장음표시 사용
531쪽
te in exdositione propositIonnm 29. 3o 3 r. &sens prop 32. ab Alex. VII. damnatarum , exercit. 28. sic 'VIR y a ης
habet: Ossiciales ieitur, qui Dboriosa haeὸrebat Pi RN Opera , incompatibilia eum jejunio, funt fabri fer rarii, lignarii, fossores, murarii , agricola, seu
aratores , lapidieidae, ba ι, tile,r, onera laxantia humeros, gravantia corpus per diem podit.axtra, pistores , seu panifici, qui quotidie panem
ex munere conficiunt, molitores , at ηon ii, qui
dumtaxat molindino assistunt, JFd ii certe, quι molindino motum proprii corporis actu la- impetunt, De quι mulorum instar lapideam gyrant molem , fullones, tota die pannis, telis, Cestibusque lavandis operam navant, lana riti, id est, qui lanas lavaudo , tergendo , tiendo, curant, O idem dicas de coriariis, idem
agentibus circa pelles , curant; argentarii , O artifices, qui tamen malleo, lima, aliove instrumento laboriosum revera opus exerce ηι per diem, quo nomine pariter comprehenduntur ii .mnes, cujusvis generis metalla ver1ant, eontundunt, oe in opus redigunt, veredarii,
vulgo corrieri j remiges, O nauta, qui tota die nautica laboriosa spera praestant, 'purapbi non quidem ii, qui litteras ordinant. sed qui tomeular premunt, vulgo torcularii dicti; mercenarili, si nimirum, qui, ut merces suas etendant . iis onusti urbem circΗmeunt, gravi pondere pressi: idem dicas de ornantibus Templa, seu de iis, qui scalas transfer utei per Drum , per eas ascfndunt, descenduntque ussidue, unde nimium laxun. tur , eaterique id Lenη , qui laboriosa reviera opera exercent, absolute ab onere jejunii eximuntur. Semper autem id intelligendum est, si scilicet talis sit labor, talisque lab rantium natura, ut si ieiunarent . notabile detrimentum sentirent. Non absimiliter autem ac supra, etiamsi notam
532쪽
bile detrimentum ex iriunio oriretur, non statim ab omnibus ieiunii conditionibus, neque sin omnibus artificibus, & operariis ab eadem, sed ab ea solum jejunii conditione servanda unus quisque eorum excusari poterit, cujus exemptio ad peculiare uniuscuiusque proprium detrimen. tum impediendum, tanquam necessarium medium iudicabitur Et licet hujusmodi artifices ab unica comestione exculari ut plurimum soleant, tentare tamen debent ab iis ieiunii conditionibus, quae cum ieiunio minus pugnare videntur , prius exemptionem incipere ; quarum Ordinem, in exemptione servandum , cap. 3. Proposuimus,
ac discussimus, illucque lectorem quoad priesens
LXXVI. In idem recidit Navarrus in suo manuali de Ecclesiae praeceptis cap. 2I. n. 16. dicens tExc atur . . a jejunio faber ferrarius, carpentarius , agricola , O quilibet alius operarius ,
qui aliter quam assiduo suo labore, non potessse, aut suam familiam Iustentare , aut collocare suas Alias, aut studiis Aliorum necessaria suppe.
ditare, nec sibi, nee suis ad cultum decentem necessaria comparare. Et S. Vincentius Ferrerius serm. I. feriae q. Cin. de paenitentia sic habeti Sexto, excusantur , laborantes, ut fossores, fabri,
qui in toto, vel in parte non possent, O qui alias non possunt providere uxori neque filiis ς sutores autem , O sartores , notarii, σ similes , qui sedendo faciunt opera sua, non excusantur. Et S.
