장음표시 사용
121쪽
erint ita Me: itiumsi, , rem augens , magis assii uc ipsa & miserabilia & terribilia fieri affrmet, iuuin extiterint talia, id est δαῖ - , praeter expectationem:& sandfacile credo volutile hoc Aristotelem diaere: quamuis ita etiam scrupulus aliquis in verbis iit, ut qui attente legesi millo nRNtio intelliget: cui disti cultati additur, quod
a mendo non omnino securi animi sum: magnopere nanque variatam lectionemo di insta aptis exemplaribus: cuneta enim quae vidi, magno consensu habent.:&quae sequuntur: vitios unqua in illam &pet- turbatam equae tamen a me in tantis salebris. incntio praeteriri lion debuerit. Sed cum certius explicare hunc locum non valuerint, omnemq; hinc penitus caliginem
pellere, eo relicto, ad ea, qua sequutitur accedam . Nam illas res, cum contra sententias hominum fuerint alterae ex alteris proficis mes, atque ita inter se mutuo consentientes, futuras adhuc est e magis terribiles ac miserabiles,m
nisesti, affirmat: neque dubium hie ullum in verbis eum quod tamen diligenter probat: doceteitim sic habituras eas magis admirabilitatem, quam si temere, sertuitoq; fiant, id est si non fuerint μαγ. M. Sed hoc etiam comprobare volens, res scilicet consilio sieris re certis quodam ordine,tunc fore admirabiliores, cum exitus initio medio'; responderit, quamuis id non expectaretur. tradit ex iis rebus, quae sine dubio a fortuna prouenerunt, casuq , geste sunt, omnes illas videri maxime admirabiles , quaecunque quasi ex industria apparent extitiste: & adhibito midio se
ab imperitis iudicantur. Intelligitur autem ex verbis au tis contraria esse eorum, quς vocat o. : quae nanque casu de a fortuna gemantur,nori sunt inter se nexa mutuo ullo vinculis,ac temere fiunt: quae vero uocat, ideo vocata sunt illo modo, quia alterum ex altero manat, atque inde aptum est. Sunt igitur, quae sertuito eueniunt, atque ita a sortuna etina creduntur, e temporis nanque ordo in illis attenditur: quo vocabulo iuncti, supra ipse usus est: nullo autem modo se: multum nanque variant nctioneni iunctorum horum ti minum diuersaepti ostiones, quae eidem voci initiis applicitae sunt: nam accurru
tillimus do r infra etiam aperte testatur muni reserre dicere quippiam fieri in , aut ταμ . de quarum noti magnopere disti milium, vocum magno discritamine, suo loco accuratiux disputabo. Exeinpiis autem rem illustrare volens, & quet res huiuscemodi sint, ostendere, quid forte euenerit in Argo ciuitate cuidam, qui dolo interitum Mityi molitias fuerat, exponit. Cum enim Mitri mortuo virtutis ergo statua1 ciuibus suis erecta et lunae post franiim aliquod temporis improbus i leae pestifer cisiis eam contemularetiit, cecidit tama in hominem , atque ipsum n cauit. Rationem etiam, facio hoc narrato, reddit Aristotcles, cur ea sint admi rabiliora: ouae ratioin, quod illa, quae sand temere casu i facta sunt, non casu admi nistrata vicientiir, sed consilio deorum ae ratione . Plutarchus in libello, quo dic sit de sera deorum animaduersione in improbos quosdam, ac cons eratos, eandem rem narrat aliquantum variatam: traclit enim Occidisse illum impurum hominem Mityn in urbe seditione concitata: cum liac noster innuat eum potius obsima. fraudin i illi mortem importaste.&alia etiam huiuscemocli non nulla sunt, in quibus eandem rem tradentes graues m iptores, leviter inter se dissentium. Simile uero huic est, quod veteres auctores de C. Caesare memoriae prodideriant, interi
eum sutile in curia Pompei ina, ante ipsius Pompei, stimulachrum: ciam enim id casti factum esset, videri poterat silio deorum administratum: ut scilicet qui armis iniustis dignitatem eius uiolas let, prenas aliquando daret clarissimo viro tan- ne iniuriae. Item, quod a Cicerone traditiar pro Milone: quod tamen ipse ostendere vult non temere accidisse, quia utile id erat cause Milonis, P. Clodium ante sacrarium bonaed . cum proelium cum Milone commisisset, tanus illud accepisse,
o mortem obiret: vi, quemadmodum Cicero factum id interpretatur, nona
solutus Clodius iudicio illones io videretur, ad hane insignem 'mam rete uatus. Quod sequitur autem apud Aristotelem, Quapropter necesse est huiuscemodi esse pulchriores fit, uias, est . redditim; illius iris, quod supra a. notavi: civillula enim totius huius accuram dijutationis: eius in , quod prodare volia it tanta diligentia hoc est.
122쪽
m am si tirum hae quidem simpsices: hae autem Ilio: etemma nes, quarum imitationes se laesium, duo huissimodi exHunt ..Zλμω autem simbrem quidem actionem, qua secta, quina edum definitum est, continuast a ,sine tergetia, Magnitisne transitu t. Fl xa aurem est, ex qua cum agnitione vel flergetia, vel ambabus, transitus fit .mac autem oportπsagia esse exi a coamentarion tauti, Ut ex ante
factis contingat Minecessario ,γὰγer militer, fieri haec: Effert erum mistum fieri haec propter Daec, dielpost hac.
