntur, dummodo prae. βψοςsi ter succus , ex herbis , fructibus, pomis &c. aqua Eng vhi immillos, alia comestibilis materia non addatur, non frangi Vel si addatur, materiae parvitatem, quae culpam giςςn iv meXcludat , non excedat, & simul cum aqua , ae si 'Py -
succis illis, in sensu exposito simul mistis, mi
395쪽
sceatur, ac potus naturam induat. Unde, licet apud Thomam Hurta dum tract. Io. in appendicen. 37. doctor Ram ire 2 dixerit, aquas imi illatas, ex herbis, vel aliis rebus liquidis potabilibus je iunium trangere , siquis eas, in sanitate existens, biberet, etiamsi caeteroquin omnes naturalis potus utilitates habeat, quia, ut inquit idem Ra- mirea , sunt potus medicinales, O non ordinati primo ad Anem potus , sed ad sinem medicinae, subdit tamen Hurtadus ibidem cap. 3. n. F7Mibi non placet, quia bujusmodi aqua instillatae,
aqua .iva , aqua ardiente , σ alia , vere habent sinem poιus proximum, Mut o vinum: quare siquis eo Ane utatur, cum sit manifestus, ad extinguendam sitim , non franget jejunium , quamvis
communiter, quia non sunt iu tanta abundantia, illis non utamur . Non praetereundum autem censeo , praedictum Ra mirer, in praecitata sua opinio. ne Theologiae principia , communiter ad milla , atque ex Angelico num. T. ac saepius exposito, confirmata non sapere . Ex eo enim, quod praedicti potus medicinales ab ipso mei reputentur ac declarentur, quomodo per eorum sumptionem jejunium frangi absolute, & absque ulla discretione teneat, non intelligo. vide interim hujus capitis f. Iop 2gisti XXV. Aquas simi liter ex herbarum decoctione doctrina sumptas, ut casse , the , &c. vel etiam alias quo d P ' potiones , nullo adhibito calore , ad miliorum ulterius ex. Potuum genus pertinentes, ut aqua saccharoplieatur,& admista &c. seiunium non frangere tenendum vi- extenditur. detur. Unde etiam ipse Daniel Concina lib. 2- de Ecclesiae praeceptis dillari. a. cap. 8. 1ic habet: Colliges quoque non adversari integritati jejunii potionem aqua Iaccharo , cedro , bchamo , qtueFulgo limonata dicitur, condita ad selim extingssendam sumptam, dummodo, parum horum cou-
396쪽
dimentorum aqua immisceatur, ut stillaei ab illa
eruditas auferatur , ch stomacho aptetur: quamquam postea medicina sit, qua gustui etiam aptao congrua est. Idem videtur dicendum de ii quoribus, ex cymini, cynnamomi, aliorum florum , seu seminum, vel corticum succis, aquae mittis ; hos enim jejunium non frangere videtur omnino certum . Quod si per comestibilis materiae additionem potus ille, seu liquor a potus ' natura deficiat, & rei comellibilis naturam induere incipiat; tunc, quicunque sit hujusmodi prutus, pensata quantitate, & qualitate, illum sumens contra , vel praeter Ecclesiae mentem ageret,& consequenter venialem, vel lethalem culpam incurreret. Cuius culpae discretio supra n. IO. ac deinceps , & cap. I. n. 2q. 23. & ηῖ. observari poterit. XXVI. Quoad illas vero sorbitiunculas , quae An per seris ex iisdem herbarum , corticum , fructuum , po- bitiunculas, morum &c. succis, aquae immittis, & vi frigoris. J VJ concretis , consurgunt, an Ieiunium frangant, EMesiae lea ambigitur. Caeterum si huiusmodi potuum com- junium positio talis sit, ut, ea seruata, revera potus in x xv x
naturam induat, eodem modo, ac nuper diximus, ae resolvi- videtur respondendum . Per hoc enim , quod tu.r.
