장음표시 사용
101쪽
praeparabat tantum, vindice ex tanto, iudicium ulterius, non siniebat, nec singularem iudicationis formam Praeterea habebat. Iam vero probabilo est, morem manus iniiciendi in nimiam licentiam gravemque potissimum Plebi abiisse. Remedium qDaesitum et repertum ostpost tertiam Plehis secessionem per legem Aquiliam qua quidem ipsa, cum iuuniversum do damno iniuria dato constituebatur, optime etiam licentia manus iniectionis refraenari poterat s. Cautum igitur ost, sicut in S ai. a Gaio scriptum invenitur, lem Aquilia, qui hiis de rebus in Posterum permanus iniectionem agere liceret. Retenta maxime est iudicati manus tute tio lege XII. tab. et sine dubio etiam manus iniectio in mancipia.
Sed ista logo nihil derogatum ost aliis legibus, quibus Pura tantum
manua iniectio introducia erat, ex quo genere fuerunt lex Piaria testamo taria ot lox Marcia adversus Doneratores, ah Hauboldo. Prae Piore meo,
anno CCCCII. propter locum Lioli in libr. VII, c. s .) nci scripta. Ex his et similibus quiuusdam legibus manus quidem iniectio dabatur, sed ita, ut
semper manum a se depellem et pro se lege agere liceret, neque vindice
Deinde etiam post Iegem Aquiliam nova quaedam legis actio per manus iniectio acti introducta est, essicia ad exemplum iudicati manus iniectionis ideoque Pro iudicato manua iniectio appellata φ . Id maximo lactum ostlege Publilia, at sponsor pro reo copenui ει, et lege Furia uo monau. Quia bus ot aliis similibus legibus cum ageretur, manus depclli non potuit nisi
Denique lege Varια nisi quis aliud nomen modo ne Aquiliae in s. a5.
latere putaverit) ia omnibus causis, in quibus hactenus manum sine vindicis auxilio dopellero non licebat, essectum est, ut id liceret. Igitur ex coinde tempore quaelibet manus iniectio in Puram mutata est, Praeterquam quum iuuioati lego XII. labularum vol. pensi loge Ρublilia ageretur, in quibus causis ius antiquum servabatur, quamdiu votores legis actiones in
Habes, lector. rationem. qua in exponenda Nostri S. 15. et seq. uti soleo neque verbis neque ordini rerum vi, ut opinor. iacta. Erant autem ha
t. e. nitiale maritim inlaeis V reia leato cellio eat manus eorreptio, πυρώισιδεα sed potorat praeis terea ia quoque vindieiam talaam tulis,e diei, ut salso esseeo al. tit vindleia E a uia sum eum ieerentur. Qua de re insta quaedam additerentur.
ad loM. 3, 15. habenda eat. 83 Lotem Aquili is hoo erihua, an iam eapitibus quae hodie eo ita hahemus. aed pluribua eo malit laxe. lam ex Ciaeron. prtit. e. 34. liquet et e uis dum probaverunt Balduintia et moδι-a ad a gere A qui l. i. ivit. Noe sorias a praetereram dram. q.od Ulpianua ad leaeis Aquiliam eam aperiem irae aWii: si magistratus municipalea non ex toga pignus emerim. l. u9. s. ' D. ad i. Aquit.
102쪽
ex parte contra Goesebonium disputanda. quem lamen mihi veniam eius
rei daturum esse Spero, Pro Sua in me meosquo a Citia.
Caetorum aliis quoque ex causis praeter illas a Gaio traditas manus iniectionem permissam misso Probabile insta reddetur ex ordines odicti perpetui ita daudio quodam, ubi et hoc maxime demonstrahitur, damni insecti nomino ista ratione agi potuisse. Adiuvat coni poturam nostram locus Uupiani ex lib. LII. ad edictum ubi do operis novi nunciatione egit, quae et ipsa ad damnum insectuin pertinet in I. 4. S. IO. D. de O. N. N.
. meminisse autem oportebit, quotiens quis in nostro aedificare, vel ita nostrum immittere, vel Proiicere vult: melisa EME , eum per Praetorem vel per manum, is est, lapilli ictum prohibere, quam operis novi nuncialione.