Cum bstendisset, quomodo Abulae pulchriores fiant: huiuscemodi enim esse clarauit eas, in quibus res terribiles &miserabiles ira contigere , ut ultima primis respondeant, atque inde apta sint, contra omnium hominum existimationem, qui nihil tale expectabant, partitur fAulas ipsas: affirmatq; quasdam illariam simpli 'ςsse: quasdam uero plexas. Quod pex ex ad Graeca nomina, quibus responden Latina, α ναῶ is ursimplicesi tabulae vocatae sunt, quae explicatet sint &apertae: nihilqi habent inuolutum, ptas initio statim exitus illarum perspiciatur: contra a tem plexae sunt lippinit , re quae longe aliter desinunt, atque aliquis ex initio iudi casset. Q moso autem utrunque in ipsis gignatur, exponit: docetri accipere hoc eas a riuus liarum Qqtimitationes vin quibus rebus hoc statim inuenitur, ut sincipiarum non nullae simplices: alis verb implicatae. inquit igitur mirari nos non debere, quod tam diuersi inariam uis fabularum sit: achiqnes nanque, quarum. ctionum imitatiqnes fibule sum, statim sua vi, actae opera ulla, studioue hominum : hoc enim ualere arbitxpr, quod inquit ipse, cum in fibuli possea id ali ter ntingauessic, i anqveillud non siis indus a liqua poetarum imitantium,
ipsas . sua igitur, id est ilico, ut scilicet sunt, sutus emoci sunt: id est eaturi
alterae simplices & eiusdem tenoris: alteret uerb implicite atque impeditae. Deci rat aut uti quid valeant in hac re nomine c, quae aliunae translata uidentiar: Surivinis proprie simplis& implicita appdlatur: fictuin vero aliquod, quod sblidum non es , nec corpu habet, proprici implex aut in tum non rotest aphellari, sesριτας κιναχ ita vocatur: quare tanto magis vim &nosioueta eorum ominum lix debuit interpretati. Tradit itur se simplicem actitaem illam vocari, euius sine peripetia, admirabiliq; aliqvocasu, id in sinusii sit amam mi diuratione rerum hoc enim valet peripeta: M sine agnitione . fit xranstus, di ingens illa rerum uatiariu . quae requiritur in tragoedia. Nam ea que in medio posuit, id est,quod oporteat ipsam continuam esse dc unam, non propria hi licis Lbuit, sed communia vinnium fibularum, quet vitio ac culpa vacant, este existimo. id autem uidetur sgnificaste cum ait. - ἀφ , id est ut Tmesupra definitum ac coniti im est: hoc enita ipse sta bile iam accertiun es le uult, utrubulacini unita& una seruetur: quomodo autem L. bula una sit, supra diligenter secuit . quod uero continuam eandem elle debere: idq; a se iam traditum este significauit, puto intelli gere eum locum, cum damnauit 'ta,ulas episedicas vocato: in quibus salicetquae extra fibulam sum. valde diser
123쪽
santia inter se sunt,& ordinem, s-mq; fibulae stangunt atque interruimpunt. abula igitur, qine tanquam ad migrationem E secundis rebus in malas: aut contrae malis in secundas uenit, seruatis iis praeceptis, quae tradita sunt, nec in aliquo eorum lapsa, si praeterea nullum tepentinum admirabilemque casum continebit: nec in ipsa persona aliqua, que diu ignorata merit, atque homines fefellerit, cognoscetur, simplex erit. Declarato autem ficto, action , simplici stendit quam uocet actionem perplexam: huiuscemodiq; esse inquit illam, o qua cum agniti ne uel peripetia, uel ambabus his rebus migratio fit, ed in alium rerum statum transitus. Eisse igitur inquit actionem eam perplexam , quae uariatur ac conuertitur, ita ut in ea sue agnitio contineatu siue peripetia, siue utrunque: cognitio enim etiam sela, quam non consequatur ingens ac tepentina fortunarum immutatio, praestitui actio illa non simplex,scii perplexa sit: ae non minus perip a quς aliunde nasse tiar, nec proficiscatur ex iubila cognitione illius, cuius condicio, uite l, statari ni gnopere immutatur: multo autem magis impedita inuolutaq; est actio illa, cum utrunque contingit, quod Minnumero fit. Adiungit autem Aristoteles, ut hieres rem, ordin i tractetur: fibulaq; hac etiam parte reprehensione careat. lice: agnitionem inquam dc Peripetiam, oportere nasci ex ipsa constitutione Lbuit, uescilicet poeta, qui res eas coagmentarit, ita ipsis conssauerit, ut ex rebus antea ta contingat uel necessario uel uerisimiliter person uri eam cognosci: aut subitam illam ingentemq; fortunarum alicuius immutationem nasci. Significare uero uolens quanto deterior fibula futura sit, si hoc sciuatum non Derit: &si illa tantum
tempore consecuta fuerint, ac non Ortum ex antecedentibus rebus habuerint: neq; inde apta connexaq; extiterint, docet magni intereste omnibus in rebus, ac multum
momenti positum est ead distinguetidas ipsis, sintne aliqxve restiam propter has, an post has. id igitur hic quoque locum habere existimandum est. Si autem diligeriter custoditum non sitem, quod praecinitur ab Aristotele, ut scilicet cognitio uel peripetia necessureo uel uerisimiliter die redus antea factis consequanu, tunc posteriushoe erit, ut scilicet hoc ratum post illud fiat. s ingenio poem prouisioneq; animi, ita illa constituta fuerint, uigignant iniciant l, ea ratione, qua dixit,&agni
tionem 5e periretiam, tuncerit, quod prius positum es id est nasci haec propter lime
ualet enim hoc initium, causimq; harum rerum in illis postam este, inae in ipso procreari. In ii. etiam libro de arte dicendi ostendit ipse longe aliud esse ali quid post aliquid, & inici propter aliquid: quamuis hoc imperiti sepe non uideant. Vnde illi induruntur ab oratoribus, ac stulte credunt, quaecunque post id tempus sesta sunt, quo aliquid sectum administrarumq; est, ex illo fictonianas te. Eos autem, qui in regenda ciuitate uersamur, uti re est hae fallacia, cum aduersarium criminari uolunt: talacias enim illic&captiosa argumenta exponit, quibus utuntur oratores, S in illa tradenda uersatur, quam discetici appellatii asa n, i, in.
