장음표시 사용
391쪽
MARTIANI CAPELLAE terra sit, inuenitur stadiat ' DLVl et passus XIIII. nam si
centies Lunae circulus maior est terra. Lunae autem circulo trecenties tricies sexies maior Saturni, maior est igitur Saturni circulus omni terra tricesies ter milies et
Sexcenties. 5862 Nunc iam Lunae meatum, quae terrae propinquioreSt, uideamus. quam quidem menstruum habere lumen physicorum assertione persuasum et sciam quod sitJ sem per pleni orbis esse non dubium est. nam si at, illa sola parte qua se Subicit Soli, Omni hemisphaerio conlustratur, 10 etiam cum nobis tricesima nullum lumen ostendit superne, qua Solem speciat pleno lumine relucescit: deniquo cum discedens a Sole a latere eum coeperit intueri, pro parte etiam in serius lumen adquirit, donec e regione posita ab 863 hac parte qua nobis est uisibilis conlustretur. circuit enim 15 eius globum undiquesecus Solis nitor, et ei parti, quam totam tunc aspicit, lumen indulget, cuius luminis radii in terras quoque luculentiores perueniunt, ut Siquis ex Speculo lumine repercusso estigiem lucis excipiat. quae filii-ghi dem Luna cum eum in Orientis partibus conprehenderit, eo 292o obseur3tur, et cum in occasu deseruerit, lucescit. cuius primi luminis effigies quibusdam uelut cornibus circulata μηvoεid ac dicitur, cum uero XC partibus a sole discedens orbem eius mediatenus idem radius luminarit. bitietos iocperhibetur: sed praedictis partibus cum alias quadra- ragilita quinque adiecerit, hy piκυproc perhibetur id est
maior dimidia, minor plena: cum uero centum octoginta It artibus a sole discesserit contrario posita totam partem
brandiore B lucubrantiores o lucubrandiores ri lugubrandio-
392쪽
quam terris opponit inluminat. παυ convoc perhibetur: ac dehinc deficiens seruat cum praedictis partibus nomina memorata. quae quidem tredecim orbis sui partes die nocteque transcurrit, cum pro latitudine circulorum. o quos obeunt, eodem interstitio Mars dimidiam, Iuppiter
duodecimam unius partis, Saturnus uicesimam Octauam unius portionis excurrat. uerum Luna circuit totum signi- 865
serum diebus uiginti septem et besse, sed Solem XXVIIII diebus et media diei noctisque parte consequitur, quod 10 ideo tardius prouenit, quia cum suum peregerit circulum, ex quo ipse Sol ab eodem loco, qui ei lumen dederat, excurrit et in signo proximo aut etiam altero repperitur.
nam si in Librae aut Scorpii aut Sagittarii ultima parte
lumen acceperit. non eum in sequenti signo, sed in altero 15 consequetur. haec enim tria signa aliquando transcurrit. quem ad modum bis contraria plerumque his inuenit. nam
quoniam ibi Sol triginta die hus et in Geminis triginta duobus moratur, Luna, quae XXVIIII diebus et dimidia parte Humconsequitur, ibi utique poterit inuenire. uerum eadem 866m Luna aliquando quattuordecim diebus, aliquando quindecim, plerumque sedecim plenum perficit lumen, ita tamen, ut in eodem deponendo conpenset. nam si destim aquarto die lumen inpleuerit, quindecim diebus amittit, ut dierum ratio integra concludatur. uerum eadem imi det 25 annum suum CCCLIIII diebus. nam duodecim eius coitus hoc numero peraguntur, Sicque sit ut annus solaris diebus undecim maior habeatur, quod intercalationum diuersitalibus conpensatur. 867 De latitudinis partibus, per quas Luna commeat, edi Ioas 20 camus. nam in Zodiaco duodecim esse latitudinis partes 1 TIANC ENOC B ΠANCE ENOC H li 2 cum Ettenh. tum BR li 7 sxcurrit b it 8 et a D i, bisse add. d et g R & ss inras. O li s de media cf. ad p. 67, 9 il 11 excucurrit Bh li12 proxumo li 14 sequente N R il I6 is B in his h li contraria BR contrariis his b li uenit b li 17 XXXII B li 18 6b- moratur r li XX nona R XX nono B XXVIIII disibus b il22 decimo quarto Aoppius XIIII BR li 29 eomeat BR ll
393쪽
MARTIANI CAPELLAE superius intimaui, per quas diuersis modis sidera Spatiantur. nam alia per tres partes, alia per quattuor, alia per quinque. alia per octo, quaedam per omnes duodecim deseruntur. Sol enim in nullam excedens partem in medio libramento sertur absque ipso Librae confinio. nam ibi Sse in austrum aqiii lonemve deflectit ad dimidium sere momentum. Luna autem per omnes duodecim currens nunc in aquilonem prouehitur, nunc in austrum deueniens infimatur, utrimque momentis excurrens, sic ut Hipparchus 868 quoque consentit. denique obliquitati eius uocabulum 10 constitutum, ut sere ἐλiκoεid ac dicatur, ita tamen ut descendens ascendensque ipsam Solarem lineam, qU3m mediam inter senas utriusque lateris partes esse monstraui, aut acutis aut spatiosis angulis secet, nec possit tamen ad idem, hoc est ita ut est posita, eodem mense eadem parte 15 sic ad Solem reuerti eadem latitudinis portione, nisi mense ducentesimo tricesimo quinto hoc est anno undevicesimo.
