장음표시 사용
501쪽
uetessariam ad vitam spiritualem, eum quibus laboribus non potest te una re , non obligatur talis adjejunium . Non enim bonum, ad spiritualem vitam necessarium, cum praedicto ieiunio serva tu i m.
possibile , relinqui, sed potius ieiunii omi 1so eligi debet; & rationem assignans , sic pergit: stria non videtur fuisse intentio Ecclesia statuentis jejunia , per hoc impedire alias magis pias , O neo
cessarias causas. Idemque sentiens Angelicus ,-22. q. I 67. art- q. ad 3. sic procedit: Si peregrinatio , ct operis labor commode diserri possit, aut diminui absque detrimento corporalis salutis, O exterioris status, qui requiritur ad co emationem corporalis, vel spiritualis vita, non sunt propter hoc Ecclesiae jejunia praetermittenda ; si aurem immineat nec stas statim peregrinandi, O
magnas diatas faciendi, vel etiam multum laborandi , vel propter conservationem vita corporalis,
vel propter aliquid necessarium ad vitam spiritualem, ct simul cum hoc non possunt jejunia Ecclesia observari, non obligatur homo ad jejunandum equia non videtur fuisse intentio Ecclesiae , flatu entis jejunia , ut per hoc impediret alias pias, O
magis necessarias causas. Cujus rei intrinsecam assignans rationem , loc. cit. ad I. sic procedit.
Praecepta dei funt prαcepta juris naturalis, qua
secundum se sunt de nec est at e salutis, sed statuta Eccl siae sunt de his, quae non per Ie Iunt de ne-eessitate salutis, sed solum ex institutione Ecclesia. Et ideo possunt esse aliqxa impedimenta, propter qua aliqui ad observanda jejunia huju1modi non
tenentur. Unde si supernaturale bonum ad spiritualem salutem necessarium iudicetur, cum jejunio , aliove opere , ex humano iure procedente servatu impossibile, non ab hoc supernaturali bono conservando, vel acquirendo, sed potius ab
hujusmodi ieiunio, aliove opere, ex humano licet
502쪽
lum . in seipso impediendum an ductante jejunium humano j. Te . ab huiusmodi je-
a jejunio, aliove humani juris
opere eon. siugat exemptio discutitur, ac resolvitur.
iure procedente, oriretur exemptio. Duoad te. junium autem , aliudve opus, a confessario impositum etiam iuxta hypothesim non assoluta exemptio, sed commutationiS onuS e X urgeret. XLVI. Positio III. dictante univertat s Ecclesiae lege, vel Pontificis praecepto, vel particularis dioecesis lege , vel probata consuetudine , sive Episcopi, auc confessarii praecepto jejunium , aliudve opus; & ieiunans, aliudve opus servans, non posset, posset autem non jeiunans. aliudve opus non servanS, naturale animae, corporisve malum in se impedire, vel repellere; tunc ad naturale animae , corporisve malum in se impediendum , vel repellendam, ad hujuimodi jejunio, aliove opere, ab humano iure, sub quacunque ratione procedente, consurgeret exemptio . Et quia ex jejunio, aliove opere notabile incommodum , quantum ad naturale animae corporisve malum ad quinque capita reducitur, quae sunt infirmitas; aetas; labor; paupertas; vel ciuorum defectus; idcirco has quinque causas exagitare, plurimitque doctrinis confirmare, ac de monitrare placet. Cuius exemptionis Ordinem iuxta ea , quae cap. 3.
