장음표시 사용
61쪽
servantiam obligatio consuruit, conscientiam coa- stringere fatendum est. Unde regulam , vel abstinentiam , sive jejunii formam , aliumve virtutis actum coram ecclesiastica, ac legitima potestate per validum , ac solemne, vel publicum votum profitens , ad regulam , vel abstinentiam , sive jejunii formam , aliumve virtutis a mim e Xequendum divino, humanoque iure adstrictus existeret. XXIV. Et quia nedum per votum sive simplex, vel solemne, aut publicum, verum & per iura mentum, ex divino iure obligatio consurgit; inde explicata voti simplicis, ac solemnis, vel publici obligatione, iuramenti obligationem , quantum ad praesens sufficit, explicandam suscipimus Ju. ramentum autem divini testimonii invocatio dici
poterit. Unde Angelicus 2 a. q. 89. art. I. C. Iuramentum, inquit, ad confirmationem orcinaturis
Confirmatio autem in scibilibus per rationem fit: quia procedit ex aliqxibus naturaliter notis, qπα sunt infallibiliter vera . Quia autem particularia facta contingentia hominum non possunt per rationem necesseriam scilicet evidentem in se , vel praemissis ) confirmari .... ideo ea , quae de
de his c particu aribus factis in dieantur, Ioleraeonfirmari per :estes. Et quia homines vel ex malitia mendaces sunt, vel ex defectu cognitionis neque futura, neque occulta cordium, vel absentia cognoscere possunt; ideo necessarium fuit recurrere ad divini m testimonium:quia deus neque mentiri potest, neque etiam aliquid latet. Unde , ut ibidem immediate subiungitur Assumere aurom deum in testem dicitur jurare: quia quasi pro iure introductum est, ut quod sub invoeatione disini testimonii dicisur, pro vero habeatur . Et quia aliquis, deum in testem assumens, nedum praesentia, aut praeterita, verum & futura confirmare potest; ex cognitionis autem futurorum defectu asser ere
62쪽
risa' potest, sed promittere, contra ac quoad praesentia , 3ut praeterita intervenit; idcirco, si prassentia, vel praeterita respicit iuramentum, assertorium dicitur; si autem futura, promissorium appellatur. Quod distutiens Angelicus 12.9. 8s. art. 7. c. sic ratiocinatur: Iuramento, quod est
de praeterito, vel praesenti, obligatio est non respectu rei, qua jam Juit, vel es , sed respectu ipsius actus jurandi; ut scilicet juret id, quod, jam
verum est , vel fuit. Quoad futura autem sic prosequitur et Sed in juramento , quod praestatur de his, quae sunt sienda a nobis, obligatio cadit e contra, scilicet, super rem, quam aliquis juramento fr- mavit et tenetur enim aliquis , ut faciat verum esse id, quod jηravit; alio quia deest veritas juramento. Non videtur autem praetereundum , quod absolute, & absque ulla dilcretione ab Angelico asseratur, quod scilicet iuramentum de praesenti non obliget,cum revera possibilo sit verum facere quod
XXV. Et quia obligatio non nisi ex valido iura, Conditio-mento consurgit; validum auit in non erit 1 nisi ζ hu rio eum veritate , & iudicio, & justitia conjunctum, rem desi iuxta illud Jerem. 4. v. a. Et jurabis: Vivit domi- gnantur. nus in veritate, O iu judicio , oe injustitia ; inde omisso assertorio juramento , quod ad praesens minus attinet institutum, quoad promissorium dicimus; ut validum sit, veritatem p erequiri, per hoc nempu.quod noa ficte, sed vere promittat eum animo cilicet implendi, quae promittit; s cundo praerequiri judicium, per hoc scilicet, quod possibile sit, atque in ejus potestate, quod futurum promittit; tertio justitiam praerequiri, ut nempe quod faciendum jurat, neque contra deum sit, neque contra proximum, vel majoris boni impeditivum . Unde Angelicus ibidem sic per
git: Si vero sit quidem po ite feri, sed feri
63쪽
non debeat, vel quἰa est per se malum , vel quia
