장음표시 사용
471쪽
LIB. IIII. C A P. XV. racprimium in Repub. hoc non est
Virtutis; quia etiam vilis homo potest habere virtutem generativam meliorem : unde quod in hoc honoretur , non est dignum 1, quia honor non debetur nisi propter vim tutem a vi philosophus dicit in primo Ethicorum. In omnibus igitur actibus politiae inter ciues' qua debet esse ponderatio oneris, & honoris, praeter quam in praedictis, ut verum sit, quod dixit David ; sicut in primo Regum scribitur.Recuperatis spolijs de Sicelech cotra Amalechitas equa, in qt, erit portio euntis ad bellum, & remanentis ad sarcinas: Et quassis lex Mosayca ste Gli maledictionem imprecetur, Ut m Exodo,& Deuteronomio est manifestum & ad multiplicandam generationem plurium uxorum sit facta concessio : hoc non fuit sibi coces sum nisi ad virtutem referendo ad
cultum diuinum ; sicut Aug. dicit de civi. dei. A liud autem quod re-
472쪽
DE RE G. . PRIN4 . prehendit Philosophus in Lacedaemoni js , Vnde ipsoru corrupta fuit politia circa electionem iudicum, em quia eligebantur p auperes, du egestate compulsi corrumpebantur pecunijs a maioribus ; & inde opprimebatur iustitia, Ss exerceban- , tur tyrannides. Coparatione ergo istius politiae Democratiam philosophus magis commedat; qui a d ficientibus in ciu1tate hordinibus virtuosis ad regimen, ex quib' constituitur principatus, qui Aristocr tia vocatur; melius regitur per diuites malos, ex quibus constituitur principatus, qui appellatur Democratia. No ergo expedit politiae pauperes assumi,& cupidos ad iudica- dum : unde narrant historiar, quod duo viri per Cosules Romanos fuerant electi ad gubernandum Hispahiam,quorum unuS nimis pauper ,
alter nimis erat auarus : cuinq; d
latio facta misset in Capitolio de ipsis; quia de hoc litigabant; Scipio
473쪽
LIB. IIII. CAP. XV. 2I7 Aphricanus de neutro consuluit Vtrunque corruptorem dissiniens politiae, siue cuiuscunque regiminis; quia se habent ad ciuitatem velut sanguisugs ad corpus humanu:Vnde in Prouerb.dicitur: Sanguisugae duae sunt filiae dicentes afferaster: quasi ad hoc sit principale eorum intentio, extorquere pecunias.
Sed quid dicemus de Fabricio consule, qui pauperrimus fuit, ut scribit Valerius Maximus: item de Lucio Valerio, de quo dictum est si pra, qualiter in summa paupertate mortuus est3 Ad hoc autem distingvi oportet de duplici indigentia , voluntaria scilicet, & necessaria: voluntariam habuit Christus ,' &siti discipuli: & hanc habuit Fabricius, & ali' Consul Romanus qui, ut fideliter gubernaret Rempub. diuitias contempserunt; maluit enim Fabricius diuitibus imperare,quam locupletem fieri, ut dictum est si pta de ipso: Haec ergo 11on repel- T litur
474쪽
DE RE G. PRIMlitura regimine, sed secunda necessaria; quia talis raro,vel nunquabene regit,uel consilit, nisi suo a petitui vacuo satis detur: cuius ratio, & differentia de utraque paupertate haberi potest ex diuersitate sinis: finis autem paupertatis Voluntariae est bonum honestum; siue bonum virtutis. finis vero necessariae inopiae est bonum utile, ad F appetitus eius est pronus. Hoc autem est, cuius gratia aliquid agitur,
ut Philosophus dicit. Quicquid emgo agunt, qui talem habent india
gentiam, ad hunc finem deducunt, ut suum impleant ventrem, & busesam: sed qui voluntariam,sicut co- temptiui diuitiarum, ordinant omnia ad virtutem :& ideo cum gubernant, vel regunt ciues, semper in eis bonum virtutis intendunt, quod est bonum hominum, ut Arist. dicit in
I. Ethici Amplius autem natura
nihil frustra operatur, ut dicit Philosophus in primo de coelo: appo
475쪽
titus vero eius, qui non habet diuiatias ex necessitate, & non Volunt te, semper tendit ad habendum diauitias: si ergo non consequitur, erit frustra. Ss ideo natura appetitus ad hoc impellit sicut refugiens vacuit, quod sustinere non potest. ergo dissicile est vitare, ut non insequatur quocunque modo ad habedum
divitias. Periculosum est igitur politiae, siue Reipub. pauperem assumi ad consulatum; siue ad iudicatum, ut Philosophus dicit, nisi quando paupertas est placida, quia tunc est resecata cupiditas, quq omniv m lorum est radix, ut scribit Apostolus : talis enim indigens ad regimepolitiae est optimus: de quo in E clesiaste scribitur, si inuetus est vir pauperi & sapiens, qui liber uit urbem per sapietiam rasuam, nulla videlia' cet cupiditate
