장음표시 사용
391쪽
phus probat in primo Politic. &inde concluditur, communitatem. ciuitatis esse necessariam P necessi-.tatibus humanae vitae. Amplius autem: natura prouidit caeteris animalibus ornamenta munimenta in . sui exordio : unde ex virtute naturae extimatiua vitat contraria, &conuenientia diligit nullo dirigente praeuio, Vt opus naturae sit in essopus intelligentiae, sicut Philosophus tradit in L. Phys: Sed in homine non sic , immo instruct ore indiget ad eligendum proportionata naturae, propter quod nutricem habet ad ista docenda. Rursus ad ide: vestes,&tegumenta, quibus ornantur animalia, & plantae statim sicut nascuntur &homo caret; significativa sunt indigentiae , pio quibus oportet recurrere ad hominu multi titudinem , unde ciuitas constitui tur : propter quod dominus ostendit in hoc lilia agri, & volucres coed&sic de similibus , melioris esse
392쪽
conditionia,quam homo, reserendo indigentiam ad illum magnificum Regem Salomonem, qui tam excellenter abundauit: Respicite, inquit, Volucres coeli, quia non serunt, neque metunt, neque congregant in horrea. Considerate lilia agri,quoniam non laborant, neque nent. Postea subdit: Dico vobis, lnec Salomon in omni gloria siua coopertus est, sicut unum existis; quasi maioris fuerit indigetis,quantum ad victum vestimenta, ac tegumenta,quam platae, & anim lia. Amplius autem: ferocitas antia malium , quae facta sui homini no
civa post lapsum Adar, ad hoc ipsu
inducit; ad maiorem enim securiatatem hominis cuiuscunque res tia mendar necessaria est communitas hominum, ex quibus ciuitas constituitur unde homo reddatur secur': Et inde motus fuit Cayin ciuitate construere, ut in Genesi scribitur:
Vnde & in Ecclesiastico dicitxu , P
393쪽
γ edificatio ciuitatis confirmabit no, men . Rursus: praeter necessitatema in corpore sano sunt & aliae condi- tiones necessitatis pertinentes ad . Corpora aegra, quibus homo ses' quenter subijcitur : Ad sui autem reparationem sibi homo sola: Ius non sussicit quemadmodum,i animalia, cum patiuntur, quibus a natura prouidit , ut sine homisi num medicina curentur, cognoscentia per extimatiuam eis indi- ω tam herbas sanatinas eorundem sit seu quicunque alia ordinata ad a, ipsorum salutem : homo autem se horum ignarus, indiget medicis , si medicina, & omnium ministerior quae omnia multitudinem requirutγ hominium, quς ciuitatem facit ; 8c: sic idem quod prius. Amplius au i tem: qtua casus sunt multi, in quos homines incidunt per inopinatum
i euentum, quibus releuantur in so-: cietate: unde in Ecclesiaste. .c.stri
1 Bitur: Vah soli quia si ceciderit, no
394쪽
DE RE G. ΡRIN. habet subleuantem se: Si autem sue
rint duo, seuebuntur mutuo . Ex quibus omnibus concluditur ciuiatatem esse necessariam homini costituendam propter communitate multitudinis, sine qua homo vivere decenter non potest: Et tanto magis de ciuitate, quam de castro; vel quacunque Villa, quanto in ea pli res sunt artes, & artifices ad sufficientiam humanae vitae, ex quibus ciuitas constituitur: sic enim Aug.