est boni scilicet maioris o impeditivium, tunc juramento deest justitia: ideo juramentum non est servandum in eo casu, quo est peccatum , veιhoni maioris in impeditivum. Unde concluditi fic ergo dicendum est , quod quicumque jurat ali quid 1e facturum, obligatur ad faciendum, ad hoe, quod veritas impleatur; si tamen alii duo comites adsint. Icilicet Iudicium , justitia. Iuramenti XXVI. Juramenti autem obligatio, ex iure di-z ritiseer Vin Orta , gravis . Unde siquis de praeterito
eiusdem ju- abstinuisse , vel ieiunasse iuraret, cum revera heri ramenti na- non abii inuerit, vel nec ieiunaverit, esset quidem μ φλὰδ periurus: quia tamen, ut supra n. a . de praeterito, tionibus dis. iuxta praecitatam Angelici doctrinam obligatio culta pro- non eli respectu rei , quae iam fuit, sed respe-PODi RV, ctu ipsius actus jurandi; inde fit, quod ex huiusmodi iuramento jejunii, vel abitinentiae obligatione ligatus non exilieret; cum ad praeteritum non detur potentia , nisi forte in perjurii vina ictam , mutata voluntate, abstinentiam , vel ieiunium assumeret servandum , ad . quod caeteroqui sub juramenti ratione non teneretur. Contra vero quia iuxta eamdem Angelici doctrinam in promissorio iuramento , quod scilicet de his praestatur, quae fienda sunt, obliga tio cadit super rem, quam sub iuramento facturum promittit; inde siquis abliinentiam, jejuniive formam servaturum iuraret, quia tenetur verum facere, quod iuraverit , ad abiit nentiam , iejant i ve forma , iuxta quod juraverit divino jure ligatus existeret. Quae sane obligatio faciendi Verum quod iuravit, nedum intelligi debet defuturo, qua tali, verum, etiam quod iura-
tumi de praesenti, secundum quod possibile iuranti sit illud verum facere. Quod si ficto iuraverit, abstinendi nempe , ieiunandique animum exclu
64쪽
deret , de nihilominus abstinentiam , ieiuni i ve foris
mam iuralset, cum abstinere, vel ieiunare nollet, periurus quidem in iurando esset, ad abstinen. tiam tamen, ieiuniive formam ligatus non esset,
nisi forte, ut in similibus supra innuimus, in per iurii vindictam abstinentiam, jejuniive formam
assumeret scrvandam . Et quia ad iuramenti va. lorem nedum vetitas, verum & iudicium requiritur, per quod ab elua materia quod malum est, quodque pissice, aut moraliter impossibile re. putatur , excluditur ; inde sit, quod si quis abstinentiam, ieiuniive formam servaturum iuvans, in eius executione scandalum ingereret, ad juratam abstinentiam, ieiuniive formam non comstingeretur: & quia in concursu duorum de ea. dem re prieceptorum, illud praevalere debet, quod majus est, aut certius ι dc eκ naturali, divinoque jure proximum non occidere certissime terinemur, . cujus transgressio si et vel vitam violenter auferendo, vel . ad Vitae conservationem
per ciborum subtractionem media impediendo , quod a fortiori nosmetipsos constringit; inde est, quod abstinentiam , iejuniive formam servaturum iurans, si in ea servanda vitae periculum subire dignosceret, ad abstinentiam , ieiuniive formam etiam divino iure solutus existeret. Quia insuper praeter veritatem, & judicium, etiam iustitiam in juramento requiri supra n. a . ex Ieremia
didici us ut quod abstinentiam , ieiuniive
formam sub iuramento servaturum in sensu exposito sese adstringens, ab ejus executione etiam iure divino iisnunis existeret, si eius observantia alteri perniciosa, vel maioris boni impeditiva evaderet. Cum enim iuramentum rationabile sit, atque iniquitatis vinculum esse nequeat, inde non minus in voto, quam in iuramento militare videntur conditiones illae n. 18, relatae r Avixero,
65쪽
patio conis surgat,re se sumpta concludituro
ramenti mistiones ape riuutur .
