장음표시 사용
331쪽
, coloxeriti ferreus, ct liuidus, mixtus indico, siue Coelesti no colore ut uideatur serrum poli tum ab aere corrupto insectum,talis a naeatis asterri solet qrςgionibus septemtrionalibus, ut puta lsori dia, Picardia, Flandria; Huius lapii substantia debet esse unigenea iam si habuerit maculas Iubiginotis, Dramina parua, non erit tam admira' dae uirtutis: Ponderosior etiam inueniri debet, nanq eo melior,& pramosior erit; Virtus cssluci α eo ut magni ponderis fer rum attrahere possir; Hic lapis naturali sua uirtute insequetur polos mundi, quemas modum enim in Coelo duo sunt uertices, ita in hool pide oportet duo puncta experientia & arte diligenter inuenire, quorum
unum articum, alterum uerb Antarticumspectet & seper naturaliter appetat, ut duo
illa puncta sint tanquam poli in sphaera oppositi. Plaeterea ut Polum huius lapidis S ptemrionalem dirigamus recta linea ad uerticem Coeli Septemtrionalem & Meridionalem eiusdem ad Coeli australam, summimus
332쪽
mimus uas ligneum rotundum instar c phi uel Paropsudis, in quo ponimus magnctem, ita ut duo puncta eius sint aeque distintia in limbo uasis, & hocuas in quo lapidem posuimus nos diligeter poni din altero uase aqua pleno,ut lapis in primo uase sic se habeat ut Nauta in naui Vas autem primum in secundo uase sicut Nauis in flumine uel mari fluctuans ; erit secuniadum uas magnum latum, des patiosum, ne
motus naturalis huius lapidis contactu ptimi uasis ad limbum magni quovis modo impediatur, Hic .n Herculeus lapis quasi nandi peritus , uoluet suum primum uas quousq. polus Septemtrionalis steterit edire sto puncti septemtrionalis C coli', &Metidionalis edi lecto Meridionalis quod si millies inde amoueatur, millies eo instinctu naturae suae reuertetur,& ita facile inueniemus, & signabimus Polos in lapide. Deinde uero haec tacitiam principia memorabilium est ictuum nobis sunt praecognoscenda, partem nempe Septemtrionalem huius lapidis mi turalitet appetere , dc
333쪽
attrahere parte Meridionale alterius magnetis, & meridionale aduocare septetrionale& e conuer septemtrionalem, opposita septemtrionali, uel iuxta positam eundem propellere, & fugare ut lapis, quem manu geris, lapidem natantem in aqua fugarta uideatur, sic meridionalem alteram propellere,& sugare australem, nam cum pars Septemtrionalis appetat meridionalem, nemini mirum uideri debet si partem septemtrionalem sugare uideatur, Quinimo exempli gratia summamus lapidem unum,que
fingamus A, D, in quo lapide sit A Sept
trionale, D uero meridionale punctum. &ipsium in duas partes diuidamus , ut fiant duo lapides ex eo, Deinde lapidem , qui Atenet aquae exponemus,ut fluctue & uidebimus A verti,& stare ad Septemtrionem, di se D ad Meridiem. Ex his perspicuum est ferrum altiliai a Magnete, ta Magnete lenitum longe fac, lius attrahi.quarta oporteti partem scptemtrionalem seri ponere prope Meridiona
leni lapidis , eam si quidem naturali suo
334쪽
motu insequetur, & ex opposito partem meridionalem serri obiicere septemtrionali lapidis, &eam statim ad se attrahet,quod si parti septemtrionali ferri partem septemtrionalem lapidis porrexerimus ferrum a Magnete sugari,&propelli uidebimus,quousq. tandem pars meridionalis eidem serro coniungatur: Idem etiam euenirta putandum si Metidionalem ferri Meridionali lapidis opposuerimus. Quae quidem omnia si quis diligenter obseruarta uoluerit, facile poterit cogninscere perpetui motus demonstrationem uirtute lapidis Herculei csseuerissimam.
335쪽
Secundus. Τ o De Prima Materia.
Peripateticorum Princeps non esse quid, non quale,non quantum , sed omnia esse potentia, materiam in su per esse quod ultimum est per se,& primo, non quid, non
quale, non quantum, nec aliud praedicametum, nec horum entium priuationem,quoniam haec in sunt ei per accidens, ergos biectum aeternum in quo omnia transmutantur: Haec sane materia in sui prima notione secundum Themistium in aurea sua digressione, & secundum Scotum ponentem eam esse actum entitatiuum &secundum Avicennam & alios, qui arbitrati suteam habere sor mam corporis genericam Ateria etiam prima a supre- mo rerum omnium Inb' tio una cum Coelo, An- , gelis, & tempore uia creationis effluxit, eam tame
336쪽
de praedicamento substantiar,erit per se intclligibilis & digna ut a Metaphisico apr,mc inuestigetur, In sccunda uero sui notione iuxta sententiam. D.Thomae,& reliquorum putantium eam csse potentiam ad sormas non erit per se intelligibilis,lad per attributionem ad formam secundum analo giam,& ita digna erit ut a naturali Philosopho perquiratur: Haec quidem in omnibus entibus trina illa dimensione interminata, sibiq. coaeterna perpetuo concomitata apparet, ut materia diuisibilis, & quasi corpus esse uideatur, quamuis perse nec diuisibilis , nec corpus unquam dici possit, Idcirco non possum non admirari Philoponum, & alios aduersus Proclum his argumentis comprobare tentasse materiam esse corpus.
