Moriæ encomivm. By Des. Erasmus. Annotated by G. Listrius

491쪽

nobis tradita. Quod si quid supra, qua

in his eli, homines illi acuti curiosius addiderunt ut multa concedam commoda esse atque utilia ita plane eius esse generis puto omnia, ut sine eis vivi possit. At fortasse dices, non omnia a pia veteres tam inventu prompto, tamque in nil merato esse , quam apud istos recentiores qui omnia cognata,

quasique similia , in capita quaedam, velut in suam quodque tribum , descripserunt. In hac re, Dorpi, fortasse accedo tibi fateorques, nonnihil essi e co- modi , velut in domestica supellectile, sic in re ueraria quoque, ita seorsum habere singula quaeque distinctia, ut ad quodcumque velis, illico mairilia pol iis absque errore porrigere. Et illud

quidem, ut dixi, commodum. Verum hoc tanto commodo quidam tam abutuntur incommode, ut propemodum praestit ille videatur, hoc ipso ctia commodo carvisse. Neque enim aliud quidquam magis m causa fui ise puto quare vetusti ilimus quis' sic ratum liter arta interpres a tam multis tamdiu neo lectui habeatur, quam quod infelic im

492쪽

21 AD MART. DOR P. ingeniorum corrupta iudicia , primusibi, deinde aliis quoque , persuasere, nihil usquam esse mellis, quod non in illos summularum alveos congestum sit ideoque sit, ut illis contenti solis, cetera omnia per incuriam contemnat. In cuius animi quemdam etiam ipse iam olim in quadam bibliopolae taberna incidi. Erat enim senex, qui alterum ut aiunt pedem habebat insepulcro, certe non multo post utrumque Iam doctoratus sit vocant honore plusquam annos triginta fuerat insignitus Dico forte apud eum, beatum Augustinum aliquando putasse,

daemones omne is substantias esse corporeas. Ibi ille statim supercilium contrahere, ae meritatem meam rugosa fronte compescere. Tum ego: Non dico , inquam, hoc ipse, pater nec Augustinum in ea re defendo homo erat: errare potuit credo ei quantum cui plurima : sed nemini uni omnia. Iam vero coepit homo excandescere vel ob id praecipue, quod tanto patri calu

mniam tantam intenderem Nam, Pu

ra . m. inquit non legisse Augustinum t

493쪽

THO MOR EPIs T. S; immo inquito priusquam tu nascereris. Me jam suis saevis dictis protelasset, nisi commode fuisset paratus lenchus. Nam iterat in taberna , sumo in manus libellum Augustini de divinatione daemonum verto ad locum atque ostendo. Ubi locum semel atque iterum legit ac tertia demum lectione me adjuvante coepisset intellige tamdem admirabundus , Certe

inquit ego valde miror de hoc , quod Augustinus dicit si in isto libro quod

certe non dicit sic in Magistro sententiarum quies liber magis magiseratis qua iste. Qui sunt ex hac farragine, qui neque veterumquemquam, neque scrip turarum quidquam legunt, nisi in sententiis, earum commentariis. Hi perinde mihi videntur facere, ac si quis auctoribus omnibus , qui Latine scrip serunt, omissis consti ucstionum praeceptis ab Alexandro petitisci reliquum Latinae in tuae, ex Perotti Cornucopia, male pino , conetur ediscere; quod persuasum habeat, in his omnia Latinae lingua vocabula sese reperturum. Et profecto reperiet plurima, ca-

494쪽

AD MART. DOR P. demque electissima. Utque apud recentiores theologos , patrum dicta auctoritatis loco leguntur inserta: ita heicquoque veteres poetae atque oratores aliquot , etiam qui nunc nec ea stant quidem sed neque haec umquam facient Latinum nec illa, mi Dorpi theologum, si sola sint etiamsi dece millibus spinosissimarum quaestionu fuerit instructus. Quibus miror, quum sit talis, qua in re possit Ecclesia esse

usui. Disputando fortasse adversus heb- reticos. nam hoc nomine praecipue

sese solent venditare. At hi aut docti sunt, aut indocti. Si indocti , ut est

multo maxima pars: neque acumina ista, quibus iste solus valet, neque verba tam insueta, quibus iste solus assue, vit, intelligerent. Necesse est ergo, talem disputatorem tantum fructus consequi , quantum, si quis Turcam quempiam, patriae dumtaxat linguae peritum, composita oratione sermone Gallico nam eum solum elegantem Galli putant exhortetur ad fidem Sindocti sint haeretici idque in illis ipsis quaestionibus; neque enim sere acci-

495쪽

THO MO R. Os T. asdit ut alias sint haeretici squando an redarguentur quis erit dii putandi finis quum ex illis ipsis quaestionibus, quybus oppugnantur, ipsis quoque referiendi ministratur inexhausta mate- Iiaci ut propemodum eis accidere videatur, quod nudis inter acervos lapidum pugnantibus , ut, quo feriat, ne atri delit inuo se defendat, neuter habeat. Nempe quidam , qui in scholis

inter prirnos leguntur. Et sunt non minus, quam habentur, acuti. Ut omittainter: in quod quasdam quaestiones de

Deo tam ridiculas excogitarunt , ut putes ridete; propositiones tam blasphemas, ut censeas irridere certe con- tr. fidem tam gnaviter objiciunt, tam segniter oblecta di ilolvunt, ut prae Vaoricatores age Ie, ridem loco tueri, serio oppugnare videantur. Harieti cier i , cum talibus composui, quales ante dixi theologos , quum sint in eodem docti ludo , quando succumbent INon cito hercle, opinor si non unum magis lignorum fasciculum vererentur quam multos syllogi liuorum fasiaces pertimescerent. Sed idoneus erit