Antoninus in summa pari. a. Tit. 6. cap. a. q. s. sic habet: Tertio, excusantur, cursoreS ,
quorum usus necessarius est dominis, vel civitatibus, si non possunt eum jcjunio iter agere . . . . secus cum modicum vadunt, vel quiescunt, nisi indigerent ex l/bore praecedente , vel etiam in proximo debentes magnum iter facere, oportet, quod rem
533쪽
ficiuntur. Gusi. H seeundum Petrum de Palude νHeutur excusari non solum si sine tali Uicio non possunt vivere, quia tunc paupertas excusaret. seu etiamsi alι ter possent vivere, sed non aeque bene. Et subiungit liud est de illis. qui ad certum diem se locant. quia non debent se locare, nisi possint tune ieiunare, si habent alias , unde vivant; aliud est de alio, qui locat Ie ad totum annum , O ad totale Iervitium, qui si exe peret, quod nunquam diebus jejunii itineraret, non im
LXXVII. Utrum autem-in diebus, in quibus Utrum .. non laborant, a ieiunio excusari possint, i 1 ex 'ii' notabili detrimento laboris, elapso die suscepti, tiois artis vel morali certitudine notabilis detrimenti labore sequentis diei necessario suscipiendo , quod ty hv a qui
sibi obveniret , dijudicari debet. Quod si per Rianze2i
plures dies a labore celsarent, saltem a secunda mi possitit. quietis die ad ieiunium adstringuntur . si ex labore praeteriti diei nimis fatigati, in illo primo- ' quietis die ieiunare non possint, secus etiam a primo quietis die jejunare tenentur. Utrum autem ultima quietis die jejunare teneantur, ne scilicet ad la horem, die era Ilina ineundum, in epti, ac debiles inveniantur, ut plurimum te neri dicendi su 't. Cum enim die crastina , in qua laborabunt. a ieiunio excusentur, possunt, anteriori die servato ieiunio, die crallina summo mane se reficere; sicque saltem praeteriti diei jejunium servare. Caeterum , si talis sit eorum Consuetudo, pluries nempe in die comedendi , ut in naturam versa - sine gravi incommodo etiam in diebus, in quibus non laborant, semel
tantum comedere non permittat; tu ite a ieiunio astu ab unica comellione excusari possunt. Tenentur tamen saltem in diebus, in quibus non labora at, eo modo , quo possunt, ieiunio eos sor
534쪽
minus pugnare dignoscatur; comestionem scilicet invertendo, vel si eam multiplicare fas erit , vices minuant, quam toleant , iuxta ea , quae pari. I. cap. q. q. 3. & in hac parte cap. 3. exagitavimus , ac discussimus.
Artifieum LXXVIII. Quod autem aliqui adducunt Eu privilegium genti IV. vivae vocis oraculum circa annum I Oa Ez, 6 declarantis, quod artisices laboriosas artes exer- ponitur . centes, rustici, sive divites, sive pauperes non tenentur jejunare sub praecepto peccaιi mortalis
nas, ct alia bona opera facienda ; multum dubi-
. tatur, an hoc vivae Vocis oraculum verum sit.
Et S. Antoninus, qui eo tempore vivebat, nullam facit de hoc privilegio mentionem Memini acitem, nisi me fallat memoria, legisse in Agorio,. Sylvium asserere , se audivise a viris doctis, Eugenium IV. his artificibus concessise , seu potius declarasse opifices, qui laboriosas artes exercent , & agrorum cultores , sive divites sint, si isue pauperes, liberos esse a lege ieiunii. A Nais varro autem in suo manuali de praeceptis Eoclesiae cap. II. n. l6. absque dubitatione resertur, dicente : Onde sequitur illud Eugenii IV. non tam privilegium esse , quam juris communis declarationem , opifices scilicet, suas artes exercentes , auι colonos, colendis serendisque a ris, aut aliis