mile aeut necesserium. Ceura Oedipiae, cum venisset ut titutis assem
ras Eberarum metu aduersius morem, cum aperui sit ,
124쪽
IN I. I IB. ARIST DE POETICA. 1χου moriturine Damam autem persequens, ut interferitarus: hunc quia momo ex rebus stin xmra hunc Iero, conservari.
Rectum esse censuit accurinis mapister declarare vim eorum nominum, quibus in distinguendis fabulis simplicibus a perplexis ipse usus seretiac quae tanti momenti esse in tabula hoc aut illo modo conserinanda ostendisset: non eundem tamen ordinem sequitur in illis definiendis, quo sit pra ipsa collocarat: cum enim prius appellasset agnitionem, nunc peripetiam ante ipsam definit: inquit i; peripetiam eiae mutationem in contrarium eorum, quae aguntur. Non quaevis igitur varietas, quq signatur in tartunis alicuius, nec pusilla mutatio recte potest appellari periretia,
quae naturam illarum valde variet: contrariasq; iis,qu.ae antea fruerant,reddat. Vt
ipse exemplis demonstrat. Quod autem antequam illa ponat, inquit. Quemadmodum dictum est, significat modum, rationemq; illam, quam ci adidit,seruari debere,ut illa scilicet ingens sertunarum immutatio nascatur vi antecedentium rerum, atq; inde apta sit. Adiungit uero, declarare hoc etiam volens, quomodo inde nata debeat, id fieri ita debere, ut aliter res cadere non potuerit, sed Oi tum inde necessario habeat, ut in rebus humanis necellitas inuenitur. aut si vinculum hoc necessarium non habent, saltem verisimile sit rem ita gestam is nil enim accurater petit, firmum in animo eorum, qui artem accepturi sent, manere volens: omum tra
miliae partes haerere inter se debere: ac nihil illic consequi, quod expectari non d Duerit . mamq; neces larium non habeat, aut verisimile sit,consentaneumq; , ita fieri debuisse. Cum veto duobus exemplis utatur, prius sumptum est e tragoedia S phoclis, quae vocatur nunc Oedipus t rannus, ut separetur ab altero Oeaipo eius. dem poeis, appellato Cotoneo . Nec tamen Aristoteles quicquam illi adiunxit,
quo natim intelligeretur, quam significaret: semperq; in hoe libro sine distinctione
ulla ipsam nominat: ut sine veteres seriptores, inseriores etiam multo aetate Aristo telis, aliquando testimonia quaedam trasticorum citanti cum enim Euripidis fabula nunc inlcribariar Ηγωλοῦ μαινο- M, Atilenaeus nudo nomine contentus filii, qui inquit in i clibro. N r senarius enim hic est in ea fibula. Priscae vero constetudinis hoc fitisse testatur grammaticus quidam in argumento Aiacis : nam quum de inscriptio-nhilla disputasset, addidit. GAδασκαλιαα ψιλ .eαασι Meuntiat αι. &tamen insta in hoc libro Aristoteles, ubi de moribus disserit, inquit. ποῦ A-μα ου celia λιμις δε ε x. Tyrannus autem illa, dicta est, quia in ea inducitur Oedipus adhuc
regnans: cum in altera uersetur eiectus domo, & in alieno selo constitutus. Vis vero exempli haec est, ut ipse narrat. Fingitur in illa venisse Corintho nuntius, qui cerciorem Oeclipumis ere crearum eum Seregem eius oppidi. qui postea cum vi- aeret ipsum selicito animo esse,re sint q; ed accedere,qiiod metueret,ne se materno incestu contaminaret, eripere ei volens hunc timorem, atque animum ipsius
exhilarare,quod putabat se secturum,si veram ipsius stirpem Oediro indicas let: hoc
