장음표시 사용
301쪽
si iis legibus in rerum principio materia regebatur quibus nunc regitur de quo quis dubiici Τ) certissimum est, tantarum rerum molitionem, nisi longo temporis decursu, persici non potuisse. Ergo si divini operis exequutio materialibus viribus commissa est, diuturnum satis temporis intervallum mundi conditio postulavit. 508. Haec ratio conicelando; eiusque coniceturas mirisee eonfirmat, institutis in terrestri cortice aeeuratissimis Observationibus, geologia. Illud enim in praesenti opud geologos omnes, vel certe apud nobilissimos quosque, ratum in hac re fixumque est, terreni globi strata atque involucra naturae viribus successive elaborata multorum saeculorum opere suisse. Id quod eorumdem stratorum natura, partitio, dispositio, elevatio, inclinatio, ac fossilia corpora quae in iis consepulta reperiuntur, vel invitis animis suadere videntur. 509. Post primum terrestris glohi corticem, qui vegetali, ut aiunt, terra fluvialibusque crassamentis, aut Vulcanicis eleelionibus constat, iacet certa quaedam series stratorum, quae alia aliis super posita Sunt, et inter se tam substantiarum quibus eonte-seunt, quam fossilium organicorum quae continent, natura disserunt. Strata haec terrena voeant geologi. Quae profundissima sunt et olim primitiva appellabantur, igni elaborata creduntur. In his eminent crystalligationis opera plus minusve distincta, plus minusve perlaeta; nullae vero Sunt Organicorum corporum reliquiae. His superinsident terrena, quae quidam dixere transitionis. Haec ex marino sedimine genita se produni, et ab igne modi sienta. In his fossilia inveniuntur organica, nempe planide, ZOOphyia et quaedam te Staeea. Succedunt terrena secundoris. In his pariter nquorum sedimenta reperis, atque insuper immania lassilis carbonis erassumenta ; Simul vegetationis reliquias multas, reptilium ingentium exuVias, de prima avium vestigia. Editiora sunt terrena tertiaria. In quibus praeter marinaS eXuvias, reliquiae multae delileseunt quadrupedum terrestrium; inier quas quae Vetustiores apparent, a generibus modo in terra degentibus valde disserunt; rectentiores non it i. 5l0. Ex horum omnium Observatione deducunt geologi s.' Sira in haec seu involuerit terrestris glohi ulla ullis antiquiora
302쪽
iusdam proeceps ac perturbatum opus, sed a tranquillis ne diu permanentibus aquis lente demissa. Hinc 5.' i erram, ubicumque ea Strata sunt, marinis ut plurimum, alicubi eliam palustribus
aquis diu fuisse conieetam. 4.' Cum stratu eadem concentriennon sint, sed horizontalia in plano, ad latern vero montium ele-V3ta, concludere necesse est, substantias quae in profundioribus terrae visceribus latebant, saepe in altum eiaeulatas e mari crupisse, ne superimpositos sedimenti cortices extulisse ne sinuasse. d.' Ilinc terram habitabilem e mari emersisse, ae saepe ubi mare suerat terram suisse, et vicissim terrae mare Suecessisse; nam super elevata strata iterum horigonialia cernuntur, et sub marinis subsidentiis palustres, cum terrestris Vegelationis reliquiis. 6.' Multas magnasque Vicissitudines conVersionesque Superficiem telluris passam esse. ante hominis opparitionem ; nullae siquidem hominis exuviae aut monumenta in supra deseriptis terrenis reperiuntur. 7.' Fuisse lempus quum nee plantae nee animantia ulla in terra essent, plantas dein germinaSSe, p0Stremo
animantia apparuisse, alia post alia; imperfectiora primum, dein
