Francisci Contareni Thadaei patritii Veneti filii philosophiae, iuris vtr. sacrae theologiae doctoris, De Deo, & de his, quae effluxerunt à Deo, libri tres, cum indice altero capitum, alterum verò rerum, & verborum, quae in opere continentur, ..

211쪽

o Liber

b De Mundi Elementis. 'CU IV.

OCVTI de materia. & QDma huius uniuersi, sicquitur ut de corporeis elemetis ipsum uniuersum constituentibus verba faciamus, quae quidem & tria, ct quinq. affirmare ualemus, Tria quatenus cuncta in leuia, grauia, & neutra rediguntur, quinq. vero quatenus haec in partem Aetheream, Igna Aerem, Aquam , & Terram distribuuntur; Haec illa sunto, quae suo ordine mundum primo constituunt,atq. formosum reddut,

quorum principalissimum Coelum existit: Hinc Philosophus sub initio 3.de Coelo,cude hac aetherea parte uerba fecisset, se primo de elementis colligit suisita loquutum. Quinq. uero ista simplicia corporata ex eo sunt elementa, quia prima,& nisi essent prima, nec clementa foren ; Dicimus auic

212쪽

Secundus. 9

ea prima. non quidem abselute , sed inte corpora,quatenus ex aliis prioribus corporibus non sunt constitutae. : Haec sunt illa simplicia corpora quae sui in superiori cap. posivimus)dum reliruntur ad orbem sunt locus,& tanquam inferiorum sorma, quia seruant ordinem in Universo,& assequuntur per internam propesionem,& motum ad illumi: Quoniam vero ista corpora per

grauitatem,oc leuitatem mouentur, ex eo

Philosophus in libris de C o ipsa ut grauia, leuia, neutra considerauit,& per haec eorum naturam,& sormam circunscripsit. Sed nec sine ordine corpora haec elementa mundi esse disposita credamus, nam pereminentem Dei prouidentiam ita distributa fuerunt, ut uiliora tam qua ζx residerent, in centroq. locarentur, nobiliora vero sibi sublimiorem locum uindicarent, adeo ut iuxta eorum nobilitatem, essent ordine dispositi , sic quod locorum ordo dignitatis ordini responclaret; Quare Coelum costans natura persectissimum, tanquam praestantissimum omnibus supereminet,& sic etiaAa a inter

213쪽

Liber

inter orbes Cocli praestantiores aliis eminentiores existunt;Inter elementa vero,quae Sut sub Coelo collocata ,Ignis dignitate,&loco caeteris praesertur , cui succedit aer, omniuautem est terra uilissima,& infima sed posset quispiam uereri centri locum minime Couenire terrae ualere,cum ille locus sit m dius tutissimus,&praestantissimus , quare,&praestantissimo corpori, non aut m terrae ipsum congruere debere, Nos vero quacunq. haesitationem de medio tollentes dicimus, una cum Aristotele in a. de Coelo , duplex e medium , alterum magnitudinis quod non semper praestantius existit, alterum uero uirtutis,& perfectionis, & huiusmodi inter corpora est Coelum , quod quia ut ab alio seruetur non eget, sed aptuest cietera dirigere, atq. seruare, ideo merito ambit cuncta,& supereminet' omnibus.

214쪽

Secundus. 93 De Formis Elementorum.

re scire debemus,&sicut dicit Aristoteleso.

Coeli tex .com.3a.& a. de generatione tex. Com. . . remanent in potentia, quod etiaest attestatus Averroes in primo de gener tione,tex.com xc.& Aristoteles etiam in primo de generatione animalium,cap. primo

T . Quum autem consideraret, philosophus quod elementa in mixto remanentia haud praebent ipsi mixto esse,nomen,&diffinitionei , ideo dixit illa esse in mixto impotentia, quia ab actu summuntur nome, esse.&dissinitio, ut patet 2.physicorum : Et

quia ulterius perspexit Aristotelas , quod di-Ε elementorum, numero actum est superius, nunc de eorundem, formis discurramus ι Elemctorum formas in mixto remanecendo

215쪽

cendo elementa in potentia esse in mixto, poterat intelligi quod solum elementi materia remaneret in mixto;Εa propter uoluit elementa remanere in mixro uirtualiter, ut

asseruit in primo degeneratione , & in in tio secundi libri de partibus animalium.

Ex elementis compositio conficitur, sed rectius dicendum esse censerem, ipsam confici ex virtutibus elementorum, quod profecto materiae minime competit s Cui succe dens Auermes, quia per elementi uirtutem poterat intelligi non clementi substantia , sed aliud, ideo dixit hoc esse uirtuale forma existere, elementi, sed tamen remissam, ut patet in octauo de historia animalium. sed hoc unum perpendimus, quod cum dicimus nos elementa eine in mixto in potentia,loquimur de potentia opposita aettii integro,& in aetia remis , & sic uolumus inter potentiam,& actum medium absolute minime dari, nam ueluti in Oximclle manent simplicia,ita & in mixto clementa manere dicuntur, ut habemus in phy sicorum

.r.eom. I.quae quidem elemeta licet rem

nean ci

216쪽

Secundus. so

neant in mixto, non tamen ea integra remanere putamus ι Quemadmodum enim in hac syllabba, stat, unus est sonus,in quo quidem simplicium litterarum uirtutes non integre, sed fracte reperiri cognoscimus is, namq &,T, integrum sonum minime seruant f veluti notum esse potest earum prinlationem consideranti) sicuti voluit expresse Philo phus in primo de generation

animalium,& intex .com. ultimo septimi Metaphysicesuesic etiam elementa in mixto non integra, sed rupta remanerα dicuntur.

