Gabrielis Cossartii Orationes et carmina

81쪽

constituisti domesticani , ut externam deinde gloriosius securiusque componeres. Tuis igitur vestigiis nepos ter maximus ingreditu 2 alterum pacis tuae decus, recens obtinuit . alterum spes est mino-xe, quam a te relatum est, spatio temporis obtinendum. Interim tamen in hoc vinceris, quod

civium 43aci a te constitutae , religionum dissidia silerfuerint . hic vi recentes Ecclesiae discordias. civile bestum , eodem se e puncto temporis oppresserit. In eo cedis, quod pacem cruento bello multaque caede obtinueris , hic nullis sere nisi pacificis artibus eandem comparaverit. Ti pugnaetves magnis cladibus committendae fuerunt, fortui-

eis praeliis quotidie dimicandum , expugnandae urbes, vastandae provinciae ierdenda prope Gallia vi Gallia servaretur. Ludovicus expeditis' armis. non ad belli Levitiam , sed ad pacis securitate . nulla magnarum urbium vi capta, signis vix ullo

justo praeho collatis , incredibili civgis sanguinis:

parsimonia vicit victoriae praeniluni pacem retulit . hoc majori laude , quod non tantum in componendo bello , sed etiam in gerendo ,ΠPacificus: l fuerit: ' Neque tamen cuEndus Henricus est, quocytot stragibus , viam sibi ad domesticam pacem munierit : sed Ludovico , quod eam pene incruenta victoria restituerit, gratulandum. Habet enim hoc civilis ille furor, vix ut opprimi potuerit unquam , fissi multo finguine satiatus neque a certa componi seleat, nisi pars altera ingenti clade frangatur. Nimirum numquam est illud uam ire domestica dissensione verius belli filiam esse pacem. atque Ut ex rudi&incomposita mole pulchrum hunc ordinem rerum emersisse oportuit cita fati quadam necessitate

82쪽

fit 1 ut ex summa perturbatione bellorum, tranquillitatis concordiae sitavitas Gqrescat. Sed Ludovici causa violata illa lex est densissimae caligini depullendae non sit num lucem attulit, cruae procellam augent potius, quam ἰdant: sed amitsit instar benigni sideris iubesque omnes liquido & sereno lumine, nullis ruinis, nulla violantia, discussit. Armorum fulgores vidimus, sed quos vix ulli fragores, fulminumque actus exc perint aut si qui sorte visi sint, es terrendis aniamis, vel domandae pervicaciae necessari increndibilis eos humanitas est, clementia consecuta. Pro poenis omnibus, quas repetere pro vict9giae Londitione poterat . veniam .impunitatem, injustarumque oblivionem perpetuam , etiam edicto. citam voluit Bello stactis, pace soncessit, diuturna jactatione vexatis , tranquillitatem red- edidit , rerum omnium dissicultatibus presib , in priora commoda restituit ut victolia frui non tam victor, quam victi ipsi viderentur. . in uQupd. si Romanorum ille mos apud nos obtineret . ut civis unius servator ea corona donarer .

quam honore coronis caeteris praestare censebant, quis coronas civicas, quas hoc bello, seu potius

hac pace meritus es, enumexare , uno VICE ,

posset servasti rebelles , quos ne perderes , remissiore Marte persequi is prope sine clade vinocere voluisti servasti victos, de quibus una leni- Mute ac misericordia triumphasti servasti omnes i a quibus belli civilis perniciem depulisti Coronam igitur civicam , quam accepisse Augustus an genere humano utiliter, assentatprie dictus est vere profitebimur te hac victoria de Gallia, ruisse. Habendus itaque tibi populi cemus est