Vix sibi quisquam temperare poterit, quin hic vestigia iuris antiqui domanus iniectione, cui successerat Ulpiani temporibus siclicia quaedam a tio per lapilli ictum M , latere, in animum inducat, idque iam suboluisse videtur Culaeio ad I. 81. de V. S., probante quodammodo Donesio in comm. I. civ. 15, 46. et Riuero aio in commenti ad XII. tabulas. Devique sublatas esse legis action per inanus iniectionem, praeterquam si damni in eli aεeretur, per leges Iulias. in Obs. cap. VIII. demonstrare conabimur. Deprehenduntur quidem et Post lias leges vostigia manus imiectionum: sed sive eas legibus admissas sive toleratas osse putaveris, tamen de vetere legis actione nullo modo amplius cogitari potest. Spectant huc fragmenta Ictorum in not. S. supra citata. et maxime quidem Papiniani in fragm. Vat. S. 6., quae tamen omnia ad conditionem servilem pertinent. Praeterea quoquo manus iniiciendae morem in commissis et vindicationibus Depentinis esse adhibitum, restatur Ouimit declam. 550. . Publican s noluit scrutari; translatis manua iniicis et suos dicit. item auguatinua c. academ. v. i. istam lihi prosccto inieci et manum, sui ludi iuris te esse proclamans Qt in bonorum possessionem traducens. ' Denique do decurionibus ei vitatum vindicandis Impp. Honorius et Theodosius in c. 18 i. G theod. de decurion. cf. l. 54. C. Iust. eod. ita Constituerunt: a sancimus, ut si quis suum decurionem vindicare velit, si iudieis desit copia, in eundem manua iniectione concessa , 8ciat ad examen cognitoris resultantem esse deducendum.
103쪽
De loge Aebiatici mulataque Per eam iudiciorum consues ine usqua ad lege
Locos magis arduos aggredimur. De Iege Aebutis veteres Iites resu eitare nolo. Dicam paucis, quae mea sit Sententia. Legem illam plura ipsarum XII tab. capita tanquam inutilia resecasse. Et abroεasse, quemadmodum turpi sed ridicula fraude tabulatus est Charondas ita annotationibus ad rasit catalogum legum antiquarum, nemo Sa
nus his temporibus amplius crediderit; neque etiam illi iuris civilis in te preti sed veterum iurium contemtori apud Gell. lib. 16, c. Io. nimium
tribuetur, qui is proletarios et assiduos et sanates et vades et subvades et XXV asses ot taliones suriorumque quaestiones cum lance et licio Omnemque iuram XII tabularum tantiquitatem nisi in imis actionibus centumDiriatum causarum toga Aebutia lata consoρitam esse dixit, sed a Ii quid tamen homini certe non indocto concedetur.
Quid ergo est Sano lex Aebutia nondum omnia iudicia ita constitituisse Putari poterit, quemadmodum postea Iesibus Iuliis factum est et Gai itemporibus obtinuit; sed magna tamen mutatio effecta sit necesso est lebe Aebutia. Rem explanabo, in auxilium vocato Cicerone, qui nondum viderat leges Iulias. saltem non illam iudiciorum privatorum D. Rugusti. Ciceronis i situr tempore et iudicia centumviralia exercebantur . et Performulas iam litigabatur, cuius rei Pudet instimonia proferre, idque vix alia lege praeter Aehuliam essectum esse Poterat, si ullam Icto illi Gelliano et Nostro fidem tribuerimus. Indicat enim illo non obscure: post legem Acbutiam latam, totam paene XII tabularum antiquitatem solis iudiciis centumviralibus quasi incIusam suisse; reliquas causas praeter centumvirales alio et commodiore iuro tractari coepi Me. Noster nutem legis actionum exti uetionem praeter leges Iulias Aebutiae soli adscribit Ad centumviros, sicut iam supra Obs. c. II. et III. convincere studui. Omnes causae deserebantur, in quibus antiquo iure civili sacramento agendum erat vel agere licebat, aliqua tamen parte decemviris stlitibus iudicam dis data. Hoc laitur summo iure tribuemus Iegi Aebutiae. Sed difficilius est cxpeditu, qui I in reliquis legis actionibus mutaverit ista lex. Eas iam tum Penitus sublatas esse, aegre mihi persuadeo. Quid enim Τ ipse Gaius no ter auctor est. hoc per leges Iulias demum effectum esse, superfuisse
104쪽
Iupraeterea suo adhue tempore Iesis actionem propter damnum insectum et sano Cicero quibusdam in lacis ita de legis actioni hiis loquitur, ut de solis
causis centumviralibus Cogitasse non videatur '. Fateor inmeri, Postremum argumentum levius CSSU. itaque alia expromam.