nam ut sub eadem die isdemque propinquitatibus siderum inerrantium ad idem redeat. saciunt anni quinquaginta quinque; ut uerum etiam planetarum isdem rationibus 20 sub eadem specie contingat, anni magni prolixitas spe-869 ctanda. uerum eadem Luna cum secans solarem lineam in aquilonem scandit, uocatur 6ψOC Uq1OUμευη, eum ab
aquilone ad solarem lineam redit dicitur iityoc TarrεivOU-laεvia, cum a Solari in au Strum descendit Ταπε iv μα τα- 25ΠεiVOυνιευη, cum deinde rediens ad Solem resurgit Ta-1 sydora BR li 2 alia per quinque om. B li 3 dissoriantur B R it 6 ante in add. N il 9 ipparcus il 11 bo- liquoides B holicoidos bH li discendens B R il 13 littoris R
proprietatibus b li 19 redeant B H li ad LV add. XXXII r20 radiationibus Ili li 21 contingant ni it VIICOC deleta
descendit add. dicitur r il Ταπεivvisua Salmasius exerc. Plin. p.
394쪽
πεὶ in au υχνουμενη. Sed idem ascensus descensusque laciunt utriusque luminis obscurationem . nam cum Luna scandens descendensue in solarem lineam inciderit, si tricesima est, hoc est omni corpore subiecta Soli, obscura-5 tionem Solis terris facit: suo enim corpore subter se positis obscurat, aliis partibus terrae Sole qua non tegitur relucente. quam obscurationem eadem non cunctis men- 29JG Sibus facit, quia non semper tricesima in eadem solari linea repperitur, sed aut sursum aut deorsum posita obstare ne id possit transmittit. item Lunae desectus sit, cum in con- 870trario Luna posita, hoc est decima quinta, in eadem linea Solis umbra terrae metaliter infuscatur. nam Sol umbram terrae in suam lineam mittit, quam si Lunae corpus intrarit, quoniam uidere lumen Solis terra obstante non poterit, 15 luminis soliti ademptione sumescit. alias cum in superiore aut inferiore latitudinis loco suerit, pleni luminiselmigie relucescit. denique ideo intra sextum mensem de- 871 sectus non potuerunt iterari, quia aut decima quinta aut prima in eadem Solis linea per duodecim partium latitu-20 dinem spatiatur, deinde non poterit inueniri. unde si ab aquilone rediens ad Solem in latere proximo posita non obsistit, παptinuEiv ευ cuVobtu sacere perhibetur: quae si a latere septentrionis transcurrens coit nec obsistit, πα-ptiλλMiv ευ popεivi cυvobus facere memoratur: si ab au-25 stro ueniens nec obsistens lumen acceperit, παp6λλαξiv εv1 TAPl NOVA BIl TAPINOC b ll ΥΟΥΜΕΝΗ Β ΥΠΟΜε-NH h ΥΨΟΥ θε H H li diseensusquo R it 3 des condensue descendens b descendensvo r li 7 eadem p idem Bri lis obstare posse B ut obstaro ne possit b ut om. IU) obstare
395쪽
MARTIANI CAPELLAE cuvobtu vorius secisse dicitur: si autem ad solarem circulum ueniens ab austro obstiterit Soli, lvupiptizovταcυvbεclaov secisse dicitur. hae species diuersitatesque Lunae superae mutabilitatis uarietate confundunt. 872 Nam Solem gemino diximus meare motu. quippe ab 5
ortu aut cum mundo corripitur, aut ipse suum circulum contra mundum per obliqua distendit. uerum ex ea parte. qua cum mundo uoluitur, cottidie ortus sui lineam mutat, et quoniam omnes ductus per quos uoluitur circulos appellamus, centum octoginta tres eosdem esse dubium non is liabetur. nam siue a Cancro descendat, per eosdem usque ad brumalem circulum currit, siue a bruma in sol-295 Ustitium ueniat, per ipsos denuo reuoluitur, qui quidem secantes secundo hodiacum contrariis signis perpetuo lineantur. nam primus Arietis circulus primus est Librae, 15ilem secundus secundus, Arietis tricesimus tricesimus est