perseeliora. Domum 8.' multa plantarum, multa animantium genera late super terram multiplicata suisse, dein omnino deleta, aliis in eorum loeum succedentibus. Ill. Ex his omnibus concludunt, naturae vires Secundum leges quibus nunc reguntur operantes, gradatim, SUeeeSSi Ve, cum progressu ab imperseelis od persectiora, longo saeculorum decursu, mullisque interpositis terrarum elevationibus, ne violentarum eruptionum vicissitudinibus, terrestrem globum ad eum Stai Um Ornatumque adduxisse, in quo erat quum hominis domi-eilium esse coepit. Conclusio igitur nostra geologiae universae
512. Eamdern eonfirmant populorum traditiones. Quae quidem
dei radiis subularum additameniis et allegoriae involueris, liue redeunt omnes; mundum divina Virtute genitum in lempore; praecessisse chaos seu elemoniorum eommixtionem; deinde succes-SiVe. ignem, mare, euelum, terram, Viventiu producta, dique ultimo hominem. Ita mosatea in primis historia quam divina nobis commendat auetoritas, tum Aegyptiorum, Phoenicum, Chaldaeorum, Persarum, Hetruseorum, Graecorum, nee non novi orbis populorum traditio. I serum omnium cosmogoniae quo9d esSentialia cum Moysis narratione conveniunt; hic autem consensus
non aliunde repeti potest quam a primitiva revelatione per primos humanae stirpis parentes ad posteroS transmisSa.
303쪽
5l 5. Quod vero spectat ad temporis periodum, intra quam mundi conditio perseela est, ex profanis traditionibus nihil eorti hac de re determinari potest. Divina solum Moysis historia hoc tempus determinat. Doeet enim inspiratus nuctor, primo totam mundi adspeetabilis materium ex nihilo conditam . In principio creavit Deus coelum et terram a su); deinde sex dierum spatio mundi moliijonem ornatumque persectum esse. Id quod prima fronte iis quae diximus quaeque Geologia doeet, obstore Videtur. Quae apparens pugna ut removeatur, Sedulo in primis notandum est dies illos mosvicos, quorum primi tros effluxerunt antequam tellus solis radiis illuminaretur, septimus Vero, in quo Deus requievit ab universo opere quod patrarat b), adhuc perdurat, huiusmodi inquam dies mirabiles quosdam dies esse et extra noStrorum dierum ordinem positos; nec mirum si ab iis omnino disserant. Certe cuiusmodi hi dies fuerint, dis ieile explicari posse sapientiores quique semper existimarunt; in iisque explicandis numquam Patrum ac I heologorum unanimis sententia fuit. Sane S. Augustinus pluresque alii cum illo opinati sunt, sex illos dies unicum fuisse momentum, in quo caussa liter, invisibiliter et potentialiter omnia saeia suerint quae deinde in temporum seriere ipsa sueta sunt H. Quae opinio rationabilior habitu est a S. Τhomu d), et neque probubilis ac Vulgaris interpretatio, quae dies illos vigintiquatuor horis contineri statuit se . Recentiores vero non pauet existimani, dies huiusmodi diuturnas temporis periodos suisse. Atque hanc nos Sententiam Bmplectendam censemus, quae quoad rei substantiam cum Augustini sententia congruit. 5l4. Omittam igitur referre hypotheses ceteraS, quae ad conciliandam cum geologortim placitis Moysis narrationem, a piis doetisque viris excogitatae sunt. Missa quoque suetum hermeneu-tien argumenta, quae nil hanc sententiam confirmandum allata
Suni, aliaque ex ipsa genesi deprompta σ). Suilici et solum haec
trio notasse: l. ' Voeem dies, etiam apud Hebraeos, saepe accipi
304쪽
pro tempore, etiam longissimo; saepe pro lucis tempore; 2.' vocem vespera significare tenebrarum initium, aut tolum tenebrarum tempuSI Vocem mane lucis initium. 515. Potius, num philosophicum negotium hoc est, exponam breviter rationes praecipuas, quae nos suadent, ut Vulgd rem mo- fateorum dierum interpretationem SeponamUS.