I Ianus iniectionis, ad quam ipsam damnum insectum pertinebat, sicut supra exposui, tollendae, nullae aliae leges nisi Iuliae aequo bonam o
easionem habebant, cuius Coniecturae rationes in Cap. Sequ. expendam. Nia
hil sane est . quod moveat, ut lege Aebutia de ea re aliquid statutum fuisse dicamus. Pignoris capio, si eam legis actionibus adiicere velimus, Ciser nis adhuc tempore in usu erat, saltem ea, quae Publicanis Ime censoria Concessa erat γ, Restant igitur Iosia aettones per iudicis postulationem et Per condictionem, ad quas lex Aebutia sino dubio spectabat. Veterem condictionis formam sublatam et Per sormulam a tum esse Cicemnis tempore, ex iritus oratione pro nos . com. cp. IV Perspicue RPPR-ret. Tractatur quidem ibi de una latitum condictionis specie, si de pecunia certa credita agatur, sed cur tandem altera legis Calpurniae actio intacta
relicta suisset λ Eodem tempore legis actiones per iudicis postulationem iam sublatas suisse non quidem aeque diserta Cicoronis testimonia Probant; inv
nimus apud ipsum: arbitrum postulatum familias erciacundiae , item arbitrum radigi suibus regunilia et de aqua pluoici, nulla formularum sacta mentione, ita ut incertus sis. utrum veterem an recentiorem agendi modum indicaverit: sed tamen aliis argumetatis inducor, ut vulcrem iudicis Postulationemi Bm tum sublatam esse putem. Quo pacto enim, si lex Aebutia ad Condi tiones tantum spectasset, Gellius dicere potuisset t. l. totam tab. XII anti- itatem lege Aebutia lata causis centumviralibus Consopitam esse. Si vetus Iudicis postulandi necessitas et forma remansisset Deniquis Cum nostra opinione omnis iudiciorum constitutio, quae Ciceronis aetate obtinuit, conspirat.
Gravissimi hac ita re argumenti sunt duo loci ex ipsius libro III. de officiis, in quorum priorO cap. XV.):. dolus malus,' inquit, is etiam legibus orat vindicatus, ut tutela XII. tabulis ot circumscriptio adolescentium lege I laetoria et sina texsiudieiis, in quibus additur: ex filo bonia. Reliquorum autem imdiciorum haec verba maxime excellunt: in arbitrio rei uxoriae: melius aequitis. in fiducia: ut inter bonos bena agier.
. Q. Sca Ola pontifex M. summam vim dicebat esse in omnibus iis arbitriis, in quibus adderetur ex scia bona, fideique bonae nomen
a cic. in Verg. a. a 6. .quia unquam lato prae- ritii solenni ivria or ne sive ordinario iure egit. o. Chelidone invita lega agera potvit 'a At Cl. Taeta Ann. 13. 28. vera lega agera in univerauni u quoque dieehatur. 3J Cie. in veret. 3, e. ai.
105쪽
existimabat manare Iatissime idque vereari in tutelis, societatinus etc. in his magni esse iudicis statuere, quid quemque cuique pram
Utroque loco comparato ossicitur duplex divisio omnium iudiciorum; hut
enim legs, aut atas lege eranti Hace vero divisio longe divorsa est ab ea, quae apud Gaium S. Ioue. sqq. reperitur, ad legem Iuliam accomodata, ex qua iudicia vel legitima erant v l imperio continenantur; nam post tmem Iuliam omnia iudicia legitima vocabantur, quae Romae sub uuo iudice inter civ a Romanos accipiebantur, ergo iis urbi tria etiam illa hociae fidei comprehendebantur, quact Cicero aperte atras lege iudicia appellat. Hinc diversam iudiciorum constitutio ciem ex imo Aebutia suisse necesse est. Extat alius locus Cicerociis in Orat. pro Roscio comi C. V. ubi rem, quae asobatur, ita geri exclamat, Perinde ac si in Iormulam actionis Omnis iudi-cια legis α, Omnis arbitria honoraria conclusa et comprehenaci elaent. Hie
igitur distinguit simili sere modo, ae ita libro de officiis est, iudicia legiιima i. e.
