장음표시 사용
181쪽
1 6 EXORDIvM MAGNvM ORDrsis molentiam, atque desidiam, caeteras'. hujusmodi pestes, vere esse fercora, quae boues, hoc est, fortes in timore Dei,projiciunt, hoc est, abominamurta detestantur: quibus etiam stercoribus immunda Daemonia pigros quo que & inutiles ad ipsorum multam confusionem lapidare non cessant. Ecce quantu i distat limer negligentiam ex infirmitate cotractam, ubi in quotidiano conflictu vigor mentis velut aquis niuis se lauans, puram D nonititur exhibere servitutem: de tamen ne insolescat&superbiat, somnolentiae
sordibus intingitur :&miseram inertia, quq arma spiritualia projiciens, hostibus vltro se tradit: non dormitans, sed dormiens & stertens profundius aliquando in choro quam in lecto: nec ulla vivacitate mentis resistens malignis spiritibus illudentib'& dicentibus. Incurvare . mimissamus. Pulchre vero gemino hoc exemplo quod tetulimus, ipsa distantia expressa est: quia illum athletam Christi, cujus sepra mentione fecimus, per gratiam quidem pugnantem, sed ex infirmitate succubentem, bonus Angei' blado alloquio ad cautelam sui solicitiorem effecit: hunc vero, cujus inertiam & vecordiam Irodidimus, caterva malignorii spirituum terroribus & clamoribus impro- is insectando mente captum & fere alienatu reddidit. De bonis sumamus exempla, eligentes magis cum viris virtutum in agone spirituali vitiliter certare: pigroru verὀ& inutilium tepiditati sic exanimo compatiamur, vitamen negligentias eoru , propter spem diuinae retributionis, seu propter metum gehennae ignis, modis omnibus fugere studeamus. Nam & seniores Clatet vallis de beati stimo patre nostro Bernardo referre solebant, quia dum quadam vice nocturnis vigilijs interasset, vidit AngelumDni cum incens rio caelesti thymiamate retario utrumq; chorum lustrantem: & quos vigil res psallentes de orantes inueniebat, suavissimo nectare spiritualiu aromatucorda eorum reficiens, fastidiu tollebat, &deuotionem in eis exacuebat equos vero Gmnolentos, pigros, de inutiles cernebat, quasi cum indignatione quadaprqteribat, nec eos aliquatenus c lesti pilantia dignos judicabat. Venerabilis etiam pater Donus Richardus, quondam Abbas Saviniaci, de quoda religioso & Lancto Abbate, qui in una domoru Saviniacensium abbatizabat, mirabile quandam, ac paucissimis, ut reor, expertam gratiam nobis innotuit: quam ipsi ob meritu deuotionis suae largitas diuinae pietatis pretro' gare dignata est. Nam cum carnalibus non solum desidet iis, vetuet iam cogitationibus a corde suo penitus eliminatis, in puritate & deuotione mentis vigilaret, psalleret,& oraret: superna desuper aspirante gratia solebat sentire naribus suis inquentiam peregrini cujusdam odoris, nectaream suauitatε cinnamomi, thuris, & balsami , omniuque odoramenMu fragrantiam in-co parabiliter exuperantem. Faucibus etia suis quasic testis mannae dulcedi ne infundi sentiebat, omne in se saporem, & omne delectam tum suauitatis habentem: quod veluti fons vivus in ore illius scaturiens, indeq; ad interna corporis&aiae defluens, utruque ipsius hominem dulcore mirabili perfundebat δ: assciebat, ita ut ex sententia dicere posset. dulcias cibus meis eloquia tumster mel O fatuum ori meo. Felix anima, quae non modo in seipsa, Vcxuςtiam in corpore suo, quamvis adhuc corruptibili, jam gustare&vid rc mpruit, moniam Us est Dominus. Nullatenus naque dubitandum est. Quod cuiciique tam excellens donum concessum fuerit: carnalia mox in coci pudQxia potenter extinguit, spiritualia vchementer accendit, ipsamq, ani-
Mὸmxolani igne diuini amoris liquefacit. Praeterea malignorum spirituu in
182쪽
CisTERCIEN si , Dis TINCTIO IV. i 77sugam insinuat, sanctorum Angelorum pr sentiam indicat: dc pr optatum diuinae clementiae respectum tam felici quam Vcraci experimento denuntiat. Disistis Sic sic nouit Domiti' consolari humiles in seruitio suo strenuos de deuotos: nouit etiam terrete desides de inertes, comoda carnis suae plus justo seciates: rii a fides. praesenti quodamodo judicio declarans, quod in futuro examine manifesta, dum Propheta denuntiat videlicet quid intersit inter seruientem Domino. 3.& non seruientem ei : inter voventem Domino & reddentem, vovente Mnon reddentem: cui, secundum testimonium sacrae Scripturae, melius fuerat Eretri .