Librae, item Τauri prior Scorpionis est primus. sic igitur trecentis sexaginta sex partibus fiunt centum octoginta tres circuli, quos omnes parallelos appellamus, et ex contrario, ut dixi, signa isdem partibus secant. ergo hos socirculos annuos trecentis sexaginta quinque diebus et quadrante diei peragit siue ad solstitialem circulum tendat 873 siue exinde reuertatur. illud etiam non tacendum quod cum duo sint hemisphaeria, unum ab aequinoctiali circulo in septentrionem, aliud in austrum ab eodem aequinoctiali, astamen Sol diuersa utrumque cratione transcurrat, cum ut dixi paria sint signa partis utriusque. uerum id quod ad solstitialem consurgit centum octoginta quinque diebus et NoAONOTIM R it 2 anabiba ZON CYNAEC ON B anabiba-gon CΥNAE NON R eorr. Salm. li 4 superae mutabilitatis psui martalitas BR sui mortalis b sui martalis r il 5 solem
brumma it solstitialem b li Ib librae item arietis uoc.
in ras.) tricesimus item tauri prior B librae item secundus secundus item arietis tricesimus tricesimus ost librae item tauri prior h librae item secundus ac tricesimus item tauri
prior R li 20 hisdem BR il post ergo add. bis br il 22 triento diei B corr. p quarta diei parte b XXX diei R il 24 ab om.
396쪽
quadrante diei noctisque, id autem quod ad brumalem deprimitur centum octoginta diebus peragitur. quod ultque illa res facit, quod eccentron solis circulo dixi esse tellurem et in superiore hemisphaerio altius tolli, in in-5 feriore ad terrae confinia appropinquare. dubium autem non est citius transcurrere breuiorem sinum tardiusque dissusum. uerum Sol, cum ad Cancrum ab aequinoctiali 874 parte conscendit, aestatem praestat hominibus, quos inter solstitialem septentrionalemque uiuere dubium non habe- 10 tur: cum ab eodem Cancro in aequinoctialem Libram descenderit, auctum num facit: cum uero ad brumalem lineam recedit, hiems habetur propterea quod calore dimoto torpor invadit. rursum cum a Capricorno hiemali in aequinoctialem Arietem surgit, uermina tempus adridet. 15 exhinc denuo in Cancro aestas torrida renouatur. Sed econtrario perferre omnia non dubitatur antipodas: quorum aestatem Capricornus facit, hiemem Cancer, Sol tenens aequinoctia utrique parti temperiem. Iam illud superfluum puto noctium accessus desectus- 87520 que memorare, cum pares pro rata sint aestiuis diebus hiemis noctes, et hiemalibus diebus noctes aestiuae, una- 296 sque aequinoctialis nox, quae bis anno contingit, par sit diei suo. nam cum ab aequinoctio uerno in Cancrum Sol meat, omnes dies maiores sunt noctibus suis. item ab au-2b tumnali aequinoctio usque ad brumam minores dies noctibus dilatatis. Minimus autem anni dies brumalis est, qui habet 876 horas nouem; maximus solstitialis habet horas XIIII licet
hoc pro climatum rationibus uarietur. nam climata Octo 30 sunt, sed proximum solstitiali Dia meroes, deinde alterum Diasyenes, tertium Dialexandrias, quod ducitur per Cyre- 1 quadrante bD triente B li dis D li 3 e centron b li4 hemisperio D li post tolli uoc. Solem asre caremus il 5 apro
metoes B R3 li 31 di . . alexandrias B dioialexandrias R il
397쪽
