장음표시 사용
111쪽
trahere, sed minime praepedire gluten ipsius sanguia
Nec obstat quod lympha ad ignem apposita
concrestati ignis enim, quo tentatur lympha, solvit iulius texturam, ac idcirco aquae moleculas interjectas abripit, easque secum in auras abire facit, quibus perinde dissipatis deficit fluor,&lympha concrescit: hujus rei exemplum extat in lato, terra videlicet aquae diluta, quae coalescat oportet, si ope ignis.illi admoti, aqueis particulis destimatur. Fluor igitur aquae naturalis a minimis particulis ignis mutuatus parit in sanguine tum multiplices com junctiones, di disjunctiones diversarum mole cuIaarum sibi mum occurrentium, tum concursus,inmoderationeς virium, motuumque inaequalium, certa
quadam ratione sibi respondentium imb aqua ipsa sua figura, lentore, AEuore singulis mole culis sa guinis, aliorumque humorum Menum injicit quoties enim sanguini partaculae uniuntur is simul e eunt, toties aqua madefiunt, solvuntur, propriasque vires invicem moderantur.
Ad haec porth, malia etiam peragenda, nihil est aqua conducibilius, cuius guttatae, dum alias par titulas tangunt, vel sta 1 illis adhaerent, vel eas con stringunt, vel urgent, inuas adinveniunt diversae speciei, figurae, motus, amicabili vinculo tonneltunt cim tam propria vi ac figura, quam impetu comitantis ignis sibi viam faciunt ad organa omnia scant, restituendo videliuet inertibus ac sere immobi libus corpusculis naturales vires,is motus, vel tri
112쪽
huendo quietem, aut tarditatem e Scenis. In corpore igitur, ejusque vasibus, tam majoribus, quam minoribus tepescit aqua, ideoque facilius suit, atque aliis rebus intermiscetur,in in visceribus magis excalefit atque agitatur, tum ope circulationis, tum lituum vi, variis quassationibus, eo presertim tempore, quo penetrat diverticula solidotum, Iuidorum inanivites, tune quae adinvenit inutilia rame ta, madida faeit,in absorbet quin imo dum poros ac meatus subit, igniculis acuitur, in longo circu, tu, tenuissimis salix aculeis, ac veluti cuneolis armatur, propriamque substantiam jugi motione fundit, mutilia abradit, eaque secum vehit. Ea tamen est uima tum rerum conditio, ut quae nonnumquam multi salutaria sunt, interdum etiam sitit aeteri perniciosa Aqua enim plerisque
prodest, sed obest etiam quibusdam corporibus lamia late, vel aliqua alia labe affectis, pr sertim si aliqua tutum Impnue, plus quam decet, in interjectis p
tiolis cujuscumque fila menti, aut mole cularum soliadarum astruentium fibras nimis detineatur, cum ejus nimia permansione imminuatur motuum, confimeationum alterna vis, tum in solidis cum in fluidis;
imbignis moleeulae solidis irretitae partibus, ae fluidis
interspersae, plusquam natura exposcit, coercentur,
ideoque lympha diem alluente laxantur solida,
mulatim insarciuntur,&ssaida impetum, contactum, Interdum pariter aqua in rarae texturae corporibus, igne, sue abunde resertis, statim eum solvit,
imbibit, atque adeo offundit, ut illis imbuta sibi viam
113쪽
consueto itii, patefaciat per visceriam anfractus, tortuosos dumis ac omnia vasa, in quibus alio ignea vinculis soluto, diversisque salibus saturatur, quorum vi irritat lateritias fibras vasorum, per quae excurrit, urget humorum moleculas ad contactum venie tes,in adeo solicitat fluidum,in solidum , ut exprimat, abradat,in abripiat ex qualibet parte corporis non solum inutile, sed etiam multum necessarii humoris, magna cum jactura totius fabricae . Quod si eveniat, examinanda est aqua substantia, quo scialicet salium genere sit cumulata , ideoque consalenda sunt fere omnium Sapientum monumenta, rein sertim Costei, alloppii, Aetii,4 Bacei; deindeque est etiam evaporatione ac variis stillicidiis tentanda ipsa aqua, ut medicinam faciens pereipiat, an sales
predicti sint nitri, vitrioli, sulphuris, plumbi, serri,
cupri&α Quo percepto perspicua erit causa nimiae urin rum eliminationis, quae sicuti peculiari salium copiae, ac virtuti tribuitur, alia aqua , si Me eveniat, est iuus habenda, quae debito tempore moretur in corpore, tantamque jacturam non afferat solido,in fluido Verum si extenuatio oriatur ab aciditate, & ac redine liquidorum, aut a solidarum partium vitiosa unione, ut luculenti usi me memoriae mandavit disertissimus Antonius Franciscus Bertini in libro M AAM Uisse puriori AEtruriae sermone conscripti, tunc ad illa remediorum genera est confugiendum, quae ad pristianam unionem, & mixtionem solidum is fiuidum
Est tamen mihi modo adnotandum gracillima
114쪽
interdum, aerarae texturae corpora, etsi multo igne, Maiestateant, modica nihilominus uti aquae quantitate, quae statim ac per vasa fertur, ecunda taburi.