non vovere, quam post votu promissa non reddere. Itaque quod in supra memoratis personis, diuersis pro qualitate meritorum stipendi js, corporaliter & visibiliter Dominus neri voluit, hoc in cunctis seruitiu Dei Psitenti bus spiritualiter & invisibiliter actitari, certissime scire debemus. Sicut enim fessionis suae memores, & nulla laboris seu vigiliarum instantia pertaesos, quominus quotidianum psalmodiae dc hymnorm cursum prompta &alacti deuotione persolvant, diuinae dignationis pietas secretissima visitatione releuat, fouet&consolatiar: sic nimirum liassionis suae oblitos, di nec summis, ut aiunt, digitis arduos labores vigiliarum diserviiij Dei tangere voletes, horrida Daemonu colluvies varijs illusionum & passionum pliant aliis Mdate non cessat, & in baratrum periculosissimu tepiditaris de negli enii de die tu diem procliuiores efficere conatur.
mantum periculumsitscras Ordines ambire. AVdiant ambulosi, auscultet ad sacros Ordines seu ad Ecclesiastica be neficia impatienter anhelantes, exemptu de ana tioso: audiant inqui ct contremiscant: & quid sibi de maximis timendum sit, in minimis consi
derantes tandem patrimonio crucifixi Domini se imprudenter ingerere v reacitur: quoniam rellas ad et amfestinatur inprincipio, eodem Diio majes- , . ibitatis qui ex infirmitate crucifixus eli, irato,in noui simis benediissione carebit. Monachus quida Cisterciensis Ordinis religiosa admodum conversationς vitam suam consumans, tentationibus & aerunis hujus mutabilis vitae morte
interueniente subtractus est. Quo defuncto sacrista domus illi' nocte qua, dam imminente jam tempore vigiliarum, dum praestolaretur lignu horol stii Vistilan, sedebat sc in lecto suo: cum ecce spiritus ejusdem fratris laquam solido & palpabili corpore vestitus repente astitit coram ipso: sicq; lamentabili voce allocutus est eum. Domine Sacrista, ego sum ille fiater nuper do functus sed cur nunc ad te veneri, qu se, ut pietatis intuitu pensare digneris. Esto enim dum adhuc essem vivens in corpore, licet per gratiam Dei viqilanter satis inobseruanti j sordinis meipsum exercere, in uno tamen grauiter deli qui quod scilicet sacrum Diacon tus ordine carnaliter concupi- mst. Lui: de ut ad hunc honoris gradum ascenderem, sine respectu timoris Dei valde inquietus fui: quodque adhuc est grauius, absque condigna poenitentia huius delicti de corpore exitii: quia nec tanti ponderis hoc fore putabam, quati post morterii inueni. sed pius Dominus idcirco nunc me tibi apparere concessit c quatenus qui jam per meipsum mereri nihil possum, mirunostroru, qui adhuc tam sibi quam alijs misericordiam ei promereti posse
sunt, orationibus debeam adjuvati. Itaq; obsecro per pietate Dai nostri Iesu Christi, quatenus calamitatem meam Priori exponas: ipsumque roges, ut in Capitulo me absoluens, generalem oratione pro mea ljuratione fi
183쪽
i s ExonDtuM MAGNvM ORDINrs tribas iniungere dignctur. Vt autem noveris, haec quae vides &audis phantasticam nequaquam illusionem esse, in argumentum veritatis Psalterium quod portari is ante aliquot dies in Capitulo requisiuit & nondum inuenit, in tali loco repositum invenies. Verum Sacrista qui haec audierat & viderat,
licet multum miraretur tam insolitam nouitate rei, tamen cum esset homo
matuti consili j, ipso die nemini quidquam super hoc vel bo locutus esst: re putans , ne forte laquam somniator aut a daemonibus illusus, derisui haberetur. Nocte vero sequenti, dum sicut prius vigilans & sedens in lecto suo de ijs quae pretierita nocte contigerant attentius cogitaret: rursus ide definctus sicut antea vigilanti &stupenti apparuit, dixitque ei. Non recte agis, domi ne sacrista, non recte agis circa me, qui iram Dhi porto, quonia peccaui ei: in cujus manus quam horrendu sit incidere , utinam ct tu non experiaris. Os scire posses, quam grauis est jam minima poena animae carne solutae , profect0 non tam negligeter ageres, sed totis viribus succurrere satageres. propter etiam atq; etia contestor te per Deum, ne ulterius dissimules, sed potitione meam esse tui mancipare festines: quia spero, me per orationes fi lium nostrorum apud clementissimu Iudicem Deum misericordiam adepturum. V t autem totius dubietatis scrupulus de corde tuo tollatur, & meipsum esse, quem paulo ante vivente in carne bene noueras, non dubites: ecce