MARTIANI CAPELLAEnas in Africam Carthagini ab austro adiacentem, quartum et medium ex omnibus Diarrhodu, quod per mediam Peloponnensum Siciliamque ductum ad ostium Baetis peruenit, quintum est Diarrhomes per Macedoniam et alteram partem per Gallias et Lusitaniam ad Τagum descendens, 5 deinde sextum per Hellespontum Thraciamque et confinem Germaniae Galliam, septimum Diaborysthenis per Ponticum mare et ab altera parte Germaniam Brittanniamque praecidens, ultimum est ultra Maeotis paludes et infra Riphaeos monteS. IO877 Ergo secundum climata dies dicantur. Diam eroes maximus dies habet aequinoctiales horas tredecim, minimus dies undecim: Diasyenes maximus dies horas habet quattuordecim, minimus decem. Dialexandrias maximus horarum XIIII, minimus decem. Diari hodii maximus horas 15 quattuordecim. minimus nouem. Diarrhomes maximus quindecim, minimus nouem: Dialiellespontu maximus horas quindecim, minimus octo. Diaborysthenis maximus
eae Strabone I 79,3 - 182, IS Mein. non excerpta esse docent termini maiorem partem a Strabone non abhibiti et minimorum die
rum mensurae ab eo omissae si ii climinata Bri ii dicuntur b li12 aequinoctiales deleuit Bottoervs p. 6I8 sed St1 aho 179. 4Mein. O. I 33 Cas.) habet lcri μεpivssi v li 13 dies det. b ante XI lidiassiones H dia senis B diasten es h li Diasyenes maximus
398쪽
horas XVI, minimus octo. Diarrhiphaeon maximus sedecim, minimus octo. deinde cum prope cardinem accesseris, 297 Gl0ngior dies semper, lireuiorque nox siet. denique colligitur sub ipso uero cardine semper diem esse. interea hic 8785 climatibus quibusque crescunt decrescuntque luceS, Sciendumque a bruma ita dies adcrescere, ut primo mense duodecima eiusdem temporis quod additur aestate adcrescat. Secundo mense sexta, tertio quarta, et quarto mense alia quarta, quinto Sexta, sexto duodecima. illud quoque ma- 10 nifestum quod Zodiacus circa Cancrum Capricornumque flexior aequinoctialem paene directum secat. Hactenus de Sole. nunc planetarum cursus conuenit 87s intueri eorumque praecipue qui circa Solem peragratione mundana uoluuntur. nam Stilbon paene anni circulum 15 ducens per octo latitudinis partes alterna incitus diuersitate discurrit. huius Venerisque circulos epicyclos esse superius memoraui, id est non intra ambitum proprium rotunditatem telluris includere sed de latere quodam modo circumduci: qui ut oriri subinde occidereque uideantur,20 mundani motus raptibus inuoluuntur. sed idem Stilbon, 880 licet Solem ex diuerSis circulis comitetur, ab eo lamennumquam ultra XXII partes poterit aberrare nec duobus signis absistere, nunc praeteriens nunc consistens aut certe regrediens. qui quidem diuersis schematibus ua-25 liatur. nam licet exiguos parvique temporis faciat, tamen 1 post octo add. ot bisse s li XVI BR XVI et bisso n
bruma r quo bruma R il post duodecimn add. a pars r12 actenus B li' 13 oorum quo b earum quae B eaquo RI4 poeno R il anno BR li 15 ad inelius ad i. incitatus b19 uidorontur b li 21 comitetur p contineat bH continet B22 XXII R XXXII B XXII Plinius II 39J eon quo tamen haec non excerpta uidentur il 25 exiguos s in ras.) B exiguus R il Spatia post tomporis adii. et del. b li saeti b il
399쪽
MARTIANI CAPELLAE et ortus lacit et occasus. quippe ubi radiis solaribus condicione partium liberatus ante emergentis splendorem iubaris vibrabundus apparet, ultra terrarum horigontem subleuatus. nam tiκpOVυκTivi ortu hic numquam poterit
eleuari: quippe in diametro Solis positis potest euenire Nsideribus: diametrum in signo septimo perhibetur: ita sit