3 saltem

496쪽

8 AD MART. DOR P. saltem qui concionetur ad populurn.

Hercules, hoc ipsum est quod junt,

Bovem ad ceroma Nam quum nihil didicerit, praeter quaestiones, quae sunt ad aures populi perquam insolentes, minimeque omnium idoneae, ediscendus est ei nimirum Sermo quispiam ex Sermonibus discipuli, aut M

per se ineptae quas dum homo tractae ineptior, utpote nec ad id munus asia suetus, ut quotam illa verborum congeriem ex alienostomacho declamet; neces e est ut concio tota frigescat. Quamobrem plane non video quaestiones istae quid faciant ei quem solae possident nisi quod eum ad caetera omnia reddunt inutilem Ut cui si quid ex his proponatur, subtilibus magis quam solidis disputationibus , in quibus se ante millies exercuit iam domi suae est, iam cristas erigit, velut gallus qui in suo sterquilinio superbit: at extra illa septa si paulo producatur longius cillico ignota rerum omnium fa

cies tenebras ac vertiginem offundit. Nec iam dialectica rerum caecitate labanti,

497쪽

THO MOR EPIs T. Asybanti, quantumvis fortis, quantumvis

acuta, succurriti quae,ut, cognita rerum

natura , varias inde species multasque argumentorum formas elicit; ita rebus

ignoratis ipsis necesse est sine ullo usa obmutescat Adde , quod illas ipsas

quaestiones, quasin penitus solas pecto annos imbibit quum sese iam senex scholasticorum contubernio, ubi eadem assidue ventilantur , quapiam occasione subduxerit ciam intra biennium acumina illa unirersa, nimium videlicet evanida, nullo rerum subnixa pondere, tanquam nebula fumusque,

disparent. Iamque ei nimirum ipsi usa venit, quod de anima pueri ex Aristotele subinde citari solet, ut ipsius anima fiat denique velut tabula rasa, in qua nihil omnino depingitur. Et mirum

in modum versa rerum vice contingit, ut, qui prius omnes sapientiae numeros in argumentosa loquacitate posuerat, iam lan ex infantissimus omnibus risui foret, nisi stultitiae sua: superciliosum silentium sapientiae loco praetexeret; immo potius hoc ipso ridiculus, quod, qui fuerat steatore modo clamosior, nunc

498쪽

Nunc vitio tam longe diverso taciturnio pisce reddatur,4 inter loquentes sedeat, veluti caput sine lingua , atque ut aiunt Persona mutae truncoque simillimus Hermae. Denique, ut, quid ego de hac tota re sentio, semel intellis Neque Theologos omnes taxo,

neque neotericorum quaestiones omnes condemno, sed eas, quae nihil ad aena pertinent quae sunt huiusmodi, ut neque quidquam eruditioni conferant,' multum pietati detrahant eas mon improbandas modo, sed despuendas quoque censeo. Carieras vero; quae tractant aut humana graviter, aut divina reverenter tum utrisque adhibita modestia, qua veritatem sese investigare magis quam altercari probent; modo, quemquam sibi totum ven- dicent, ne quemquam nimis diu detineant, tuo se pede metiantur neque se melioribus conferant, nedum non anteferant inas, inquam, sic institutas, admodum libenter amplector: hactenus tamen ut eas tales csse fatear, quibus non inutiliter exerceantur in-s aia , tales si pernegem in quas salus

499쪽

TΠo. M o R. EPIAE . 89 lus universa procumbat atque innita tui Eccleuae. Iam Theologos non eoA

i vitupero, qui has degustarunt omino

laudo etiam , quod ad altiorem sacraria. i literarum peritiam , ad meliorem pri-lscorum' sanctiisi motum, doctissi- morum patrum eruditionem ,has quo que non abjiciendas accestiones ad Ie- cetant. Verum huius in o. Theologos

ut ex animo dicam non probo , qui

quaestionibus cuiusque gene S non In-

senescunt modo , sed immoriuntur quoque; qui seu genia te ditate quadam impediti, feci puerili Scholasticorum cItati plausu , neglectis antiquoram omnium teris, posthabitis etiam ipsis, quorum se doctores profitentur, Euangelus, nihil omnino praeter quaestiunculas didicerunt , partim per se manes, partim inanes ms, qui cς-eterarum rerum omnium inanes pii sunt idque iam senes atque ideo deplorata qGod neq; scriptura commode tractare, incognitis veterum scriptis , queunt, neque ad ea cognoscenda, qua nunc sunt Latina ingua penuria, pares esse possunt redire vero ad

500쪽

grammaticam, atque inter pueros, immo vero a pueris etiam, discere, hoc

non solum dispudet, sed etiam serum est. Istos ego, mi Dorpi tantum abis est ut etiam, quomodo apud Romanos mali Magistratus publicis sese cogebantur abdicare muneribus, ita istos

quoque, non tam re quam vocabulo

Theologos, adigendos censeam , ad hunc Magistratum, quo tam immerito funguntur, eiurandum. Neque mirum est tamen esse aliquos in tanto Theologorum numero tales. Nam quis ordo obsepiri tam diligenter potest, ut non ambitione, precio, gratia, aut aliis malis artibus, aliquis indignus irrepat' qui, quum sit in editum receptus, qua potest plurimos sui similes in eumdem locum suo suffragio sublevat. Ita fit, ut nullus ordo sit, qui non indignis abundet. Nam, ut in Senatu Romano fuerunt, quorum Maiestatem nulli reges aequabant ita rursus erant quidam adeo tenues atque inglorii, ut, misere inter spectacula vulgi compressi, elisi perierint. Quamquam, ut nec illorumsulgori, stolum hurrulitas obfuit nec istorum