non vectigalium causa , me plebs una pendis,

83쪽

ε LUD VI Ci IV. sed coronarum , quae tibi etiam a nobilitate debentur , destribenda totius regni capita sent ut in telligamus, quot coronae sint unico servatoris c piti tribuendae. Accessit autem ictoriae tuae decus alterum' quod dum populum servares, operi quoque tuΓmajestatem tuereris , quae cum populi salute, pace concordia, conjuncta est. Nam quae tandem , in illa confusione temporum, Regi apertae majestas, uod imperium, quae auctoritas potest monstriit edicta non paretur imbuta exigit non impetra educit copias adversi alia procedunt. Hoccine est, amabo , regem esses regem sine fi co sine aerario, sine populo regem sine regno. Ac mihi quidem videtur hujusmodi tex sermosium esse caput foedi lacerique corporis , cujus membra omnia vel consiimpia tabe ac macie, vel cooperta tetris ulceribus4 sanie fluentia, vel fracta denique. imminuta sentri quibus membris si caput imperet, non obsecivuntur ι si prodeat, sent dedecori: omninoque praestaret non esse caput, quam istiuΩmodi corporis caput esse Vindicavit se Ludovicus ab hac injuria curavit totum imperi siti corpuri quod lues illa domesticae distordiae pessundabat: unaquein regno pacem, sibi regnum asseruit. Tum enimvero regnare mihi videntur Principes Hecus imperifretinere, cum pacatis moncordibus populis dominantur. Quanquam enim insit illis majestas sita semper , quae nullis injuriis temporum eripi, nulla iniquitate fortunae extorqueri potest latet nihilominus ejus splendor quandiu caecis illis tumulivum factionumque nubiabus ac procellis involuta est. At cum tranquilla omnia frena sitiat tum demum tota se majestas

principis explicat. Plena luce resplendet. Quo

84쪽

sactum est quondam , ut serenitatis nomen impe-Tatores , tanquam omnium augustissimum , adamarinii Et vero cum fini reges Divinae majestatissmulacra quaedam is immi regis imagines mortalibus ad inierationem proposeae meo certe

praestantius imperant , quo persectius in regnis tuis exprimunt Divini similitudinem imperi , quod in augusto illo pacis domicilis, tranquillitate ac concordia sempiterna compositum est ubi, quo civium est tutior securiorque felicitas. eo majenas regnantis numinis est major. Hanc sibi formam imperi Ludovicus constituis pace descripsit neque regem se credidit futurum; nisi regnum, quod laceratum distordiis ac tumul-ribus perditum regni speciem vix habebat, quietum a tranquillum obtineret. Regnum hereditate prius acceptum; nunc vero sartum victoria,

populi astragiis atque electione delatum. Quid

enim nonne hi regem elegisse ac renuntiasse diacendi sint: qui cum non parerent prius, ac regem proinde non agnosterent , expugnatis tandem a pacifico victore voluntatibus , divina quadam virtute victis, repentina conversione facta, regiis sese imperiis ultro sebjecerunt mea si non herediri rario jure regnaret Ludovicus , regnum,uictoria quaesiisset si non peperisset armis , voluntariis illis.

conspirantium populorum obsequiis , illa parendi alacritate coiisequi potuisset. Optanda igitur pace tua Gallia dixerim optanda Ludovico erant haec tempora quae si uti erant aliquando ram selix habendus est princeps noster, quod ea sit ad Horiae sitae opportunitatem

nactus , quam Hercules, quod monstra quae domaret, repererit. Dolenda sortunae nostrae tempora ,

sed Didovici gloriae ac felicitati expetenda. Qu na

85쪽

quam Lorationem hanc meam execraretur Princepx

optimus , qui gloriam iam nunquam putavit a

populi sortuna esses unctam. Gratulabo igitur nobis , ut Regi gratulari impune liceat. Ita est, Auditores, ex illa calamitate, cujus dissimulare damna non possimus , fructum cepimus opinione majorem Principem nobis haec ter ora finxerunt, utriusque sertum gnarum utriusque victorem stientem belli , amantem pacis; uem nullae terreant vices armorum, nullae factio-irum fraudes circumveniant; principem non puerilibus deliciis, sed regiis curis, consiliis innutritum. Cui si prospere omnia feliciterque in alta αbeata pace fluxissent quem hodie principem haberemus qua rerum gerendarum industria , qua cognitione reipublicaea qua peritia bellorum' quae nunc Ludovici laus estet haec una di rex est, regis filius, regum nepos, regie, id est, laute ac splendide vivens. Qua commendatione, quanto haec major est atque illustrior rex est, rex bellator , rex Pacificus, rex pereuntis regni conservator Quae Ludovici laudes ita sunt cum nostris utili ratibus commodisque conjunctae ut quantam ipsi

gloriam ad immortalitatem omnem, tantam nobis in posterum securitatem, fiduciam adpromittant. Nam siqua nobis procella minarerur, hac Q. semus una cogitatione securi: Alias vidit tempestates Ludovicus alios fluctus, ventosque vicit. Quid sermidare possit grandior, qui vix adolescens tam sermidolosa stiperavit inuid eo gubernatore timeamus, quem tam illustre tirocinium videmus in dissicillima tempestate posuisses Pacificus est nihil nobis a bellorum immanitate metuamus. Bellato est nunquam est in , quam se bellicossinincipe, tutior,

