장음표시 사용
351쪽
positio ad oppositum vere et secundum rei naturam, ut si lapis SurSum 9seenderet; quandoque autem haec dispositio ad oppositum est tantummodo in opinione admirantis, ut quum puer primo videt larrum ad magnetem attolli. Tandcm potest essectus naturae repugnans Vel erae praeter Vires et ordinem alicuius naturae particularis, ut quum lapis aquopiam sursum proiicitur; vel esse praeter Vires et ordinem rerum omnium creatarum, ut si lapis nulla vi attollente aut proiiciente sursum ascenderet. Haec dicimus excedere ordinem facultatemque totius naturBe creatae. 455. Hisee praestitutis, sic conclusio proposita demonstratur. Miraculum proprie neceptum, cum sit aliquid Vere mirabile, ae maxime mirabile, illud est dicendum, in quo duo illa, quac ad . mirationem gignunt, maxima sunt; videlicet in quo caussa est occultissima, et esseelus est ei qui contingere debere videretur. maxime oppositus. Sed caussa oeeullissima est Deus; esseeius autem ei qui contingere deberet maxime oppositus ille est, qui totius naturae ereaiae ordinem ac lacullatem excedit, qui quidem solummodo Deum habere pol est auctorem. Ergo miraeulum proprie acceptum est esseelus, qui totius naturae creatae Ordinem ac saeuitatem excedit.
456. uine intelliges 1.' Non id omne quod sola virtute divina seri potest, esse miraculum proprie dictum, sed id tantumm0do, quod sola virtute divina sit in rebus illis, in quibus seeundum
naturae creatae ordinem oppositum contingere deberet.
ereatio animarum, quae sit in temporum serie, miracula proprie nou sunt. Nam creatio ex nihilo non pertinet secundum naturae ordinem ad aliquam aliam caussam, praeter Deum.
auctoritate in vires legesque naturae. Nam si serent per applicationem alicuius caussae secundae, iam intra naturalem ordinem
quidquid insuetum est in naturae sensibilis cursu, quod tamen aliquando contingit, vel quia quaedam activa quibusdam passivi sub homine coniunguntur per artem vulgo Oecultam, ut quum P0-taSSi Um nrte separatum a suis naturalibus combinationibus in Bquam proiicitur et comburitur; vel quia is gens creatum sed Oe- cultum res quasdam movet, aut naturae sensibilis vires applicat,
impedii, determinai, ut quum angeli ueliodorum flagellis ceci-
352쪽
LIBER QUARTUS cΑPLT ii. 349derunt, aut quum maligni spiritus mensas agitant. Mirum itaque nec Ordinem nuturae ereatae, nec lacultatem excedit.
enim est mera illusio per immutationem a vi aliqua intelligente et invisibili essuetam in organis, stud sensuum, SiVe phantBSiue.
Hoc quoque naturae erentae fines non Superat.
ab opere magico. Mugia enim est ars mira patrandi, sive per occultas naturae vires, Sive per occultam industriam, sive malorum daemonum interventu. Prima et altera magiae ratio dicitur naturalis, tertia diabolica.
men ab eventibus naturalibus eaeraordinariis, qui videlicet secundum naturae cursum raro contingunt; cuiusmodi sunt ecly-PSes, Burorae horeuleS, apparitiones eometurum, et similes. 457. Venio ad miraculi divisiones. Omnia miraeula facultatem naturae excedunt; sed non omnia eodem modo. Hinc triplex miraculorum Species. Nam s.' alia superunt naturae sucultatem quoad ipsam sueti Substantiam, videlicet quantum ad id quod sit. Huc spectantea Omnia quae naturae Vires numquam Leere posSunt, ut V. gr. quod duo corpora sint simul in eodem loco.
sit, sed quantum ad M. in quo sit. Haec Sunt quae natura su-eere potest et facit, sed non in certis quibusdam subieetis. Sic V. gr. intra naturae ordinem est, quod animal quum generatur, vitam recipiat et visum, sed non quod animal mortuum , amreeipiat, vel quod post caecitatem ad visum redent.
dinem faciendi; suntque ea quae fiunt a natura et fiunt in eodem subiceto in quo sit miraculum, sed a natura fiunt per certaS qua Sdam caussas et certo quodam processu, per miraculum Vero Sine his, ut quum aliquis subito sanatur a febri, sinc curatione et sine remediis, quae natura requirit. Haec est miraculorum divisio, quam S. Thomas proponit in Summa theolostiea sa): ex qua etiam miraculorum gradus de-
458. Parum ab hac disseri divisio, quam idem alibi Aquinas
suὶ P. l. Q. LV. art. VIll. Εamdem aliis verbis tradii iii III. Contra gunt. e. cI.