de memorato sale, igne, quorum partieuis pauehaqua permixtae celeriorem, ac liberiorem exitum com sequuntur, ac summo impetu, stimulis vellicant, erodunt, separant multa, eaque per consueta a depellunt, cum non parvo intius corporis detrimento.
Si igitur,opiolior sit aqua, quae ingeritur, ineareetibus sui glutinis dia servabit proprium ignem,
aliumve mutuatum a solidis,in fluidis implicabit, ac propterea salis, ignis moleculae multa aqua persusae, coercitat haud poterunt tanta celeritate exutum sbi aperire, quasi lacessere, clima abradere moleculas solidas, nec tam facile attenuare,d abs me refluidas, prgsertim pingues, &oleosas, quae inservire debent adipis nutritioni Corpora autem obesa habent quidem satis,in ignis particulas, sed i cumobsidentur oleosis, lentis, atque adiposis moleeu Iis, quae eas ita consopitas tenent, ut nequeant illopproducere effectus, quos in corporibus gracilibus, xere solent, cum corpora haec si ut arcte, laetae contextura , eorum idcirco meatus, ac pori sunt adeo angusti, ut parum spatii aqua ad inveniat pro necessario transitu ad omnes partes madefaciendas, Mald hitas transpirationes promoVendaS. Multoties autem observare contingit, cibaria Consueto tempore in ventriculo haud concoqui, nec
ita elaborari in primis intestinis, ut exillimis ehylit torum vasorum oscillis chylus ipse eommode aptari possin, a que derivari, quo tempore, si propinet ut tam
115쪽
tantum aquae , quantum opus est, priusquam eorpus vitietur, porro aqua temperat causam ccinsistentem fortasse in nimia aciditate, acrimonia salium, vel in immodita copi seminum ignis, sive potius interinia stetur assumptis dapibus, madefacit ingulas earum particulas, illasque solvit, magisque fluxiles, a id neas reddit ad naturale iter peragendum Nec sunt audiendi aquae contemptores, dum a s serunt ventriculi texturam, etiam mediocri illius usi exolvi, cum praetermissis priscorum auctoritatibus,& precipuae Avicennae, Dioscorid. Aelii Rasis &c. rem hanc Gal. evincat de et Med. , ubi docet se cu-xasse plures ventriculi imbecillitate affectos simplici
aqua, quae ut ejus verbis utar mete erat refrigerata quemadm dum Roma orsa rare solabant. Et sani quis non videt, quam solidas partes mutuo nexu foed ratas diutissime servare, moderari scilicet vires, illarum motus & resistentias, indeque aerem se cenare , ne plus aequo laxetur, innumerasque particulas san guinis, maliorum liquidorum adeo temperare, ut Midam non agat ultra naturae leges in solidum , nec solidum in fluidum quo fit, ut eorum congruae mi xtiones,&umones naturaliter perennentur. Confert mehercule ut plurimum valetudini aqua, cum concordiam , ne dum inter varias particulas diversa vi,
figura, iota praeditas conciliet, Wptiesertim in
primis aetatibus verum coctiones, secreti nec Misparationes adjuvet,4 quod majoris pretii est, effer vescentias , ac aestus, imo plurima alia in morbo labe affectis infrenet, ut legere est apud Veteres,
116쪽
Vinum Gustus organo cona magis gratam, magi a promesum; immodis autem sumptum fluidoram mixtioni, Munioni solidorum obmxiam
EXplicatis nonnullis aquae benefietis, ad alterius