diximus , intelligi oportet. XLVII. Prima igitur exemptionis ratio, ad hanc tertiam potitionem pertinens, infirmitas eii, quae si talis sit, ut servatis Ecclesiae jejuriis,
aliisve ex humano iure procedentibus operi ou S, impediri, vel auterri non pollat, ad cam lmpediendam , vel auferendam, a jejuniis , ali is veoperibus, ex humano iure procedentibus, consurgeret exemptio . Unde Navarrus in suo manuali cap. 2I. n. I 6. inter alios , illos excusat, qui unica come illo ne non possunt tantum comedere, quantum naturae sussceret, dicens: Ea - .dem , cauta , excusat infirmos , non valentes, Vel non debentes simul tantum comedere, quantum
503쪽
eorum saluta satisfaciat. Et S. Vincentius Ferreis
rius in edit. Augustae Vindelic. an. IT 29. serm. I. feriae IV. Cinerum de poenit. sic habet. Tertio infirmi excusantur non tamen ae omni infirmitate,
sed solum illius , qua aufert appetitum comedendi, nec possent Iemel recipere unam bonam refectis-nem ; nam podagra, vulnus, oe hujusmodi infirmitates , quae non perturbant appetitum , O de gutta,qua venit propter excessum cibi oe potus,cte: non excuIant hominem . Et ideo secundum Guillelmum in hoc standum est arbitrio boni viri .
Idem sentit d. Antoninus in summa pari. a. tit 6. cap. I 6. dicens et Sexto excusantur, etiam lior.
mi, debiles, Ied pro qua infirmitate, vel quanta debilιtate excusentur , arbitrio boni Ciri statar . Et A quidem fuerit manifesta cauis necessitatis, vel evidens quaevis infirmitas, non es necessarium pet re dive ationem Iecundum Guillelmum, praejertim couguetudine sic se habente secundum Thomam . XLVIII.Ad infirmitatem revocat Navarrus co m. idem prosemplexionem illam, quae ad impediendam vertigi νζαum. nem, vel capitis dolorem, passim , & modica indiget eomestione. Unde in suo manuali cap.
a I. n. 16. sic habet: Eos item, qui tam infirma sunt complexione ut vacuo , stomacho , capitis do. lorem, vel vertiginem patiantur, aut tota nocte calere, .el dormire, nequeant, ab unica scilicet comestione multos excusat, ac prout eorum ue. cessitas exegerit, plures permittit refectiones.
XLIX. Quoad praegnantes autem , & lactartes , divus Antoninus loc. cit. sic habet: Quinta sinantes. de praegnantes, O lactantes , si debilitas impedit eat. lactantes
viri se ex hoc timetur de periculo earum , aut abo'-tus, vel defectus alιmentι puerι , excusantur a tum . jejunio , immo deberent dimittere jejunium . hi Nauarrus in suo manuali cap. a I. n. I 6. sic li Dbet: Eadem etiam, causa, icilicet impotentia ,
504쪽
mulieres gramidas, O nutrices excusat; quippe quas non solum sibi, sed etiam aliis edere oportet , γ' ita una comestio eis non suscit. Et subjungit. Immo peccarent, nisi ita robustae Ulbent, ut una comestione sibi, o infantibus suscere possent. Et S. Vincentius Ferrerius serm. I. fer. q. can. de poenit. quaerens , quinam a ieiunio eximan tuo, Re1pondeo, inquit, quod multa persona ex , cusantur; quia nec deus, nec Iancta mater Ecelesia intendit aliquem obligare ad impossibile , vel periculum persona. Et protestatur , quod ex Τheologiae doctoribus epilogavit octo personarum con' ditiones . a ieiunio excipi, quas inter quoad prae sens sic habet: Et primo excipiuntur mulieres praegnantes , quia tales babent providere duabus Ier
sonis , sibi ipsis , O filio , vel filiae, quia , se je
junarent , creatura in utero existens , nimis posset debilitari, oe non diu vivere; ideo possunt coe nare sine peccato immediate tamen subdite Ied si mulier est oene complexionata O bene fortis, potest aliquando jejunare. Et pergit.: Secundo excusantur mutieres lactantes ex eadem ratione, qua supra . Idem docet Caetanus a a. q. IAT. ar. q. dicens : De praegnantibus, ac lactantibus dicitur, quod, nisi sint mulieres adeo robustae natura, ut mica comestione possint tantum alimenti sumere,
o digerere, quod sat sit pro se, fetu , seu
prole, non tenentur ad jejunium , immo peccarent jαunando propter nocumentum prolis, communiter artem mulieres non sunt tam robusta naturae :pro
per quod concludendum est, quod Iecundum legem, qta sit, ut in pluribus, appellatione potentium
jennare, non veniunt mulieres praegnantes, aut lactantes. Et sic sub lege illa: omnes potentes jejunare, jejunent oec. non comprehenduntur.
