장음표시 사용
101쪽
Iosophorum i imprudentiam, S temeritatem, qui has nefarias disputationes etiam saepe numero in mediis templis, inq. maxima populi adstantis corona audeant explicare,n dum illas in Scholas soleant introducerta: Quippequi non sapientiae magistri sed impietatis ministri sunt potius habendi. Ego quidem Philosophorum doctrinam mirabiliter amplector sed ubi parum illis cum nostroruΤheologorum sententia conuenit, Philosophiam desero, Religionem sequor, necnon magis piae opinioni semper adhaereo, & immortali Deo gratias immortales ago, qui ea- Ium rerum, quae intelligentiae a sensibus profectie uim effugiebant cognitionem ipse nohis sua infinita benignitate impertiuit.
102쪽
Deus quomodo moueat,&Vtrucontingenter agat Philo pilorum opinio.
V M superius locuti fuerimus de cognitionta pertinente ad intellectum diuinum, nunc vero cum per intellectum,& uoluntatem Deus sit agens causa reruim, Quaerimus an Deus Iibere moueat coelum , 3 Philosophi tenent Deum non libere, sed naturaliter ipsum Coelum mouere,& non posse non mouere Coe
Primum,quo principaliter innituntur, eorum hoc est fundamentum,. Necesse est per Arist. in a. phys tex. γ . quod ex agente sequatur actus in rebus aeternis,ergo Deus,qui est agens in mouendo coelum necessario ipsum movet'. Secundo
103쪽
Secundo argumentantur tali pacto , &hoc etiam argumentum. affert D. Thomas in i . parte summae q. s. art. .) unius rei unica est causa, sed rerum creatarum est causa scientia Dei, ut probatur per eundem Doctorem Angelicum in eadem I. parte q. δJergo uoluntas Dei non debet poni causa rerum,ergo Deus non agit libere,cum noper suam uoluntatem,& sic neq. liberta mouebit Coelum . Tertio omne quod mouetur per principiti quod est in eo mouetur per naturam sui colligitur ex Aristin Phys. tex. xxvii Quar uidem natura verius dicitur de sorma, quae materia, ut inquit Comentator in a. phys m.iii. sed Coelum mouetur per principiuquod est in eo , ut uult Averr. Arstotelem
declarasse in prAcipio septimi Phys ergoCoelum per naturam mouetur,&sic naturalit U.
Quarto , Actio primi motoris naturalis est, dc signum quod Deus naturaliter mouet est motus cordis in homine, quod quousq. homo uitam degit quiescere, non potest,er o Deus naturaliter & necessario agit. Quinto
104쪽
Quinto inta xii. metaph rex. sy. dicit, Arist. quod Deus eo modo est substalia,quomodo est principium, scd est substantia necessaria simpliciter,ergo est principium agendi necessarium simpliciter, quod non potest
Sexto, Possibile inuen rum in rchus immobilibus sequitur necessariu , ut habet Averr. in lib. Perihermenias , ergo si possibile esset
Deum non mouere Coelum aliquando, necessario cessaret ab ea motione, sied hoc est contra Arist.in Τ. Phus. qui asserit motum Coeli esse necessarium, dc non posse non es ergo Deus necessario mouet Coelum. Septimo, necesse estperArist. in pri. metaph.
Coeli, quae necessitas est in Coelo in modo recipiendi, in motore uero ex parte agendi sui diximus in superioris argumenti consequentia deducenda in . . phy. com. Ss,ergo Deu neccssario mouet Coelum. Octauo, persectissimae cauta debet attribui perfectissimus causandi modus, Perfectissimus modus causandi est necessarius, quinniam
105쪽
niam necessarium est praestantius contingente,ergo Deo, qui est causa persectionis, debet attribui modus agendi necessarius.
Nono,&ultimo, Quicquid inest alicui per
naturam,& per essentiam,inseparabiliter, &necessario ei inest, sed Deus mouet per essentiam, ergo necessario mouet. Minor probatur per Aristotelem in xii. metaph. tex. as. ubi ostendit Deum non agere, & mouere per formam additam suae essentiae, sed per sua essentiam. Sic itaq. tenent Philosophi Deum neces sario mouere Caelum,& naturaliter,& necessarid agere,Nec tamen dicunt ea,quae eueniunt esse necessaria, Quia ratio originalis libertatis contingentiae ex compositione est. vel diuisione inte)lectus discursiua, quia intellectus potest indifferenter assirmativam, uci negativam ccncludere,& consequenter ad utranq.