secto, contrarium eius, quod voluit, effecit, & in maiorem cumulum molestiarum ipsum coniecit: atque hinc nata est periperia in sertunis Oedipi, ut qui antea habe retur sertunatus, subitb omnium mortalium miseriimus intelligeretur. Animaduertendum vero, quomodo dixerit venis te etiam nuntium illum animo liberandi Oedipum eo metu, quo valde anxius erat: cum enim domo clis lit elatus studio Oedipum laetitia assciendi, ut qui significaturus est et creatum eum regem, non vi
detur scisse adhucoperam suam requisitum iri in pellendo eo metu e pectore Oedi- , sed id secisse e re nata. Praeterea molestium est, quod non aperuit omnino Oedi po, pate tq; quis ille Bret, ut auctoris verba significant, sed tantum eripuit illi errorem, quo tenebatur, qui sitsb putat et se e Porino& Merope natum: hoc enim tantum sciebat funulus ille, qui istum inuentum,ὶ se in Cithaerone, ad Polybum
comportarat, non ve s ipsius parentes compertos habebat. & sane, ut penitus sciret Oedipus se e Laio N Iocasta procreatum, necessaria nil onera alterius serui: c ius mini io in exponendo illo via fuerat olim locasta. Sed naec nunuta considera tio
125쪽
tioibrtasse nectat in hic non est: res enim ipsa, quod ostendere voluit Aristoteles, sine dubio exitum hunc habuit. Posterius exemptuni huiuscemodi est, acceptume fabula Theodectis, appellata Lisceo: illic enim I mcciis, ut videtur, trahe tur
ad supplicium: ducebatur certe ab iis, in quorum potestatem venerat, eo animo, ut mori paulo post deberet: ac neci destinatus ciat: Danaus au tem eum reriequebatur, ut ipsum interfecturus: hoc enim in prima fibula constitutum erat. res autem ita gestae sunt, vi contigerit inde Danaum ipsum mori οῦ L meum vero, incolumem ex eo periculo conseruari r quod finum inopinatum: contrariumq; ei penitus quod fieri coeptum erat, appellatur peripetia. Perspicitur autem vi horum exemplorum.p ripetiamnunc in unam tantum persenam cadere inunc vero duplicem esse: immutariq; vehementer statum duorum hominum: ut in Lynceo stalla fictum est: quo enim malo ipse liberariis est, ininus est ille, qui euentum eum rerum non timem S non tantum se liberum eo periculo putabat,sed illud sedulo alteri creabat. Cum autem fabula laxe una cum reliquis eius poetae perierit nec certi aliquid prosem praeter id, quod ab Aristotele traditur, possit, videtur hic Danaus ille esse uus atque impius socer, cuius mandato filiae, una excepta Hypermnestra, quae Lynceum hune coniugem suum conseruauit,uiros sitos noctu interfuerunt: cumq; posto in hanc rem magno studio, Danaus e fi generum hunc situm retraxisset: sequeletu eum ad locum caediatestinatum, in se animo, ut quod filia. vim pietate, non seriiset, ipse imbutus odio praestaret, ea contigere in illis rebus gerendis, ut Lynceus salutem inueneriti de innaus mortuus sit. Quomodo fiatiun id si docere non possum: tantum secutus indicium Aristotelis, nomen possit auctoris huius tragoediae: infra enim in hoc libro mentio fit Lyncei Theodectis. Quod his auctor id usii v nisse narrat, cum valeat primum id, quia ostendi, id est res illas ita gestas & administratas finde, ut id, cui non putabatur, inde consecutrum sit,
valet etiam multum ad demonstrandum ingenium poem: Optimamq; earum rerum a primo constitutionem: nam, ut supra declaratum est, lurc omnia nasci d bent, tanquam a semine sto stirpibusq; , ab antecedentibus rebus, atque id neces sario aut verisimiliter. Nactus autem occasionem sodalem suum ornandi: nam valude ipsum dilexide Theodectem hunc Phasiditem, memoriae proditrum est, omi
quae ad vitam Laram aut miseram de vitaesum: Pulcheri ima autem a 'tu es, cum simiaimpetrae extuerint: quasse has et, qua iri Oe po est.