Nam cum illud sinquiunt) circa quod
entia naturalia transimulantur invariabile,& intransmutabile permaneat, & id sit prima materia , & entia omnia circa corpus transmutantur, igitur materia erit corpus, Corpus nanq ssemper permanet, licet sor-
337쪽
ma,& quantitas mutetur: Nos uero dicimus quamuis entia trans mutentur circa corpus,non Propterea probari materiam esse corpus, sed huiusmodi illis uidetur, quoniam habet trinam illam dimensionem coaeternam sibi aggrega
Urgent etiam ips, si materia ab omni magnitudine separata& indiuisii bilis esset,non possct utiq, in tot partes, quas infinite secari,quemadmodiam secatur. Identide sit quantitas,&substantialis sorma diuidunturiatione materiae in ipsa materia consistunt, igitur si materia ratione, quantitatis diuiditur, in ipsa quantitate materia debet consistcre, sed materia non modo non potcst in alio consistere, ueruipsa est ultimum coeterorum Omnium simbiectum,ergo non ratione quantitatis, scd
ratione sui materia diuidi potest. Nos uero dicimus quod materia huiusmodi esse uidetui, non tamen principaliter, sed secu udum quid, non in eo quod materia, sed in eo quod ipsa quantitate tricae dimensionis
338쪽
mensionis est affecta causa dicitur diuisibilitatis: Quamobrem qualitas,& substantialis sorma non ratione materiae principaliter, sed merito quantitatis in materia diuiduntur:Et quamuis cxindiuisibili non fiat diuisibile,aut corpus, attamen materia, &forma quibus csistituitur compositum, sunt non per se,sed per accidens diuis biles,& materiam non esse corpus inde facile
colligi potest quod proprium materiae est
pati,ac transimulari,cum sit siubiectum, ex quo fit aliquod,& pati,ac transmutari non est proprium quantitatis, sed trina dimenso est forma,est actus,igitur ei per se agere competit,non pati: Praeterea, Quantitas noest substantia, scd trina dimensio tam terminata,quam interminata cum sub codegenere maneant,est per se quantitas, ergo non materia,na si a substantia genere materiae remouetur, ergo & a materia, a quo enim remouetur genus, ab eodem remouentur generis speties, igitur non est dimenso haec materia: Accedat diuisibilitatem aquantitate tanquam a causa sormali proslucrαν
339쪽
fluere,ergo materia per se non erit diuisibi lis,nec causa diuisibilitatis, sed merito qualitatis. Avicenna quoq. primam materiam habere formam corporis genericam de praedicamento substantiae arbitratus est ea ratione, quod omne accidens in ente in actu sundari debet,quare contemplabatur dari prius hanc primam materiam, tum interminatas quantitates, ac postremo sormam specificam de potentia materiae eductam,
cuius quidem sententiam nonnulli secuti sunt ea ratione nixi. quod si n5 daretur haec serma generica substantialis sequeretur formam substantialem ex nihilo sit fieri, &sie daretur creatio aduersus Peripatheticorum principia: Quamobrem hanc Auic nae opinionem his mediis comprobare co
Primum, si materia habet formam reeipere,dcbet pilus disponi, actus enim activorum fiunt in patiente bene dispositosed materia de se formam appetere no potest,
neq ad Bimam specificam recipiendam cst
340쪽
est habilIs nisi aliqua detur forma diminu
ta,quae materiam ad haec munera obeunda disponat, oportet igitur hanc formam corporis genericam in prima materia dari, ut eius ratione materia ad sermam speciliacam recipiendam apta reddatur. Deinde , mixtum differt ab elemento, quoniam mixta in partem per se motam,& in partem per se mouentem diuiduntur, at elementa ita diuidi non possunt,quoniapars per se mouens est Brma, altera autem pars est prima materia, quae nullo modo, cum sit pura potentia pars per se mota umquam poterit esse, & quia pars per se mo-ta,quae est corpus, realiter a serma mouente distinguitur,ergo ultra sermam movcmtem danda est serma una per quam corpus sit corpus,& cuius ratione corpus possit esse pars per se mota, & haec erit serma substantialis genetica in materia prima, quae interminatas quantitates & sermam specificam praecedat. Insuper . ut hanc eandem conscquentiam recte deduci ostendant, si non datur haec