장음표시 사용
261쪽
LIB. I 1 I. CAP. V. 01 de iure naturae est,ut quis gerens curam alterius mercedem reportet;
eo quod, ut scribitur in prouerb. Vnicuique mandauit Deus de proximo suo : Ex qua quidem ratione iura concedunt, quod quis rem alienam contractare possit ; & opei fas deducere ; ac praemium accipere iuxta meritum actionis, cum dicta bona male tractantur a praedonibus, vel quibuscunque raptorib . Hoc ergo supposito, consonum Via . detur naturae,ut dominium sit co cessum pro pace, ac iustitia conse uanda; iurgijs, ac discordijs resecandis.Ite ad hoc videtur prouisum,ut mali puniant,& boni promoueantur. Et hoc est ossicium dominoruin hoc, quasi ossicium gerentium
proximorum, ut inde suam reportent mercedem quia ex hoc sua recipiunt vectigalia,& tributa: Vnde cum Apostolus ad Rom.ostendisset a Deo amenire omne dominium: Nd est, inqui potestas, nisi a Deor
262쪽
DE RE G. PRIM& caetera, quae ibi ponuntur ad do--nium pertinentia: Vltimo concludit: Ideo & tributa praestatis: Ministri ensim Dei sunt in hoc ipsumseritientes. Inquantum igitur homines virtuosi, ac sua probitate prae-,ollentes pro gubernanda populi multitudine, quae regi indiget, &rectorem non habet, curam assiimunt, & sub legibus populum dixigunt, non tantum instinctu Dei moueri videntur, sed vicem Dei gerunt in terris; quia conseruant hominum multitudines in ciuili societate, qua necelsario homo indiget, cum sit animal naturaliter sociale, ut Philosophus dicit in primo Politic. Vnde & in isto casu domini uvidetur esse legitimum: Quod quidem probat August. in . de ciuit , te Dei: Dicit enim sic: Remota it stitia quid sunt ipsa regna, nisi qua dam latrocinia3 Ergo ipsa stipposita regnum , & quodlibet dot niuesse videtur concessum. Introducit
263쪽
alitem ad suum probandum intentum e emplum de quodam Pyrata, qui vocabatur Dionides : Qui cum fui stet captus ab A lexandro, qua fuit ab eo, cur mare haberet in f stum ZIpse libera cotumacia respondit: Quid tibi, ut orbem terrarum Sed quia ego exiguo nauigio id facio,latro vocor i tu vero, quia magna classe, diceris Imperator. Ista go ratione Romanis a Deo coli
rum fuit dominium: Vnde & idem doctor in eiusdem libri dicit: spropter leges ipsorum sanctissimas
nixi sunt tanquam recta via ad honores , imperium , & gloriam; nec habent, unde conqueri debeant de summi,&veri Dei iustitia: Percs perunt enim mercedem suam, in 1te videlicet dominando, ac legitia me gubernando. Quantus autem fiterit Zelus iustitiar apud Romanos Consules antiquos cotra malos de multis est manifestum: Vnde scri
bit August. in quinto saepe iam di
264쪽
DE RE G. PRIMlibri, quod Brutus filios suos occidit quia bella concitabant in populo: Ex quo vigore iustitiae morte
merebantur: Vicit enim in eo,ut ait Poetae Amor patriae, laudumque immensa cupido. Narrat etiam de
Torquato, quod idem fecit de filio: quia contra edictum patris inuasit hostes, iuuenili quodam prouocatus ardore: Et licet victoriosus e literit; quia tamen castra sitiae gentis dilarimini exposuit, ipsum mori. t1 adiudicauit iuxta militares leges: Ubi idem doctor causam silae mose' iis insinuat, dicens : Ne plus mali esset in exemplo imperij contempti, quam boni in gloria hostis o cisi. Maximus autem Valerius dicit de ipso , quod maluit proprio nato xarere, quana disciplinae militaris transgreuionibus indulgere. Sic ergo patet, qualiter Zelo legalis iustiseliae Romani dominium meruerunt.
265쪽
LIB. ΙΙΙ. CAP. VI. Dys Quomodo concessium est eis dominium a Deo propter ipsorum ciuilem beneuolentiam.