353쪽
COSMOLOGIAl radii, miraculorum supra naturam, contra naturam, praeter
facit, nutura nullo modo sacere potest, quatenus sormam per mi-ruculum induciam natura vel numquam inducit, vel non in eiusmodi materiam. IIuius in i sunt eorporis glorificalio, et mortui
essectui, quem Deus operatur, neque huic naturali dispositioni nuturale impedimentum oppositum est: ut quum ires pueri in camino ignis non sunt combusti, vel quum aquae Iordanis ste
5.' Praeter naturam, quum Deus producit essectum, quem natur9 Producere potest, Sed non eo modo, quo a Deo sit; ut est instantunea curatio.
s praeter ordinem illum operari. Omnis uutem creatura est con-s stilula sub ordine, quem Deus in rebus statuit. Nulla ergon creatura potest Supra hunc ordinem Operari, quod est mira- η eula succre . b).
ad quem determinatur, non est miraculum: lieet possit esses mirum alicui, qui illam virtutem non comprehendit . . . Omnisa autem creaturae polentia est limitata ad aliquem determinas tum essectum, vel ad aliquos. Quidquid ergo virtute cuius- η cumque creaturae fiat, non potest dici miraculum proprie, etsis sit mirum creaturae virtutem illius non comprehendenti e).
a in quod agat. Solius autem Dei est, ex nihilo aliquid facere . . . . . Nihil autem quod requirit in sua actione subiectum, poteSt
354쪽
3 agere, nisi illa ad quae subiectum est in potentia: hoc enim s agens in subicctum aliquod operatur, ut educat illud de pos tentia in actum. Nulla igitur ereulurn, Sieut nec creare PoteSt, η ita et nec ligere potest in aliqua re, nisi quod est in potentia, illius i ci. Fiunt autem multa miracula divinitus, dum in rc , aliqua fit divina virtute quod non est in potentia illius rei . . . , Haec igitur miracula nulla virtute creata fieri possunt a).440. Pstopostrio III. Tam boni quam mali spiritus miratilia quaedam perpetrare p083unt, non per modum miruculi, sed per
Per modum miraculi mirabilia fiunt absque naturalium agentium actionibus, ut ex dieiis in praecedenti articulo manifestum est: per modum vero artis, quum mediante aetione principiorum naturalium agetis intelligentia praeditum ea saeit, quae nutura Producere non poteSt, Vel saltem convenientius, utilius, ornatius ea facit, quae natura ruditer producere Solet. 441. Prima pars propositionis, quae negatiVa eSi, ex praece ' denti propositione immediate conSequitur. Allera pars ita ostenditur ex S. Τh. principiis. Spiritus certe corpora loeo movere possunt: nam hoc in hominis quoque potestate est, quod autem potest inferior potest superior. Igitur spiritus boni et mali 1.' possunt ossicere ea omnia quae ad motum localem reducuntur, videlieet non modo
transferre etiam ecterrime corpora, eorumque partes coniungere, vel dissociare, sed etiam lucis, caloris, electricitatis ac magnetismi phaenomena ciere, et si quae sunt lilia, quae motu continentur: 2.' possunt applicare activa passivis ad varios producendos cssuetus: 5.' demum commovere sensuum et phantasiae Organa, quemadmodum in repraesentaIione sensili, in eiusque reproductione contingit; ita ut sine externis Obiectis, corum repraesentationes excitentur.
