장음표시 사용
441쪽
eatas , θ' eontrita olera, betarumque suteum non calice sorbere, sed concha ὸ Et pergit ibidem r&uis eum crimine absolvat, qui sapius, cum j junium agitur, eamdem potationem repetat λ Etenim gravismi auctores, qui diebus jejunii thoincolati locum esse tradiderunt, ejusdem potationes iterari nullo modo posse fatentur uti ex Brancatio, o Coza. Nec refert, quod Frater Daniel
Concina contra chocolatis usum acerrime pugna verit, ut supra n. qa. & deinceps observavimus; post multas enim more suo rationum ambages lib. a. de Ecclesiae praeceptis differt. a. cap. II. n. 3. maxime haesitans, in assignanda sententia an, & quaenam , seu quanta chocolatis potio ieiunium frangat, tandem quam primo sentemtiam profert, eam deinde tacite, vel expresse retractare videtur, dicens: Repono ego opinionem , qua sustinet sumi posse unum Oactum ebo-
colatis, modo dιcto concreta ex aqua , approbare communem usum choeolatis etiam in diebus jejunii. Communiter enim non immiJcetur aqua nisi uncia ebocolatis, vel circiter pro singulis Oathis: nee solent sobrii homines plusquam semel in die ,
communiter chocolatem bibere, tum quod saluti, tum quod crumena inciaι. diuare asserere, quod licitum sit Iumere unciam vel unciam cum dimidia thoeolatis die jejunii, nihil aliud es, quam dicere usum communem potionis thocolatica licitum esse etiam jejuniorum tempore. Et quidem extra indigentiae necessitatem, quo sane sensu quaestio procedit, ut etiam ipsemet Daniel advertit , dicens et Eue omnia sie intelligas velim, ut indigentiam perJonalem excipias LXII. Quam sit autem inconstans, ac Versa' tilis noster Daniel, ex eo patet, quod, cum primo in impugnando chocolatis potu totus fue
rit , postea tamen sui probabiliorismi veluti obli-
442쪽
tus , huiusmodi potum iuxta eommuniorem Iwntentiam admittendum concludit: quami sit autem meticulosus auctor iste, ex eo innotescite postquam enim, ut nuper vidimus, mentem suam circa chocolatis potum cum aliis accommodave
rit , a quaestionis statu deflectens , quasi in eo sensu procedat, an chocolatis potus cum rationa
bili caussa ex naturae nempe indigentia in die ieiunii sumi possit, suam sententiam ferme corripiens , ne dicam, obliviscens, sic prosequitur n. q. Ex dictis duo colligenda subjicio tamquam certa ; primum es venialiter peccare eum, qxi , sublata rationabili caussa, vel in parva quant late cho colatem potat in die jejunii ; secundum est , dubium grave ut minus esse, num una unciathocolatis sit nec ne materia parva 8 Et quia, ut
ipse ait, cho colates aquae immissus, plus nu trit, quam nutriat solus thocolates , scilicet in mas--sa comesus, infert: quod licet unica pasta eboco latis uncia esset materia levis, mixtura tamen ex illa uncia , ex quatuor unciis aqua evadit materia gravis r Et subdit: Di ergo co cientia tua eo uias , abstine jejuniorum tempore ab H
modi potu ; & quod magis est, subdit immediate et Haec est nostra sententia et quam si amplexus fueris, tegem jejunii implebis i si secus , vel eam infringes, vel periculo eam infringendi te committes r quia dubium , seu periculum peccandi adversus legem
per contrariam probabilitatem non aufertur . Enim Sero nulla vere probabilis ratio adduci potest, qua ostendat mistum quinque unciarum esse materiam parvam : Et lo c. cit. de ieiunio cap. II.
