장음표시 사용
301쪽
madmodum Dialectica probatio . na demonstratione differat. Ex P EDITIs locorum disserent,s,illud ponismo ueluti coronidem adjcere operapruium est, quo uid licet pacto dialectica probatio a demonstratione disserat. Dissert autem primo,quod demonstratio omnis ex propriys,concinnatur: Dialectica uerὸ probatio ex communibus. Deinde, quod demonstratio ex selis neces riys commeat: Dialectica uero probatio interdum ex necessar3s, interdum ex probabilibus. Tertiὸ, quod demonstratio duabus tantum mitur speciebin argumen- rationis,ne epyllogimo, industione: Dialentica uero probatio omnibuου fre , utpote nunc θllogismo, nunc enUTmemate, nunc exemplo . 'o sit, ut non
si proprium dialectica opinionem aggignere cum fr-midine de opposito, ut nonnulli stilio persuadent , sed dialesticam potius sidem, qua cum ex necessari s sit,
colligiturque, non minus certa est, quam quae per δε- monstrationem paritur. Hoc tamen a mentia disseres, quodsi ientia ex propriss aggignitur: illa uero ex communibiu, ct nulli mentia peculiariter addictis. Caeterum opinionem 'cere infirmiori ipsius dialecticae parti comperit: qua proinde oratorci frequentius , Fhilosophi rarius utuntur. Quod quidem est dium Seueri- .nus Boetim ita esse comprobat, atque his contestatur uerbis, Sed ea quidem argumenta cinquit qua ex de mitione, uelgenere, uel disserentia, uel causis,uel ex diuisione ducuntur, demonstrativis maxime jussogismis uiras atque ordinem subministrant. Reliqua uero Hai cticis est uerisimilibiu .
302쪽
Τ R A C . T ATVs IX. Isoripeditis. J Appendicem addit, qua obiter docet discrimen inter syllogismum Dialecticum & demonstratiuum . Disseri autem . J Prima disserentia inter probationem demonstrativam,& dialecticam. Demonstratio constat ex principijs certae scientiae addictis,Dialectica uero, ut communis est facultas, ita etiam omnibus principijs utitur. Id docet Aristo. initio lib. i. Rhetoricorum , &viij. cap. j. lib. posteriorum,& xj. cap. j. lib. Elenchorum. Deinde. J Secunda differentia demonstratio componitur ex omnibus, & solis necessarijs , sed dialectica probatio sere ex probabilibus. Videndum est sextum cap. primi libri posteriorum . Tertio. J Tertia differentia, demonstrator utitur tantum duabus formis argumentationis, syllogismo, & inductione: Nam hae si recte componantur, semper necessario conficiunt conclusionem, quod proprium est demonstratoris: at Dialecticus omnibus sormis promiscuὸ utitur.
303쪽
vsoLvTIs hactenm a nolumue eae decem, quos instituimius, tractatibus artis Dialemcae in quibus eas parici iesus artis pertramuimus, quantum compendio liere,per quas recte,diligens er disserendi ratiotomparatur, qui certe ct finis totius artis esse existimatura
quippe per quem uerum a fisso di scernitur 9 instituto huic nostro is satis ecise uideri possumus . terum quonianx 'sum Ab ueri oecieplerunI obrepit,quo est incauti facile illuduntur 'stit enim uitium pecie uirtutis,ut non tam eleganter quam uere a Iuuenale Saprico poeta di tu est,ct ab Horatio in eundem sensum, Decipimur specie recti idcirco ab Aristotele provido nimirum artis magistro id etiam curatum est, Ut posiartis praecepta talia quoque relinqueres praecepta, quibus es nihil quod ad arte'ciat disceremu3, his tameis trudii scite uitare possemus sophistarum argutias captioncs1,quorum hac est praecipua intentiona 'stant, non doceam:magis appareant scientcs,non sint retiera. Unde ct hic illud neque incommode,ncque imortune ex seurelio e Mustino adiecero, quod uir ille de ea-
304쪽
dem re in tertio de Adtrina Christiana scriptum rilia quit: Cuius haec sum uerba, Sunt multae bl e conciosiones rationum qua phimata appellantur ct ueras
pserunque ita imitantes, ut non solum tardos, sed ingeniosos minus diligenter attentos decipiant. Quare nos iam ob eandem certe causam, Aristotelem hac quoque in parte sequente dccimum iris nomen a cere in animo constituimos tra latum In quo proinde desiphi-
Iticu elenchis sic enim ab illo appellatisimi siue de locissophisticis Agamus. Ut studiosi adoles entes , si quibus hις nostra lucubratio quoquo modo profera
quam,post artem uel mediocriter perceptam, ex Poc iaeriam perciperepossul,quanam sint, propria huius artis, qua nonsint: tamcisi sine his nec ars ipsa satis sibi constare potest,ut nec Vrammatica, qua re te loquendi scientia definitur, nisi in hac quoque de Barbarismo atque Soloecimo foedissimis eius artis niti's cara desim ruur non par ua: id quod in morum disciphua ian pro comperto omnibus esse potis. Atque adeo hac cura de artium quoque viis prodendis necessaria ea: quod uitia latius serperesoleantsuapte natura, Usupra didium est nonnunquam uirtutum stericis ι induant, quo citim circunueniant incautos . Hinc reditissime ab eodem Horatio dicitum est, In uitium ducit culpae Aga, s cares arte . Sed iam de Elencho quidprimum dicamus, ct unde huius tragum inscriptio.