476쪽
Redit adhuc su per politiam Lac
daemoniorum , quantum ad ipsorum Regem reprobans modum, quem tenebant circa ipsum; ostendens inconuenientia, quae sequebantur ex hoc. :
O s r hoc autem & sise per Lacedaemoniorum regimen est agendum: volunt ienim historici, ut Iustinus Hispanus magnus gestorum scriptor, dictam ciuitatem habuisse Regem ipse Arist.in a. Politic. hoc affirmat, s Rex esset respectu regionis,&prouinciae, sicut in urbe contingit: hoc etiam videmus in multis partibus Europae occiden
talis, & borealis, s Regem habent;& quaelibet ciuitas suas leges, & po
litiam: puta, Francia, Hispania, Gallia,& Germania: Lacedaemonij igitur, qui Spartiatae,siue Spartani Regem habueriit, in quo Catellus regnauit : cuius Licurgus, ut tradit idem
477쪽
LIB. IIII. CAP. XVI. 2I9 idem Iustinus,in pupillari aetate curam suscepit ; ut in Cretensi politia patebit: circa quod quidem regumen Regis Spartiatarum, seu Lac dsmoniorum procedit Philosopli in politica reprehendens ipsum de, multis : primo de pulsione Regis;
quia non sustinebant occasione in- α ueta, i regimen esset perpetuum; sed nec etiam ad vitam modum rectorum politicorum seruare voleΚ-res,quod in praeiudicium non modicum videbatur esse regiminis :quia in hoc eneruabatur ipsorum potestas, & subditis dabatur occ sio resiliendi a legibus obseruan- . dis: & sic non poterant ipsorum Reges facere viros perfectos, & virtuosos: propter quam causam, licet dictus Philosophus non faciat mentionem, historiae tamen tradunt Lacedaemonios fui sie gentem in doma
bilem , nisi s p dictum Lycurgum
fuit morum maturitate, ac praeci
ris legibus regulata; de quibus in-i T iij ira
478쪽
fra dicetur. Sequebatur etiam istud inconueniens, si si quando ciuitas legatos mitteret, ut ipse Philosophus dicit, ad aliquam ciuitatem , vel prouinciam, siue regionem, cui quidam ex eis pugnaret pro Rege ;quidam autem hostes forent, cognoscebatur ipsorum dissensio: unde minus erant chari; & de sua i
atione raro reportabant intentia. t aduerten dum, quam uis Consules in urbe annuales essent, ut dictum est supra, & assignata causa est, sicut & magistratus Athenis; tamen non sic erat faciendum de R ge; immo si non sit perpetuus vaude periculosum est ciuibus; dictum est. n. supra, ' haec est differentia inter Regem, & rectorem politicu st alter, videlicet politicus, solis lGgibus siue ciuitatis populum iudicat: Regalis vero Princeps ultra i ges , quas inuenit, vel ante statuit, opportunis temporibus legibus ,
quas in pectore deseri, utitur pro
479쪽
LIB. ΙΙΙΙ. CAP. XVI. meliori exitu sui regiminis, ac suarii gentis fallite. Si ergo tales Princi- , pq d tempora regnent, contingiti, ipsos ad iudicandum esse praecipiij x siue contra ciues, qui de ipso, amouendo fuerunt solliciti;siue alii cuius rei adipiscendς cupidine; velli ut amicis praestent gratiam,quam siil regnassent non fuissent facturi. Quantum autem ad primum, habeb mus exemplum illius, qni dixit in
i Luca exponendo, ut litera sonat: Veium tamen inimicos illos, quiis: noluerunt me regnare super se, ad- ducite huc, & interficite ante me: i hoc eodem modo, ut historiae tra- , dunt, Herodes occidit multos ex , nobilibus Iudaeorum, qui conaban tur sibi regnum auferre. Quantum i autem ad secundum, exemplum aia
ii sumi posset de vilico iniquitatis iniit eodem euangelio : quod extendi, potest ad omnem gradum regiminis; quia gerunt vicem do minor si i in terra, quod & Principes orbis fa
480쪽
ciunt respectu Dei ; cum enim ti ment amoueri ab officio, de aerario
publico diiij sui iugiter sibi amicos
copulant. Ex quibus omnib'manifestu est,qs maximum est periculum alicui temporali rectori co ferre r gendi arbitriu in faciendo iustitia :Sed si dilium est perpetuum, rector curabit de subditis, sicut de re propria, ad quam quotidie, & cotinuo 1ollicitatur quasi ad suas diuitias naturales,& ad indeficientem th saurum: propter quod sic ipsos gi bernat,sicut pastor gregem; & sicut hortulanus planta, quorum qualiscunque laesio eis efficitur sca datos a. Ex eadem causa ponit quaedam iudicta politia Laced moniae reprehensibilia, quae erant materia dissensionis in populo.
dam cosuetudo talibus dominis in politia Lacedaemoniorum ex eadε