n. S. Ad objectionem ex Pa squaligo propolitam: quid , si Octavam , vel sextam uncia partem cho colatis quis infunderet aqua , ut P qualigus aitZRespondet noster Concina et si quid pulvieris chocolatis aqua ita temperate aspergatur, ut aqua μ'
443쪽
potionem in sensu , a nobis adismisio , Ecclesiae men ii non adinversari demonstra
pida liciatur , utque eruditas ab ea auferatur , O stomacho attemperetur , alioquin aqua naturam aquae, in rationem veri polus retineat , ac reipsa ad extinguendam sitim adbibeatur; quemadmodum aqua, cui commiscetur quidquam succi expressi ex malo medico, o aliquid Iacchari, vulgo limonea, hoc modo jejunium non Irangitur. Et hic fortassis erit Indorum usus. Quam meticulosus, inquam, sit auctor iste in ferenda sententia ; quam inconstans, & versatilis, & quam facilis inmutanda sententia, quam primo probaverat , ut ad suum probabilioris mum , seu potius tutiorismum reueat, nemo ignorabit, qui ejus opera recte perpendens, lectitaverit: cujus equidem auctoritate pro tuendo licito chocolatis usu , in sensu nobis exposito, non indigemus; quin & ulterius nec impugnare iudicamus: lassiciat nobis nostram,
ac prudentiorum , communioremque , uno , vel altero excepto, sententiam , quoad chocolatis polum, eo quod supra n. 6 I. statuimus, modo,
sequi posse, ex intrinsecis probasse, ne dicam de monit passe; ut ferme in toto hoc paragrapho , per ea, quae dicta sunt, ac dicenda supersunt , dignosci poterit. LXIII. Quod ii aliquis ex ieiunii natura impugnare nos contendat, nihil essiciet: cum enim non de jejunio secundum se, ut supra n. 6 . observavimus , sed de iejunio, prout ab Ecclesia praecipitur, sermo procedat s nec de jejunio prout . Ecclesia vellet, licet sub vi coactiva non praecipiat , sed de jejunio , prout Ecclesia vult, ac sub vi coactiva praecipit, ut ex iis quae cap. I. n. a& passim ibidem, & in hoc cap. dicta , ac di cenda sunt, satis apparet; . inde sicut Ecclesia' veteris disciplinae rigorem per refectiunculae permissionem, magnorum piscium comestionem, vini epotationem, Ic. relaxavit . ut pari. I. cap. q. Ob
444쪽
servari poterit; ita & quoad ehoeolatis potum
in sensu a nobis exposito, & in superioribus sus.ficienter discusso, & comprobato, sciens, ac prohibere potens, & non prohibens, saltem per
tolerantiam relaxare potuit. Neque quod relaxaverit, rationes desunt, ad Ecclesiae iudicium pro nostra, communiorique sententia arguendum. Ex Angelico autem Iz. q. 97. art. 3. ad a. advenandam Ecclesiae mentem sic ratiocinari placet:
Quia enim leges humanae in aliquibus casibus deficiunt; ideo po ile est quandoque praeter legem agere, in casu scilicet, in quo deficit lex; O tamenatius non erit malus: O cum tales casus multiplicantur propter aliquam mutationem hominum, tunc manifestantur per conjuetadinem , quoa lex ulterius non est utilis; sicut etiam manifestaretur, si lex contraria verbo promulgaretur; ut in casu noltro contingiti per communem enim ex hominum placito, rationabili motivo innixo, circa ieiunii disciplina na, relaxationem voluntates ho minum mani se statae sunt, non quidem quasi secundum se ieiunii disciplinae rigorem inutilem
declarantes , sed quasi propriam infirmitatem confitentes, ad tacitum 1altem consensum praebendum legislatorem inclinarunt. Unde, etsi subjungat Angelicus loc. cit. Si autem adhue maneat ratio
eadem , propter quam prima lex utilis erat, non consuetudo legem, sed lex consuetudinem .incit δaddit tamen immediate et Vise forte propter boesolum inutilis lex .ideatur, quoniam non est possbi lis secundum consuetudinem patria, quae erat una de conditionibus legis. Dincile enim Gi consuetu. dinem multitudinis removere ; ut in nostro casu contingit. Universali igitur, quasi dicam, posita quoad praesens hominum infirmitate, Ecclesiasti eum jejunium relaxantium , ex Angeli ei do π trinis Ecclesiae iudicium quoad chocolatis potum