liquoris virtutem, vini scilicet, quo mensa exhilarantur, contemplationem dirigere lubet. Vinicit que substantia, teste Plutarcho de Valetudine imperam habet multum, ut observare est tempore autumnali in cellis vinariis, in quibus paratur 3 ibi enim Concitatur, effervescit ebullit, largam spirituum copiam, sui evaporatione diffundit. Praecipua iraque vini semina, si quis serio cons deret. Is pntissimum, atqae ignea esse intelliget quae cum perpetuo moveantur, debent in mutuum concursum venire cum aliis particulis eum componentibus, ideoque universam ejus substantiam modo incrassari, mono molleseere ac attenuari solvi, denique in auras abire necesse est Varias propterea mutationes subeunt vina, quorum alia modo dule scunt,modo acria fiunt, modo si veterascunt, languis
117쪽
EXERCITATI odiora evadunt, &acescunt, modb, si eorum spiritu
Ilor Pars abeat, corrumpuntur. Haec igitur vini exoriadi perpetuo motu cientur, seiunguntur,vi copulantur, quo fit, ut in doliis semper magis depurentur,vivatorum parietibus adhaerescunt. Sed quamvis praedicta vitii semina sint satis mobilia ,in fluida , non tamen evanescunt sed mutuo implicantur, conser an
turque, ut de aere constat admixto, qui etsi oeulis non observetur, nihilominus a mole culis vini solvitur,4 ebullit, si ponat ut in machina Roberti Boyle;& major ebullitio fit, si vinum sit aqua dilutum, aliabum, ac dulce. Mirum sane est, intueri recentis vini agitationem, ejus, nempe, diuturnum fervorem, impulsum, ac vim versus quamlibet dolii partem, quorum op Perpetuo vegetiores illius particulae magis, vel mini sex halant, quo magis , vel minus illarum primordia foecundantur ignis particulis, salis, aliarumque con-s milium mole cularum. Immensa porro fieret almi ratio, si ad examen revocarem affectus, quibus porri pi solent merobibi, oenopolae,multique operarii assidue versantes in elutriando vinum , qui quamvis etiam abstemii sint, diffusione tamen particalarum volatilium, ebrii saepe fiunt, dongo temporis spatio socordes, graciles, imbecilles, temulenti, veternos, immemores, vertiginosi, atque apoplectici evadunt, quod evenire etiam quandoque o servamus volatilia
hus, aliisque animalibus, quae superstant doliis ebullientis vini, aut vinaeeis vaporosis, aut in eisdem locis degunt. Vinum autem ignem, sive sulphureas
118쪽
particulas retinere, testatur sensu , cum illius spiritus
in flammam facessat, proptereaque summam concitet confricationem in tota fabrica, eam penetret, ac longo denique ab usu solvat, ac propemodum comburat. Salem pariter habere, nemo non confitetur , cum vini Cremor sit sale refertissimus, cujus particula vino interjectae, tum linguae, tum palato appositae placide irritant nervorum papillas a Malpioi descriptas, debitamque eliciunt sensationem a Laurentio Bellini indieatam de Gusus orgam. Si mo leo igitur in usu sit vinum merum ejus
noleculae, praesertim salis,o ignis, non modo noxiae sunt, verum etiam valde proficuae tam humoribus,quii partibus, eum inter fluidorum particulas pro-moVeant vim motum, consticationem mixtioni
Congruentem 3 penetrant enim, concutiant, at te
nuant wade urgent, concitant,in rite elaborant inertes, crassas, ac ramosas liquidorum portiunculas, ut apthalterne coeant,ru disjugantur; ideo quem I ius, persectilisque debitum circuitum absolvant , --ehinulas pariter solidas confricant, commeant, XPO Iiunt, ac ita firmant, & roborant, ut apte contrahan