L. Quia enim ieiunii forma ab Ecclesia prinscribitur, quae sane cum notabili incommodo
505쪽
praecipere n0n solet, nec potest; inde , etiaῶ.si Eeclesiastici
ex ieiunio, aliove opere, ex humano iure pro P RcςPt in 'cedente , vitae periculum non immineret ; adhue ηῖ'R Rς tamen ex notabili incommodo ne reo ad illud te. neretur . Notabile autem incommodum contra naturale- divinum praeceptum esset, quo unicuique nedum vitam conservare, verum & ad eam conservandam, Media , eiusiacm conservationi necessaria , ad bibere praecipitur, naturae, vel salutis detrimentum , humani iuris opus implendo, experiri. Unde , etiamsi jejunium, aliudve opus ex humano jure procedens, implere, in his, illis ve personis mortem non induceret a sitamen vitae, vel salutis conservandae mediis opponeretur, in talibus ab hujusmodi ieiunio, alio-Ve Opere , ex humano iure procedente, oriretur exemptio : non quidem ab omni jejunii condi. tione , sed ab ea , illisve , vel etiam ab omnibus ieiunii. conditionibus, prout uniuscuiusque pensatis personarum incommodis, quin & modo ab una , modo ab alia, prout urgeret necessitas, exemptio consurgeret. Cujus rei discretionem advertens Zacchias , in suis quant. medico- legalibus lib. s. Tib. I. q. s. n. 8. sic habet. enim quivis morbus a quavit jejunii conditione excusare debet indisserenter; sed alter quidem ab eis
carnium, alter ab elu tantum ovorum, non carnium,
alter ab unitate eomestionis, alter ab hora refectionis,alter ab omnibus simul immunem reddere hominem potest. Unde e. g. dormire impotens sine pranulo , non proinde ab omni ieiunii conditione , quin etiam nec ab una comestione eximeretur; sed prius tentare deberet, an per ieiunii inversionem , in meridio scilicet sumens refectionem , ac sero comedens , suae indigentiae satisfaceret, vel alio modo se eximere, prout exem ptionis ordinem, cap. servandum, Proposuim uss
506쪽
sequitur araegumentum. Exer ii is ms ratio
. LI. Nee proinde audiendi sunt, qui dicerent,
tales, nedum in meridie juxta communem usum, verum & sero propter somni necessitatem pran. dere posse; quia, dicunt incauti homines, ius habent tales comedendi in meridie juxta communem usum, ab Ecclesia receptum , sero vero propter necessitatem : horum enim ratioci. natio non subsistit: Cum enim unusquisque adservandum jejunium , aliudve opus ab Ecclesia praescriptum, teneatur, debet, quantum poterit, suam voluntatem Ecclesiis praecepto subjicere. Non faceret autem, quas tum poterit, nec suam voluntatem Ecclesiae praecepto subjiceret, si in meridie refectionem sumens, ac sero comedens, suae indigentiae satisfaceret, ipse tamen in meridie, ac sero comedere voluerit. Inde in casu posito non ab unica comestione, sed ab ejus ordine servando exemptio consurgeret. vide cap. 3. LII. Exemptionis autem rationes introspiciens carcinalis Turrecremata , de conlecr. dist. S. can- mediocriter, ac disquirens , in quibus casibus non sit laudabile ieiunium, ex Angelico sic habet: Iejunare non est laudabile, maxime in tribus casibus. qui ta uuιur in littera praesentis capitis. Primum ess, quando per jejunium subtrahitur id, quod est necessarium natura; hoc enim non licet, sicut nec interimere se 1um. Secundum est, quando per jejunium subtrahitur id, quod est necessarium ad convaletudinem corporis servandam, habito respectu ad ea, qua incum bunt oscio ex societate eorum , quibus homo con vivit , necessario agenda , sicut cum quis tantum jejunat, ut lectioni psalmodiae, ae osciis communibus redditur impotens , sive ab aliis operibus impeditur, ad qua obligatur. Tertius casus est, cum tanta abstinentia objervatur in jejunio, ut
homo ab operibus utilioribus impediatur, quamvis
507쪽