mento sacere, pol erat quoque per has, quas rebus a Se conditis indidit, vires ac leges: uno aut altero modo Semper DeuS Operatur. Quaenam igitur ratio reddi pol erit, cur mediam quamdam in eo rerum prineipio inierit viam Τ illa omni ex parte, unoquo instanti perseeia creatio ad ' ostendendam divinam potentiam aptissima erat: hoec per naturales caussus perque simplicissimas leges elaborata formalio sapientiam sortiter ac suaviter omnia disponentem mirifieo commendabat. At in tertia hac operandi ratione nihil video quod Deum deceat. Concipere enim nequeo Deum ita operari, ut eum leges statuisset quae huic rerum Ordini constituendo pares essent, iis tamen non utatur, immo ea SViolet, aliasque in earum locum ad naturae initia gubernandaeonStitulit, atque magnorum ope miraculorum urgeat essectum quem inlegrum iam inde a principio pracstare poterui: cumque Urgere sic Vellet, tamen uno solum instanti singulis operetur diebus, subsequenti die alteroque momento OPUS SUUm reSum
tamen Deus sapientissimus exhibetur consuSionem ereanS, cum ordinem regnare vellet, sequenti reapse die confusa Separuturus ordinemque indueturUS. Quorsum triduana illa lux ante solis ortum, cum Sol poSt tres dies apparere debebat ' Ilodie tantam aquarum Vim producit ut totum terrae superficiem contegunt, totaque aquis terra imbibu tur: eur hoc, si crastino die aquas in unum latus roducturus eSt, ut opta herbis atque arboribus terra inveniatur 'At quaero, quomodo aquasi in unum locum receSSerunt, qude totam pridie terram oecupabant ' Vel erant maris cavitaieS, Vel non erant. Si erant, quid aquas impedivit ne naturali motu in eos procurrerent' Si non erant, ergo cum Deus paullo unte terrue superficiem aequabilem fecissei, p0stea OPUS SUUm emendaxit, eumque hiulcum sceil.
d.' Quid fuit lux illa quae primo diu resulsit; aut ubi illa refulsit 8 Non a solo fuit, nam de sole sit mentio quarta die:
305쪽
suit ergo aliquid aliud quod tribus illis diebus, quasi quoddam
Solis supplementum esset. Quidquid fuerit, si immota mansit luxi Sihaee, tota terra fuit semper dies, aut si unum tantum hemispherium illuminabatur, fuit semper ex una parte dieS, eX altera semper nox. Non fuit ergo diebus illis vicissitudo diei et noctis. Si vero lux haec gyrum egit, primo hoc gratuito Supponitur; deinde sedit illa diem in uno hemispherio, ac tenebrus reliquit in ultero. Semper proinde et dies fuit et suit nox. 4. ' Demum vulgaris interpretatio magnum hoc habet ineommodum, quod geologiae conclusionibus 5l0 contraria est; ac propterea si quis ei pertinaciter inhaerere velit, is nobilissimac scientiae bellum indieat oportet. Id quod in divinae seripturae
interpretatione cavendum maxime Semper PatreS cenSUerunt, ni-
que in primis Augustinus su) ei Thomas b).
