Anicii Manlii Torquati Seuerini Boethii De consolatione philosophiae, lib. 5. ex vetustissimis libris a Theod. Pulmanno Graneburgio emendati

111쪽

eas velle adipisci, quod minime adipisca- .ir, huic oblidendi quod voluerit, defuisse alentiam dubitare non possis. Perspicuumst inquam, nec ullo modo negari potest. sem vero affecisse, quod voluerit, videas, tam etiam potuisse dubitabis 3 Minim E. uod vero quisque potest, in eo validus: aod vero nan potest, in hoc imbecillis essensendus est. Fateor,inqua. Meministsne itur, inquit, superioribus xationibus esse

Hesum, intentionem omnem volunta inhumanae,quae diuersis studiis agitur, ad .atitudinem festinareὶ Memini, inquam, cioque esse demonstratum. Num recor: is beatitudine ipsum esse bonum , eoq; Aocum beatitudo petitur, ab omnibus1 deraxi bonum ΤMinime, inquam,recor- , , quoniam id memoriae fixum teneo. .riries igitur homines boni pariter , acti, iri di screta intentione ad bonum perina ire ri trianturὶ Ira inqua,consequens est. l certiam est,adeptione boni, bonos fieri. . tiam. Adipiscuntur igitur boni, quod apo orit E Sic videtur. Mali vero si adipisce- . trax,quod appetiit,bonum, mali essenψn oent. Ita est. Cum igitur utrique bonum

irin, Ged hi quidem adipi scantur,illi vero

112쪽

rI4 LIBER minime, non dubium est, bonos quide potenteSesse, qui vero mali sunt, imbecilles. Quisquis, inquam, dubirat, nec reIunaturam, nec consequentiam potest considerare rationu. Rursus inquit: Si duo sint, quibus idem secundu naturam propositum ut, eΟ-rumq. unus naturali omcio id ipsim agat, atq. perficiat; altei vero naturale illuis officium minime administrare queat,alio verbmodo,quam naturae conuenit, tro quidem

impleat propositum suum,sed imitetur implente; quemnam horum valentiorem esse decernisὶ Et si coniecto,inquam, . quid velis,planitis tame audire desidero. Ambulandi, inquit, motum secundum naturam esse hominibus nunegabis3 Minime, inquam. Eius . rei pedu ossicium esse naturale num

dubitas Θ Ne hoc quidem ,inquam S i quis

igitur pedibus incedere valenS ambuleχ , alius'. , cui hoc naturale pedum desit officium, manibus nitens, ambulare covetur, quis hora iure valentior existimari potestὶ . - Contexeanquam, cetera: nam quin natu-ι ratis officij potens, eo,qui idem nequeat,vm qia malo lentior sit, nullus ambigit: Sed - summum, bom ἔμη inquit, num,quod aequε malis 'bonisque

Us propositu ni est: boni quide naturali cmeio

virtutum

' quod

113쪽

u 3 A R T v 's. II s irtutum .petunt unali vero variaPer eupi-itates adipiscendi boni naturale officium imit, V. io est,id ipsum conantur adipisci. An tua- . iter existimasZM inime,inquam, na etiam,

me necesse est imbecilias. Recte, inquit,ercurris,id'..uti medici sperare selent,ini cives erectae iam, resstenti'. naturae.'d quoniam levid intelligendu promtissi-u meeon spicio crebras coaceruabo rati 'S. Vide enim quanta vitio.ru hominum i teat infirmitas, qui ne ad hoc quidepesenire queunt,ad quod eos naturalis ducit, paene compellit intentio. Et quid 3 si hoe Nagno,ac paene inuicto copellit*mentis naturae deserentur auxilio Consi- - deseruiso vero quata sceleratos homines habeati potetia Neq.enim leuia,ac ludicra praeia petunt,quae c6sequi,atq . obtinere non mun t: sed circa ipsam reru summa, vertim q. deficiunt, nec in eo miseris contigieectus,quod solu dies,nocte'. moliutur: qua re bonoru vires eminent. Sicut enim qui pedibus incedes, ad euiocuusq. per- 'nare potuisset quo nihil ulterius peruium