445쪽
in sensu supra exposito per taeitum eonsensum, ac tolerantiam licitum declarasse clarissime innotescit. Et quidem maximi faciendum est, quod idem S. doctor ibidem subiungit ad poliquam enim clixerat: Ad 3. dicendum, quod multitudo, in qua eo uetudo introducitur, duplicis conditionis
esse potdst; si enim sit libera multitudo, quae possis
Abi legem Iacere in democratico scilicet regi. mine in plus est consensus totius multitudinis ad aliquid observiandum, quod conju tudo manifestat, quam auctoritas Principis, qui non habet pote- flatem condendi legem, nisi is quantum gerit per1onam multitudinis i unde licet singula per1οnae non possint condere legem , tamen totus populus condere legem potest: Quo omisso, quod sub omni
ratione ad rem non facit; cum enim ieiunia instituendi potestas non in populo, ut pari. I. cap. 3. n. 3O. diximus , sed in Romano Pontifice Christi Vicario ubique terrarum,& in aliis Ecclesialtici regiminis Principibus relate ad suas respective
dioeceses resideat, locum habere non poterit;attendere oporti t ad verba, quae addit immediate Angelicus : Si vero multitudo non habeat liberam potestatem condendi sebi legem , vel legem a superiori potiuate positam removendι; tamen ina consuetudo, in tali multitudine praevalens, obtinet vim legis , in quantum per eos toleratur, ad quos pertinet multitudini legem imponere t ex hoc enim ino identur approbare , quod coquetudo inιroduxit. Ut in casu nostro procedit. Licet enim contra ius divinum non possit pra scribere consuetudo, & Pontificis ius in ferendis legibus , ad spirituale regimen ordinatis de jure divino sit, ac per hoc contra summi Pontificis ius serendi leges consuetudo non praescribat; quia tamen lex, a Pontificibus lata , etiam si ad spirituale regimen Or- uiuata , non divina secundum se est, sed humana ἔben ς
446쪽
bene potest consuetudo eontra latam a summis Pontificibus legem invalescere , ac praescribere. Aliud enim est dicere posse consuetudinem derogare potestatem ieiunia instituendi , eamque
Eeclesiastici regiminis principibus adimere; quod
asserere damna vile est ἔ aliud vero , & longe diversum est , dicere, Ecclesiastici regiminis Principum admissa potellate, eorum legem per con trarium hominum usum posse relaxari r ac de
facto in Sicilia etiam respectu illorum, qui bullam non accipiunt , potest quilibet in jejuniorum
diebus extra quadragesimasn nedum , lac, butyrum, O Ua, ac cAter lacticinia , verum & ex
immemorabili consuetudine saginaen vulgo struito 3 comedere. Et licet ad inducendam consuetudinem maior , ac sanior communitatis parS requiratur; si tamen sanior, etsi minor pars , sciente Principe, nec, cum possit, contradicende, vel puniente , tales agat actus , quales praeter,
vel contra suam legem dignoscat Princeps, illos non prohibens, videtur tunc consuetudinem illam
ne dum tolerare , verum & per tacitum consensum approbare ; quanto magis ergo ne dum tolerata,
verum & approbata dici debeat, cho colaticum potum in sensu , a nobis , & a sanioribus Theologis admisso , in die ieiunii sumendi consuetudo, cum , si non a maiori, a nobiliori tamen, ac
doctiori saltem parte, & quod magis est, ab ipsis retiam Legislatoribus sumatur,& in aliis toleraturὸ Cumque facile id prohibere, ves contravenientes ipunire possint, quid aliud est non prohibere , nec punire , immo & potius suo exemplo, penedicam, suadere, nisi illam tacite consuetudinem approbare Z Cum praesertim summorum Pontificum nullus adhuc s etsi forte cho colaticum potum licitum exprella non declaraverit) hane 'doctorum opinionem, communemque, ferme di-D d a cam