516. Siquis has omnes dissicultates declinare aut superare Se POSSe putat, asserendo per miraculum esse laetum id omne quod intra sex illos dies nuturalibus viribus fieri non poterat, huic primo cum Sua resto respondebimus: α Opera miraculosa Vel ex-s traordinaria absque necessitate vel susscienti testimonio audien- η da non sunt f e). Deinde videant qui ita sentiunt, an de Deo digne loquuntur quum talia ipsi miracula adscribunt; quae nimirum potentissima sapientiu in eum sinem essesterii, ut vel recens a Se laetum opus corrigeret, vel absurdos esseetus a suis ipsis operibus dimanantes impediret, miracula quae legibus nuturae derogarent in ipso naturae ne rerum eXOrtu, quum mn xime Suum cuique rerum generi modum atque ordinem Deus
praescriberet; quaeque partim ad accelerandum creationis opificium, partim ad retardandum serent. Videant an haec agendi ratio digna sit Ilio, qui vel uno voluntatis suae nutu Omnia sacere quae vult, vel sapientissime in caussis disponere facienda
517. Cum igitur vulgarem sex dierum interpretationem tot tamque graves dimetiliatos premant, in ea nullo pacto conquie- Scere possumus. At pone dies illos sex temporis periodos suisse, tantae diuturnitatis quunta ad opus secundum Dei leges consum-
αὶ u IIoc indubitanter lenondum est, ut quidquid sapientes huius mundi de naturan rerum veraciter demonstrare potuerint, ostendamus nostris libris non essu contra-n rium n. De Gen. au lit. Lib. I. c. XXI. idipsum docet pluribus aliis locis. b ci Cum scriptura divina multipliciter ex'oni nossit, nulli expositioni aliquis itan prauelae inhaereat, ut si certa ratione constiturii hoc esse salsum quoil aliquis sen-n sum scripturae esse credehat, id nihilominus asser re praesumat, ne Scriptura ex hocn ah insidelibus derideatur, ut ne eis via credulidi praecludatur B. Sum. th. D. I. u. LXIII l. ari. I. el De Ucro scae dier. L. 1l. e. ll.
306쪽
mandum requirebatur; alque hoc ubi posueris, uno veluti ictu dillieultates ei rutionis et seientiae profligas, Omnibus geologorum placitis laetum est satis; et non modo nulla est amplius geOlO-giam inier ne in sulcam historiam discordia, sed est concordia iantu, ut lateri quisque debent, mirabilem prorsus eum esse aedivinum historium, quae omnes nuturae induglit ares in tam ubditis veritatibus promulgandis praevertit, et iam inde a vetustiS- Sima actute en docuit, quae post multa saecula multorumque labores, vix nostris temporibus, omnibus adhibitis admini eulis scientiarum, reperire tandem ex parte potuit humanum ingenium.
Coneludemus ex dieiis hucusque, et rationem, et Observationem, et traditioncm omnem probare, mundi molitionum nuturnuviribus a divino opifico permissam esse, ne in temporis SuedeS-sione persectam.
Brevis eosmogoniae adumbratio 5l8. Superest ut quo ordine mundi moles esse tu, ne terra quam incolimus formata fuerit, breviter innuamus. Inutile pror-Sus est, ut commemorem arbitrarias illas et obsoletas cosmo-gonias et geogonius quae in cum uniec finem a prolanis quibusdam auetoribus in medium prolutae videntur, ut Moysis narrationi contradicerent. Has enim omnes standi ius iam evertit Geologiu. Simul porro collatis huius scienti ac conclusionibus cum iis quae sucra d et historia, haec eventuum series in mundi primordiis suisse videtur.519. Principio creavit Deus materiam omnem tam ponderabilem quam i inponderabilem; ponderabilem in varius massas distributum, imponderabilem quaquavcrsus dissusam. I9ssae porro muteriae ponderabilis opportunis ecernebantur intervallis, ac toterant numero quot sidera nc planetas archetypa mundi idea praefiniebat. In invisibilibus hisee et ineompositis utomorum, ui ita dicam, agminibus tota physicorum vicissitudinum series, tolus suturi mundi ordo totaque pulcritudo, quasi in suminc praceon