quae Iege si unt, et acturia honorari , i. e. iudicia, quae sine lege iure si norario Constituuntur. Sed quaenam suerunt ista iudicia legitima Z Numid solum, quo de pecunia certa credita agebatur, quodque idem Cicero in orat. citi c. IV. iudicium κατ' ἐξοπ ν appellat Sed ita in cap. V. Ioguitur, . ut de pluribus iudiciorum legitimorum speciebus cogitasse videatur. Nisi igitur magnopere fallor, in ipsis etiam arbitria, quae non iure honorario, sed legibus prodita erant et in quibus olim per iudicis arbitrio Postulationem agebatur, adnumeranda sunt, veluti iudicium familiae erciscundae, sinium Tegundorum, aquae pluviae arcendae, quae omnia ex XII tabulis veniebant. Et arbitrum desideratiant, nec non iudicium ex tribus legis Aquiliae caviatibus. ex quibus aestimatio ossicio iudicis seri debebat Dicamus igitur, Ciceronem duplex arbitriorum genus statuisse, alterum lessitimorum, veluti Corum, quae modo attuli, alterum honorariorum, quae iure honorario nitebantur. Οmtata enim ea iudicia Cicisocii iarbitria vocantur, in quibus iudici liberior statuendi potestas Permittitur, quid reum actori Praestare
oporteat, ergo etiam condictiones de certa quiuibet re praeter pecuniam numeratam, et iudicita κατ' εροχήν in tantum . in quibus iudex Cerino condonationi adstrictus orat, quam augere vel minuere arbitrio suo uoti licebat. Si enim ait c. IV. orati Pro Roscio com. . iudicium est pecuniae certae, urbitrium incertae. Ad iudicium hoc modo venimus, ut totam litem 'aut Oblianeamus aut amittamus; ad arbitrium hoc modo adimus, ut neque nihil timque tacitum, quantum postulavimus, obtineamus quod imitatus Seneca lin. III. ue hecies. c. 7. scripsit . iudicem formula iuCludit EL certos, quos non Excedat.
erminos ponit. Arbitri libera et nullis adstricta vinculis relisio. Ρorsormulam autem in arbitriis quoque legitimis litigatum esse Ciceronis tempore, quis est cui non illud ipsum iam persuadeat: perinde ac εἰ in honosormulam omnia iudicia leguima, Omnia arbitrici honoraria conclusa eεεens,
106쪽
deinde similitudo arbitriorum honorariorum, quorum sormulas ipse Cicero passim profert 3 iEn tibi nunc, si vera sunt, quae disputavi, totum iudiciorum ordinem qualis Tullii aetate constitutus erat. Lms Ggebatur sacramento, cum ad centumviros iretur, item per manus iniectionem et per pignoris capionem ex quibusdam causis, deinde iudicia ς--cim legitima s. leges erant, ex quibus causis antea legis actione per condictionem vel iudicis postulationem utendum fuerat, nunc vero per mincepta verba litigabatur. Iudicia autem legitima, quibus et arbitria inerant, ita vocabantur, quoniam ex legibus originem ducebant, eaque non tantum urbe Roma Concludebantur seu etiam ad provincias spectabant 4 . Denique δine togae omnia erant iudicia x arbitria, quae paulo post legem Aebutiam a praetore vi iurisdictionis constitui darique solebant, partim ex iure gentium Partim ex interpretatione prudentum. Lux Aebutia necessitate quadam edictorum usum in Urbe inter cives
romanos introduxit. Nam cum semel placuerat, ut sublabis verborum n cupiis per formulas liberas. i. o. verba singulis causis accommodata litigar lur, rationi tamen et iuris ordini consentaneum erat, Mnem iudici ovum actionumve eL exempla quaedam vulgo Proponi, ut imperitis εuccurreretur, nec temere quisque, Prout vellet, a tionos institueret, quam Ob rem antea
quoque legis actiones propositae fuerant. Erat igitur primum necessitas ruaedam, formulas ad eas causas accommodandi, in quibus antea Per Conictionem ot iudicis arbitrive postulationem agendum fuerat et genera in singulas species distrahendi undo etiam variae condictionum species originem ceperunt i deinde autem bona occasio data erat ius civile augendi suWplendique, agitonibus ex lege descendentibus ad similes vectes translatis, Et, ut diximus, novis ex iure gentium re elis. Credi enim coeptum est,