tolle de manibus meis psalterium , quod portarius in Capitulla quaesiuit, Mnecdum inuenit. Tulit itaque sacri ua psalteri u de manibus ejus, super tam inauditis mirabilibus Dei vehementer obstupefactus: quia ipse vere est, qui facit mirabilia magna selus. Porro idem Sacrista scire volens, trunam solidum & pallabile esset corpus quod videbat, utruve sic subjaceret tactui si
cui visui, cum haberet prope se virgam, tulit eam & quasi tangendo experia entiae sitisfacturus, levi ictu vibravit illam: sed mox nullo penitus obstaculo resultante, quasi pervacuuaerem, sic per corp'quod apparebat transducta est. Mane autem facto Priori & fratribus quae viderat de audierat,innotuit: psaltetiu etiam quod acceperat, taquam veritatis pignus protulit : sicq; fra
tris illius ani percomunes fratrum orationes,& Missarum celebrationes poenis, ut credimus, absoluta, beatitudinis aeternae consorti u Deo miserante smeruit. Sed quid est, quὀd omnipotens Deus in his nouissimis pr sentis scculi temporibus tam multa de animarum statu clarescere facit, quae antea i tuerunt: ita ut apertis reuelationibus atque ostensionibus, animarum post mortem vita,fututi quoq; saeculi manifestatio se nobis quod amodo inferre, jamjamque ap*rire videatur: nisi hoc, quod beatus ait Papa Gregorius, Iuantopraesenssecutum p pinquata finem, tantosuturum seculum
se jam quasi ρ pinquitate tan tur, es signis manifestioribus aperitur Vae igitur
ijs, qui tremendi re aererni iudicii Dei tantis 5: tam manifestis erupentibus
signis, adhuc, secundum Apostolum, turpe lucru scctantes, quaestum an imant pietatem: qui sacris Ordinibus & Ecclesiasticis honoribus per fas nefasque se intrudere non verentur: & cum item dicat Apostolus, nemine sibi
debere assumere honorem , dqui moratura Deo, tuquam Aaron: isti econtrario superbo oculo & insatiabili mete quaslibet Ecclesiasticas dignitates, pre cς, prctio ,& obsequio, mendicare non erubescunt: non ut vigilijs,jejunijsα orationibus intenti, lucrandis animabus invigilent: sed ut gulae & veniti vanitati, voluptati, & superbiae vitae satisfaciant: quoru damnatio, nisi res Pucrint, si nitentiam egerint, tanto erit prae omnibus hominib'durior,
184쪽
M i inportabilior, quanto ipsa diuina sacramenta indigne peruadere, & vicario tu Christi sacros Ordines carnaliter sibi arrogare non timuerunt. Sed quid agim us, vel potius quo lacrymarum imbre plangere poterimus, quod hac ambitionis pelle uniuersum genus filioru Adam sic generaliter in seciuest: vi quanto quis religiosior, sanctior, & perfectior esse contenderit, tanto subtili sis hoc infirmet mentis vitio sepulsari crubescat 'Sicut enim in quodam Sermone suo tellatur beat' Bernardus, nobilis creatura sumus: quippe ad imaginem Dei creati, sursum aspiramus omnes, ad alta nitimur cuncti, &sublimia sectamut uniuersi: nec esset omnino ullum vitili altitudinis appetitus, si legem ab Altissimo praefixam nullus ascendere gestientiu transgred
retur. Quia vero interveniente peccato intentio nostra curva, ratio caeca, voluntas infirma es lecta est. necesse habemus pro imperfectione nostra co-
pungi in cordibus nostris, scindi in Confessionibus, humiliari in poenitenti laboribus,&omnino soliciti esse, ne umquam demus mebra nostra arma iniquit alis peccato: laoc eis ut nuquam vanis adulationiae, simulatorijs obsequi js, vel quibuslibet quasi suavium morum lenocinijs, morbo nos ambitionis laborare, a proximis vel Praepositis nostris deprehendi patiamur.