442. Sic mira plurima operari possunt. t.' Quia sunt invisibiles. Unde etiam motus consueti sieri ab homine, vel ab aliis naturalibus agentibus, si per ipsos fiunt, miri Sunt; Ut eSt V. gr.
menSarum agitolio, aut corporum etcvatio. 2.' Quia activas pas-SiVs Sque corporum virtutes multo melius quam homines cogno- Setini, eusque facilius ac celerius ad esseetum applicare possunt; tum elium quia plura simul ad opus admovere, et intensiore impetu, et maiores ogitare corporum moles ipsis datur, quum
355쪽
humanis viribus permissum sit. I.' Quia repraesentationes phantasticas, aut et tum sensiles exeitare possunt, vel Orguna immutando, vel medium. Igitur spiritus tam honi quam mali naturali virtute, qua corpora movent, mira plurima operari possunt, non per modum miraculi, sed per modum artis; nempe ea solum quae motu
viribusque corporum ad finem aliquem adhibitis fieri queunt M. 445. Sedulo tamen notanda haec duo.
dinationi subditos esse, propterea malis angelis liberum non esse, ut quaedumque volunt faciant, immo plurima, quae naturaliter Leere possunt, facienda ipsis non permitti; quare ea solum exsequi ipsis licet, quae Deus permittit.
quid homini repraesentent, non idcirco hominem ab ipsis in ei rorem induci. Nam ex ipsis rei adiunctis, vel alio aliquo modo aut error praecavetur, aut facile deprehenditur. E contrario mali spiritus hoc ipsum intendere possunt, ut hominem decipiant ac 'ludibrio habeant. 444. Pstopostrio IV. Boni spiritus miracula proprie dicta operuri ponunt, non tamquam causae principales, sed tamquam Dei instrumenta ae ministri: id quod de malis spiritibus diei nequit. Mirisco hane propositionem deelarat S. Thomas. . Haee primo praemittit. . Angeli ad miracula laetenda tripliciter operantur. . Uno modo precibus impetrando .... Alius modus est, quod a Angeli materiam disponunt sua naturali virtute, ad hoc quods miraeulum sat .... Tertius modus est, quod operentur etiams aliquid coagendo s. Postea subdit de hoc tertio modo. Constat quod Deus solo imperio miracula operatur: vides mus autem, quod imperium divinum ad inferiores rationales a spiritus, scilicet humanos, mediantibus superioribus, sciliceta Angelis, pervenit, ut in legis veteris latione apparet: et pers hunc modum per spiritus angelicos vel humanos imperium s divinum ad corporales creaturas pervenire potest, ut per eos η quodammodo naturae praesentetur divinum praeceptum, et ste ogunt quodammodo spiritus humani vel angeliei ut instrumens tum divinae virtutis ad miraculi persectionem: non quasi alis qua virtute habitualiter in eis manente, vel gratuitu, vel na-
356쪽
s iurati, in actum miraculi possint . . . Sed virtus ud eooperandum. Dco in miraeulis in sui lis intelligi potest nil modum formu- η rum imperseetarum, quae non permanent niSi per Praesen- tium ageniis principulis, sicut lumen in aero uc motus in in-
445. De malis spiritibus haec subiicit. . Ad huiusmodi quae sunt supra sucultatem naturae ipsorum,s cis a Deo nulla datur potestas: quia cum operatio miracidosas sit quoddam divinum testimonium indicativum divinac viriuiis v et veritatis, Si dacmonibus, quorum est lola Voluntas ad ma - lum, aliqua potestas daretur saciendi miracula, Deus salsi tulisa eorum testis exsisteret b).
De ea sa miraculorum siuali 446. Pnovosirio V. Finalis miraculi caussa, usu quidem in ordine physico, sed in altiori providentiae ordine continetur: tu eoque est posita, ut miraculo. tamquam sisno ac testimonio divino, aliquid a Deo hominibus manifestetur. Nota 1.' ordinem physieum esse ordinem rerum mnieriulium ad certos quosdum essectus: ordinem vero providentiae QSse Ordinationem rerum omnium, ac nauxime enitum intelligentium, nil mundi sinem. Ordo igitur physicus minus pulet, quam ordo providentiae; estque medium huic subordinatum. 