operam dantes , sive sent divites , hue pauperes , ad jejunia sub peccato mortali non teneri, O a consesburiis absolvi posse; consulendo illis, ut iaeleeinoonis, aliisque piis operibus occupentur . Et pergit idem Navarrus: quia nullus eorum , qui operi laborioso incumbunt, ut plurimum tam, dives est , qui suo labore ad aliquid ex praedictis yon indigeat. Et sane quia horum artificum divitiae suo labori innituntur, quo cessaute, ad
535쪽
egestatem pervenirent; inde si ex ossicio laboriosam artem exercent , tamquam medium ad necessariam , vel congruam sui , suorumque sustentationem , .non eii quare a laboriosa arte prohibeantur , seu potius per ieiunium impediantur; cum praesertim ex his artificibus divites dici soleant . qui suam familiam commodo sustentare valeant. Quia agitur licite suam artem exercent; inde absque ullo privilegio sequitur,' a ieiunio in sensu exposito eximi, si eorum laboriosum opus, cum jejunio servatu impossi
LXXIX. Quoad servitores autem d. Antoni. An famuli,nus in summa pari. a. Tit 6. cap. r. q. 6. sic seu s' i habete Secundo, excusantur a peccato Hervitorei in Id no bilium si ex eausa praeveniunt horam comedendi; Antonino zel etiam si praelibant modicum ante horam, vel PI PQ i x quasi propter continuationem temporis totum possit
LXXX. Quoad illos vero , qui non adeo labo QRQ d. ii
riosam artem eXercent, uti sunt. sutores, sar- :zitores, puctores, barbitonsores, sculptores , argen- adeo lab tarii, Pistores, molitores, furnarii, coqui, S 60ssem similes , nisi notabile incommodum ex sua arte jilhu ius patiantur, quod jeiunando impediri non possit, ac resolvi. secundum se ab Ecclesiae ieiuniis excusari non ux videntur. Et S. Vincentius Ferrerius serm. I. de ieiunio sutores , & sartores, notarioS , &similes , qui Ddendo faciant opera sua, a jejunio
non excusari asserit. Item Fr. Thomas Milante. egercit. 28. multos officiales ad jejunii lεgem adstrictos , declarat, dicens : Scriptores, seu notarii , pictores , nec non conficientes natuas ex luto, Sel cera. . . . flum nentes ex lana , hombice, vel . , -δlino , dummodo ιd agant, fuso pendente ex colo quod si Drant rotam, quia non levis intervenit labor , inter excusatos debem rece eri; ad jejunii.
536쪽
horum per urbem. . . raedarii. . . iter agentes
equo . lectica, carpento non autem pedes res, quando longum est iter , musici, cantores , Iam Gnatores , sartores , medici, cbirurgi, confessarii, lectores, seιι professores cujuscunque facultatis, in quibus mentis Opus potiti , quam corporis
labor requiritur, non exculantur.
Quo sensu LXXXI. Operarios igitur non secus ac supra νς xii λb n. proposuimus, illos tantum excusatus invii, diimi telligimus , quorum labor, ad vitae sultentatio
Pollini, ge- nem necessarius, cum ieiunio componi non posnς ii ' sit; alias enim ab Ecclesiae ieiuniis eximi non pos Ialui. se sentimus. Quod discutiens Angelicus, in φ diit. ι s. q. 3. art. a. q. q. ad 3. sic ratiocinatur ad 3. dicendum, quoa de operariis disinguendum Qidetur, quia, si jejunando, possunt competenιer .ictum pro perfona sua babere, O pro familia,euias cura eis incumbit, sive quia alιas vivites sunt, sive quia de eo, quod minori labore sit. qui simul secum jejunium compatiatur, lucrari suscientia posunt a jejunio non excusantur . Si autem alias nun possunt ιantum laborare, quod v ctum I scientem acq/irant, nisi jejunium stangendo , polluut Iecu dum dispensationem Iacerdo, tis Iut ιι junium Iolciere. ' laborare. Ex quo patet, quod intentio majoris lucri non necessarii eos a peccato non excujat, si jejunium frangant, nisi scilicet maius lucrum ad sui, suaeque familiae