ut iste, qui ultra signum et alteram exiguam portionem sequentis abesse non poterit, non illi contingat ortu Λκpo-Vum ivi Subleuari. denique nec contrarium eidem nouit occasum sed ortum itidem uespertinum facit, cum post 1 ooccasum Solis luminis sui libertate clarescit. item occasus duos habet, unum cum ante Solem parere solitus claritate radii superuenientis occulitur, alium cum idem retrogradatione sua uiciniae Solis admotus idem patitur in occasu. ab eo quippe Solis lumine intra uiginti momenta 15 abesse non poterit, licet maioribus partibus aberrarit, qui ultra secundum signum non poterit inueniri. et has tamen obscurationes Ortusque perSpicuos quarto quoque mense nec id tamen semper olssendit. 882 At Venus. quae ab aliis Phosphoros nominatur, a 2o Pythagora Samio cum Suis ostensast terris rationibus per- uestigata, et ipSa circa anni confinia ambire circulum proprium perdocetur . nam diebus trecentis et aliquot, latitudinis uero partibus duodecim Lunae similis peruagatur, quinquaginta momentis a Solis orbe discedens, licet plus 25
quadraginta sex partibus aberrare non ualeat. et in Suo posita circulo eum uaria diuersitate circumdat, quia aliquando eum transcurrit, aliquando SuhSequitur nec con- 1 ortum Bin il occasum B R ii 2 libratiis br il emer-gontos B3R li 3 orizontem BR li 4 dκpovυκτitu Bottg. acroni eo BR il nisi in cod. Grol. il 5 posse B potest ri et Ded rura. t. b non potest cod. 6rol. it 6 post perhibetur in my. B add.
aut in quadrato partibus XC aut in tric&ro partibus CXX
aut in aduerso partibus CLXXX lt 8 illi bst illio B aero
ostensa est y ostensas BR ostensa b li 26 plus a XLVI partibus B li 27 quia XLI quando aliquando G R quia aliquando a ali in ras. add. b) B li
400쪽
prehendit, aliquando Superfertur, non numquain subiacet, quippe quae non annis omnibus reuocet cursum. tune 88ruetiam cum retrograditur, ultra anni circulum tardior conlustrat orbem, cum autem directo cursu meat, etiam un-5 decimo mense circulum complet. nunc faciens ortum matutinum Lucifer, nunc post occasum Solis est uigens Vesper vel Vesperugo nominatur. sola de quinque Sideribus umbram reddit ut Luna, solaque fulgori Solis emergentis diu conspecta non cedit . quae quidem in ortu ma- 10 tutilio plerumque quattuor mensibus inmoratur, in uespertino itero numquam plus uiginti diebus. uerum tam uisus eius quam occultationes decem et nouem mensibus restaurantur. 884
Iam Pyrois siue Martium sidus ultra Solem mea VS 299s15 proprium etiam ipse circulum telluris eccentron ineat annis prope duobus, in latitudinem quinque partes excurrit. cui lie et cum duobus superpositis ortus occasus stationesque ac reditus uideantur esSe communeS, tamen et altitudinem propriam , et stationem primam et absidem 20 SU3m exceptam ceteris nouit. nam eius altitudo, id est ubi se eius circulus altius a terra tollit, sub signi Leonis regione consurgit: Statio uero SpecialiS eiuS prima. nam utpote Soli coniunctus de proximo etiam in quadratura eius positus radios sentit, quippe in nonagesima parte ex 2b utroque eius latere remoratur. absidem etiam habet recesSumque sublimem in Capricorni confinio hoc est sub eius uicesima non 3 parte. Stella uero Iouis salutaris ad omnia utpote superior 8852 cursu R il 5 ortum matutinum scripsi ortum at ut in Bortum ut in b ortum in R it 6 Lucifer am ipsi Iucisorum
BR ll 8 sulgoris l. V Iν omisso solis it 11 diebus Briduobus h li 12 XVIIII D ll 14 iam scripsi nam BR li martis B D li 15 ad circulum ti . circa b etcentron D excentron B ll 16 quin quo BD secundum pt IIII D' li 17 hortus D li18 cummunes D li 19 stationem primam BD stationem propriam b g 21 tollitur ι li 22 ante eius add. est b li super prima add. et del. ' secunda b g 23 utpute R il 24 nongesima