CUM Apostolus de Domino & Salvatore nostro dicat, quia factus est
Patri obediensis 1 e ad mortem: de beatissm' legislator noster Benedictus obedientiam usque ad impbssibilia extendat: ipse etia Dominus de Pi latis Ecclesiae suae fateatur, mi vos aredit, me auit: τιi mos te ruit, me sternit :dolendum valde est, sacrae religionis professores,& obedientiam super omnia & ante omnia voventes, in tantum quandoque supelbiae & inobedientiae fastum prorumpere, ut nec precibus ilecti, nec minis terreri queant, ut ab insaniς suae fervore detumescere velint. V nde necessarium reor, exemplum inobedientiae in medium adducere quatenus ij, qui iracu-diae felle commoto,&superbiae vicere exasperato, nec Deum timent, nec homines reuerentur. audientes,quam terribili judicio suo D eqs superbis re
sistit, discant magis humiliari & obedire cum mitibus, quam spolia contumaciae & arrogantiae diuidere cum superbis. Conuersus quidam Cisterciesis Ordinis Priori suo in obediens factus, quod sibi imperabatur superba mentieticere despiciens, nullo respectu timoris Dei, nullis fratru blandis admo nitionibus, ad hoc poterat induci, ut obediret imperanti: quinimo tumidisci indisciplinatis responsionibus hoc se quam facturum garriebat. Inter ea sole ad occasum vergente clauditur dies: & ipse rancoris & amaritudinis felle plen', & in contumacia sua perdurare non pertimesens, taquam pau- tutus in lecto suo se collocauit, illius A postolici male memor, Sol non occi dasuper iracundiam vestrum. Ecce aute primo conticinio noctis, cum necdui obdormiisset, sed adhuc dirae superbiae vitio, corde machinando matu, satisnfaceret, adsunt duo nequa spiritus fuligine tetriores, draconi Ucrudeli ues, stantes ante lectu ipsius: quorum unus alteri quasi interrogando sic locutus est. Uisna est iste, qui jacet hic8 Respondit alter. Conversus quida. Rursus ille, qui prior locutus fuerat, quasi substomachando,nequaquam,inquit,sed inobediens quidam. Et continuo subjecit alter dicens. Ergo si inobedie psin, trabamus illum ad portam. Nec segniὐs dicto quod dixerat eaequutur. Nam manus misero injicientes, & de lectulo mimis suaviter ercutientes,
185쪽
1 o ExoRnivM MAGNvM ORDINI sos etiam ipsius, ne clamare posset, obturantes, de dormitorio & coetu si trum obedientium inobedientem & contumace traxere crudeliter. Deinde per aera eum serentes, cum venissent extra septa monasterii, coeperunt illu-- Wr dere ei, proh nefas'ad alterutrum eum jaculantes sicut solent homines lud
pila lacere& capere. Cumq; diutius illusissent ei, dimis et unt illia adho-rioremus, ram recedentes ab eo. Sed 5 inexplebilis diabolicae nequiti crudelitati Post 2. paululum naque reuel si com sicut prius coepissent illudere ei, ecce signum ierviiij oipotentis Dei subi id insonuit: ad cujus tinnitu, taquam si tonitruum de caelo cum fragore super eos rueret, territi fugerunt: miseru vero Conuersum jam non superbum & contumace, sed ad instar damulae pauidum ac tremebundu, in quandam palude quae ibi erat projecerunt. Qui se inde Butpoterat proripiens, sibius quandam arborem consedit, totus ex uligine paludis denigratus atque foedatus. Vbi cum incero redeangustia depressus sedetet,&in continenti redituras laruales dς mouuesgies formidaretrastitit ei repente persona quaedam reuerenda, dicens ad illu. Conso rtare, & noli timere, quoniam maligni illi tenebratuministri, superbiae& contumaciet vltores, tibi ulterius nocere nequaquam pr sument. Haec aute justo Dei judicio tibi Ppterea acciderunt ἰ quia tam luperbe in obediens& re bellis este seniori tuo non timuisti. Mane autem facto cum Conversus ide inter caeteros . fratres non appareret, & licet multu per ossicinas qu stus inucniri non poς set, suspicati sunt oes clandestino eum discessu ad seculi vomitu redijsse. Erat . aute situs loci talis, ut coquinarios oporteret ad ministerium coquinae mundam aqua extra portam haurire. Vnde fratres qui tunc coquinae ossicio inserviebant, summo mane egressi ad hauriendam aqua, viderunt Coversum
illum velut amente sub arbore sedente: festinatoque redeuntes Priori & fratribus quod viderant indicarunt. Prior itaque assumptis secu aliquantis ex fratrib' exiuit foras ad eum: vidensque eu sic miserabiliter se habente, qu sta ni Vis uit quare illic sederet, vel quid mali illi accidisset. Ipse vero caninis rivibus morsum intentas fratribus ad se accedere volentibus, & torvis oculis singulos respicies dicebat. Vos tota nocte hac vidistis me ludibrio fuisse malignis spiritibus: de nemo ex vobis auxilia mihi ferre curauit. Protinus ergo intellexerui fratres, eum pro culpa inobedieti et &c5tumaci suae aliquas poenas
solvisse: de praecipiente Priore dumis est in infirmitorium, ibique diu jaces& eadem amentia laborans, didicit ex iis quae passus est, contumax& rebel-UM. cf. lis non esse: &sicut scriptum est, sola vexatio intellectum dedit auditui. Itaque sicut incomparabile malum est superbia & rebellio: ita sne exemplo punientur, damnabuntur, & cructibuntur supelbi, arrogantes, & rebelles quorum sententia longestabomnibus nobis, qui Deum sincera dc
humili charitate diligere, & vicarijs ipsius Praelatis nostris in omni licit dine propter ipsum subdi & obedire decrevimus.
z Item de periculo in d entiae.