tur,in distrahantur; imo propria vi qua scatent, si ruid est quod machinae unionem, fibras, scilicet, aut brarum inanitates,&poros insarciat, facile urgent, abradunt,in pellunt quare omnis liquidorum regeneratio,in potissimum spirituum, eam sortitur vim, qvue valet perlustrare debita proportione universum corpus, illudque,Apurgare . conservare, ut comtingit aliquando senio confectis hominibus, Iaxitate
fibrarum, vel cachinia affectis, qui si utantur vino
119쪽
dilut , ae propterea pauco igne, riale ditato, eas vires haud nauci untur, quae necessariae sunt ad primam uni nem,in mixtionem consequendam, namaque tunc moleculae retundunt ignis, & salis vim, ideoque alacres alioquin eorum particulae irretiuntur aqua, ac aliis hujus indolis humoribus, quae deirco noxia satis expellere non valent. Secus autem spira
bilis vini diffusio, quae sulphuri, ae sali adscribitur,
paulatim inutile serum, ac lympham urget, absumit, dissipat humoresque cieteros, ac parte Varie in quinatas, debito igne, motu, confricatione destitutas restituit ad consuetas agendi vires. Singulis itaque eo oribus temperato igne se cundatis moderatus vini usus convenire videtur , eum ejus diversae naturae moleculae ita singulorum4 morum particulis intermisceantur,in universa solida
organa nou solum penetrent, ac naturalem eorum motum,' mixtionem adjuvent, verum etiam inutialia depellant consentaneum tamen est, pueros, praesertim vividiores, igne nimirum refertissimos, generoso ac mero vino privare. Nam humorum dulcedo, maehinularum solidarum teneritudo, infirma earumdem constructio, atque spirituum tenuitas,
asteo vini sulphure, acaliis ainvissimis ejus portionibus e citautur, perturbanturque, ut nesciant amplius spiritus ipsi ea rati ' qua decet, suas petnervos ciere undas, illustrare fibras, sed tantum impetus, tantumque conseitationis impertiunt humo bus,4 partibus, ut humores ipsi nimis urgeant latera vasorum, quoquoversum citissime penetrent om nium solidociam minimas moleculas alimentes torum
120쪽
eorpus,in tali vi celeritate, ac depravati ne, quae potis sit non raro tenella corpora immodice pervia reddere extenuare, laxare, sensus consopitos facere, aut convulsionibus etiam torquere. Nec desunt adulta etiam corpora tam molli, atque laxa machinissarum contextura praedita, simulque tali humorum tenuitate reserta, ut ne parvam quidem vini portiuneulam sine noxa per tre posunt, nam humores, spiritus,&partes, statim a particularum vini impetu cientur, rapiunturque in novum mn iam, crant astum, atque age di vim , que potest eorum omnium depravare amicabilem vicissitudinem,
Verum si aliquando minima vim particula tanti
est momenti, ut in omni aetate memoratam excitet interturbationem spirituam, humorum , ac partium
quid auerendum de immodica meri vini ingurgitatione cujus igneae particulae nec enervari unquam satis, nee devinciri possunt a caeteris moleculis, tam in vino, quam in humorum massa ccintentis omnibus utique obvium est, qui igni moliatur in lignum etiam viride, vel humore saturum prius enim penetrat illius porcis, intermixti humoris moleculis intermiscetur, eas attenuat, EL partim per interiectos surculos, quos
ipsemet ignis patulos,in expeditos reddit, urget, ac discutit, partim absumit, atque in auras abire eo pellit, deinde vero machinulas fibrarum ligni, propria vi discindit, comburit, resolvit. Hoc idem hereae eidit hominibus violentis igneae namque, salsae,ae hujus indolis mole lae vinum componentes, nedum per arterias,in venas summa celeritate vehum