520. . MOlccul ac Mementares, prosequar cnim verbis Viri Cl. η ii quo haec didici, cuius commentarium supra citavi ), legi
307쪽
η necessc erat, atque ita quae ad tellurem nostram efformans dum fuerant a Creatore praeordinutae, globum hunc eonSO- , elatae constituerent. Igitur dum undecumque hac moleculaca sibi invicem occurrerem, postquam ultera ad ulteram SutiS Be- η cesserant, chimicae combinationes iuxta chimicas leges consteis debebant. Ita e simplicibus seu elementuribus molectilis mixtas emciebuntur Haec .... lucem aliquam generi buni, Si- mulque temperiem elevabant; qua ex re novae combinati eSs oriri debebant, et lux et calor magis ac magis augeri. Inters has novas combinationes, imo una ex praecipuis putanda esta suisse Synthesis aquae, quae magnam vim caloris luminosis producit; cumque maxima ibi adesset copia elementorum il-s lorum ex quibus aqua constat, in immensum calor et lux uus geri, novaeque inde omni tutos excitari debuero . . . . Ex his, combinationibus nova siebant incrementa caloris et lusiis. In - terea iStae syntheses et combustiones una eum luee et calore η quorum et effectus erant et caussae per spatium diffunde
cem, diem primum. 52l. . Statim ae, ita idem auctor, in tellure et in circum- Slante spatio primum illud incendium resedit, descendentes infra gradum luminosi caloris temperie, obscuritas sertaSSes persecta terram rurSus occupavit. Etsi enim valde probabiliter, sol tunc erat radios evibrans quibus lux propagdi Ur, tumen ...ii a densi Ssimo vapore Opaeisque per spatium diSSeminutis eors pusculis radiorum solarium iter obstruebatur, nec ii ad tel- , lurem usque nisi paucissimi ae dubites pertingebant. Et reveras maxima illu aquae copia quue recens genita suerat quaeques ob temperiem nimis adhuc elatum super terrae supersicie con- η Si Stere non poterat, cingebat undequaque terram densissimus nebula Va Doris, ut diculit, veSiculosi, cui probabiliter innumes rae aliae Opaeae particulae sive metallicae, Sive aliurum Spes cierum commiscebantur At paulluti in opaea corpusculus praecipitubant, et quando temperios satis depressa id permisit, u maxima etiam vis aquae decidebot et globo turrestri Supers extendebatur . . . Culigo illa dissipubatur . . . m3gna illa eors pusculariS Sphaera quae globum terrestrem cingebat, Satis, displiana evasit. Vapor tumen aqueus concrctus, et ille quidem
308쪽
s copiosus in oditis Sphaerae huius regionibus mansit, ubi inaior. sucrat refrigeratio quum in parte inseriori; atque ita nebulo- η sum veluti fornicem constituit, qui per illum diaphanam almo-
sphacram ab liqua terram contegente Separabatur .... NOLU-
, losus ille fornix astrorum quidem visum prohibebal, ut satis v meare sinebat solarem lucem quemadmodum et modo sit quum a nubes Paelum obducunt . u). Habes iterum tenebras in terra, ac deinde lueem; diem secundum.