Cum alteram partem ossin sui implesset, explicasset. iam quid periretia sit, auteram nunc aggreditur: declaratq; quid agnitio valeat. Cum autem plura genera agnitionum fuit, antequam de illis loquatur, qualis agnino sit, de qua hic quaritur:&quae propria fabularum est, ostendit: amrmatq; agnitioilem esse mutationε in persona aliquorum factam huiuscemodi, ut cum diu quidam ipsses ignorarint,d pulsa ignoratione illa, eos cognoscant: id quod nomen etiam, quod huic res imp iitum est, significare ri adit. Nec tamen semper cum agnoscimus hominem,quem longo tempore, qui Merit, nes ierimus, putare debemus hane esse agnitionem illam, de qua hic sermo est: ipse enim infra Ostendit, quae adhuc desiderentur ad gignendam hanc cognitionem: requiritur enim, ut prisonam illam statim diligamus, aut odio prusequamur: nam si nihil inde proficis retiit, quod aut ad beneuolentiam
126쪽
tiam pertineret: aut ad ueteres,quas cum Eoinine gesserimus simultates saceret, non citet ne haec quidem agnitio illa tragoediae accommodata. In quo praeterea animata uertendum est nomine concineri etiam societatem sanguinis, affinitatemq; omnem, ut insta quoque ipse nomen hoc accipit. ubi de coagmentatione rem valde tragoediae idonea, dissem. Iphigenia cert quae Unita ab Oreste est,erat cum ipsis sanguine coniuncta: ut contra cum ipsa statim stat rem agnouit. Eodemq; pacto apud eundem poetam Creusa cognouit adolestentem illum, qui sibi interitum procurabat, conuinctae ab ipsi, atrocis sceleris, filium situm esse . itaque demum in per- senis aut oris, aut insensis huiustemodi agnitiones nasci debent: aliter enim non magnopere mouerent: nec opus tra taliae ullam in partem adiuuarent. Sed adiun-
Titur etiam, ut persenae, quae agnosci debent, illae ipse sint, quae fieri illic debenthea , aut miserae:&hule ipsi mutationi in se sustinente in fabula componenda, sint a poeta destinatae . nam si hoc usia veniret tenuibus hominibus,quales etiam nonnulli in fabalis quoque tragicis inducuntur, nihil hoc ad rem pertineret: neq; enuntragoedia sui quicquam interesse putat, ob dignitatem, quam sedulo seruat,quid fiat de infimae condicionis hominibus. igitur, ut ostendi, vocati sint ab Aristotele viri, in quorumpersona secum iani statuerit poeta migrationem fieri debere ex aduersis rebus in prosperas, vel contra errosperis in calamitosas. na Vtrunq; genus tragoediae tangere voluit, ut plerunque facere consuetui. hoc autem verum
esse: itaque accipi hunc locum,obscurum sta dissicilemq; debere perspicitui etiam hoc pacto. Si nanque attendentur per me, quae agnoscuntur in tragoediis, nullo negotio intelligetur ipsis huiuscemodi esse. Oedipus certe, qui tangem, qui seret semetipsum agnouit, huic ingenti varietati sertunarum suarum in se recipiendae d snitus a poeta statim a principio, addictusq; fuerat: eodem pactis Orestes in Iphigenia. Nec repugnat, quod Aristoteles adiungit, pulcherrimam Vnitionem esse illam, cum simul peripetiae nascuntur. quasi hoc modo, quo signincaui, in omni agnitione trecessatio signatur ingens illa mutatio fortunarum alicuius: quia pers nae , poeta definitar ad vitam miseram aut fortunatam, hae ipsae sunt, in quibus fit pseritetia: est enim attendendum, quod inquit, Simul eoaemq; tempore: ira enimonendisi quamuis in iis ipsis peribitis fieri omnino debeat agnitio, illam tamen agnitionem pulcherrimam eue, vincereq; reliquas dignitate, cum ilico, per na aliqua cognita, istit mutatio illa,&non post spatium aliquod temporis: contingere enim potest, ut non statim, vicosnitrus aliquis est, sit stineat hanc rerum mutationem,sed post tempus aliquod . quod cum iit, agnitio illa, non tantopere probatur. Exemplum huius agnitionis est in Helena Euripidis: in eodem enim periculo versatus est Menelaus, postqvis agnouit Helenam, in quo eratprius quam illam ipsam, quam magnopere similem Helenae ilico perspexerat, firmiter Helenam esse crederet . quod etiam us u venit ipsi: neque enim Helena quoque magnopere statum rerum suarum
variauit: nec subito potuit consilia sua expedire. Eiusdem generis sunt agnitiones in Electra Euripidis: neque enim ipsas statim secuta est peripetiaequamuis enim co-. gnosset Orestes sororem, de aliquanto post ipse cognitus foret 1 sene illo, qui olim ipsum e media caede eripuerat: cuius etiam auctoritatem secuta Electra stat rem sua esse Orestem agnouit, tamen inde non sunt variam Drtunae illorum, nec simul effectum est,qucd optabant, sed multo post, cum : resti essent rem periculosis, intersecissentq; Aegisthum&Cl emnestram, in si rebus mutationem magnam senterum:&e malis aduersisq; in bonas ac prosperas inciderunt. Extremum igitur horum verborum credo significare definitionem a poeta factam, cum primum fabulam composuit: iam tunc enim ille animo prospexit, quae sibi postea in omni fibula custoclienda essent. Addidit autem, cum iam cuiusinodi esset agnitio insibulis ostendisset, pulcherrimam agnitionem illam esse, cum qua coniuncta este 'ipetia: ut contingat scilicet, simulac quispiam, qui diu se erit, cognostitur, statum ac sertunas ipsius magnopere variarii huiuscemodi vero esse agnitionem illam tradit, ciuae est in Oedipo tyranno: statim enim ut cognouit Oedipus, opera aliquo modo illius nuntii, se Laij filium esse, non Polybi, ut falsb antea put bat, periperit se perpetrasse iam illa scelera, quae ne imprudens aliquando com
127쪽
mitteret, magnopere cauerat: quare continuo intellexit se miserrimum esse. Vsii autem aliquando venit, ut 'gnitionciri nulla consequatur liuitis generis rerum immutatio, sed huiuscemodi nitio non tantopere laudatur, quia non gignit tantam in animis eorum qui audiunt, admirationem. Aliquantum diuersam in exue nio hic lectionem ostendi: Plures enim calamo exarati habent, non ut antea excusi.