Caesarius in hac praefatione docet rationo,cur post utraque dialecticae partem inuentionem,& iudicrum,nunc tradat locos sophisticos ex quibus fallaces conclusiones colliguntur. Caeterum quoniam. J Ex hoc loco precipua ra-tiq sumitur lo i superioris . Etsi is qui nouit contexere
305쪽
DE ELENCHO sopli Is et . uerum syllogismum,etiam nouit fallacem crectum enim est index sui & obliqui,ut primo de anima Aristo. doceto
tamen quoniam saepenumero falsum sub ueri specie irrepit , uisum est Caesario etiam post Aristo. eos addere loco S, quibus cognitis captiosas conclusiunculas dextrὸ dissoluere possimus. Non enim minus est ingeniosum acutὸ posse ponere quaestionem quam propte diluere. Esse autequosdam impostores syllogismos, Aristo.j.cap.j. lib. Elenchorum similitudine eleganti docet. Quemadmodum quidam homines, a natura formosi sunt, quidam fuco se exornant,& ut argentum quoddam est uerum, quoddam
adulterinum: ita etiam quidam sunt ueri syllogismi quidam fallaces.QEod non solum in Dialectica, sed Rhetorica, & alijs artibus usu uenit. Vnde Aristote. ad finem ij. Rhetoricorum locos quosda tradidit, quibus falsas argumentationes di luere pol semus . eorum haec est praecipua intentis. J Id ex Platonis sophista perspicuu est. Plato enim postquam sex proposuit sophistae finitiones eas epilogo perstringens ait. Prima in uestigatio docuit sophista
mercenarium uenatorem iuuenum ac diuitum. Secunda, Mercatorem circa animi doctrinas.Tertia, circa haec eadecauponem.inaria suorum inuetorum uenditorem. Quuta, circa sermones artificiosum nimium litigatorem. Sexta purgatorem animae, extirpantem eas opiniones quae
doctrinis impedimento sunt. Septima, accedat sophista est contradictor. Ad ultimum Plato ita colligit Sophista in omnibus repugnat, ergo sophistii in omnibus sapiens esse uidetur. Est enim praestigiator, & uerarum rerum imitator. Aristotel. uero paucis uerbis multa complexus est. Ait enim: ε ι γ h η σοφις μὴ φυνομ ένχνουσα γω αη,-ο σοφIςiῆς - , ἀπο φο 'ηλὶ νης
σοφιας , ἀλλ' E. Hoc est, sophistice est apparens sipientia sed quae non existit. Et sophista est aucupator pecuniarum ab apparente sapientia, sed quae reuera non est. Haec copiosius fusiusque ex Platone, & Aristotele commemoraui, ut tyrones sophistae nomen , quod inina id iam nunc abijt, & cuius toties mentio incurrit I
306쪽
YR ACTA Tvs X. ' plane intelligerent. Mnnunquam uirtutum spectes sibim- Ganr. J Est enim quaedam uirtutum , & uitiorum uicinitas, ut Ouidius lib. j. de Remedio amoris eleganter do
Et mala si ni urcina bonis , errore sub illo. Pro uitio uirtus crimina saepe tulit. inem locum nos etiam in scholiis quae in Paneghicum Plinii scripsimus, copiosius enarrauimus . .