partem possibilis est assensus, Quae libertas contingentiae solum naturam intellectus infimae potentialis sequitur : Reinota igitur hominis libertate nullns effectus apud Philosophum liber est, non tamen remota hominis
106쪽
libertate omnia necessario eueniunt, quia Iicet concurrente alia coeli parte aut pro,aut c5tra ineuitabiliter necessirid concurrat,&cum contrariarentur, aut sint aeque potentes, tunc effectus no producituz, si non debilius succumbici: Potest tamen Coelo impedimetu aduenire ab inferioris causa, ut puta. quod equus rumpens arboris ramum fructistrum, eius prohibeat pullulatione. Qia igitur haec inferiora, materiam in potentia sui partem, habent,etiam contrarietatem habent:Est etiagos optime resoluendo) perpendenda diis
rentia inteW libertatem , & contingentia IIU, quia apud Philosophum ex solo homine libertas est, non autem solum ex homine contingentia est; est enim coniungentia amplior: Duobus nanq. existentibus potentialibus. uno in genere intelligibilium,& hoc aest intellectus possibilis, Altero uero in genere sensibilium,&haec est materia prima Ex potentiali in genere intelligibiliu nascitur libertas, sed ex potetiali in genere sessibiliu nascitur coligetia. Hoc uoluit Philosophus in vi Metaph.com. v. in translatione graeca. Quodcunq. tamen L corpus
107쪽
corpus potentia iam primam intelligibili L. in se habet illud potentiam primam sensibialium in se claudit, sed non e contra :Quapropter: non omnis dispositio a Ceso pendeta, quia a variis causis pendere potest, ueluti a talpa magni fluminis ripam, puta, Padi rumpete,& quamuis apertum a talpa foramen paruum si aquaru tame impulsu aperitur, nec non eorum dyeursu augetur, Et tandem per loca, quae non inuadasset essluit Eridanus, &terra aliter qua suisset disposita non erumpente fluuio disponit,& praeparat ut aliter a Coelo patiatur quam passa fuisset, & sic magis fructifera quam prius redditur,uel e cotra: Et sic impedimentum a Caeso eueniens per praesentiam astri ad oppositum influentis ineuitabiliter naturaliter euenit : Sed ab istis inferioribus impedimentum eueniens cotingenter, non necessario euenita.
108쪽
Deus virum libere, vel continge
er agat uiam illatavi eligionis Professio. Cap. XII
E N EN T ex aduerso Sacratis ti . . , si mae Theologiae profes res Deum ad exiradimere li- ber dc contingenter agere. Comprobant auctoritate Pro phetae Psal. CXa a V Deus ultionum, Dominus Deus libere agit,& sapientia: M., O modo posset aliquid permanere, nisi tu voluisses 3 Apostolus etia- ad Ephes. i. dix
Qui Dcus operatur omnia secundum consilium voluntatis siuae. Idem pluribus, & uartigracionibus confirmant, quarum nonnum ira tantum praecipuas in praesenti referremusta Primo sic ratiocinantur: Sol unum radiupriusqua alterum producit,nec huius aliqua ad c si ratio, determinatio igitur. ex diuina mi id et uoluntate, quare dicendum Deum secundum uoluntatem suam libere,& contingenter agere. . L a Secun-
109쪽
Secunda rationem exArist in top. iv. ap. I .referrente Deum posse uelle parua,eadem tamen minimc uelle .deducunt,ex quo eliciunt liberam esse, dc libere operari uoluntate diuinam a Τertia rationem ex motu terrae exhauriuiquam Deus rect aut circulariter mouere posset, nec itidem mouet, quod non est aliunde, quam ex libera eius voluntate. Nec alicui uideatur incoueniens quod Deus posset si uellet terrae elementum mouere, quia uaturaliter id mihi sane probatur, nam quicunq. ali quo dictorum motuum poterit mouere . partem, poterit mouere & totam: Quare cuDeus possiti mouere partem terrae aliquo liorum modorum, igitur dicendum ipsum posse sic & mouere totum, quod eius libertati, est attribuendum , &est istiusmodi ratio ex homogeneitate deducta:Et confirmatur per Philosophi auctoritatem in primo Coeli tex. cci p. dicentis in idem ferri totam terram secudum naturam,& paruum bolum. Quarta haec est ratio, Deus in passo uniformi saluat difformitatem,sed hoc non est naturaita,
110쪽
turale, ergo libere agit, non autem naturaliter; Probatur maior,quia hanc terrae partem aquae coopertam subiecit,illam uero non. Quinta ratio uiolentum est aere immediari terrae, sed hoc uiolentum contra naturam Deus perpetuat,ergo non agit naturaliter, sed libere. Sexta ratio, ea inter quae non est ordo essetialis possunt aliter ordinari, quam sint ordinata sed inter partes solis non est ordo essentialis, ergo possunt aliter ordinari, ergo pendet eorum ordinatio a diuina uoluntate, ergo Deus libere agit. Septima ratio, omne agens naturale perficitur aut in se ue aut in simili, aut tu toto, sed
Deus non perficitur,ergo non est agens naturaliter: Probatur minor quia Deus est persectissimus . Octaua ratio , si Deus naturaliter ageret, cuncta necessario essent, quia continet causas omnium rerum, ideo Deus omnia producibilia produceret, & omnia quae posset, &non dimitteret malum in uniuerso, sed dimiti it, ergo libere agit. Nona