iuris civilis rigorem sieri non potuerat, nunc permissum erati Hoc modo arbitria bouoraria orta sunt, atque ita factum est, ut iudicia bonae sidet ex
iure gentium in ius civile reciperentur, quod satis apparet ex locis Tullii
Iam, siciua in me divinandi vis est, haec legis Aebutiae capita praecipua fuisse videntur : ' . unum, uti centumpiri in cavata prioatia acie menta iudicarent; si qua
tamen libertatis aus eipitaria quaeεtio incideret , uti de ea re decempiri
D cie. de oll. 3, 1 . . Itaque maiores aliud Itia gentium. aliud idia eiviIe esse volaeon l. quod ei ila. noti idem eontinuo gentium; quod autem gentium, idem ei ita eate debetia
107쪽
HIuibus iudicandis iudicarent B ; alterum, mi, quilua ex causis anseaper taciteia arbitri ps postulationem νει per condictionem lege agendum fui aes, ex his postera Per concepta perba sit -eιur, ut G ea ra praetoria imrisdietio, iuuicii iudicisquo datio adclictio pasees 79 quodque iudex hae Iogeoaptus intra ramuιm et aex mensea iuica et v, id tua ratum a esset v. Resint, ut do aetate legis Aebutiae pauca addamus. Ex his, quae supra disputata sunt, necessario conficitur, iudicium centumvirale lege illa lata vel iam constitutum fuisse, vel Ex ipsa lese originem traxisse. Utrumvis accipias, temporis nulla Certa ratio invenitur. Traditum quidem a Festo Pompeio est: is centumviralia iudicia a centumviris sunt dicta. Nam cum essent
Romae XXXV tribus, terni ex singulis tribubus sunt electi, qui centumviri sunt appellati. Et licet quinque amplius quam centum
fuerint, tamen quo lacilius nominarentur, centumviri sunt dicti. Sed ex eo neque sequitur, statim Post XXXV tribus expletas anno a. V. c. DXLI.ὶ centumviros eligi CoeyiMe, nectue adprobari Potest, antequam ille tribuum numerus expletus sit, iudicium centumvirale nondum extitisse.
Anio illum enim annum XXXI tribus suisse Putantur; trino iudico ex si gulis lecto, emiciebatur numerus XCIII iudicum, qui tanquam numeroeentenario impleto neque iam centumviri appellari potuissent. Sunt quidem quibus illo annus DXII. a. V. c. convenire videatur ut mihi quoquo olim
cum iis, qua a Pomponio in l. a. 28. de Ο. I. tradita sunt, scilicet non susticiente praetore urbano, quod multa Peregrinorum turba in urbem v
nisset, creatum praetorem Peregrinum, dem S. a9. decemviros in lilibus iudieandis hastae praesectos esse; quod Piis cum Culacio aliisque ad iudieii
centumviralis Constitutionem referre possit. Convenire videtur annus ille. nam et XXXV tribuum numerus maxime ex Ρeregrinis undique confluem libus impletus est ' , et anno DVI. Primus Praetor Peregrinus creatus orat Sed ratio temporum iterum Confunditur, cum a Pompo Io l. c. additum sit, eodem tem Pore triumViros Capitales creatos osse, Piod longoatile, acino CDLXVII, iactum esse supra in Obs. Cap. III. notavi, tibi simul motivi, Miam ambiguae interPretationis sint illa Pomponii do doeemviri,su. tua. Caeterum Praetores Bregrinos iam Creari coeptos esse, antequam
Iox Mi,utia iudicia centumviralia Constituerit, vel ex Nostri comment. Si.
M Eitiariodi ahim eo at; tutionem loea in Oba. propria erati cc Iem Gari. e;talp. e. XX. co . eap. 1il. noti u. eitata requirunti a. l. Io. e. XX l. ccol. I. ui ar) Tales veletum Iesum formulas nemo ignorat. 8) Nam tempora quaedam antiqui tis atatista sui ae . in Ohs. d. ιtiinetia luteiamia apparebiti 9a Eliam haee loemi, a. qtia plenissima rei luduealaa auctorii aanetebatur. legibus iudiei eiuio via. d. numero tribuum D A pud Vae
coniret. II, e. 8. . ii 3 Ex ratio thua Laurentii Lisi de magistrat. a. 45. Idem iam aliunde prohaverat conriavi Parem. Q. i. de praetore peregrino. s. 1.