- . .. ω-OΜηνη. sed M is . - . c. φοί ag. inare & ut fidem illorum sequerer.& quia magis expressum, quod significare vult Aristotele in ea est,ipitin recepi.
set etiam, est quando, ut dictum est, centi t. e si pecu aluiuis aut non fecu, bcet agnoscere: Sed ea, quae mam e saluti est quae maremae actionu, est, quae dicta est: huiuscemodi enim agnitis S peripem vel j ricordiam habebit , vel metum , qualum actionum tragarta imitatis esse FZponitur.
Cum veram propriamq; sabularum agnitionem explicuisset: nec tantum quibus in personis illa posita sit, ostendisset, verum etiam quae principatum in eis obtineat,
declarasset, tradit nunc inueniri alias etiam non nulliis diueri is ab hac, agniti nes: quae genera agnitionum cuiusnodi sint, demonstiat: neque enim dubitari po- est, quin alias etiam res, quas prius amuerimus, aut aliquo modo aliquandiu noscierimus, postea sale in ligamus. nam ut ipse narrat fit etiam aliquando, ut res animi expertes quae nos diu fisellerint, agnoscamus, ut locum, anulum, vestem, librum, aliaq; huiuscemodi infinita: in quibus etiam sunt res quadam tenues ac viles. Nam quod, cum hoc doceret, addidit, coemadmodum die tam est, itagnificat primam partem definitionis huis rei, quae communis est, & omnes agniti nes complectitur, clim verbis, quae postea consoluuntur, ad tabularum tantum unitionem illa se reserat . intelligo autem, cum inquit agnitionem esse mutatio nem ex ignoratione in intelligentiam: hie enim quoque id fit, ut stabito rem illam inanimem, quam spatio aliquo temporis ignoraramus, intelligamus, Scam eii C. 'uam 'inerebamus, cognoscamus: neque enim accipi haec ver polliant tanquam de ipsa iupra quicquam egi isset: hoc enim nullo modo verum est. Lum vero, quem dixi, sensum esse huius loci, perspicitur etiam ex verbis, quae sequunt r. Ex huiuscemodi vero agnitionibus non nascitur in animis eorum, qui spectant,miatus aliquis magnus, ut fabulis illae ualde accommodatae sint. Sequitur autem genus
etiam quoadam est e agnitionis, cum aliquis signis quibusdam perspicit quempiam aliquia quod iis e prius orabat: aut contra non sectile imm istimabat: quare mitio non tantum in personis hominibu nt: quod primum
est, huic ii midio mirifice aptum, genus cognitionti, sed etiam in rebus animi se susq; expertibus. quod posterum genus cognitionis complectitur etiam res mini ras Se abiectast acquod tertium videtur in rebus quoque, quae corpus non habent: nec oculis cernuntur, sed animo tantum comprehenduntur: ut extremum hoc est,
Quod traditur ab Aristotele: id enim solidum non est. His igitur nunc relictis in-HTioribus generibus agnitionis, ius quamuis aliquando in familas cadant, non sunt tamen, quas quarimus, agnitiones: nec id essciunt, quod moliuntur illae in animis spectatorum, agnitionem, quae precipue sebulae est: quis; in primis est actionis, cam esse inquat,quam tradidit: nam cum. maxime est Libulae dixisset, rei magis exprimendae
128쪽
exprimenJe causa, addidit. Et quae maxime est actionis: agnitio enim in primis pertinet ad actionem, ac valde ipsam immutat: facitq, , ut longe diuetium cursum, atque antea. habeat: quod Quamuis ex priore quoque parte intelligi posset, ex hae tamen multo exprellius:&Lane, ut non semel supra declarauit, fabula est imitatio actionis. Cur autem huic praeter ceteras agnitioni tantum tribuat, ut prirariam eam esse velit fabulae atque actionis, ratione cuius rei allata, declarat. Huiuscem di enim siliqvit univo α peripetias nam supra quoque agnitionem, in qua contulichaeisset minua: sequereturq; eam subita ingens sertunarum illius niutatio, qui cognitus esse pulcherrimam asse assi auit uut misericordiam habebit aut in tum r id est ilignet in animis spe torum aut hunc aut illum motum. Cum autem ennitio unde praesettim nascatur tam admirabilis cassis, quaeq; excitet aut admisericordiam, aut ad timorem, actio sit, ideo inquit in concludenda ratione, lium actionum, id est alit miserabilium aut sermidolosarum: hae nanque res sunt actiones, tragoedia imitatio esse posita est. Non est autem simpliciter tragi edia imitatio actionum, sed talium, id est quae excitent aut misericordiam aut metum: hoc enim ad distinguendam tragoediam a cornixdia, aliisq; imitationibus, necest rium est. Placet autem Gneca haec lectio quae in primo excusis libris, dein calamo etiam scriptis a me inuenta est. ύτροινου μιμιπι πόκμπα. tiam in quoslam excuses post irrepsit ἔ es Παγ- , addita praepositione & variato casu nominis, quod consequitur.
si re autem oemistrum effici, rata secunia rebus diti, in huisemodi cominget.
