장음표시 사용
81쪽
diuinam essentiam u liQuinto sic ratiocinantur ex Aristotelis auctoritatς iii prinio Ethicoru, sicut est in corpore uisus,ita est in anima itellectus, sed quia obiectum adaequatum diuini intellectus est diuina essentia, ergo Deus nil intelligit aliud a se, cum etiam praeter suum adaequatum obiectum nil uideat uisiva potentia .
Sexta ratio est Philosiophi in s. de asserentis scientiam sie habere ad animam intellectivam , sicut se habet pictura' bulam, unde inquit anima in principiossiuae creationis,. antequam int gigat se
habet sicuti tabula rasa cin qu3 njbi est depi uesstd eandem tabulam imp sibile vi figurari simul diuersis, &. p rit picturix
us figuris, seu linea mentissecundum eandutabulae partem, ergo sic etiam uidetur impsessbile, quod a silectus, cum ipsius scietia sit sua mei diuina es sentia simul possit m ta intelligeres.
- beptimo argumentamur i Deus intelligetret omnia ergo etiam uilia quaecunq; cognqkeresi sed hoc est absurdum, ergo noλθῆ
82쪽
Nonora ultimo ita argumentatur, Deo semper est attribuendum id, quod est excelletius,vel melius,& nobilius, sed aliqua sunt tauilia, quod melius est ea nescire, quam scire. sicut ait D. Aug.in Enchiris: eo quod ex huiusmodi scientia accipitur occasio peccandi, ergo non est attribuendum Diuinae maiestati scire omnia, etiam uilia;Et hae sunt ex principalibus rationibus,quae in philosophorum gratiam ad eorum comprobandam opinionem ut censeo adduci possunt. Nunc ad Theolog0rum iis oppositam sententiam tra
V o NI A M de, omnipotentis Creatoris Dei cognitione, non parua est controuersia inter Philosophantes, & sacrosi Theologiae proses - res , idco diffuse ad aures Theologorum de. 6 H ea
83쪽
ea in praesenti capite disseremus. Tenent Sa cii Doctores Deum benedictum omnia cognoscere:, & his quidem auctoritatibus ad
Primo Prophetat in psalmo CXXXVIII.
Ecce Domine tu cognouisti omnia nouissi Ina, & antiqua, ni Secundo in psalm. CXII. Quis est sicut Dominus Deus noster, qui in altis habitat,&humilia respicit in caelo, & in terra3Tertio fauet auctoritas Geneseos primo; vidit Deus cuncta, quae fecerat,& erant valde
Quarto est auctoritas Hieremiae in cap. XVII. Ego Dominus scrutatas corda, d probans, rencs , qui do unicuiq. iuxta uianta
Rationibus etiam quam pluribus illud idem probare non desistunt, sed nouem tantum potiores, quas ego partim ex facris auctoritatibus, passim hinc inde collectis dedu xi, partim ex optimis quibusqi auctoribus legendo dicerpsi, in medium afferam; Quarum prima haec est: Arist: Ethic. v.
84쪽
capa. nos docet orare Deum,ergo Deus cognoscit haec inferiora, & contingenter agit consequentia ex se patet aliter enim frustraretur tempus,&Opus. Secunda ratio,concedit Arist in libello de bona fortunaDeum cognoscere futura , esego Omnia cognosciti: consequentia est iam deducta,Omnia namque antequa fiant sunt su
Tertia ratio.Omne persectissime cognoscens aliquam naturam, sufficienter cognoscit quaecunq de illa siunt demonstrabilia , sed Deus cognoscit se, dc de ipso demonstrabilia sunt non esse corpus, non habere materiam partem sui,non esse compositum,&c. Et haec sine cognitione horum inseriorum non possunt cognosci, ergo Deus omnia cognoscit. Quarta ratio, Quicquid virtus inserior cognoscit,cognoscit& superior, sed Intellectus possibilis inseriora cognoscit, ergo &diui
' Quinto , Habemus in libris actuum , postolorum, quod cum Iudas praeuaricatus H a esset
85쪽
esset, simul Apostoli consuluerunt, dicentes,oportet ex lais uiris, qui nobiscu couen rut in omni hoc tempore,quo ingressus, &egressus est ad nos Dominus Iesus a Ioanis - baptismate incipies ad eu u . die, quo a nobis assumptus est ex his inqua unum testem resurrectionis eius nobiscum fieri, & statuerunt duos Ioseph, qui uocatur Barsabas, qui cognominatus fuit iustus, & Matthiam,&cum orassent,dixerunt 3 Tu Domine cordis cognitor ostendi que elegeris ex his duobus v nu, ut sortem ministerii huius, & Apostolatus accipiat . Haru in actibus Apost. habentur, ubi opportune Deum'cordium cognitorem vocant,neq. dicunt elige, sed ostende electum, quasi innuentes apud Deum Omnia esse praescita, cognita, atq. definita, ante etiam quam quippiam cogitemus. Sexta ratio, Deus est prima causa causarum, S per suam essentiam persectissime cognoscit se esse causam omnium, , ergo co
gnos cens uirtutem sua, impossibile est quod
non cognoscat omnia illa,ad quae sua virilisse extendit, quaeq. etiam ordinat ad se, ut ad causam
86쪽
causam finalem : Probatur consequentia , quia causa,& causatum sunt correlativa, ergo non potest unum cognosci quin cognoscatur & reliquum, ut dicitur in praedicamentis in cap. ad aliquid: sequitur ergo propos, '