86쪽

maec , inquam , fidenter ustirparemus : si quid deinceps periculi , restitutae a Ludbvico saluti

incolumitati publicae crearetur. Sed sendatior est prosecto, quam ut eam evertere quicquam labefactare possit. Nunquam enim silet esse regnorum status, quam post turbulantissima tempora , pacatior : sive M populi moribus tribuendum est inusspertaesus armorum, eorumque molestiis minus, respuit tandem pacis tranquillitatem amare in belli tumultibus didicit: sive prudentiae consilioque principis , qui quo perturbatior est rerum acies

hoc acrius, eas ut componat, Qquasi de integro instaureis connititur. Concussa igitur est Gallia ut firmius deinde niteretur turbata, confiasa, mersa prope est ut revocata meliorem in formam, in pulchriorem ordinem restituta, novum decus ornamentumque reciperet. Atque ut emendare depravati tempora Iul Caesar non potuit, quin castigatior 's annos antecederet ii, qui consimonis annus est dictus .annus mensium quindecim, annorum omnium, qui ante suerant, perturbatissimus qui cum caeterorum labem exhauserit, aequabiliorem deinde cursis insecuta tempora tenuerunt: sic necessarius prope Galliae suit confiasionis hic anianus, ut ad eam domesticae pacis , qua nunc frui mur, quietem dc tranquillitatem aspiraret Annum egit confusionis , ut fortunatissima saecula duceret: annum exitio nobis suturum, nisi ex ejus ruinis selicitatem nostram Ludovicus excitasset. Ex iisdem, LuD VICE , gloriam tuam excisitasti: gloriam, bello quod oppressisti, singularem in pace quam restituisti, pene divinam Ho minum enim est, gerere belles Dei, componere: aut ejus certe , cujus eor in manu Domini stum γα ad omnem ejus ductum flexibiles obsequens, E

87쪽

so LUD O Va O IV. 'totum ad consilia pacis, tranquillitatis incubest. Quod cum sit a te adolestente persectum , quid reliquum tibi laudis fecisti, quod vir au senex acquireres Hoc enim obesse gloriae tuae videtur unum , quod crescere posthac similium decorum accessione non poterit : sed quidquid illustre ac splendidum gesturus es , adoleicentiae tuae laudibus obscurabitur. Quidquid vincas , quidquid triumphes paci civili restitutae decus filum victoriae omnes triumphique summitent. Neque Vero nos, quantumvis gloriae tuae studeamus , victoriam optabimus huic primae similem , quia simile bellum

Optare non possumuS. .

Quanquama quid tibi victorias optemus, qui

perpetuo triumphaturus esci triumphum , inquam pacis sempiternum acturus, quam merito dixit 'eterum quidam, triumphis esse omnibus potiorem. Erit autem triumphus ille pacis, non urbis

unius ambitu inclusus , sed longe fusus per provi Cias Vmnes, per urbes, per agros ipses, quibus est a te tranquillitas restituta. Triumphus sine captivis, sine spoliis, sine armis nisi sorte iis , quae ad

lenitatis tuae commendationem incruenta praeserentur. Neque tamen se pompae sercula deerunte

sed cum in triumphis caeteris caede ac sanguine quaesitis ea seleant ostentari, quae subactis gentibus victores ademerint in hoc tuo pacifico ea ferentur& jactabuntur una , quae servatis populis tuo sent munere concessuque donatari sacra, 'uae a pros

norum furoribus hoc facto vindicasti religio quam pacificasti cliterae ac doctrinae, quibus otium teddidisti fruges , sortunae , commoda omnia hoc ipsum quod sine metu spiramus, quod vivimus, quia tui sent omnia muneris, pars esse pompa riumphique debebunt. Accedent non dixeptarum;