Sunt vero nonnulli, qui licet ab hac grossa & quodammodo manifeste
peremptoria inobedientia tota solicitudine, sicut dignu est, declinent, , in minoribus tamen praeceptis per obedientia injunctis minus cauti, limi- rem obedientiae facile transgrediuntur: sed etsi postea reatum inobedientiae Consessione de Poenitentia diluere conantur, magis hoc perfunctorie,
186쪽
Cis et Est Ct EN arx, DIs TINCTIO IV. igiquam vera cordis contritione facere comprobantur. His ergo adhuc exemplum inobedientiae proponere non grauabor: ut quibus panis mendacij, id est propriae voluntatis appetitus, contra mandatu Pr lati sui suavis esse dignoscitur, hoc exeplo territi resipiscant: ne forte panis furtiv' in stomacho conscientiae vertatur in fel aspidu: sicque diuitias inobedientiae, quas delectabiliter deuorarant, evomant, & de ventre corum extrahat eas Deus. In
prouincia quae dicitur Germania trans Rhenum, quae etiam generali nomine Saxonia vocatur, territorio ciuitatis Parbrunnensis, qua Carolus magn'Imperator condidit, extat coenobium sanctimonialiu Aroldisseium nuncupatum, quod sanctissimorum Apostolorum filioru Zebedaei sacro nomini altitulatum, magnae antiquitus religionis & districtis limae disciplinae suissedi 'noscitur. Huic monasterio quodam tepore prssuit vir vitae venerabilis, nomine Petrus, de ordine Regularium Canonicoru assumptus: quoniam
ω ipsius monasterii instituta secundum Regulam beati Augustini disposita
sunt. Erat ergo homo ille mandatoru Dei scrutator sedulus, & executor douotus, charitate clarus, humilitate submissus, castitate praecipuus, quiquetaquam fidelis paranymphus & amicus sponsi, sponsarum domini sui sibi
comis arum castitatem pervigili deuotione actabat latrunculos quosq; inte-oritatis corruptores, ne thalamum ceti estis sponsi violarent, viriliter ipui labat. Cumque bonis polleret moribus, hoc in conuersatione sua pr cipuuvelut pretiolam margarita habebat, sacrae videlicet venerationi Dei genitrici, sincera cordis auectione insistere: hostiam salutare& sacrificium singulare, per quod peccata mundi tolluntur, in ejus honore multa cu deuo- tione frequenter immolare: ipsam sibi in cunctis necessitatibus suis aduoca tam eligere , ipsiusque sui tragia lacrymosis de continuis precibus implorare. Porro laudabilem talem consuetudine sibi effecerat,vi quoties nomen melliquii eiusdem beatae virginis & matris nominari audi siet, si oportunitas p
tendet veniae deesset, inclinato reverenter capite, genibus etiam aliquantuluincuruatis, salutatione Angelicam eidem matri misericordiae quanto deuotius poterat, repr sentaret. Denique optimi agonis certamine feliciter co summato, temp' aduenit, quo veridica illam caelestis oraculi sententia exporiretur dicentis, Teati monui, qui in Dinnino moriuntur. Aduersa namque correptus valetudine febribus coepit aestuare, & quanto viciniore esse mortem signa mortis erupentia nuntiabant, tanto specialis patrons personae se Dominae nostrae auxilia coepit enixius stagitare: de ut ad servuli sui exitu occurrere, seq; a malignorum spirituum nequissima crudelitate tueri dignaretur, attentius orare . itaque paucis diebus ante dormitionem suam vocavit ad se Priotissam ejus de loci, nomine Gistam, prudentem valde ac religiosam virginem, quasdam etiam de senioribus sororibus ἰ dixitque ad illas. En ego ingredior viam uniuersae carnis: de licet pro modulo meo puram Domino studuerim exhibere servitutem, tamen quia nescit homo, v trum amore dignus sit, an odio, districti Iudicis ancipitem sententiam reformido. Porro notum vobis facio, quod beata Dei genitrix virgo Maria, Reginacceli,
Domina mundi, me cras qualemcumque servulum suum circa horam se tam visitare, atque, ut spero, credo, confido, de hujus mundi exilio eruere , secumque ad caelestis patriae lucidas mansiones assumere dignabitur. Quod enim meis me meritis consequi posse nullatenus praesumo : hoc
per ipsius sanctissima merita mihi fiducialiter usurpo. Vos ergo domum
187쪽
Vos ergo domum totam niundari quantocyus facite, sedilia componite &ornate. ah circa horam qua pr dixi, uniuersas se rores cum thymaamve&cereis adesse praecipite cunaque ego vers tu illum sequentiae Assumpti nis B. Virginis, Te caeli Regini, incepero, cunctae simul sorores in jubilo cor dis & vocis sequentiam ab eodeversiculo usque ad finem alacri deuotione percantent. Verum Prioris lacaeterisq; sororibusquc aderant, fide cotinuis 'dictis ejus adhibentibus utpote sanctitatis & innocentiae ipsius conscijs,CO- uersus quida nomine Theodericus, ad caput lectuli in quo homo Dei jac bat stans, & incredul' iis quae dicebantur, talia in corde suo loquebatur. Overe mobile de infirmu, omnique verbo credens,genus semineum. Ecce enihomo hic in vicinia mortis constitutus, deficiente sensu aliena loquitur: &sorores verba ejus tamquam ex ratione prodeuntia, vel veritate subnira, putant continuo effectui sore mancipanda. Talia eo cogitante, sanctua Sacerdos caput virtute qua poterat eleuans, & ad partem illam ubi Conuersus
stabat oculos dirigens, et ne, inquit, ibi, frater Theodetice ' Quo respondente, sum, domine, accede, ait, huc ad me. Illo quoque Ptinus accedente, da, inquit,manu tuam. Obstupefactus Conuersus, & adhuc cum quasi min' copotem sui considerans, non ausus tamen contradicere sermonibus sancti,