Septima ratio, si Deus se solum intelligeret,& haec inferiora minime cognosceret, sequeretur quod esset ignorans eorum , quae sunt hic sed ignorantia dicit imperfectione, in Deo uero non cadit imperfectio, ergo noest ignorans horum inferiorum. Oetaua ratio, si Deus ignoraret haec ins riora, ergo mortale animal esset scientius eo, sed hoc non est dicendum,ergo. Nona,&postrema ratio haec est.Habemus
in Metaph.lib xii. Intelligere aliquid esse honorabilissimum, & in principio primi libride anima,omnem scientiam esse de numero bonorum honorabilium ergo intelligere, &scire omnia est persectionis simpliciter. Haec est ratio Scotes .dist.xxxv. Et his rationibus probatam Theologorum sententiam esse putamus. Sed quoniam Deus
87쪽
Deus est actus purus, ideo non in habitu, nee in potentia intelligens est, scd solum in actu, nec intelligendo successionem aliquam patitur, sed simul cognoscit omnia, nam intellectus, qui multa successive intelligit, in potentia est intelligens aliud, sed inter ea, quae sunt smul non est aliqua successio,& cum Deus sit purus actus,& alio non persiciatur, non intelligitur per aliam spetiem, sed per suam essetiam, & inde est quod principaliter se ipsum
intelligit, quia cum essentia ducat in cogniationem eius,cuius est essentia,& Deus sit per suam essentiam intelligens , oportet quod ipsemet sit principale intellectum ab eo: In aliis uero videmus intellectualem perfectionem ex duobus dependere, Vnum est quod perfecte speties intelligibilis consor metur et, quod intelligitur: Aliud quod perfecte intellectui coniungatur, quod eo amplius fit, &melius, quo intellectus maioris emcaciae in intelligendo existit: Deus autem cum non intelligat per aliam spetiem, solum per suam essentiam persectissime se ipsum intelligit, &quoniam alius intelligens sicut potentia adactum
88쪽
actum, sic ad suum intelligerta comparatur, oportet quod intelligere Dei, qui est purus actus sit idem cum sua essentia, sicut essentia eius est suum esse, & cum siti intelligens per suam essentiam, quae est sium esse, & suum intelligere,& se principaliter intelligat,patere potest quod in Deo Intellectus & Quod intelligitur,&Quo intelligitur, & ipsium Intelligere sunt unum,& idem, di quia se perfectissime intelligit,cum causa sit omnium, in se intelligit omnia ue cognita naq. causa prima,& omnibus causis mediis, quae agunt inuiditute primae causis, effectusq. oes usq; ad ubtimum cognostuntur sicut per sextam rationem in praesenti capitulo probauimus Insuper quia, omnis cognitio ses extendit secundum modum formae, quae est cognitionis principium , & ideo cum diuina eL sentia sit sufficientissima similitudo ominnium, quae actu sunt, uel possunt esse modo quocunq; oportet quod ipse Deus per suam
unam essentiam cuncta cognoscat:Nec hoc
diuinae repugnat simplicitati, quod multa intelligit, nam esset contra eius simplicitatem, si
89쪽
si eius intellectus per plures speties formaretur,Deus autem ut iam dictum est per unam simplicem essentiam cuncta, & cunctorum rationes cognoscit tam ea, quae sunt in sua activa potentia,quam ea, quae sunt in activa, uel palliua potentia creaturae cuiusq. Ad id facit illud, quod D. Aug. narrat in lib. de ciuitate Dei quenda Philosophum dixisse, quod Deus est mens libera', & absoluta ab omni Concretione, mouens,&adiecit omnia sentiens .i. intelligens: Nam licet in nobis sensus distinguatur ab intellectu, & per sensum percipiamus singularia, per intellectum uniuersalia cognoscamus,&licet Deo, qui non est sorma corporis, nec virtus in corpore, non possit qualis in nobis est attribui sensualis cognitio, tamen ut ostenderet eum, S singulanu,& uniuersalium, & omnium cognitionem habere,usus est latissimo uocabulo &modo quodam uulgari dixit, quod est omnia sen- hcns . i. omnium habens cognitionem 3 Et optime quidem dixit iste philosophus primo Deum c sse mentem, quia cum sit prima mesura omnium res quaslibut intcsse participa-
90쪽
to,& limitato statuit, modum eis congruem tem praefigens ; dixit secundo esse mentem liberam cum sit suum esse liberrimum nulli aliquid debens, non participans esse ab alio, dixit tertio esse mentem absolutam ab omni concretione,&per hoc eius simplicitatem de nauit,& ex hoc sibi propriissime ratio primae mensurae potest attribui: Quarto subiecit quod est omnia mouens, & omnia sentiens, super quod dixit. D. Augustinus quod aliquid non potest effugere omnia mouentem, nec latere omnia sentientem, & ita per hoc, quod est omnia mouens, excellentia potestatis, per hoc quod est omnia sentiens,plenitudo ipsius scientiae designatur. Sed aduerita. quod sui inquit ipse Aug. in tertio de Trinitate Deus non particulatim, uel sigillatim omnia uidet, uelut alternante cOceptu huc illuc, inde huc, sed omnia uidet simul, atq. cognoscit, proprie enim dicemus Deum cognoscere, no autem intelligere: Quod ut declarem, dico una cum laudatissimo viro Ioane Pico Mirandu in sua Apologia. q. xii quod intelligere capitur bifariam, uno modo generalii R ia I ter