nivis virtute humor ille concrescat, non proinde eomestibilis efficitur, nisi tantum in ore, cum 'in stomachum sicut potus deglutiatur ; non secus ac aqua vi frigoris concreta, ut in stomachum traiiciatur , oportet in ore conteri , nec proinde tamen comestibilis efficitur. Eo quod igitur du rities illa, vi frigoris acquisita, quiddam substantiae extrinsecum sit, dc omnino accidentale; inde utrum hujusmodi sorbitiunculae jejunium frangant , non ex earum duritie, sed ex compositione , attendi debet. Si igiIur liquores illi, antequam concrescant in sua natura spectati, non ad famem
397쪽
37 extinguendam, sed ad sitim levandam, ad pu
rificandum sanguinem , ad digerendos cibos o di nentur, ac proinde potuum naturam per homminis artificium induant, dummodo hujusmodi compositio ex prohibitis in die jejunii liquoribus non constet,iuxta praejacta a nobis de artifiei alibus potibus principia, hic θ. a. n. Io. & deinceps exposita , in die ieiunii sumi possunt . Tti,' XXVII. Quocunque autem casu huiusmodi prosequitur sorbitiunculae poenam iub vi coactiva ab Eeelesia
expositio. intentam , minuerent, vel omnino impedirent, vel tollerent, sive ex earum compositione, aut
quantitate , & multo magis si ex vetitis succis, seu liquoribus constarent, vel, etsi ex esurialibus tantum cibis compositio efficeretur , non tamen potus, sed cibi naturam haberent; & tune huiusmodi sorbitiunculas sumentem , ieiunium frangere tenendum est; cujus culpae discretio ex praedictis q. a. & cap. I. u. IO. D. 26. 2I. δέ passim innotescit . Quicunque XXVIII. In ieiunii autem fraudem sumptae γ i, des bitiuncul , ad impediendum nempe finem . seu sive misit, poenam, sub vi coactiva ab Ecclesia intentam, in fraudem semper peccatum involverent; unde ratione quanoeeeatlim tit/tios vel si item ex pravo affectu non sentiendi involvunt. poenam , ac detrimentum, ab Ecclesia praeceptum, peccaret sumens; cujus culpae discretio observari poterit supra n. 7. & I7. & passim in superio ribus, praesertim cap. I. n. 16. 23. 63. &c.
l. IV, De jejunii solutione quoad potus vinorum .
Quo sensu XXIX. Etsi vinorum potus ad potus simpli-Pe m - ces, vel mi uos praecedenti M. expositos, spectent, ut uiuae '' p,pter specialcm tamen mistionem, quae in di
398쪽
versis vinorum speei Qua eontingere solet. spe- jejunium cialem panagrapbum instruere plaeuit; ac iuxta i Πg , 'stiservat ae mei bodum , primo relate ad ieiunia tu, b iiris naturae, ac divini, deinde paulo fusius relate plicatui. ad jeiunia iuris humani, an lailicet per eorum sumptionem jejuoia solvantur, agere instituhmus. Enim vero vinorum potum, sub ratione medicinae sumptum , ieiunium ex naturali Hre pro cedens, non frangere, itinae ac supra u. L. Ici.& ao. discinimus, innotescit argumentis. Quod si ad corporia, anima ve bonum prosequendum vel malum austrendum, sive impediendum, ubnorum abstinentia a naturali jure La naturali stilicet practicae rationis principio dictaretur; &tunc, vinorum non servata abstinentiae, jejuni m , ex naturali practica rationis principio procedens frangi; ac pro damni sive illati, si
ve orituri qualitate venialiter, vel lethaliter me cari ex iis, quae cap. I. n. a. ad 7. discussa fune, eerti silmum reputamus. Quatenus autem n turae jejunium, secundum se eonsideratum , cuius, eunque sive cibi sive potus omnimodam exigitabitinentiam; inde per quantulamcunque etiam vinorum potionem Dasgi , non secus ac superio- ri eap. n. 8. diximus, confirmamus. XXX. Jejunium autem sub quacunque ratione subqηa ra- ea divino jure procedat, per vinorum potus stan. jςjμ gi, vel non frangi eodem modo, ridemque a divino juregumentis, ac supra n. 22. dc λI. discussimus , procedens. tenendum est. Si enim ad vinorum abstinentiam per Votum, vel juramentum eum deo obligati hem ungi contracta non sit; neque sub alia natione 2 dea:pradi vel noncipiatur; cum tunc huiusmodi jejunium , vino rum abstinentiam exigeas , non . extitit, per vi deelatatur norum sumptionem frangi non poterit; Contraivero si ad vinorum abstinentiam per vatum , vel juramentum cum . deo obligatioe contracta sit, Α a a vel