ad ea ex necessitate non teneatur; indiscretum est enim tale jejunium, etsi non sit illicitum. Quorum omnium ratio est, quia jejunium qua tale nullo modo praecipi intelligitur, nisi sub ratione virtutis . Ubi ergo a virtutis ratione de .ficere invenitur sub ratione p cepti non intelligitur . Sicut igitur a ratione virtutis ieiunium deficeret, siquis plus comederet, quam natura exigeret, & Ecclesia permittit; ita a virtutis ratione deficeret, siquis minus comederet, quam pro sui sustentatione naturale jus reqtaireret. Nimia igitur abstinentia , natum nociva, ab Ecclesia non intenditur; immo, & reprobari intelligitur; praesertim si maiori bono praeferatur. Unde Hieronymus, relatus can. Non mediocriter de consecr. disi. F. sic habet: Non mediocriter errant, qui bono magno praeferunt mediocre bonum . Nonne rationabilis homo dignitatem
amittit qui vel jejunium charitati, aut vigilias praefert sensus integritati ut propter abstinentiam immoderatam , atque indiscretam psalmorum , .elossiciorum decantationem , aut amentiae , aut tri-βitia notum incurrat λ Et pergit: Audiant itaque qui ea , quae necessaria sunt, eorpori subtrahunt, illud, quod per prophetam, scilicet Isaiam cap. 6 I. v. 8. dominus loquitur: Ego dominus diligens judicium , in odio habens rapinam in holocausto: de rapina vero holocaustorum osseri, qui De eib rum nimia egestate, vel Iomni penuria corpus immoderate Qigit.
LIII. Quod more suo discutiens Angelicus in
sua 22. c. I I. art. I. c. sic ratiocinatur aeuia
donum ... hominis est secundum rationem esse ...ueo virtus humana est, qua inclinaι ad id, quod est secundum rationem: Manifeste autem , seu pintius , ut vetereS legunt, maxime autem , ad hoc inclinat temperantia: nam in ejus nomine imperis
Praedicta doctrina, ex Angelico
508쪽
tatur quadam moderatio, seu temperies, quam ratio facit. Et ad I. sic eloquitur: Quia nais tura inclinat ad id, quod est conveniens unisu que, ideo homo naturaliter appetu delectationemhbi convenientem . Et quia . . . homo, in quantum hujusmodi, es rationalis, consequem est, delectationes sint homini convenientes, qua sunι secundum rationem : ε' ab his non retrahure erantia, sed potius ab his, qua sunt contra
Idem prose. LIV. Propius autem ad rem nostram accedens,
Ah 'Eu42 3c temperantii regulam proponere volens, loe.., lais' cit. art. 6. c. procedit et Bonum virtutis mo. dum. ratis praecipue consistit in ordine rationis. Nam bonum hominis est secundum rationem esse . . . pracipuus autem ordo rationis consistit in hoe,
quod aliqua in finem ordinat; O in hoc ordine maxime conuit bonum rationis; nam bonum habet rationem finis ; φ1e sinis est regula eo.
rum, qua sunt ad finem. Omnia autem delectabilia, qua in usum hominis veniunt, ordinantur ad aliquam hujus vita necessitatem , sicut ad Anem . Et ideo temperantia accipit necessitatem hujus vita, sicut regulam delectabilium, quibus utitur, ut scilicet tantum eis utatur, quantum necessitas hujus vit4 requirit. Et quia, ut eodem arti
ad a. dicitur: necessitas humana vita potest aι- tendi dupliciteri uno modo secundum quod dici. sur necessarium illud, sine quo res nullo modo potes esse, sicut eibus est necessarius animali; alio modo secundum quod dicitur necessarium illud ,
sine quo res non potes conoenienter esse. Temperantia autem non solum attendit primam ne cessitatem, sed etiam fecundam; idcirco huius vi, tae necessitatem sub duplici ratione considerans,
509쪽
nullo modo utitur; hoc enim esset peceatam contra temperantiam. Euaedam vero sunt quae non Iunt his impedimeηta: his moderate utitur pro loco, O tempore, O congruentia eorum, quibus con. Qivit . LV: Ex quibus juxta ea . quae in eadem 22.