dedit manu suam. Quam vir Dei apprehendens, & digitis suis digitos ejus
sortius stringens, sicut, ait, verum est, quod ego manu mea manu tuam te-
neo, digitisque meis digitos tuos stringo: sic verum est, quod ego per virtutem gratiae Dei locutus sum: quod autem tu in secreto cordis tui loqueris, falsum esse scias: me scilicet delirare, sensuque turbato nescire quid dicam. Sic itaque per unius icreduli propheticam ac vere diuinam correptione,O ni dubietatis nubilo a cordibus ccterorum deterso, tantam gratiam spirituali patri suo cclitus fuisse collatam omnes in comune gratulabantur. Iam alterae dies illuxerat, & hora quam vir Dei praedixerat, sole ad centrum sestimante proximabat: uniuersitasque sororum cum fratribus laicis adunata piissimae Reginae aeli adventu tanto certius praestolabantur, quanto eam is qui praedixerat, manifestiore miraculo coprobarat. Tanta vero reuerentia mentib'cunctorum qui aderant circa pr taxata horam infusa est: ut diuinam aliqua advenisse virtute, nemini astantium dubitare fas esser. Ipse vero beatus Sacerdos mirum in modii serenata facie, eleuatis in caelum oculis, manibus quoque sursum protensis, versiculu quem prςdixerat cantando imposuit dicens. Te Regina caeli haecplebicuti se concelebrat mentibus. sed quis digne effariqueat, quanta deuotione&copunctione, quantoq; pietatis affectu eadem sequentia a sororibus percantata sit 3 Iacebat interi iervus Dei in agonia, raptusque in extasin multa de secretis c testibus&de statu ejus de Coenobi j per reuel tionem cognouit,quq postea Priorissae, senioribus, sororibusque indicauit. Omniu vero oculis in eum defixis, subii ὀ obnubilata est facies ei', ct corrugata fronte moeroris cujusda & anxietatis magnae signa dedit: eru-pensque in vocem,miserabili lamentatione talia edidit verba. Cur Dominapijssima servulum tuum pauperculu in hac faece mortalitatis relinquis: qu o. licet indignum tam benigna visitatione consolari dignata es ' Dulcissimam Prςssentiam tuam tantis desideratam votis, expetitam precibus &lacrymis, iamj mque morituro dignanter indulsisti:& nunc ad patria vit , ad gaudia Paradisi rediens, misero comitatus tui consortium negas 3 Cumq; nequentor itςzando , Domina pijssima, Domina misericordissima, ne derclinquas
188쪽
CisTER CIENs Is, DIs TINCTIO V. 1 3 me: tecuin volo, tecum volo, cunctos in fletum de lamenta conuerteret:
repente redditus sibi, postquam ipter nimiam defatigationem corpusculi modicii coquieuerat, dimissis caeteris, de Priorissa cum paucis senioribus secum retenta, sic locutus est. Refocillandi gratia modicum aliquid liquoris asserti praecipite: quatenus ariditate linguae delinita, seu tu quercumate deterso, expeditius proferre valeam, quod dicete debeo. Festinatis itaque Pri orissa per seipsam modicum vini in vasculo allerente, mox ut limen domus, in qua homo Dei iacebat, attigit: ille, cum neque visu neque ullo corporis sensu percipere posset, quid illa gestaret, exclamauit dicens. Non, domina Priorissa, nequaquam asteratis nobis vinii: quia vinum arcana denudat, devinu apostatare facit sapientes. Audiens illa, tam euidenti prophetiae spiritu se esse deprehensam, adeo intremuit, ut gradu vix restectere posset. Deliine modica aqua refocillatus,ita exorsus es f. Quanta sit culpa in obedientiet, uti nam miser, antequam poenam experirer, subtilius intellexissem: utina hoc mentibus vestris, sicut necesse est , imprimere valeam. Ecce enim pro reatu in obedientit piissima Domina mea in hac lacrymaru valle nunc me reliquit: nee dignum censuit, ut sub protectione ipsus aereas pertransiens potestates caeli secreta penetrarem. Qiralis autem ipsa inobedientia mea fuerit,audite. Accidit aliquando, ut plurimi diaecess hujus presbyteri improuida calculatione decepti, jejuniu quatuor temporum mensis Septembris illegitimo tempore celebrarent: in quo errore de ego, Canonu scita minus attendens, prolapsus sum. In proxima vero synodo, cum ij qui jejuniu illegitimo tem pore celebrarant, hanc transgressonem accusarent, praeceptu nin virtute obedientiae, ut quicumque hujus delicti sibi conscius esset , veniam petetet, α se culpa pilem redderet. Cumque caeteri, quos accusabat conscientia, malentes periclitari famam quam conscientiam, quod jussum fuerat humiliter facerent: ego miser plus deserens ordini de opinioni meae, quam veritati: quia de unus ex pretiatis Ecclesiae eram: de nonullius religionis esse putabar, heul eonfiisionis opprobrium non sustinens, publice veniam petere erubui. Hoc est peccatum meu, hoc delictum inobedientiae, propter quod hodie t to bono privor, ut a consectatu uniuersalis Dominae matris misericordio: repulsus, ab introitu aeternae vitae dc sempiternae gloriae ad aerunas mortali tatis hujus reuocatus sum. Porro Priorissa inquirente, virlinam peccati illius maculam per Consessionis dc Poenitentiae lavacrum non diluisset, illeque se hoc non semel, sed pluries consessum fuisse assereret: cum magnae admirationis stupore Priorissa subjunxit. V ae mihi peccatrici, domine pater: quid ergo dicem ps de Sacra luto Consessionis 3 Si tibi non semel , sed pluries confitenti indulgentia est negata: quis jam alius mediante Confessione delictoria in venia betare poterit f At ille dignu memoria verbum respondit dicens.