eret incessui, ambuladi potentishmu esse

114쪽

censeres: ira eum,qui expetedorum finem, quo nihil ultra est,apprehendit, potentissimum necesse est iudices. Ex quo sit , quod huic obiacet, ut iidein scelesti, iidem vii, bus omnibus videantur esse deserti. Cur enim relicta virtute vitia sectantur i inscitiane bonorum Z sed quid eneruatius ignorantiae caecitate An lectanda novetur sed transuerses eoslibido pxaecipitat, sic quoq; intemperantia fragiles, qui oblectari vitio nequeunt. An sciente4, volentesque bonum desiant,ad vitia deflectulux λ Sed hoc modo non solurn potentias esse , sed omnino esse desinut. Nam qui communem omniv. quae sunt, siue relinquunt,pariter quoque esse desistunt. Quod quidem cuipiam mirum sorte videatur,ut malqs,qui plares h minum sunt,eosdem non essed i mos: sed, ita sese res habet. Nam qui .mali sum, eos' - malos esse no abnuo: sed eosdem esse pure, . simpliciter nego. Nam uti cadaver minem.mortuum dixeris, simpliciter vero

hominem appellare non possis: ita vitioses,' , malm quidem esse concessςrimrsed esse a, . solut nequeam leonMoeri. Est enim quia. ordinem retinet seruat j. natura: q uod vero

ab hac defici esse etiam , quod in sui natu

115쪽

ra situm est, derelinquit. Sed possunt, inquies,mali: nec ego quidem negauerim: sed haec eorum potentia non a viribus, sed ab imbecillitate descendit. Possunt enim mala. quae minime valerent, si in bonorum -- cientia manerelotuissent. Quae possibilitas eos euidentius m ii posse, demonstrati Nam si uti paullo ante collegimus, malum nihil est, cum mala tantummodo possint, 1ihil posse improbos liquet. Persipicuum. st. Atq.ut intelligas,quae nam sit huius po- entiae vis: summo bono nihil poretius esse,ia ullo ante definiuimus. Ita est,inqua sed dem,inquit, malum facere nequit. Minine. Est isitur, inquit, aliquis, qui omnia osse homines putetὶ Nisi quis instiniat,ne n o. Atqui iidem possunt mala. Vtina qui-lem,inquam,non possent. Cum igitur bos Omm tantum odo potens possit omnia ;ion vero queant omnia potentes etiam a-orum : eosde,qui mala possunt, miniis posse nanifestum est. Huc accedit,quod omnem citentiam inter expetenda numerandam,mnia'. expetenda referri ad bonum,uelu d quoddam naturae siuae cacumen ostedi-

Us. Sed patrandi sceleris possibilitas dixti ad bonum non potest. Expetenda igi-

116쪽

z I B E R tur non est: Atqui ossi nuda est. Liquetigitur malorupossibilisteriino esse potentiam. Eir quibus omnibus norum quidem potentia , maloru verδ minime dubitabilis apparet infirmitas. Veram illam Platonis esse senipntia liquet, - Solos, quod desiderent,saeere posse sapientes: -- probos vero exercere quidem quod Iibeat quod vero desiderent, explere non posse. Faciunt enim quaelibet, dum per ea, qui- bus delectantur , id bonu, quod desiderant, se adepturos putant: sed minimὸ adipiscuntur, quoniam ad beatitudinem probra non

veniunt. M E T. I I.

Purpura elaros miente, S eptos tristibin armis, Ore toruo comminantes, Rabie cordis anhelos, -

. Detrahat si 'quis superbis

. Vani tegmina cultuo, NIam videbit inisu arctas Dominos ferre eatenas.

117쪽

A R T V s. Ia -- flagellat ira mentem Fluctus turbida ostens. ' , Maeror aut ea os fatigat . Aut des lubrica torqueri . Eum, cum caput tremnum-Cernas ferre Irannos,

Non facit , quod optat, ipse Dominis pressem iniquis.