dissinit eam in primo de civi. Dei: quod est multitudo hominum in
uno societatis vinculo colligata. Aduertendum autem, quod 'sup
rius in principio primi libri prob
tum est seci etatem humanam esse necessariam a & hic similiter : sed aliter, & aliter utrobique quia ibi secundum quod ordinatur ad principem ; hic autem secundum qubdpartes multitudinis sibi inuicem sunt necessariae ,propter Mam causam necessario sunt institutae ciuitates
395쪽
LΙ .m I. CAP. H. I 8tes, & castra prout ordinantur ad politicum regimen. I l
Hie declarat hoc idem ex parte animae; siue ex Drte intellectus, siue v'-Juntatis: scilicet constitMiqnem ciui
o 9 solum autem ex parte corporis, hoc est, qnantum ad sensitivam virtutem,' habet p ersuassionem ; Sc veritatem continet: cundum naturam constructio ci--uitatis est necessaria I sed etiam ex parte animae rationalis hoc est ma- hi festum; & tanto amplius quam
prouenit , societatem' magi s requirit. Circa partem autem rationale duplex distinguitur potentia', scactus ; videlicet intellectus, & Voluntas: Ouantum autem ad partem intel-
396쪽
intellectivam duplices sunt actus, iuxta quos Versatur politicum regiam en; videlicet speculativus,& pr cticiis : In praetico quidem inclu
duntur virtutes morales, quae rese
runtur ad opus, & non ad scire tantum, sicut Philosophus dicit in s cundo Ethic. ut sunt temperantia , fortitudo, prudentia, & iustitia et quae quidem omnes ad alterum o dinantur: & sic requirunt multiti dinem hominum, ex quibus constituitur ciuitas, ut iam dictum est si1 pra. Et quamuis dictae virtuita non omnes habeant pro subiecto inte lectum: Fortitudo. n. est in irasciabili; temperantia in concupiscibili, quae ad partem sesit tuam pertinet: participant tamen rationem , inquantum regulantor bipsa; ynde prudentia est ipsarunx directiva; est enim prudentia recta ratio agi bilium , ut Philosophus dicit in
Ethic. Amplius autem: &ipsa sa- cra scriptura dictas virtutes moris
397쪽
LIB. IIII. CAP. m. I stes ad hoc idem ordinat ; sic enim de istis virtutibus dicit in lib. Sap. loquens de eo, quod sobrietatem,& sapientiam docet, iustitiam, Se Virtutem; quibus utilius nihil est inivita hominibus t deinde thbdit demerito istarum virtutum: Habebo, inquit, per hanc videlicet scientia. siue experientiam harum virtuturm claritatem ad turbas, & honorem
apud seniores : & multa alia ibidε subduntur, quae ad multitudinem
ho minum pertinent. Sed de speci latiuo intellectu adhuc est mani s stum; qui ut vult Arist. in a.Ethici homo maxime ex doctrina argumentum accipit, & scientiae gens rationem; & experimento indiget,& tempore ; quae omnia respiciunt hominum multitudinem, ex quib' ciuitas constituitur. Rursus : duo
sunt disciplinabiles sensus, ut tradit Philosophus de sensu, & sens to;visus videlicet,& auditus: Ai ditus autem multitudine respicit: ergo
398쪽
, DE RE G. PRIMergo idem quod prius . Praeterea Philosophus dicit in 1. Metaphys. quod sapientis est ordinare: Ordomitem multitudinem requirit a. est enim ordo, ut August. dici: de citii.
Den parium, dispariumq; sua cuique tribuens dispositio, quod sine multitudine esse non potest. Amplius au'em et & ipsa loquela, quae mani--atiua est cordis,ad partum intel lectruam opininet, vzPhilosophus dicit,& ad alterum ordipaturi Propter quod in ecclesiastico scribitur: Sapientia abscondita, & thesaurus intussius, quae utilitas utrisque Hocide & de scriptura dici potest; quia
respicit multitudinem,si nequ/ nec sieii , nec explanari valeret: r. Od exi parte voluntatis , quae potentia IMtionalis ponitur a Phil osopho, hoc idem dici potest; dus eniim sunt
virlatescinipsa, quae ad alterum ordinantur; ac multitudinem requiarunt: Vna quidem est iustitia,quam respe*u voltis laus rub genti uiam sic OAa a dissi-
399쪽
LIB. IIII. CAP. m. Isodiffinit:Iustitia est constans,& pe petua voluntas ius suum unicuique tribuens: Quae quidem siue legalis,
quae . dominatum iustum vocatur a
Philosopho; siue distributiva; siue
commutativa, quae partes iustitiae omnes sunt, politiae in ciuitatibus sunt praecipue necessariae; immo sine eis exerceri non possunt,ut Phialosophus tradit in s. Ethicorum: nec etiam ipsae ciuitates conserti ri : Per quod concluditur,ciuitatis constructionem se necessariam
secundum naturam respectu talis virtutis. Secunda Vero,quae in vo-Iuntate ponitur, & ad multitudinε refertur, est amicitia; quae principaliter communitatem requirit multi
titudinis; & sine ea non est ista vi tus , de qua Philosophus dicit in 8.
Ethic. quod maxime estnecessaria ad vitam humanam eo, quod nutulus eligeret vivere sine amicis; V de ibidem Arist. connumerat utilia
tates istius virtutis ad ostedendam ipsius
400쪽
o DE RE G. PRIN. ipsius necessitatem, semper tameno respectu multitudinis; primo qui dem in insortunijs; quia in talibus
recurritur ad amicos. Item in et sortunijs; quia per amicos conse uantur: unde praecipue opus habet
amicis, qui diuitias possident; &siuit in principatibus , ut Philos
' . phus idem ait. A micis autem indigent iuuenes, ut religentur a concupiscentijs,& ad non peccandum. Senes Vero ad famulatum; & sic de
singulis generibus hominum : Per quae colligitur communitatem multitudinis hominibus esse necessariam secundum naturam ; & per consequens constructionem ciuitaris;in qua si amicitia vigeat, & n triatur concordia, ciuitas qRadam causat harmoniam, & animae suauitatem, ut August. de ciuitate Dei
dicit lib. z.ex summis videlicet, infimis, & medijs ordinibus, quibus moderatur: Propter quod proph . ta dicit: Ecce quam bonum; & qua