Alterum hoe argumentum est, quo idem comprobati veram scilicet esse, pro priamq; tragoediae agnitionem eam,quam dixit: ex nacenim inquit cogni tione, mper ita diu ignorata in sabulis subito intelligetur, accidet, ut ille magnam sentiat in statu sertumsis, suis mutationem: ac deniq; seius antea res secundae erant, fiat miser: si verb adueris, sertunatus euadat, cum in reliquis generibus cognitionum, hoc usu non veniat: neque enim si aliquid agnoscimus, quod prius nos fefellerit: exempli causa anulum, vestem, canem, domum: quod tamen ad agnitioncm per senarum non referatur, nec ipsam adiuuet: nam indicio harum rerum saepὰ perso nae iplae, quae sint, agnoscuntur, ut apud Terentium Hecyra Philumena inuenta est ea esse, quam vitiarat olim Pamphilus. indicio anuli, qui a matre ipsius in digito Bacchidis perspectiis est: unde Bacchis, cum Parmenoni exponeret, quid ipsum Pamphilo significare oporteret, inquit. Cognosse anulum illum Myrrhinam, de post ea cum secum cogitaret, commoda, quae aduentu suo Pamphilo amilist et ait. Hieadeo his rebus anulus fuit initium inueniundis. Non igitui' u aliquid horum agnoscimus: siue feciste quempiam aliquid, quod non putabamus: siue etiam nosmetipsi, aut non fecisse, necesse est tantopere statum nostrum commutari: indeq; fieri nos sertu natos, seu calamitoses: haec enim saepe accidere consuerunt sine magno aliquo
animi nostri motu, non tantum sine tanta fortunarum omnium nostrarum continutatione. Videtur verbii referri ad id, quod suprasgnificauit, in persenis requiri, idoneis huic agnitioni: ut scilicet ipsae utrique sertunae sustinendae addictae sint: idem enim nunc significat in ea, quam maxime pirabat, agnitione usu venire, quum id in aliis non con fingat, ut scilicet inde aliquis cadat in v dematas res c bonis, aut sinat graue aliquod malum, quod instabat: saluusq;&incolumis subit sal: qu m Mo enim hoc illic non ser, quum ea secum habeat peripetiam . Ait imaduertendum autem in Graecis verbis auctoris α χοῦν rosimini hic ab eo esse pro neque enim plerunque valet αυχῶν incidere in magnam vim molestiarum: premiq; maximis in rebus iniqua sertuna, sed tantum non consequi finem, proposi- Namq; in aliquo facto: cum contra magnitudinem malorum signiscet: impetumq; in nos sertunae atrocillimum. Signiscare vero hic Aristotelem utrunque Φ Κ exitum
129쪽
oirum uagadiae apertum est:&illius, quae tristem euentum rerum habet:&ilutius, qtis hilarem ac sertuitatum.
Ouia iam agninis , quorundini est a Mis , ni iones hae quidem sinuadrariis ad alexin si , quando seueris alter matto quis est: at in Lantem ambos oponet agnoscere. IZ Iema Oresti ama es ex epia
Cum accurate docuisset, quod potissimiam genus agnitionis accommodatum se uti; intelligens ne illam quidem Unitionem semper eodem modo tractari nunc enim quasi simplicem illam ei te: nunc autem duplicem, hoc quoque explicare re
meise existimuit: quare initio huius rei sumpto i ratione nominis, quo illa gnificatur: est enim agnitio ὀ genere eorum v aDulorum, qua cum altero cons runtur,&a Graecis η eis G vocantur: hoc enim, quod Planum de exoloratum est,& initium huius animaduersionis,& si in lamentum suae rationis esse volens, inquit. Quia agnitio, quarundam rerum est agnitio: neque enim usus ullus huius vocis elle poteth, ivli aliquid cognoscatur: mmcitudinis vero numero dixit ruis, id est quorundam, quia illo pacto singularem etiam, uniusq; tantum agnitionem complexus est: ac sciet taliquando etiam, quod nunc tradere vult, duarum si ulpe si narum notitiam acquiri agnitiones, nae quidem stini alterius ad alterum iniit unu& qi sequuntur: haec enim est malavit, reddium; illius . - . labet monstrare locum huic valde similem e primo libro rhetorices: illic enim quoque cum docete vellet cuius nodi esse deberet illud, quod est mirificὰ aptum ad persit adendum:
in quo indastando ars ea occupata est, utitur hoc initio illius declarationis: ponitq; illud esse egenere eorum qu ae conferuntur cum aliquo: Vt hic quoque finitionem aliquorum elle agnitionem tradit. verba ipsius haec sunt. a Gai - ωris Moxis in . Sed illic mura quasi fundament necessaria sierunt ad eruendum inde quod probare voluit: hic autem unum hoc satis tat, huic rei quam ostendere hie vult, constituendae. Verba autem illa ἰrιA, qtue in molio harum sententiarum formis exeusi libri habebant, tolli prorsus itide debent, quia inultis miniis, illic manentia, officiunt: viinq; huius argumentationis impediunt. Qui autem in Latinum sermonem vertit hunc librum, Paccius, hoc vidit: neque enim illa exprellit:& praeterea Madius accuratissimus interpres, qui in singulas sententias magno studio ponder uit, ipsa vacare cognouit, ac de hoc dii genter disteruit. ipse quoque vetuitissimum exemplar Labui, unde illa abessent, nisi quod in margine contra eum locum, quem iniuste diu possedere, malo alicuius consilio, reposita etiam in eo si erant: hoes luna inter me, atque intereretes, qui emendare locum voluere, interest, quod ipsi