ra ratione de sophisticis elenchis inscri
ptio huius tractatus .. SED antequam reliqua huius tractinim exequa
mur,dicere hau rauabor, cur de sophisticis elenchis criptus sit, tum qui ab Aristotele nobis relictus es liber eluserim negoti3, tum qui nobis iam infitituitur tra-mtus ad illius imitationem:quamuis de locis sphini cis inscriptio a non nullis sit. Existimat Iacobus Stapusensis id ab Aristotele fiscitum esse, partim quo hic pracipum sit sophistarummis inter quins, quos usi coniectini, ac sibi proponunt, de quibuό mox strum: partim quod huiusimodi Logismus, Elenchus inquam
h icui instrumentu sit maxime idoneum ad conum. cendum,hoc est,ad coarguentau coaltercantem. de es apud Graecos nomen quod dicitur, apud Latinos rater alia argumentum e probatiooem signimcat, ct uerbum quod arguomnisecat. Sed cum elenchus dicitur hoc loco ,sephisticus idcirco additur,
ut persophisticum elenchum eum intestigamus f ilogismum, si tamen flugimus dici ullo modo posses, non per quem probatio ct μοι rei dubiasiat, tusemodi certe dialeciticus1 llogismus est sed deceptio.
Θ an equam Caesariuis obiter explicat tractatus huius
307쪽
x DEFLENCHO SOPHI sT, inscriptionem hoc est argumentum probatio,inlax conclusiuncula.
De syllogisvio sephistico quid sit , . .
& quo pacto a dialeci i--ti . co differat.
E x his iam quae diaersiunt udoycurum essem rest, eundemsyllogist m esse, qui nuncsophisticu inuelitigiosius ,siue contentiosius dicitur. Eius porro duplex ab Aristotele definitio traditur. Una quidem,quas Hismus esse intelligitur, sed ex his colli ens , quae uidentur probabilia , imperitis uidelicet,cum tamen non sint. Oltera uero, qua apparet quidem esse fouis mud, attamen non est: tamersi ex probabilibus nonnunquam colligitur. Vnde esiam liquido nunc apparet,
ab huiusmodi θllogismo dialeciticum filogisimum dupoci ratione differre. Primum, quod hic syllogismus pla
ne sit: deinde quod ex probabilibus colligat. Caeterutra probabilia ab Aristotele esse definiuntur, quae uidentur omnibus, aut plurimis, aut sapientibu4.2 his qui-.dem uel omnibus, uel plurimis,uel maxime familiaria. bus ct probatis: vi uniumquenque amare eum, a quo beneficia acceperit. δε his iam. J Aristo. j. cap. j. lib. Topicorum cupli cem syllogismum sophisticum constituit: alterum qui sum sumit & bene concludit , ut omnis substantia est animal, omnis homo est substantia, ergo omnis homo est animat: alterum qui uerum assiimit & male colligit,ut omnis homo est animal, omnis equus est animal, ergo Omnis equus est homo. Priorem Aristo.putat dignum namine syllogismi, posteriorem minime i
308쪽
De quinque sopbistarum sinibus,quas
C v M ergo sophina omnem neruum, omnem cs natum eo intendatris coaltercantem circunuemat,illaqueeti.uidendum est, quot G quasint, qua 'se coniecta,ac sibi proponat. Unes initι certaminis:quos ubi etiam assecutusserit ,se iam uictorem aduersu corrι-- xantem nimis superbe insolenter . proclamat atque 'nocistratur. Sunt uero haec numero quinque,Redargutio, Falsum, Inopinabile Soloecimus,ct 2Vugatis. Ea autem Redargutis,cum ui distulationis cogitur quispia aut negare quod antea conceserat, aut quod prius negauerat rursus concedere.Falsum uero quod tam ha. bet veritatis causam,ac ne VParentem quidem. Inopinabile uero, quod strater opinionem omnium,inmax mesa entum proponitur, ut matrem odissemum Du.