quam subiugaueriit Romani mundum, & m ruerunt dominium, fuit singularis pietas, ac ciuilis beneuolentia; quia, ut tradit Maximus V Ierius lib. humanitatis dulcedo barbarorum ingenia penetrat: Et hoc experimentum habet: Vnde &m prouerb. 6. cap. dicitur: Quod verbum dulce multiplicat amicos , & mitigat inimicos. Item in eode: Responsio mollis frangit iram se ino durus suscitat furorem: Cuius νquidem ratio sumitur ex generositate animi,ut dicit Seneca: Qui ma gis ducitur, quam trahatur: Habet renim mens quoddam sublime, Malium , ac impatiens superioris a
266쪽
. sed delectatione cuiusdam subit citur reuerentiς , seu lenitatis . per quam suspicatur ad paria posse conscendere, & a suo non resilire gradu : Propter quod & Philosophus dicit in 8. Ethic. quod Ben uolentia est principium amicitiae:
Quantum autem antiqui Romani in hac excelluerint Virtute, unde exteras nationes ad sutim traheret
amorem, seque eisdem sponte subucerent, exempla ipsorum deducan tur in medium: Primo quidem de Scipione,qui ut refert Maximus Valerius lib. . cum esset in Hispania
Dux Rom. exercitus contra getem
Annibalis; ac cu vigesimumquartuagens annum Carthaginem ibidea Poenis conditam in suam red gisset potestatem, in ipsa virginem coepit eximiae venustatis; quam ut desponsatam agnouit, & nobilem, ipsam inuiolatam parentibus reddidit re aurum,quod in redemptio. ne eius traditum fuerat, doti eius
267쪽
LI B. III CAP. VI. II adiecit: Ex quo facto ad amorem Romanorum hostes adduxit admirantes de tam casta moderatione
continentiae dicti Principis: Quia, cum idem auctor ipsum referat solutioris vitae 1 limenili aetate filisse, seipsum in tanta libertate, pbtestate consistens ab omni delicto Conseruauit immunem : Unde Titus Liuius de bello punicoonarrat Scipionem sponsum dictae virginis allocutum fuisse; in quo sermone suam ostendit pudicitiam digne Principibus imitabilem, & domini1 meritoriam . Scribit x ident Titus de ipso quaedam beniuolentiae inductiva in praedieta victoria: Cum enim misit obsides Romanis, primo quidem hortatus est uniuei sos bonum habere animum, venis
se enim eos in Romanorum pol , statem, qui beneficio, quam metu, obligare homines mallent 3 ext . xasque gentes fide, ac societate iun-i
268쪽
seruitio: De hoc etiam dicit Aug. a. de ciuitate Dei, quod proprium ipsorum fuit parcere subiectis , ω debellare superbos; acceptam ini ria ignoscere, quam persequi mal bant : Refert etiam idem doctor in eode libro de Marco Marcellc qui, cum Syracusam Vrbe cepisset, ante illius ruinam suas illi effudit lachrymas; tanisque fuit pudicitiae, & co-tinentis animi, benignaeque mentis, quod priusquam oppidum iussi flatinuadi, publico edicto constituit, ne quis corpus liberum violaret
Quid pluribus exemplis insistim' λ
Cum etiam Machabaei,Iudas vid licet,Ionathas,&Simon de genere Ilidaeorum, quorum est proprium aliarum nationum aspernari consortium, tum quia Saturnini sitiat, scut Macrobius dicit stiper somnii Scipionis; tum quia legibus prohibebatur eisdem ; considerata benia uoletia Romanorum cum ipsis si tuerunt amicitiam ut in I .Μachab. scitia
269쪽
scribitu ubi inter alia commenda bilia de ipsis, unde populos , gentesque diuersas ad suum trahebant amorem, & subiectionem politica, seu despoticarii, sub compendio ii terseritur, quod inter Pr sides Roman OS , nemo portabat diadema , nec induebatur purpura,Vt magnificaretur in ea: Et quia curiam fecerunt, considebant quotidie trecentos viginti consilium agentes semper de multitudine, ut, quae digna sunt, gerant:Et committunt uni homini magisti itum suum per singu-Ios annos dominari uniuerse terraesitae,& omnes obediunt uni; & noest inuidia , neque zelus inter eos: Vbi attendendum, quam ordinatuerat tunc temporis regimen politicum in urbe; quod erat praecipuum motivum cuiuscunque nationis, &prouinciae ipsorum appetere domi
nium , & eisdem sita colla subijc
re: Aliud etiam erat in eis prou cativum subiectionis; quia ex cupidine
270쪽
dine dominandi non se domino, vocabant, sed socios , & amicos :Vnde & de Iulio Caesare in Sueto'nio scribitur, quod milites suos nosibi stibiectos ; sed socios , & com militones vocabat: Sic & antiqui Consules de Iudsis fecerunt ; qui quidem & si modicum haberent in
oriente dominium, cum Romanis tamen confoederati sunt foedere amicitis: Et cum amplam haberent Romani monarchiam in oriente, &Occidente, & alijs mundi plagis, ut ex praedicto lib.Machab. est manisse mim, non tamen dedignati sunt cuIudaeis societatem inire ; & ad paria se publico in alterutrum ait stante edicto. Patet igitur ex iam dictis, quod meritum virtutis in Romanis antiquis meretur dominiit :Vnde etiam aliae nationes allectae sunt ad ipsorum dominium, tum lex dilectione patriae, Pro qua Omnia contemnebant ; tum ex vigore iustitiae, propter quam contra Omnem