verbum quoque, quod si uitur inde sine ulla necessitate sistulere: id
enim, aut positum illic esse, ut sententia integra sit: aut certe intelligi debet: quam cum illic requiratur: sedemq; eam Obtineat in omnibus exemplatibus, rectius milii fictum videtur, si eo loco relinquatur: praeterquam quod cum capra unitatis numero positum sit: hic vero multitudo requiratur,remouet etiam, ita hic usurpatiam, evin disti cultatem: sed lectione iam, ut albitror, constituta ad sententias explicandas redeamus. Cum igitur dixisset agnitiones bas quidem esse alterius ad alterum tantum, quomodo id viuueniat docet: addit enim quotiescunque alter notus marii festus'; fierit, qui in eo negotio versatur: id est ubi is, qui agnoscit, obscurua ignotusq, non est tui, qui agnoscitur, sed intelli tur qui sit: nec error ullus in ei uxpersima manet. Exempli causa. In Oedipo Sos odis Iocasta agnouit illum, quero
130쪽
IN I. LIB. ARIST DE POETICA. m
viri loco l. abebat, re se Latoq; patre natum esse, eum vera Usb prius putabat Pol
bi regis Corint litorum Creu Hi filium: discussis autem his tenebris,req; pateticta, opus non filii Iocastam ab Oedipo agnosci, quae nunquam suellerat: sed intelligebatur ab omnibus Laij uxor sitisse, Creontisq; soror: tantum ipsius nesciebatur, quod ad Oedipum pertineret, cum &ipsa& reliqui scia omnes putarent, cum in lans siluestillo expositus scit Oedipus, eum esse, seris deuoratum. Sine mei plo vero re tradita Aristoteles, alterum genus agnitionis declarare volens, inquit. Aliquando autem ambos oportet aenoscere. exemploq; irse geminam hanc agni rionem, in qua plus obscuritatis esse videbatur, illustrat: iuniitq; illud ex Euripidis fibula, qtue uocata nunc est Iphigenia in Tauris: aitutam. Ceu IrLigenia Oresti cognita est missione epistolae, id eit Orestes cognouit sacerdotem illam Dianae, s rorem suam est e. cum ea dedit ipsi literas serendas in Graeciam: arsumetitumq; itularum voce explanavit, ut si serte in tam lolim nauigatione, variisq; casibus maris, literae peruisentia verbis exponere pollet, quia illis contineretur, iis, quibus eas reddere debebat. Hoc igitur, quod secit, iit Iphigenia ab Oreste cognosteretur, pr die non potuit, 't Iphigenia intelligeret eum, cui literas dederat, fratrem suum esse: quare cum fabula postillaret, ut non minus Orestes a serore cognosteretur, quam ipse eam compulli Galtera opus siti agnitione: nectaeq; siit, ut poξta aliud excogitaret, quod orestis persenam rori aperiret: indicaretq; quis ille seret. cum prior illa ratio utilis Euic rei non esset. I usillam maculam, quae locum hunc apud auctorem obseuruali deleui: cum enim. prius legeretur. me , sublata una tum litera quae importune illic haeserat, restituit atque id non tantum iudicio seci, sed auctoritate etiani calamo exarati libri. nullo autem negotio perspicitur hoc inodo legi debere : parci laq; , quae ressendere debet, coniae tudine Graeci sermonis superiori copul e se, vicinailli est.
tis. Tertia amem passo: periperia quidem c rutis Haestat. 'Naso autem est acta, quae iservum asseret, Ut iratus Alores gignit . u
Tradito atquee animaltero quoque genere Mnitionis: duabus*i iam rebus, quas definiendas sibi sumpserat, diligenter explicatis, cogitans restare aliud, quod& ipsum circa easdem res versetur, quamuis eo nomine supra, ubi appellauit pertia petiam&agnitionem, usis non sierit, tectum esse putauit alia de causa id explic
re: ut scilicet omnes res, quae eo lem facerent, cognitae forent, Praesertim cum ad aliam praeceptionem transiret. Tertia ieitur, addita superioribus duabus, pars estixm4M: cum tres tantum mulae partes in Isis rebus uersentur: superiores autem fuerunt periretia,& agnitio. riolo autem inquit, significare volens, quae geruntur, id est Mi i. 2 κ ut supra ipse: in definitione peripetiae ipsa vocavit,&non multo postea in altero exemplo, quod posuit, mutato tempore eius Verbi mγε υκ . illa vero in tulcherrima sabula, ut docuit, eius seneris esse debent, ut m iurant maximam admirationeni spectitoribus,& incunant in animos eorum ni tum , excitento, illic misericordiam: tres enim res inuenituitur, quae hoc praestant,
atque id mirince ςssiciunt: earum duae proxime definitae sunt: tertia, id est est, ut ipse inquit, fustum quoddam, quod ad mortem ducit: vim* habet hominem perdendi: aut si lutcritum non amri, acerrimos sestrem corporis dolores gigni