scire debetis, quonia secundum intentione vel contritionem confitentissiue poenitentis, intentio judici j, siue remisso indulgentiς teformatur. Quia enim ego miser peccatu meum secundum veram aestimationem ponderare neglexi: nec quanta oportuit contritione de copumstione cordis consessi assam: propterea necdum indulgentia consequi merui. Cumq; talia tristis Minoetens locutus fuisset, sororum quae pr sentes aderant corda magno te rore concussa sunt : de ad obedientiae puritate sectandam non mediocriter accensa. Triduo, si bene memini, postea supervixit: tanto amarius lugens
peccatum suum,quanto diuini judicii districtione evidentius fuerat experi'. 2b iij
189쪽
Moriens autem, mortalitatem magnam in eadem domo fututam esse prsei. xit, quae etiam morte ejus e vestigio subsecuta est: sicque in pace consummans dies suos, plenus operibus bonis appositus est ad patres siros. Verumtamen festiuam illa & omnino gloriosum assi ptione, qua cum beata Dei genitrice Maria tinctoruq; Angelorum nequentia assumi meruisset, siculpa non interuenisset, merito inobedientiae perdidit: cujus utinam exemplo mi nos omnes, qui obedientiam professi semus, terreamur, ut tauquam ad ido' bedientis vitium prosiliamus: aut si per infirmitatis humanae corruptionem prolapsi fuerimus, condignis hoc poenitentiae lamentis diluere sestinemus. 'ut x. De periculo conspirationis.. Λ Pud prouinciam, quae Germania prima dicitur, cuius metropolis esta A. Maguntia, territorio ciuitatis Vangionum, quae est Warmatia, eatae Coenobiu Cisterciensis Ordinis, de linea Clar vallis, quod Germanica lin gua Sconaugia dicitur, quodq; interpretatum pulchra insula dicitur. In hoc monasterio tempori bin bonae memoriae Doni Godestidi Abbatis facta est aliquando instigante maligno gravissimi scandali occasio talis. Superiori impore per negligentia, seu potius indiscreta benevolentia Pr latorum, consuetudo contra formam O rdinis pr sumpta in eadem domo inoleverat, scilicet ut Conversis sicut & Monachis annuatim novae botae darentur. Cum autem praedictus vir strenuus de altera domo assumptus diuina pariter & humana vCcatione primum honoris gradu non pecuniae vel carnis di sanguinis praerogativa, sed vitae merito prudentiaeque decore in eade Ecclesia o tinuisset, de inuenisset Conuersos temerario laoc fastu delectari, laudabili EO lo accensus, pr sumptionem pessima censuit esse corrigendam. Itaque pri ultim in consiliis & publice in fratrum Capitulis coepit ingenue deprςsupta' novitate causari, monere, rogare, tandem etia pr cipere, ut tortitudo prauet consuetudinis ordinis rectitudini non conveniens, absq; scandalo dissensionis, si fieri posset, amputaretur. sed quia viscus dine praesumptionis carnalium fiatru mentibus tenacissimo glutino miseret obstinationis sic ini, serar, ut absque scandalo auelli nequaqua posset: maluit vir prudens, ut, secundus u. . . beati Gregorij doctrinam, scandalumagis oriretur, quam veritas relinquo Coeperunt ita : Conversi primo quidem in angulis susurrantes murmurare: dehinc conspiratione paulatim invalescente, seditionem publicam insania meditari. Totius vero mali incentor & conspirationis author extitit Conuersus quidam, cui Dormitorii fratrum seruandariique botarum cura comissa suerat: qui diabolico spiritu repletus, α secundum P ro- , phetam in omni loco flentium ijiciens, nunc sngulos, nunc simul plures conueniebat, suadebat, hortabatur, ut numquam consuetudinem sua insolentiae mitem, elationis incentivii, quacumq; precum si minarum occa sone sibi paterentur auserri. Et o quam mirabili, imo quam lamentabili dimentia, spiritus superbiae illos quos semel deceperit, illaqueat: ita ut arduos durissimosque labores, quos si propter Deum subire cogerentur, intolerabilea judicarent, contumaciet fastusq; typho inflati, taquam leues α faciles subire non vereantur. Cum enim Donus Abbas susurria eorum primum de Probetndisset, praeceperat per virtutem obedientiae, ut quicuque ex eis silentium rumperet, si ante cibit hoc faceret, eadem die, sin verὀ postea ,sequ en-xi dic in pane de aqua jejunaret: quod is, cujus supra meminimu , non C Cim