399쪽
vel vinorum abstinentia a deo praeeipiatur; &tunc jejunium, sub quacunque iuris divini ratione, sive scilicet ex voto, vel juramento simpliei, vel solemni, sive ex religiosa prosessione, sive ex divina lege, vel peculiari praecepto
procedens , vinorum ab itinentiam exigens, pervinorum potum frangi, eorumque ab liinentiam non servando peccari tenendum eii - uale autemper vinorum potum in casu posito, vel in fraudem agens, peccatum incurreret, tale ieiunium non servans . ex iis, quae cap. I. n. s. ad Misac. n. IΟ3. relate ad fraudem , in Ecclesiae ieiuniis adhibitam, diximus, facili negotio dignosci poterit . λδ .eele. XXXl. Ad discutiendum autem , utrum persi mi jeju- vinorum sumptionem Ecclesiae ieiunium franga-hEri ta' tur, plura examinanda sunt, ut nolira deinde vinorum conclusio clarius innotescat. Et sane apud Emum potu pro- Franci lcum Mariam Brancatium Portu ensem Epi-
dam. eorum de potu chocolatis plura vinorum genera ena natura , ac rantur; de cho colatico enim potu loquens quoad multiplici' vinorum genera ad secundum haec verba subjun.
proponitur. git; Nud Aristotelem , O Muod inum habetur, ita crassiora arcadiea .ina reddi, quod comedi posse videri Uirment, nisi aqua diluantur. Et
subditi docet Galenus vinum nutrire, concoquere, roborare, est inter ea numerari, qua nostrum corpus alunt ἔ adeo ut pergamenum aque ac sui iam carnem, qua thletae, O Palestrιta vescuntur, nutrire Uirme . Et Petrus de Apono antiquus Aristotelis commentator, notandum in fert apud eumdem Braneatium, quod per potum
intelligatur ille, qui est cibus, O potus simul,
ut vinum et nutrit enim , refrigerat, oe humectat. Quin uiamo & per vini sumptionem famem se. dari apud eumdem Brancatium ex Hippocrate
400쪽
inserunt, ac sustinent Athenaeus . Cardanus . Matthiolus, Grossus, & Bacchis, O boe, pergie Brancatius ibidem , non tantum de antiquis, vinis, de quibus supra nempe Chiis, Cotis, Thasiis, cretis, in aliis, sed de nostris hodiernis intelligit, vide licet de Matiaverris, LacbImis , Vernaciis , Osimilibus; quidquid dicat doctor Mercurialis , vitcaeteroquin reconditae eruditionis , vinum non nutrire contendens. Et apud eumdem Emum iadeeursu dissertat. de potu chodolatis habetur , quod in Hispaniis , Galliis, atque utraque Germania usus est vini , quod cervisia dicitur , culus compositio ab eodem sic exponitur r Ηa c te vi Iam , ex tritico tentinnatam , alii bibunt, ut observant Baccius, 2 connius , O noster Calde cumulate, in apud eum Manardus nuper idem Plempius valde erudite; & immediate de eadem cervisia subditi Alii ex Baeti narratione eoma
ponunt ex hordeo; alii frugibus, herbinae parant; Unde Tacitus de Germanorum moribus loquendo de hac cervisia sic habet: Potus humor ex bo deo, aut frumento in quamdam similitudinem vini eorruptus; Et non pauca videri possunt vinorum genera apud Plinium , prasertim lib. I A. in edit. Dancolartensi i 38 a. de natura vini; de vinis generosis; vinis trasmarinis, e c. Ca. pitibus s. s. 7. &c. & concludit Bean catius tra Hebraicis etiam libris colligitur apud Buxtor-fium , eemisiam , hordeaceis aquis eonfectam , a Medis pro potu adhiberi i Et Grattarola lib. de vini natura cap. a . addit. Nutriunt omnes Zroba ta cervisiae , O sunt boκi succi, vitres , roburaueeorporibus addunt, quemadmodum in partious
septentrioaalibus; ubi tantum eiusmodi pota incola fruuntur, hominesque fortissimi pariter, ac robu'Rissimi inoeniuntur. Idem videtur dicendum de Pol dira ex incorrupta fruge composita s di de