108쪽
coniicere possis, ubi scriptum extat: in causis centumviralibus apud pras
torem urbanum Mel Peregrinum lego agi solere. Itaque initio saeculi VI. legum Aebutiam saltem non absurde acisci ibas. Sed multo veri similius ost, cam serioris aevi ut pcione centum annis iuniorem fuisse. ita ut Ciceronis tempora non longe praecesserit. Primum me movet, quod eadem sere aetate edictorum, quae Praetores urbani perpetuae iiii isdictionis causa Proponere
solebant, iurisque praetorii incunabula deprcthenduntur deinde quod
tum demum ius civile in artem redigi et nova ratione a Iurisconsultis tra tari coeptum est quae omnia mutatum rerum publicarum Ordinem recensque apertos iuris sontes indicant. Vix autem centum anni erant elapsi posteaquam Sextus Λelius Catus in tripertitis ad duodecim tabulas do logis a lionibus disseruerat, novasque excogitaverat, ita saltem, ut, quae tu usu erant actiones, eas ad novas species diduceret. Itaque saeculi septimi initio demum legem Aebutiam latam esse arbitror, quod Esregio confirmatur I es Serviliae Dagmentis. Ex his enim apparet, sicut iam supra in Cap. II.bs. monui, lege Calpurnia et Iunia de pecunia capta sacramenti actionem fuisse constitutam. Quodsi iam tum legis actiones maxima ex parte abr satae et solis sere centumviris relictae fuissent, cui verisimile videbitur,
istas leges peregrinorum sociorumque causa sacramenti actionem denuo iusorum reducturas suisse Τ Lex autem Calpurnia lata est anno a. V. α DCV. Oamque Iunia post XX ferme annos secuta osse putatur; medio sere Saeculo
lata est lex Servilia, qua iudicium publicum litisque aestumationem intro luxit, sacramentorum solennitate prorsus abiecta ', quia sine dubio iam tum, quippe medio te ore lege Λebutia lata, in certis legis actionum generibus non amplius subsistendum esse Placuerat ).iα Argumenta simiaxima, etsi a nemine sere ignorantur, indigitabo. Ge. de leg. I, II. .dia Eehamua pueri AIL labiacta tia earmen Reeessari ram, quaa iam Remct diatae. . ih. a. S. .a prael Hs adicto pleriqua nunc, vi AII. rahialia stiperio M. - ria diaeiplin m hauriebati . . IIue etiam spectant novae aetionea et diova iudieia a Praetoea Pia1lio Rutilis, qui et honorum venditionem introis
inearioseam Exeedit. Edie tim de honorum posse
aione cleem quidem citi vere. vetus appellata od hoe non probat. id longe ante ipsius a latem
traveetum esse, mee honorom posse aio ad sormam
iurisdietionis pertinet, de qua hie quaeritur. a 3 Pudet redimonia adlierra. quae hoc hempore vel dupondii non ignoratii. Adi Pompon. L ας 44
rilis ex lese quam L. .calptiruiua rogavit. exve ego quam M. Iunius rogavit - quo magia de ea re elua nomen ex hae lege deseratur eum etitiae lege actio De esto. Et sane hoe statuendum..i,i Melastae illud Maria, e ad iudieia ex antiqui xititia legi a lam ordinata et quaai pendentia pertinere dieeudum ait.