88쪽

Am g TR II. Ised conservatarum urbium simulacra non captivi duces , sed Gallica nobilitas, a tristissima gladiatorum conditione , tanquam a servitute, liberata: non deseriptus in tabulis hostium numerus, quos cecideris , sed civium , quos servaveris. Plauseum interim acclamationum loco Vox ubique una resenabit LmoVICus PACIF ICu S. Non afferentur meditatari prolixa prmonia, quae, vel decantentur triumphanti tibi, vel in aera marmora incidantur. Suspecta tua laus esset, si a tificio adulterata verborum, conquisitis elegantiis adornata, non simplexin ingenua prodiret. Nun-

illustrius, quidquid est illustre per sese

quam cum nudum est. Nudae igitur laudes tiam, . nuda nostrae gratulatione , u Do VICE , pr dibunt: dc panegyricorum, epiniciorum, Onumentorum omnium instat obtinebit una vox Lu Do v I Cus PACIFICus.

ORAE ONIO

PRINCIPI DE CON TY

Pro Scholis Claromontanis decenni commoratione ornatis.

P Ri Mus hic agitur blemnis academiae no

strae dies, PRINCEPS SERENISSIME,

ex quo sui conspectu convinuque tuo, post annos decem perpetitae consuetudinis moerore tuo

89쪽

3 L DO VICO IRtotum ad consilia pacis, tranquillitatis incubuit. Quod cum sit a te adolestente persectum , quid reliquum tibi laudis fecisti, quod vir au senex acquireres Hoc enim obesse gloriae tuae videtur unum , quod crescere posthac similium decorum accessione non poterit id quidquid illustre ac splendidum gesturus es , adolescentiae tuae laudibus obscurabitur. Quidquid vincas , quidquid triumphec paci civili reuitutae decus situm victoriae omnes triumphique immitent. Neque ero nOS, quantumvis gloriae tuae studeamus , victoriam optabimus huic primae similem quia simile bellum

optare non possismus . . .

Quanquam quid tibi victorias optemus, qui

Perpetuo triumphaturus esci triumphum , inquam Pacis sempiternum acturus, quam merito dixit veterum quidam, triumphis eue omnibus potiorem. Erit autem triumphus ille pacis, non urbis

unius ambitu inclusus , sed longe fusiis per provii Cias omnes, per urbes, per agros ipses, quibus est a te tranquillitas restituta. Triumphus sine captivis , sine spoliis, sine armis nisi sorte iis , quae ad

lenitatis tuae commendationem incruenta praeserentur. Neque tamen si pompae sercula deerunte

sed cum in triumphis caeteris caede ac sanguine quaesitis ea seleant ostentari, quae subactis gentibus victores ademerint in hoc tuo pacifico ea ferentur& jactabuntur una , quae servatis populis tuo fiant

munere concessuque donatari sacra, quae a prosa

norum furoribus hoc facto vindicasti . religio quam pacificasti cliterae ac doctrinae , quibus otium reddidisti ruges , fortunae , commoda omnia, hoe ptari quod sine metu spiramus, quod vivimus, quia tui sunt omnia muneris, pars esse pompae riumpnique debebunt. Accedent non direptarum ι

90쪽

TR II. st sed conservatarum urbium simulacres non captivi duces , sed Gallica nobilitas, a tristissima gladiatorum conditione , tanquam a servitute, liberata: non deseriptus in tabulis hostium numerus, quos cecideris vid civium , quos servaveris. Plausitum interim acclamationum loco, vox ubique una resbitabit LmoVICus AC FICu S. Non afferentur meditatari prolixa prmonia, quae, vel decantentur triumphanti tibi, vel in aera marmora incidantur. Suspecta tua laus esset, si a tificio adulterata verborum, conquisitis elegantiis adornata, non simplexin ingenua prodiret. Nunquam micat illustrius, quidquid est illustre per sese

quam cum nudum est. Nudae igitur laudes tuae, . nudae nostrae gratulationes, Lu Do VICE , pr dibunt: panegyricorum, epiniciorum, monumentorum omnium instar obtinebit una vox Lu Do v I cui S AC FICus.

BOR BONIO

PRINCIPI DE CON TYGRATIARUM ACTIO

Pro Schοι Claromontanis decenni commoratione ornatis. PARIsris. III KAL. OCT. D. IDC. XLVII.

P Ri Mus hic agitur Blemnis academiae no-st dies, PRIN CEPS SERENISSIME, ex quo sui conspectu conrictuque tuo, post annos decem perpetuae consiletudinis moerore tuo

si ij