si potero, β deus voluerit. In his autem, ae
similibus non omnimoda exemptio , sed iurati, vel voti operis dilatio, vel, mediante superioris iurisdictione , commutatio necessario requiritur . XXVII. Juramenti autem natura, eiusque ma teria , & conditionibus expositis, non secus ac de voto diximus , facile erit inferre quando nam iurans, illius obligatione ex divino iure ligat existat . Et certe siquis abili nentiam, ieiuniive formam servaturum iuraret, fictus impotens , exequi non teneretur; sive caeteroquin physica impotentia sit, sive moralis; ex eo, e. g. quod per abstinentiam, ieiuniive formam vitae periculum subire cogeretur; quod in concursu cum altero divino praecepto praevalere debere supra n. I9. de voto iam diximus: Ac propter eamdem rationem ad iuratam abstinentiam, ieiuniive formam non amplius teneretur, si huiusmodi abstinentia, ieiuniive forma servata, ruinae occasionem alteri praeberet, vel mala evaderet , vel alteri iniuri se, aut perniciosa, vel contra dei gloriam, vel maioris boni impeditiva, ut supra innuimus. Iuramentum autem suis conditionibus instructum, atque in suo robore subsistens, gravem inducere obligationem ex illo Exod. ao. v. T. constat per illa verba : Non assumes nomen domini dei tui
in Sanum: praesertim cum mendacio , nec enim
habebit lasontem dominus eum , qui assumpserunomen domini dei sui frustra et Quod exponens
Veritas Matri s. R. 33. inquit: Non per jurabis ereddes autem domino juramenta tua . Obligationis autem, ratio in iuramento ex infinita dei dignitate , eiusque infallibili Veritate , quae in testimonium ad rei confirmationem assumitur, exurgit. XXVIII. Quoad solemne autem, seu publicum iuramentum, quod in alicuius publicae actionis confirmationem fieri solet, non attenditur solium
66쪽
seeundum aliquod spirituse, simi de voto diximust cum enim solemnitas, seu publicitas rei naturam sequatur; votum autem quoad omnia
spirituale sit Φ inde iure merito huius solemnitatem , seu publicitatem per spiritualia peragi supra probavimus et quia Vero iuramentum, licet quid spirituale sit , ac religionis 1imi liter actus, adhiberi tamen etiam solet in confirmationem rei, homini promissae , quae iuxta naturae divera fitatem spiritualis , Vel pro tana esse solet; inde est , quod in eius solemnitate, seu publicitate
spiritualia , de non spiritualia concurrere possunt, etsi caeteroquin quoad finem, interposito iuramento , spiritualia denominentur, ae sint. Solemne igitur, seu publicum iuramentum , non secus ac
odi solemni, seu publico voto diximus , idem est ae simplex cum addito solemnitatis, vel pu-hlicitatis; quae in eo consistit, quod per actionum publicitatem, praesentibus Magistratibus, vel Primatibus, sive eeclesiailica , ac legitima interveon lente potestate, emam teilibus, ac multitudine peragitur ἔ ex quorum majori, vel minori conis cursu maior, vel minor solemnitas, seu publicitas appellabitur .