447쪽
mi ha ius. qaocam, praxim , eum potuerit . eohibnerit. Nee obstat laudabile & admiratione dignum Summi Pontificis Clementis Xl. exemplum, qui in diebus ieiuniorum nec ipse sumebat, nec in suo
pro caelone sumi ab aliis cho colaticum potum permittebat; suo enim exemplo admirandum sane se praebuit, non proinde tamen chocolatis usum , in sensu a nobis admisso damnandum declaravit et immo ex hoc ipso, quod in diebus iejuniorum ipse non sumeret, nec sumere suis familiaribus permittebat , caeteris autem sumere eum potuerit, nec per legem prohibuerit; huiusmodi potum in diebus, jejunio addictis, per
tolerantiam , tacitumque consensum non repro
bandum potius intellexisse, suo autem exemplo quod eligibilius, ac perfectius esset, declarasse
LXIV. Id unum videtur advertendum, quod modi potus ubi huiusmodi potum sumendi consuetudo non consuexudo sit.illa sola naateriae parvitas licita reputari pote
sensu expo- rit 3 s ut cap. I. D. 37. ae deinceps discutium stolicitus est , nec jejunium frangat. , nec veni 3lem cul-
non intesti- pam involvat. Unde Fr. Milante in e XPOS. pro p. 8 R a . Alex. Vii. Exercit. 23. quoad praesens sub jungit: Eamdem potionem, cho colati3, nondum Queo uetam, absolute, uti licitam suadere, non audeo ex opposito momento, ex defectu scilicet tolerantiae seu taciti consensus Les gilatoris, qui detrimentum ac poenam sub vi coactiva intentam , ex ieiunio provenientem per huiusmodi potum nondum con tuetudine inductum, contra jejunii legem relaxare non intelligitur . LXV. Quandocunque autem sive vigente, sive
non vigente consuetudine, chocolatis potus,
etiam in sensu a nobis admisso, in ieiunii fraudem sumatur, ieiunium. laedere, cum praeter Ecclesiae illud isti*in mentem sic sumatur , certum reputari debet.. Unde In Ierunti
448쪽
ssa IUnde sic sumens, pensata huiusmodi potus quantitate , & qualitate, nec non & prava in jejunii
fraudem agen I intentione, Omnino venialem, vel lethalem culpam incurret, ut cap. I. n. I 3.& in hoc cap. n. 7. 8. Iq. 17. Id. 28. & 37. declaravimus. Et licet Angelicus in A. dist. II. quaeli. 3. arta 6. q. 3. 3. dicat: statutum po- legis non attendit intentionem observantis, sed ipsum actum, eo quod modus virtutis non
eadat in praecepto, sed est finis praecepti; sed ea
intentione potest aliquis mereri, aut demereri ἔ
Vide supra n. 7. in id tamen de legibus illis
intelligitur, quarum finis ipsarum legum actibus extrinsecus est, secus vero de illarum legum actibus, quarum finis ipsis actibus sit intrinsecus. Finis autem ieiunii ipsi intrinsecus carnis maceratio est, corporisque detrimentum, & ab Ecclesia non praecise intentum, verum & sub vi coacti vasciis licet quoad executionem praeceptum. vide cap. I. n. 2q. γ . & passim. Unde siquis hoe fine
sumeret, ut ieiunii detrimentum non sentiret, Ecclesiae obedire renuens; vel ex eo peccaret,
ac ieiunium laederet per qualitatis, vel quantitatis
excelsum, nec lege, nec consuetudine permissum; vel saltem ex prava intentione excludendi corporis detrimentum , ab Ecclesia sub vi coactiva intentum; ut saepe in superioribus *. q. dictum est. Neque per hoc vel implicantia loquimur,
vel noli ra- retractamus conclusionem . , Aliud enim est chocolatis potum in sensu nostrae conclusionis sumere , etsi ad stomachi , & corporis levamen sumatur; aliud vero , ac Ionge diversum est, illum sumere, ne eorporis detrimentum, ab Ecclesia praeceptum , sentiatur; secundum namque tacitum finis legis contemptum , sub vico activa praecepti, induit, nee Ecclesiasticae pintestatis tolerantiam supponiticontra vero: primum& ta-