190쪽
CIsTERCIEN si , DIs TINCTIO IV. issuasus, sed peruersus, nequaqna virtutis amore, sed ut inuidiam Abbati suo suscitaret, taquam caelitus datam sententiam ser vare curabat. Nam cum p ne quotidie conspirationem confiando silentium frangeret, singulis etiam fere diebus in pane&a 'a jejunabat: vivet sic animos fratru in odium Ab batis insta maret: qui tam duram & inhumanam sententia Emulgasset. lnterea sacrati ssima Dominici Adventus celebritas supcruenit: de conspirationis procella clandestinis susurriis aucta & roborata undiq; intonabat: jamque publicum scandalii, & ipsum gravissimum minitabatur. Dederat nai que praedictias pseudo onuersus consilium pellimum , quod etiam sceleratissima instantia perurgebat: scilicet ut vigilia Natalis Domini congrcgaxi c.ἡρ υfratribus de grangiis unanimo consensa Dormitori u monachoru tempore Comesse si labori gaicenderent, atque de singulorum lectis botas auferentes, minutati eas ferro secarent, manibusq; discerperent. Licet vero prodigiosa haec S: infamis eorum nequitia venerabilis Abbatis conscientia minime lateret, disia
simulauit tamen, sicut scriptu est, quia Prudens in tempore malo tacebit. Cqteru matri v.
quanto in tantis angusti js longius aberat humanum consilliu pariter & auxilium , tanto enixius diuinc pietatis viscera statuit interpellanda monachi :generalem orationem indicens, monebat, ut singuli secundum possibilitatem suam D sit misericordia peterent: quatenus de tanta insolentia carnaliunatium melius aliquid disponere sua pietate dignaretur. Instabat jam prςcbpua&festiua Natalis Domini solemnitas:&ante paucos dies ejusdem so- lenitatis Dono Abbate Capitulo Conversorum praesidente, pr dici' signifer dissensionis&minister satan de indiscreta abstinentia, de quia balbam
suam nouacula penitus abrasisset, quodquidem miser ille intentione commouendi scandali fecerari,a quibus da com plicibus suis, nequaqua zelo O dinis, neque fraternae charitatis intuitu, sed studio exercendae malitiae, proclamatus est. Cuque D omnus A bbas blando affatu quaereret ab eo, cur hoe
fecisset, & ex tumidis inordinatisq; responsionibus ejus intelligeret malitia ipsius esse copletam, laudabili quodam justitis zelo accensus, sic ad eum profago spiritu coram omni locutus est. Debueram quidem frater, salutari monitis aggredi contumace animum tuum, si forte resipisceres a laqueis diaboli , a quo captivus teneris ad ipsius voluntatem: sed quoniam trabs superbia oculu cordis tui adeo obnubilauit ,ut eam per humilitatem meam ejici posse non praesumam. Jc quoniam sic te alienatum sensu video, ut monita nostra irrideas potius quam recipias . idcirco omnibus hic sedentibus de te fiducialiter pronuntio, quia nisi celerius & sine dilatione resipiscas, atq; humiliato spiritu ad satisfactionem venias, omnipotentis Dei terribile judiciu AEDE G- in brevisenties:&sicut scriptum est. In tempore UndIctae disperdet te Dominus. Ecce itera ac tertio dico omnibus hic sanum intellectum habentibus, quoniam sicut pius&misericors Dominus humilibus dat gratiam, sic terribilis Deus indeclinabili linea rectitudinis suae superbis resistit: ideoq; tu, qui pacis & institutionis, qua sancti Patres sanxerunt, publicus hostis es, si in malitia perseueraueris, durissimum intra paucos dies judiciu portabis. Confido enim in Domino Iesu,& in gloriosa Virgine matre ipsius, cujus nos inutiles servuli sumus: quia domum istam ab ipsa sui fundatione fratern charitati; glutino, laudabiliumq; morum disciplina conspicui, non patientur tua nimium improba pervicacia corrumpi. Iam preces fratrii super intestin discordi tabe gementium ad aures Dat Sabaoth ascenderant, & Angelua Do-