XXIX. Solemnis autem, seu publici Iuramenti Publiel ia-
obligatio eadem ac simplieis est: ex eo autem, quod eius transgressio scandalum generare solet, teitu, diseu.& per vim coactivam ad illud servandum a p. tirur, ac
blica potestate obligari poterit iurans; inde per Nisi i x. eius solemnitatem, seu publicitatem nedum ad id servandum in foro lari obligatio conflargit, ut ex poenis transfretaribus debitis innotesci verumia in soro poly, ratione scilicet scandali, ex eius transgressione in multitudine consurgentis augeri solet, ac furantis conscientiam sub multiplici ratione conitringere . Unde siquis per solemne, seu publicum iuramentum eoram Pontifice, ves Epi-
67쪽
scopo , aliave publica ecclesiastica, ac legitima potest, te abstinentiam, vel jejunii formam servaturum sese adstringeret; ad hujusmodi abstinentiam , iciunii ve formam ne dum jure divino ex
motivo religionis, qua iuramenti transgressio est, Vel quatenus contra charitatem ratione scandali, erus transgressio esset, ligatus existeret, Verum S ex eadem scandali ratiose coram hominibus ligari necesse eit, & per publicam , ac legitimam potestatem ad iuratam abstinentiam , ieiuniive formam servandam coercerii poterit. Quod certe superadditum, non secus aς de voto diximus, in juramenti simplicis transgressione , quae coram deo tantum culpabilis ea, non intervenit. XXX. Notandum tamen ouod , ut ex solemni,n M, M sub seu publico abstinenti e , ieiuniive juramento jure
publiei ju- Uivmo conlurget obligatio, nedum requiritur, ramenti O, quod coram Pontifice , vel Episcopo, aliave pu-ΓIsigo blica, ac legitima potestate abstinentiam, ieiu riu, ei nil ve serinam servaturum iuraret; & quod huiusmodi abstinentia , ieiuniive forma , physica, moralive possibilitate servatu possibilis sit; & quod
jurata materia mala non sit, neque alteri perniciosa, vel iniuriosa, nec majoris boni impeditiva , verum & , non secus ac de voti solemnitate supra discussimus , quod ad hujusmodi, vel alium virtutis actum sub ratione solemnis, seu publici iuramenti sese adstrinsere intelligeret. Unde sicut ad juramenti simplicis valorem veritas requiritur, judicium , ac iustitia; ita ad solemnis, seu publici iuramenti valorem , veritatem, iudicium , &justitiam sub ratione solemnis, seu publici iuramenti requiri necesse est. Inde oritur, quod, siquis abstinentiam , jejuniive formam, vel alium virtutis actum ex deliberato animo coram publica, ac legitima potestate servaturum juraret, sub ratione tamen solemnis, seu publici
68쪽
iuramenti ratio deficeret; vel per hoc scilicet,
quod ficte quoad juramenti eXecutionem procederet, animus nempe ad abstinentiae, jejuniive, sive alterius virtutis actus subeundam obligationem, ex iuramenti solemnitate , seu publicitate oriundam deliberatus deesset: vel per hoc, quod ficte quoad iuramenti intentionem procederet e eo nempe quod, posita licet solemnitate, seu publicitate , illius tamen virtutis actum sibi servaturum non proponeret, huiusmodi nempe obligationem , e X solemnitate, seu publicitate oriundam subire non intenderet, vel per hoc , . quod sub ratione solemnis, seu publici juramenti ne que quoad intentionem,neque quoad executionem
iurare sibi proponeret, & tunc ad juratam etsi cum solemnitate, seu publicitate abstinentiam, jejuniive formam, sive alium virtutis actum subratione iuramenti sequndum se, vel sub ratiore
solemnis , ac publici juramenti respective iure
divino non consurgeret obligatio, nisi sorte in f et ionis vindictam, vel ad evitandum scandalum respective , servandum assumeretur, ut in superioribus non absimili ratione de voto discussimus. XXXI. Nec superfluum reputari debet dicere Idem ulte- sub ratione solemnis, seu publici juramenti in ca- Sμβsu posito obligationem jure divino non consurge' sol iturre . Ad hujusmodi enim actum, non secus ac de solemni voto supra diximus, adhuc in casu posito in foro poli adstringeretur iurans, non quidem sub ratione solemnis , vel publici juramenti, si revera nullum coram deo sit, sed ob apparentem juramenti solemnitatem seu publicitatem, non qui dem sub sacrilegii ratione, sed charitatis lege , ne