Tames id de Medea si in poeta Soloeci in est quo-
tiosecundum locutionem cogitur respondens barbariar re. Et a Donato definitur uitium in contextu parissiorationis contra regulam artis Grammatica 'stum. Videtur tamen hoc loco es pro barbarifimo communiter accipi , qui ab eodem Donato definitur , Ana orationis pars uitiosa in commuinistermone.A Diomede uero,contra Romanisermonis lege aut scripta, aut pronuntia.
ta uitiosa adtio. Nugatio porro est,cum restondens cogitur idem saepius dicere. Hnde ct a nonnullis definitur, eiusdem uerbi inutilis repetitio .
cum ergo. J Sophistae qui sueatam quandam speciem apientiae profitebantura semper in unum ex his quinque v finibus
309쪽
gnibus collimabant, & cum unum horum assequuti erat, se aduersarium uicisse existimabant. Vidilputation s. J Recte hoe dictum est , nam si respondens ingenij ostenta
di pl. alia, utramque partem Thematis propositi defendat & amrmet,quod prius negauerat uel contra, non dicitur impegisse in metam redargutionis. Fassium uero. IHic sinis eis quando respondens cogitur concedere id Quod omnibus est perspicuum esse salsum, ut uirtus est uitium. Inopinabile. J Id quod apud graecos est, hoc loco inopinabile dicitur, ut peccata omnia aequalia sunt, omnia mouentur, nihil mouetur. Haec est eiusdem uerbi ab eadem parte orationis, inuti- Iis repetitio, ut Cato se Vticae interfecit. Nisi idem ornatus causa bis repetatur, ut Caesar Caesar faueas Reip.
be hac figura uidendum initium iiij. libr. Here
: De loci ς sopit isticis,& corum diuisione. N v N C ad φ sis locos ueniamus, locos dicosophi- .sicos: hoc enim nomine a Georgio Massa iacentino mihi non absurde appellari uidentur: quippe quod ex his perinde 'llacia sophistica argumenta ducuntur,at-φιe ex locis diale Iiciae argumenta strobationes dialecitica . ristotele tamen modi dicuntur , nonnunquam etiam loci. Horum autem prima dini Abacest quod altis in dictione positi sunt,aij extra distionem.
In dici ione raψus, alius ab aequitioratione,alius ab amphibologia alius a compositione, alius a diuisione, alius ab accentu, alius a figura dictionis . Extra distionem item,atius ab accidente, alius ab eo quod est secundum quid ad id quo impliciter dicitur,alius ab ignorantia elenchi, altim a petitione principq,alius a consequentis ius ab eo quod es no causa pro causa ponere alius ab ea quod est plurea interrogationes una 'cere. fatetigi
310쪽
τ R A C T A T V S I x. Is huiusmodi siue Acos siue modos in summa esse numero tredecim,ex quibus quidem in dictione sex enumeratisiunt, extra di lionem uerontem. Praeterea tendu , quod argumentationci, qua istiusmodi struuntur 'La-G1s,nunc sephisinata,nunc paralogisem a Graecis dicure. tur, nominibus profecto accommodatissimis: rulye qua. atierbis deducuntur, ψ παραλογίων qua uerba apud Latinos interpretantur imρonere, siue deciρere. Hinc es imposturae,cst deceptiones. ε deὰ enim his. cauillationibus atque arguti s decipitur imperitus qui
stiam,ut credat id esse quod non est, ct no esse quod emi cnde etiam Ariuoteles fallacias ipsaου est sophistica a
gumenta,quod intra colorem tantum sint ueritatis, orichalco res te comparat,auri uidelicet restectu. Nam ut orichalcu imperitis hominibus aurum esse uidetur, ita haec ab imperitis uera argumenta 6se creduntur, cum
tamen a peritis natim falsa es deprehendantur.
i c ad ipsi locos ueniamus. J Qlemadmodum ex lo- eis Dialecticis argumenta erit intur ad thema propositu' probandum uel improbandum: ita ex locis sophisticis argumenta ducuntur ad fallendum decipiendumq;. Et ut loci Palectici in Iolpus internos , & externos diuidii tur: ita etia loci sophistici in eos qui in dictione,& eos qui ex a dictionena lunt, diuiduntur.Utriusque membri Caesarius hoc cap. partes enumerat,sequeti capite diuisionei declaraturus. Vteredat. J IJinc potest colligi descriptio fallaciae, quae est deceptio qua aliquis opinatur id quod xst uerum, es e salsum, uel id quod est falsum ess e uerum.
Qua ratione ex his locis alij in dictione, ali 3 exritra dictionem existere dicantur. NEC illud omittensi putauerim,quanquasertos sis baud ita magni momenti, cur ex distis iam locis ali'