q. Issa. art. I. c. proponit, sic ex eodem ratio.
cinari videor: Siquis ergo in tantum delectatio: nem refugeret, quod praetermitteret ea, quae sunt necessaria ad congemationem naturae, peccaret, quasi ordini naturali repugnans; nec consequenter virtutem exerceret, quia hoc iuxta eumdem pertinet ad vitium insensibilitatis. Ex eodem autem Angelico advertendum est, quod ibidem dicit: Sciendum tamen, quod ab hujusmodi delectationibus, consequentibus hujusmodi ope rationes, quandoque laudabile, vel etiam neces .
farium est abstinere propter aliquem finem, sicut
propter sanitatem corporalem aliqui abstinent a quibusdam delectationibus ciborum, ρο tuum, O venereorum, sub ea etiam ratione , sub qua in coniugali statu tamquam licitae permittuntur, σetiam propter alicujus ossicii executionem, sicut athletas, O milites necesse est a multis delecta. iionibus abstinere, ut ossicium proprium exequo tur; Et similiter paenitentes ad recuperandam animae sanitatem , abstinentia delectabilium, quasi quadam diaeta utuntur; O homines volentes contemplarioni, rebus divinis vacare, oportet,cuod se magis a earnalibus desideriis abstrahant.
Nee aliquid pradictorum ad insensibilitatis Oitium
pertinet, quia sunt secundum rationem rectam. LVI. ideo autem ad supernaturale virtutis bonum , vel etiam ad honestum finem obtinendum , etiam naturae detrimentum sustinens, a virtutis ratione non deficerit, quia hoc ipsum naturae detri. mentum a recta ratione procederet; non quidem
Idem prolC-quitur , Meoncluditu t
510쪽
Procedentecori surgere possit ex emptio,dis
sub ratione detrimenti, sie enim repugnaret potiusquam congrueret, sed sub ratione medii ad utilem, vel necessarium . sive honestum finem con. sequendum . In servandis autem Ecclesiae ieiuniis , in quantum ab eadem praecipiuntur, secundum se virtutis ratio non daretur, si cum notabili naturae detrimento servarentur. In servandis igitur Ecclesiae jejuniis notabile detrimentum pati ex ejus mente non cogimur. Ab Ecclesiae igitur ieiuniis , non nisi cum notabili detrimento servandis, praeterquam quod ex naturali iure , ac temperantiae ratione , etiam ex ipsius Ecclesiae mente exemptio consurgeret. Placet hic divi Basilii monitum subjicere, qui ho m. I. de ieiunio illorum excusationes confutans, quibus jeiunare displicet, sic habet: causeris corporis insirmam valetudinem t ne dixeris, te jejunium ferre non posse. Neque enim mihi tuas excu1a-ιiones profers, sed . . . deo , quem nihil fugit. Age , dic misi, jejunare non potes, O potes expleri eduliis p potes conficere corpus escarum pondere p& subiungit: Infirmis non variam ciborum copiam, sed inediam, oe abstinentiam a medicis Iolere prae
scribi scio. Aut sit igitur, ut, cμm isa possis ,
illa te non posse causeris tLVll. Explicatis infirmitatis rationibus , quae
ad exemptionem ab Ecclesiae ieiuniis, aliisve operibus ab humano iure procedentibus, inducendam , , sufficere valeant, aliam , ad eamdem tertiam positionem , n. 66. positam , spectantem exemptionis rationem discutiendam , suscipimus, quae sub ratione senectutis, seu aetatis exagitari
solet. Ad quod intelligendum scire iuvat sex
hominis aetates , in prooemio sexti decretalium v. Perfectus lit. q. a Glossa propositas , quae sic habet: Prima enim aetas in homine est infantia, qua durat usque ad ML annum I ab initio nempe n