2.' Quae Deus per miracula testatur, tum ud aliquam persOnam, tum ad aliquam doctrinam perlinere posse. Ad Personam pertinet munifestatio innocentiae, sanetitutis, amoris Dei ad illam, nut e converso criminis ei nequitiae: ad doctrinam confirmatio veritatis eius, vel etiam divinae Originis. 447. Finem miraculorum non contineri intra physicum Orditium, manifestum est. Nam in iis in quibus naturae ordo immodi uiam Dei operationem constanter requirit, ut diximus 456; 1. , 2.' , miraculum non est. Supponi autem nequit, I turae ordinem indigere aliquando posse miraculo, ut conSerVetur: hoe enim ostenderct in supremo opifide praevisionis desecium, quemadmodum in humano artifico, quum in machina a So
357쪽
exstrueta aliquid emendare cogitur, ne illa dissolvatur, aut inutilis fiat. Miracula vero non possunt a Deo sieri, nisi propter finem. Hinc finem miracula habeant necesse est; qui cum in Ordine physico non contineatur, ad ordinem certe providentiae pertineat oportet. Per haec patet prima propositionis pars. 448. Pars altera propositionis probatur 1.' ex omnium con-SenSu populorum, qui semper in monstris et prodigiis Divinitatis sigillum quoddam agnoverunt, et quaecumque miraculo confirmarentur, tamquam ipsius Dei testificatione firmari, arbitrati sunt. Probatur 2.9 ex ipsa rei natura. Nam miraculum est operatio divina. Operatio autem est Voluntatis signum: ex natura nutem
et adiunctis operationis dignoscitur voluntatis intentio. Igitur . quum miraculum sit in alicuius seu favorem, Seu punitionem, per hoc ipsum ostendi iur Dei in illum benevola voluntas, veliru. Ac tum praesertim, quum Dei nomen invocatur, ut vel innocentium, vel sanctitatem alicuius hominis, vol doctrinae traditae veritatem confirmet, Si revera miraculum fiat, quis neget, velle Deum, ut rei de qua agitur, fides habeatur 449. Nominatim, ut upposite animadvertit S. Thomas, miracula sunt signum apprime idoneum ad supernaturalem doctrinam confirmandam. v Naturale est homini, ita ipse, ut veritatem, intelligibilem per sensibiles et laetus deprehendat. Unde sicuta ductu naturalis rationis homo pervenire potest ad aliquam Deis notitiam per effectus naturales, ita per aliquos Supernaturalesa essectus, qui miracula dicuntur, in aliquam supernaturalem eos gnitionem credendorum homo indueitur a sa). Et alibi . Quia quae sunt fidei humanam rationem excedunt, . non pOSSunt per rationes humanas probari, sed oportet quod a probentur per argumentum divinae virtutis, ut dum aliquis η facit opera, quae solus Deus sacere potest, erodantur ea quae s dicuntur esse a Deo: sicut quum aliquis desert litteras annulon regis Signatas, ereditur ex voluntate regis processisse, quod in , illis continetur . b).450. Ex dictis sequitur 1.' quaecumque vel uno miraculo confirmantur, indubia prorsus esse, quantumvis intellectus humani
358쪽
Spiritibus mulis seu mira, seu praestigia seri, id in eiusmodi Permillat udi unetis, ut clara suppetant hominibus indicia, quibus cognoSeani, ea divina signa non esse: secus in errores invincibiles homines adduceret. ARTICULUS IV. ' De quibusdam fulsis miraeuli notionibus 45 l. Facile nunc erit, de quihusdam salsis miraculi notionibus iudicium ferre. Sunt primo quaedam miraeuli. desinitiones, quae revera non definitiones sunt, sed negationes. Huiusmodi est illa Spinosae: miraculum esse opus naturae, cuiu3 cauSSam naturalem Memplo alterius rei solitae e lieare non po3sumus su). A qua parum abludit Lookii desinitio. Is enim ait: miraculum e33e operationem sensibilem, quae cum spectatoris cupium stι- Peret, ipsiusque opinione cursui naturae constituto contraria Ait, ab eo pro divina habetur bi. Quarum prima totam miraculi rationem in humana ignorantia collocat, ultera in praeiudicio. Uterque una cum aliis qui ad eos accedunt resutabitur, ostendendo miraculorum possibilitatem. 452. Digniores nitentione sunt theoriae de naturae legibus, quas Clurekius, Bonnetus et uoutievillius excogitarunt ad miracula explicanda, eorumque possibilitatem vindicandam.