V 1 , E s 'ne igitur quanto in coeno probra volvantur, qua probitas luce resplendeat In quo perspiculam est,numqtia bonis praemia,numqua sua sceleribus deesse supplicia. Reruenim quae gerunnir,illud propter quod unaquaeq. res geritur, eiusde rei praemiu esse non iniuria videri potest: vii currenti in stadio, propter quam curritur, iacet praemiu corona. Sed beatitudine esse idem ipsum bonum , propter quod omnia geruntur, ostendimus. Est igitur humanis actibus ipsum bonum,ueluti praemiu commune proposieu. Atqui hoc a bonis no potesHeparari. Neque.n. bonus ultra iure vocabitur,qui careat bono: quare probos mores sita praemia no relinquut. contuli beligitur saeuiant mali, sapienti tamen coron non decidet, no arestet. Neq. enim probis

118쪽

animis proprium decuis aliena deterpla 4mprobitas. QOd si extrinsecus accepto laetaretur, poterat hoc vel alius quispiam, vel' ille etia qui co tulisset auferre: Sed quoniam id sitia cuiq. probitas confert, tum suo

praemio carebit, cum probus esse desierit. Postremo cum omne praemium iccirco appetatur, quoniam bonum esse creditur,quis boni compote, praemij iudicet expertem 'At latus praemijZomnium pulcerrimi maoximique. Memento . enim illius corollarib,

quod paullo ante praecipuum dedi, ac liceollige. Cum ipsum bonum beatitudo sit, bonos omneli eo ipsb quod boni sint, fieri beatos liquet. Sed qui beati sent, deos esse

conuenit. Est igitur praemium bonorum, quod nullus deterat dies, nullius minuat potestas, nullius fuscet improbitas, deos fieri. ae cu' ita sint,de malorum qum. inseparabili poena dubitare sepies nequeat. Nam clim bonum malumque, item Poena atque praemium aduetia fronte dissideant, ruae in boni praemio videmus accidere,ea-em necesse est in mali poena cotraria parte respondeant. Sicut igitur probis probitas

ipsa fit praemia r ita improbis nequitiaripsa supplicium est. Iam vero quisquis assicitur

119쪽

QI A R T V I 2Ipoena, malo te esse non dubitati

Si igitur sese ipsi existimare velmi, possunt 'ne sibi supplieij expertes videri, quos Omnium malorum extrema nequitia no assicit modo,verumetiam vehemeter inficit 3 Vide autem ex aduersia parte bonorum,quae improbos poena comitetur. Omne namque quod sit,unum esse, ipsum q. unum bonum

esse paullo antε didicisti . cui consequens est, ut omne quod sit, id etiam bonumeta videatur. Hoc igitur modo quidquid a Ni no deficit, esse desistit: suo fit, ut mali desinant esse quod fuerant. Sed fuisse honunes adhuc ipse humani corporis ispecies ostentat. quare versi in malitiam, humanam quoaque amisere naturam. Sed cum ultra homi-

nes quemq. prouehere sela probitas possir, necesse est, ut quos ab humana conditione deiecit . infra hominis meritum detrudat improbitas. Euenit igitur , ut quem transformatum vitiis: videas 'hominem existimare non possis. Auaritia feruet alienarum opum violentus ereptor similem l lupi dixeriS. Ferox, atque inquietus linguam litigiis exercet 3 cani comparabilis. Insidiator occultus surripuisse fraudibus gaudet λ vulaeculis exaequetur. Irae inteperans fres it .

H s leonis

120쪽

leonis animum gestare credatur. Pauidus,ae fugax non metuenda formidat λ eeruis si milis habeatur. Segnis, ac stupidus torpet asinu vivit. Leuis, ac inconstans studia permutat 3 nihil ab auibus differt. Foedis, immundi sq. libidinibus immergitur Qrdida estis voluptate detinetur. Ita fit, ut qui,prObitate deleria,homo esse desierit,eum in diuinam conditionem tranfire non possit, vertatur in belluam.

MET. III.

VELA Neritij ducis, Et vagas pelago rates Eurus appulit insulae, Pulcra qua residens deae Solis edita semine, Misere humilibus nouuracta carmine pocula. Quos ut in varios modos . Vertit herbipotens Manus .

Hunc apri facies tegit; Iste Marmariem leo Dente erescit, is unguibin; Hie lupis super additin Flere dum parat , vlulato