scilicet scandalum oriretur , etiam coram deo ad observantiam sub hac ratione teneretur et neque
per hoc quod iuramenti obligatio ex jurantis intentione emergat, posset cum solemnitate , seu
69쪽
publierite iurans Iaramenti obligationem , seu
executionem ad evitandum scandalum praetermittere . Si tamen in eo, quod iurat, non solemnitatem, seu publicitatem intendens, neque proinde obligationem ex solemnitate oriundam contra. hens . ex deliberato tamen animo sani proponens ,
deo sera aturum iuraret: & tunc, licet ad iuratam abstinentiam , jejuniive formam sub ratione solemnis, seu publici juramenti in casu posito non adstringeretur, nisi ad scandalum, in sensu exposito vitandum , iuxta iurantis tamen intentionem , ut procedit, sub ratione iuramenti simplicis adi rictus existeret. Quod si cum solemnitate, seu publieitate iurans , neque sub ratione solemnis, vel publici, neque sub ratione simplicis iuramenti seis se intenderet obligare; inde fieret, quod cum s remnitate , seu publicitate iurans in sensu exposito , neque sub ratione solemnis, seu publici, neque sub ratione simplicis, seu privati iuramentingatus existeret; nisi tantum ex charitatis lege, ne stitieet seandalum oriretur; quin & per apparentem iuramenti solemnitatem, seu publicitatem ad eius observantiam cogi posset, nisi a legitima potestite ab hujusmodi obserfantia solveretur . Quocumque autem modo fictio procederet, sive sellieet quoad iuramenti intentionem , sive quoad
executionem , semper periurus existeret sine veritate iurans. Et quia nedum veritas , verum &iudieium, & iustitia ad solemnis, seu publici juramenti valorem requiritur; inde fit, quod ratione materiae nedum simplex iuramentum , verum& solemne seu publicum obligare cessabit, si eius materia non sit possibilis. si deus eam nolit, vel quia mala , aliive injuriosa , vel pernieiosa, veleontra dei gloriam, vel majoris boni impeditiva, non secus ae de simplici voto n. a6.supra discussimus. Ia suo autem robore subsistens solemne, seu
70쪽
publicum iuramentum , nedum obligat eoram deo , ut supra de simplici iuramento obligationem ex motivo religionis exurgere diximus, verum Sceoram hominibus , quibuscum etiam per solemnitatem, seu publicitatem ad abstinentiam, ie. iuniive formam; sive ad alium virtutis actum oblis gari certissimum est . Unde ad abstinentiam, ieiuniive Brm3m, aliumve virtutis actum eoram publiea , ac legitima potestate per validum , ac solemne, seu publicum iuramentum sese adstrinis gens , ad abstinentiam, ieiuniive formam, sive ad
alium virtutis actum exequendum divino, humanoque iure adstrictus existeret. XXXII. Discutiendum autem remanet, quid in Quod Iaeon cursu voti, ac iuramenti sub diversa licet ra- son cursutione obligare debeat Z Si enim sub eadem rathone , usdemque circumstantis concurrast, unum utieserti M.
alterius obligationem confirmabit; ad quod ape- ρο x, v riendum, quid magis Obliget, perpendendum est. 'Et quidem iuxta Angelicum 2 a. q. 89. art. 8.e. Per votum obligatur aliquis deo ετ per juramentum autem obligatur aliquis interdum homini. Magis autem obligatur homo deo , quam homisi. Ergo major est obligatio voti quam juramenti . Et pergit ibidem: utraque obligatio , scilicet voti , O juramenti, caulatur ex aliquo diviso, aliter tamen O aliter: nam obligatio voti eausatur ex delitate , quam deo debemus , ut scilicet ei pr missum soluamus; obligatio autem iuramenti east satur ex reverentia , quam debemus ei; ex qua tenentur, quod eridicemus id, quod per nomen ejus promittimus. Omnis autem infidelitas irreve. rentiam continet; sed non converritur a .idetur
enim infidelitas subjecti ad dominum esse maxima
irreverentia . Et ideo votum ex ratione sua magis est obligatorium,quam iuramentum. Unde abstinentiam jejuniive tormam , sive alium virtutis actum