materiae vires, nullam activitatem; omniaque fieri a Deo, vel immediate per se, vel per creaturas intelligentes. Hine proprio loquendo, naturae vires esse Dei operationes, naturaeque curSUm nihil esse aliud, quam voluntatem Dei, prouti ratione quudam continua, eonStanti et uniformi fgii. Hinc miraculum definiri posscdicii: esse tum eonsutio naturae ordini contrarium, ab alicuit Sentis intelligentis, hominique superioris instielo interventu pro
359쪽
duasque caussarum series, ex quarum prima consuetus naturae cursus di manet, ex ultera vero ii Sueti es laetus ac praeter eonsuetum naturae cursum, in certis quibusdam locorum, temporum , personarum adiunctis a Deo paratis, Originem habeunt. Miraculi proinde notio iuxta Bonnetum huc redii, ut sit: esseelus consueto niaturae cursui contrariuS, eae secutio cau8Sarum naturalium ordine, Deo praeparante, promananS. S.' Ηοutlevillius a) demum docet, unum tantummodo legum naturulium systema a Deo fuisse constitutum, atque ita dispositum, ut ex eo tam consueti essectus, quOS naturales dicere solemus, quam insueti ac mirabiles, quos dicimus miracula, gignerentur ; illi constanter et per notas leges, hi praefinitis quibusdam temporibus, et per leges Oeeultas. Proinde miraculum, iuxta hanc doctrinam, nihil est aliud quam: effectus insuetus ab oecullis naturae tessibu3 procedem. 455. PaoposiTio VI. Clare ii, Bonneli et IIouιι illii theoriae, ad miraeula facilius intelligenda Geositatae, probari minime
Nam t.' in arbitrariis hypothesibus totae innituntur, ui primo patet intuitu, quae nee probantur, nec probari possunt. IIypotheses vero, quibus Clarekii theoria innititur, non arbitrariae modo, sed salsae sunt. Quis enim Clare Lio dabit, nullas esse materiae vires, nullas operationes, nullus legeS, Omniaque a caussis intelligentibus immediate fieri Τ
negandum est, videlicet: si leges naturae sunt, iis a Deo derogari non posse. Idcirco enim Clarekius negat esse naturae leges, et ceteri duo concludunt miracula Secundum naturae legcs esse.
essectum, quam inter utriusque cauSsas, hisee theoriis prorsustollitur. Miracula enim vel ab iisdem agentibus, a quibus consuetus naturae ordo pendet, vel a viri hus naturae occultis fiunt: nihilque est in iis quod divinam virtutem speciali quadam ratione et immediate operantem requirat; id quod communi hominum
sciasui contrarium eSt. Perperam igitur eommuni de miraculis theoriae, quam supra cum S. Thoma exposuimuS, i Va haec opinainciata suffecta sunt; praesertim cum nulla sit eorum necessitas; quia miracula iuxta communem sententiam accepta Sunt evidenter possibilia, ut modo ostendemus.
360쪽
De miraculorum possibilitate 45 . Pnopostrio VII. Eventus qui totius naturae ereatae ordinem ae saeuitatem eaeeedant, eι intrinsece et eaetrinsece possibiles gunt. Primo: sunt possibiles intrinsece. Ex eo enim in huiusmodi eventibus contradictio reperiretur, quod vel naturae creatae ordo esset absolute necessarius, vel naturae creatac facultas infinita. Nam si primum verum esset, ordo naturae praeteriri numquam posset, cum in iis quae ub- solute necessaria sunt, nulla unquam derogatio, aut exceptio sit possibilis. Si verum esset alterum, iam vis nulla excogitari posset, quae naturae saeuitatem excederet. Atqui s.' salsum plane est, naturae ordinem esse absolute necessarium. Etenim physicae Omnes leges, ut supra demonstratum est 414), sunt absolute contingentes: proindeque si conditiones mulcntur, et idoneae caussae virtus accedat, non repugnat aliquid fieri, quod et naturae particularis leges, et naturae Universae ordinem praetergrediatur. 2.' Falsum quoque , naturae facultatem infinitam esse. Nihil enim quod ereatum sit et contingens, infinitum esse potest. Ergo inter agentia creata nullum est, quod ad infinitatem virtutis pertingere poSsit. 455. Secundo: sunt Eossibiles eaetrinsece. Probatur 1.' generali argumento. Caussa quae essentia et Virtute naturae universae ordinem ac saeuitatem excedit, estieere potest id, quod excedit ordinem facultatemque naturae. Sed certo Deus est eiusmodi caussa. Er . Deus execdit naturae ordinem: . quia, ut S. Τhomas dieit,a ordini secundarum caussarum ipse non est subiectus, sed talis π ordo ci subiicitur, quasi ab eo procedens, non per necessi- . tatem naturae, sed per arbitrium voluntatis: potuisset cnim s et alium ordinem rerum instituere . Q. Deus excedit naturae facultatem; etcnim naturae saeuitas sinitaeSt, virtus autem divina est infinita, et ad omnia possibilia se porrigit.