sustentationem necelsarium iudicetur. Uem ab in- LXXXII. Quia igitur non ossicium, nee la-eriniecis bor secundum se, sed motivum , seu intrinse- humeri ca ratio eXemptionis occasio eli; inde licuti su- tu in . pra Π. 37. de senibus dictum eli, non ex aeta te secundum se exculari senes, sed si cxemptio nis motiva concurrant; ita & quoad praetens
nos, qui philosophicae, sive theologicia demonstra
537쪽
nrationi, quantum res patitur, Insistentes, M. hil asserere statuimus, nisi prius probatione dignum dignoverimus , nullo modo doctorum opi. nionibus assensum, vel dissensum praestare intendumus , nisi cum solidis principiis connectere, vel reeedere diiudicaverimus; id unum afferentes,
si cum necessario ossicio, aut opere exemptio. sis motiva concurrant, eo modo excusari, prout uniuscuiusque necessita. eXDoscerit; secus vero quatenus laboriosum opus Iecundum se conside. ratum, exercent. Non proinde tamen allatas
doctorum opiniones contemnimus; immo ad id, quod ut plurimum contingere solet, non nihil valere declaramus. Quia tamen ieiunii exemptio
non ex eo, quod ut plurimum, neque ex eo,
quod ut in pluribus, sed respectu uniuscujusque personae pensari debet; inde particulares personae
non ratione ossicii, sive cujuscunque actionis, aut operis, sed ex intrinseca motivi ratione,
si vere adsit, a jejunio eximi poterunt. Quinimmo adhuc ex intrinseco motivo consurgens
exemptio, non proinde ab omnibus ieiunii conditionibus, sed vel ab unica comestione, vel a ciborum delectu, vel ab hora tantum , vel per comestionis inversionem, aliove modo, in superio ribus exposito, prout ad tollendum, vel impediendum notabile detrimentum , exposcerit ratio, consurgere intelligitur. LXXXIII. Quarta autem exemptionis ratio, ad Et IV. eamdem tertiam positionem , n. 66, positam, spectans, paupertas est, quae si talis sit, ut suff--ν-
eientem sustentationem impediat, ab Ecclesiae per te ori. jejuniis talem exemptionem traheret, qualis ad N R sultentandam vitam necessaria iudicabitur. Un- uixere ν de S. Vincentius Ferrerius serm. I. feriae IV. sit exem- Cin. quarto loco excusat pauperes dicens a suar- Pxio , Pr
538쪽
bere fulscientem refectionem, ut illi , qui petunto latim , vel alii, quι non possunt habere, vel vix
eaules cum oleo. Si tales possent jejunare, magnum meratum haberent, alias non tenentur . Et suo dit zdivites autem, paupures. . nempe , qui copiosos habent comedena Os cibos, pι-sces, O aliqua alia , . tenentur jejunare . Idem sentit Martinus ab AZpilcueta in suo manuali cap. a I. n. I 6. dicensa Eisdem etiam causa, scilicet impotentia , pauperes, non valentes quar.
rere sibi cibum ad unicam comestionem susscientem, non tamen alι os . Palud. in A. dist. I . q. q. arti a. concl. 3. Idem quoque sentit divus An. toninus in summa pari. a. tit. 6. cap. a. j. 6. dicens: Pauperes, sta' mendicantes , qui non post sunt tantum habere ad unam rejectionem, quod
susciat eis , excusantur , secus se haberent ad fas scientiam, nisi ex praecedente inedia non possent serre jejunium. Et Angelicus 2 a. q. 167. art. q. ad 6. Pauperes, inquit, possu6t Iudicicnter habere quod eis susciat ad unam comessionem , non excusantur propter paupertatem a jejuniis Eeridia . Quoad alios vero pauperes sic pergit tA quibus tamen excWari videmur illi, qui stu- statim eleemosynas mendicant, qui non possunt simul habere , quod eis ad victum susciat. Idem que sentit in q. dl ii. 33. q. I. art. a. dicens t Ad secundum dicendum , quod piau pertas non semper excusat a jejunio, sed in illo ea-su , quando simul haberi non potest tanium hora comessionis, ad victum totius diei sus-riat, sicut frequenter egenis contingit, qui frustatim eleemosynas quarunt; vel etiam quando ex prae edenti inedia tantum debilitati sunt quod
539쪽