109쪽
CAP. VIII. Da duabus legibus Iuliis. Ad S. SO. Duas leges iudiciarias tulit D. Augustus, alteram iudiciorum publicorum, alteram Pri soriam 3, An vero id, quod ab auctore nostro scriptum est, is Per legem Aebutiam et duas Iulias sublatas esse legis actiones' in duplicem illam Augusti legem cadat, valde quaeritur. Certe de Iege iudici Tum Privatorum Nostrum cogitasse et hoc loco et in S. IOS. nemo dubitat; quid vero lex publicorum cum legis actionibus Commune habuerit, commoda rationo intelligi nequit; itaquo non malo viri docti Putaverunt, Gaium Pineter Ieεem Iuliam privatorum de lege quadam iudiciaria Iulii Caesaris Cogitasse ). Nam et C. Iulius Caesar iuuiciarias leges tulerat, Tullio teste ). Seu primam dubitationem movet, quod nulla certa ratiocinatione haCtenus probari potuerit, leges iudiciarias libera republica Iatas, quibus maxime orditam seu decuriae iudicum deliniri solebant, etiam ad iudicia Privata Per tinuisse i), quamvis, si soli litigatorum consensui iudicis captio relicta iiii set, non video, quo tandem, si alteruter in dissensu perseverasset, res redire Potuisset. Alterum, quod maiorem milii scrupulum iuiicit, hoc est, quod vix Crediderim, Gaium duas seges Iulias coniunctim nominaturum sui Q. si utraque diversum auctorem habuisset, altera G Iulium Cae arem, altera
Est et ultera sententia eorum, qui praeter legem Iuliam privatorum a Gaio aliam quandam legem Iuliam, noti quidem more iudiciariam sed similis tamen argumcati intellectam osse autument, legem Iuliam de Cessio bonorum Praesertim respicientes . . Eaque sentcutia summam veritatis
110쪽
speciem prae so ferre videtur. Quid enim veri similius, eruam ea lege, quauebitoribus obaeratis Leuesicium codendorum bonorum. H. E. bonorum Ce sione se a motu . no ducerentur, liberandi facultaS COD Ossa ost, mantis imiectiones. iudicati maxime ex lege XII in h. et ex causa deponsi, quam dii tio, nisi vindex existeret, sequi sololint, sublatas osse Τ Nam id olfecit lex Iulia do bonis cedendis, ut voluntariam debito vis profession m bonorum Te ditio lautum, omni corporali cruciatu semoto, Sequeretur si . Sed do liuius quoque legis auetore quaori Polosti Sunt qui eam C. Iulio Caesari adscribant, cumque alia eiusdom dicinioris sanctionc iungant γλut debitores eroditoribus satisfacerent per aestimationem P Sessionum, quae inmeia lex perpetuam cumam non habebat transitoriam hodie diceremus); alii contra scutiunt et Augustum auctorem faciunt h), quod et mihi Prob tur. Primum quidem singularem legem de bonorum cc tono, neque caput tacitum alius Cuiusdam legis I liliae suisse, innuere videtur inscriptio tituli
eou. Theodos. qui bonis ex leus Iulia ceciera Possum, multo magis autem P
scriptum Impi'. Diocleti et Maxim. in I. 4. C. quι bonis ceUers p. quod incipitr. Imis itiliae uti bonis cedendis beneficium '; deicido hanc legem Divo Augusto
ideo tribuendam esse conseo, quo uiam Caesar lege Suera memorala iam satis debitoribus contra creditores prospexerat neque verisimile est, eum duobus modis, qui inter se aliquid repugnacitis bati cit . dubitoribus obaeratis eo suluisso, aut mention m huius legis eos. qui de aItera scripsorunt, sacile pira termissuros fuisse s . Denique, ut supra iudicavi, illa ipsa duarum Iuliarum uiuncta appellatio apud I, ostrum, quarum altera certe ab Λugusto prosecta Erat, suadero videtur, ut unum eundemque utriusque legis auctorem quam
Ut igitur nunc, quid de m re sentiam, declarem, Proximum veritati milii esse videtur, do duabus D. Augusti legibus iudiciariis, altera public xum altera Ρrivatorum, h. l. Cogitare. Lege Onim Publicorum Poterant esses sublatae eae legis actiones, quaa ex antiquioribus legibus in causis publieis adliuo supererant, Vςluti εacramenti actio ex loso Calpurnia et Iunia νηὶ et si quae iis similes essent. Poterat etiam per illam publicorum proliis ita se manus iniectio et pignoris capio. Facem accendit Ulpianus Is etaimici I. i. S. a. D. , de in ita ait: αμ quid autem PDr Uim admittiatur, etiam legibus Iulias Prospicitur Publicoriam et PriMatorum. ' et in I. Sa. D. M PDonise usi pracses vel iudex ita interlocutus sit: Vran fecisti si quidem ex interdicto: non erit notatus, nec Poena legis Iuliae sequituri si vero ex Crimine. aliud est. Quid, si non distinxerit pracsus, utrum Iulia publicorum an Iulia