449쪽
Ara& tacitum quemdam Ecclesiasticae potestatis consensum supponit, & conluetudinem includit. Nec valet obiicere quasi idem aici posset de simplici aquae potu . A qua enim cum ex sui natura sit potus, nullo modo ab Ecclesialtica potelia te intelligitur sub vi coactiva prohibitus r unde etsi in ieiunii fraudem, vel ob pravam quamcunque intentionem quis simplicem aquam bibens , peccaret ; secus vero contra jejunii rationem , ab Ecclesia sub vi coactiva intentam ; Quia vero,
chocolatis potus , etsi sub ratione potus consideratus, stomachum tamen reficit, & instaurat,& aliquo modo jejunii detrimentum , ab Ecclesia sub vi coactiva intentum, minuit; inde ideo licitus dici poteli, non quidem omnino sub ra-.tione parvitatis materiae immistae, & quatenus potus eli, sed & maxime ex Ecclesiae in sensu exposito tolerantia; quae tamen nullo modo intelligitur erga eum , qui in jejunii fraudem contra finem , sub vi coactiva ab Ecclesia intentum ,
agere intelligeret. Unde licet uterque , eumdem effectum consecuturus sumeret; quia tamen cho- colatis potum in fraudem sumens, sine tolerantia, ac tacito Ecclesiae consensu sumeret, sub ea ratione peccaret, sub qua potus quantitas, & quali-litas sub vi coactiva prohibita intelligitur ; contra
vero chocolatis potum sumens eo modo, quo passim , ac praesertim n. 6u diximus, non in fraudem, sed ex Ecclesiae tolerantia , ac tacito legislatoris consensu , & consuetudine motus ,
sub qua ratione sub vi coactiva ad huiusmodipi tus abstinentiam non conlirigitur, nullo modo peccaret. Cujus argumenti vis non ab omnibus
intelligitur, ni ir a finis Theolog 4, & a legis peritis , recte intelligentibus, fraudem, ac dolum nemini patrocinari polle .
450쪽
LXVI. Tandem, quia ex nimis iustis non de- Non quemae sunt, qui per ieiunii relaxationem , laudabiliter si g. ab Ecclesia permissam , vide n. 67. & ad fectu ni vir. mirabili prudentia toleratam, ipsius jejunii spi-tuosum aritum ab Eeclesia defecisse asserere non verenturῆα: b. idcirco, antequam susceptam hanc provinci m banduma,
concludamus, hunc errorem, temere assuma sumimus.
ptum, auctoritatibus, validisque rationibus con Iutare arbitrati sumus ἔ probare assumentes, non omnem defectum, virtutis rationem tollere, sed illum, qui eiusdem virtutis rationem destruit; Unde ex Angelico a z. q. 33. art. a. c. sic ra tiocinari placet: Actus virtutum non quolibeι
modo fieri debet, sed observatis debitis eircumstantiis , qua requiruntur ad hoc , quod sit actus virtuosus; uι Icilicet fiat, ubi debet, O quando debet, o secundum quod debet. Et quia dilpositio eorum , quae sunt ad finem , attenditur secundum νationem Ilais, in istis circumstantiit virtuosi actus praecipue attendenda est ratio finis; quae est bonum lirtutis. Ex quibus idem Angelicus sic inferte Si ergo sit aliqua talis omisso alicuius circumstantia
circa .irtuosum actum, qua totaliter tollat bonum virtutis, hie actus contrariatur praecepto; si autem sit defectus circumstantia , qua non totalιter tollat .irtutem, licet non perfecte attingat ad bonum virautis, non est contra praeceptum . unde e Philosophus lib. a. Eth. cap. a. ubi de actionibus, per quas virtutes generantur, loquens sic habeti
Res huiuscemodi O a defectu , oe ab excessu eori
rumpi solere; & verum reputatur, quod , si parum discedatur a medio , non eli contra virtutem, secus vero si mul tum discedatur . LXVII. In praesentiarum autem defectus viris eualis viris
tutis quinque modis contingere potest; Et prim Q π
quidem per comellionis anticipationem , u' de tione in Eccle. Io. v. 16. dicitur: ra tibi terra , cujus nil possc