LXXXIV. Exseusari etiam videntur, si qui ex
vitae ratione suis cibis praeparandis vacare non solent, & in meridie comedentes, extra modum& quantitatem suae naturae necessariam, sibi non satisfacerent. Tunc enim, necessitatis ratione pensata, possent etiam vel altera vice comedere, vel etiam a ciborum delectu se eximere , si esuriales ciui praeparati non essent iuxta exemptionis ordinem cap. 3. discussum . Unde d Anto,ninus loc. supra citi quoad praeiens sic habet: Et videtur etiam posse comprehendi, sci licet inter excusatos pro illa tantum vice, illos qui non ba. bent eis straparantes necessaria jejunio, in ipsi huic non posaut vacare. Quod sane etiam ex Christi domini verbis polla confirmari videtur,
qui suos instruens, Luc. Io. v. 8. dixit manducate , quae apponuntur vobis. Quod certe nudum ex eo dictum videtur, eos scilicet iis ci. bis, etsi vilioribus, qui ipsis apponuntur, comtentos esse debere, quatenus, sicut non habentibus, & egenis comedere licet, quae sibi apponentur, ita & Apostolis comedere licuerit, quae sibi apponebantur, cum pauperes fuerint, neque saccum , neque peram habentes : verum &in alio sensu , qui non longe a vero diliare videtur, intelligi poterit; quatenus nempe ipsi, utiliorιbus vacantes operibus, praeparandis cibis non attenderent, liceret eis ad sustentandamnaturam, quae ab aliis praeparata apponerentur, manducare Et licet jejunii forma sit ab Eccles a praescripta, videtur Tamen, etiam jejunii tempore, posse hanc doctrinam illis applicari,qubus praeparandis cibis non vacantibus, quos ieiunio servando aptos prλparatos apponerent praeparantes, cibi non satisita cerent; idemque dicendum , si non cluriales cibos praeparatob, praeparantes apponerent λ dummodo ex utraque par-
non incumbunt. dis-eutitur, ac resolvit ris
540쪽
, te, manducantium scilicet, ae praeparantium re ligionis, & Ecclesiasticae pote itatis contemptuS, absit; omnisque fraus ac dolus , et mala inten tio ex parte manducantium desit. sub qu - LXXXV. ouoad coquos autem , aliam artemi ri possitim exercere non valentes, lub ratione necessariae aris coqui, pro-l is excusari pollunt iuxta S. Antoninum in sum- Ponitur , c ma loco cit. qui sic habet. Sui etiam praegη- τοις ix cibos dominorum ad faciendam credentium
quo e u etiam diceret potius liceret in praegusiare carnes, si tali die dominus licite comedat, Cel etiam , si surgit de me a , ut portet avxe nium alicui, vel etiam si serviunt, vel legunt in me a religιoforum cum licentia superioris Gublelmus . Generatim autem loquendo, talis ex emptio pauperibus licet , qualis pro naturae indigentia necessaria reputabitur , exemptionis ordine eo sensu semper intellecto, cap. 3. dis
Et V. LXXXVI. Quinta autem exemptionis ratio, diendayma ' eam dem tςrtiam positionem n. 46. positam Ia, ex ei- ipectans, ciborum defectus eli; quae licet cumborum de- quarta exemptionis ratione n. 83. huc usque discus, Eistitia' lδ, quoad solutionem convenire videatur, quoad qua ratione causum vera non nihil differre dignoscitur. Quar- consurgere ta enim exemptionis ratio, a paupertate oritur, Possit e - vel in sensu raroprio vel quoad effectum; atque proponitur ut plurimum ex defectu Pecuniae, 1eu medii discutitur, ad emendos cibos naturae sufficientes; isthaec au-stc resolai quinta exemptionis ratio non ex defectu
pecuniae seu medii ad emendos cibos, sed ex ipsorum mei ciborum penuria consurgit . Ciborum igitur penuriam considerantibus , pro ge re rati responsione videtur dicendum , quod illi per quos non fiat, ut ipsis esuriales cibi praeparentur, vel ut ipsis suffciens ciborum quantitas dis- . pO