522. Tum vi subterranei ignis terrae cx undis elevari P0eperunt, ct in parato sibi loco vegetalis regni primitiae apparere. vegetutio autem in uda illa et calida et constanti temperie, intraque atmosphaeram ueido carbonico resertissimum, mirifica accipiebat incrementa, ac brevi omnes, quae emerserant, terras Oecupavit. Simul instipiebat in aquis animalis vita ab imperfectissimis huius regni divisionibus radiantium, seu Zoophytorum, et mollium testaceorum, de quibus nullam Moyses mentionem sa-cit; nam eorum solummodo animalium Originem commemoral, quae per illud tempus inter animalia computabantur. 525. Si vesperam ct manc in die hac et sequentibus quaeris,
audi auctorem quem sequimur. α Mugna vis ex imo in aliumn terrena satis extensa ngens, atque ad ea super aquaS elevnndas idonea, si uno nut sere eodem tempore in mullis terrae pars libus, iisque inter se dissilis Operatu est, potuit materia ex imos in ucrem eiaculata obseuritutem quamdam producere, ut Saepe, sit in aliqua parie aeris quum ignivomorum montium nuces s eructant. Praeter eiaculatam materiam, magnam quoque Va- poris vim tunc elevatam, et eum vapore innumeras hetero- η genebs particulus quae in aqua tunc erant, aestimare POSSu-
, Nec illud probabili into caret, ipso initio dierum genes iucο-
η rum quarti, quinti et sexti tres revolutiones suisse in tellure, . ci ab his elevationes novas, maiorps adhuc iis quas tertia haces periodus adduxit, prosectus. Animadverterunt geologi has tel- luris perturbationes ut minus antiquae sunt, ita maiores ena sectus produxisse; tum quoque vel unio has perturbationes accidisse, vel ab eis suisse inductas mutationes quasdam in aqua et in aere magni momenti, quibus suetum est ut haec η media existentiae uo nutritioni novarum classium viventium
309쪽
COSMOLOGIAs apta redderentur. . . . Non nbsurde igitur supponere possumus, operibus trium horum dierum praecessisse obscuritatem an maXima copia V2porum coneretorum, arenae et aliarum mos iecularum ex imo erumpentium essectam. . . . Dispersio huius
a caliginis et restitutio lucis mane diei potest . a).524. Post hane periodum, dissipato vaporum nebuloso fornice, quo tellus hucusque ei reum eineta fuerat, sol, luna ne stellae in terra videri coeperunt. . Idque vel gradatim Ob naturales caussas s lenie et assidue operantes, vel, quod fortasse probabilius est, s ob aliquam magnam catastrophum quae terrestri atmosphaerae a notabilem attulit mutationem, ct continuos illos vapores disper-n dens aerem radiis astrorum permeabilem fecit . b). Quem quidem eventum hoc tempore conligisse sola nos docet Moysis Durratio; neque id profecto aliunde colligi poterat. 525. Insequenti epocha marinos reptiles, testudines, PiSecS, reptilia volantia, alutaque insecta, aves demum rerum conditorcstinxit . . Haec dies, ex geologicis it triuis longissima periodus s suisse putanda est. Facies telluris et maris pluries immulatas fuit. . . . Interim lutulentae eruptiones e maris lando prose,. v ctae liquas late turbabant, et non modo innumera individua, a sed plures species fortasse, imo et integra viventium generas destruebant: immensa congeries vegetabilium substantiarum . in imo reeondebatur mari, et in laturos usus nascituri generisa humani reservabatur: tandem antiquae illae telluris perturba- η tiones et aquarum nobis sontes parabant, et metalla H. 526. In ultima periodo quae longo et ipsa tempore comprehensa suisse videtur, animalia terrestria condita sunt; primo multu quae amplius non exstant, dein quae nostra adhue uetute Vigent, interque haec primo herbivora, deinde serae et quadrumanes. Quum vero omnia ita disposita, temperata, exornala sunt; ut ii minis aptum domicilium terra etaeta esset, tum demum hic universi princeps et Creatori totius naturae nomine Sacerdos homo opparuit. 527. Ex his vides quam mirabili consensione et geologia sacram historiam illustret, et sacra historia geologiam compleat. Mirandum sane disciplinam hanc quae in hostium, ut ita dicam, custris genita fuit, ut adolevit, ut terrae viscera perluStraVit, ut- quo ad seientiae dignitatem cuceta est, cum ad maledicendum
310쪽
divinae rivelationi ab incredulis vocaretur, ipsi e contrario, in Balaami illius similitudinem γ), benediaeisse, ad eiusque tuendam veritatem, incredulorum acie deserta transiisse. Nec vero aliter fieri poterat. Quemadmodum enim nulla tenebrarum cum luce cognatio est, nulla societas, ita quoque nullum veritatis contra veritatem dissidium est. Simile quiddam pluribus aliis disciplinis intra paucorum annorum spatium accidisse vidimus.