De eorundem grauitate, &leuitate. Cap.VI.

S TAE autem elementorum sunt, sermae substantiales grauitas, &leuitas, Quod ex Averroe in tertio CC, li , comento II. colligitur, qui ita inquit, Prima forma substantialis in materia existit,quod de grauitate,&leuitat

217쪽

Liber

uitate ab eo dictum fuisse intelligimus ue grauitatem enim & leuitatem naturas appellauit in prologo δ. Coeli,& in comento primo eiusdem quarti, inquiens , & sic grauitas, & leuitas dicuntur naturae; In codem uero μ.Coeli,cometo secundo haec habet, Natura autem omnis substantia est. Ex quo elicimus omnino grauitatem, & leuitatem elementorum substatiales existere sermas, Nam si ut inquit Averr. grauitas,& leui

tas dicuntur naturae, natura autem omnis

est substantia quis negare valebit grauitate,& leuitatem sermas substantiales non es. Addamus etia, quod ipsemet inquit Auer-roes in primo Coeli,com IV, dic secundo de anima, comento toJ, quod & grauitas est natura, quae est serma, ex quo procedit de-stensus;Hucusq. igitur clarissime patet grauitatem,&leuitatem esse Qrmas, Quod autem sint substantiales , comprobatur per eundem . Coeli comento ao , ubi graue,& leue ponit in praedicamento substantiae. Verum quis non censebit filia asserere Α- verr. quum vclit graue, & leue esse de prindicamento

218쪽

Secundus. D

dicamento substantiae , quae inter acciden tia Aristoteles enumerauit in v. Metaphctex com. xviii. ubi quanti refert graue,&leue, fiant enim qualitates naturales,sed locantur sub accidentibus qualitatis 3 Sed iis ibi sese tuetur Averroes dicendo, quia gra' ue & leue in ratione, qua pondus, uel ponderis absentiam dicunt quantitates appellantur, & format etiam substantiales qualitates naturales dicuntun Nec grauitas contrariatur leuitati, nisii secundum motus sursum, Si deorsum,& sunt accidentia,& non inconuenit: Et licet grauitas, & leuitas contrarietates accidentiles sequantur , non tamen siunt accidentia, quia certam substan-:tiam sequi origine accidentia est necessariu iteste Arist. in secundo de generat traxOm. vi. Et sicut substantia per se non sentitur, sic nec grauitas, nec leuitas, ista nanque semtiuntur per motum, ut videre licet in secunido de anima com . curi, Et sorma secundum sensum comprehendi miniare potest, sed per suam aetionem comprehendituri,

ut vult comentator Averroes in xii. meta .

219쪽

Liber

ph. com xiv. Et 3 Coeli, tex: m. xxvii probat Philo plaus, quod substantia grari uis non stat sine grauationα: Et si quis verba Arist. opponeret disponentia graue, &leue iri praedicamento relationis, respondendum esset idem sibi posse diuer rumpraedicamentorum sedem expostere secundum diuer s respectus, nempe secundum quod graue petit centrum , & secundum quod tardius, vel velocius alteri comparatur; Hinc aliquando grauitas pro grauitatione , &leuitatione accipitur, ut testis est Averr. in Coeli, com . as. Et sic Philosephus in libro de longitudine, & breuitate vitae eas qualitates appellaU , Grave vero, & leue qualitates volumus esse primas localiter motivas,& propter motum localem eas primas appellamus, cum motus localis caeteris quibuscunq; motibus localiter sit prior, & in elementis praesertim,in quibus alios elementorum motus praecedit, eo quia ipse motus tempore praecedit elementi substantiam, quum motus localis sit in subiecto ente in essentiali potentia,

sicut

220쪽

Secundus. si

sicut ascensus est in eo quod est ignis in potentia, quare constat graue,& leue esse qualitates motivas simpliciter alterativis pri res e Sed nobis videtur,Princeps aduertari Aristot in secundo de partibus animalium, cap. primo grauitatem, & leuitatem qualitatibus primis esse posteriora affirmans,dcilli maxime assentitur Averr. in vii. physici

co m. xv. Nos vero sic tueremur nos met

ipsos, dicendo sormas clementorum substantiales bipertito considerari posse,primo quidem quatenus substantiae sunt , quas consequuntur qualitates, & sic int formae qualitatibus priores, sed consecutio quali tatum ad formas substantiales elementorunon est in generercauta essetauae, sed ibi ordo est intelligendus in genere causaeso malis, materia enim prima naturaliter prius respicit sormam substantialem, deinde vero sormam accidentalem; Secundo posiviliae formae clementorum substantiales considerari quatenus elementa instrumentaliter sunt ab accidentibus causata, & sic et mentorum formae aliquo modo secudum

Bb a quid