장음표시 사용
161쪽
Propter hoc erum, pud*ὐ iampridem ductum', non circa niti t m rarae De Funt: irruerentes enim, non arte, Ma Osis, inuen runt huiusmodi confrere in salutis. Coguntur Pur ad has domos o
currere , qta unque hui semodi casis atroces contigere. De conssilia
tmone cimam igitur rerum, quales quassam se oportet sentit,
Re Mit nunc rationem eius, quod aliquibus admirationeiri gignere potulisset:
quod'; ipse supra fieri in hac re significarat. Cur inquam paucae similiet seges & m'teria lint tras xiliarum: vel potius Ostendit hoc e superiore disputationeelici, siquis diligenter ill n attendat i causamq; inde intelligi, cur non magnum numerum . morum illae comprehenderent: quam tamen causam ipse explicat etiq; id declara quia poetae, qui huic studio incumberent, cum qirarerent toto animo, quomodo id P starent molirenturq; in tragoediis, quod proprium ipsarum est, indeq; expiat
tur, id est quomodo metum mitericordiamq; excitarent in animis spectatorum,non nuxilio artis, cuius exeotes erant, id inuenerunt: neque ipsius praecepta in eo inu
stigando secuti sunt, sed sertuito cassim; in id incideriint. culi iam veto hoc & imperitiam priorum tragicorum ideclaravit si nanque, si rationem huius rei veram tenuissentiariemq; ducem sequi volui sient, non coacti ivissent tanto studio posmatari res fictas pro sito suo accommodatas,sed ipsi fingere ac c immisci potuissent. Ad iungit autem Aristoteles eos cogi illa de causi, quia si ilicet non artem duce habent, sed sertunam, recurrere ad eassem domos, quas primo aliqui viderunt incidisse in eos casias, qui sint apti tragoediae constandae: neque enim in omni memoria plures similiae: illustrem; domus, tam grauia mala perpessae sunt, ut commode inde trag*dia selibi possit: ac si quae consequenubus temporibus ira as,rtima vexatae sint,qu tatis pauci extiterint, qui huic studio cum laude inclibu int, de illarum quoque nonnullis tragoediae a posterioris aetati rectis coniseriem sunt. Q d aute inquit αδεν - αἰ is , quo verbo significatur ii essitas, qua ipsis huius resta ciendae impostas ostendit eos destitutos arte: neque ipsius prccepta lesum es in his angustus versat, atque ita se gerere cogi. Quae sequuntur sint ab auctore prolata, ut indicaret se ad finem peruenisse huius disputationis: cum enim sit pra propositis tradere, quali esse de at constitutio fabulae : ac quae sequenda in ea, quin; vitanda serent, docui se hocinatim effecisse. inquit igitiir. De constitutione igitur rerum,& quales nam oportet esse fibulas, licium eii suis idem autem spmscari videtur utraq, hac sententia: posteriorem , declarationem esse prioris. Nisi aliquis putet uno rein re ipsi amrespondere duobus,magno spatio interseremotis. os, quibus in ambobus de sebul adisseruit: diuerso tamen consilio: nam priore eo ii docui liquomodo res coagmentandae serent: posteriore vero de virtute aut vitio buius rei di taui: Quum igitur hic inquat. - et,c-προν m. mira intellexit sertasse locum ilham,quu est
iero addidit u πυ- ναππια δῶ ei, - , eu qui multo post sequitur L AD α δμ ε -- , . Probo aut mi consilium Pacci mi sustulit hinc coniuncti nem Mra, quae interiecti erat inter πtixe in Aldo exemplari: arbitrori, id ipsam seriise secutum auctoritatem calamo scriptoriam librotii m. ipse certe in nullo rum ipsam inueni. abesse uero illam inde dedere, declarat, quod frequens usit rusq; hic modus est loquendi apud hunc auctorem: cum enim πω vocet, qualitata tantum insignitos, eo nomine quod additur, c stenditur quaecunq; illa sit: ac te non statuere tunc, quales omnino im iiiit, dumimodo quales sint, Se numero eorum
liqui: quamuis hic tenetur hoc pacto se sit periore disputatione declarasse, reiectis ceteris parum aptis qualitatibus,cuiust nodi ine debeatit Ebulae.
162쪽
quidem ac i--, H Donista. Habediit autem mores quidem ,si, quemadmodum Actum est,secreu manis iam oratio vel actum lestionem quan
dam: malos ι dem, si malum: bonos autem si bonam . est autem singulis In neribus: etenim mulier est lona oeseruus es si sertis horum hoc
quidem deterius: hoc autem omnino ma&m est. Secundum aurem conu
mentes: est enim sertis quidem indoles ac natura ,sed non conuenetens mu-berisortem vel acrem esse. Tertium aut similes: hoc enim si uerskm ab eo, quod est,frobos mores ementes gere, quemadmodum dictum est. auartum autem aequalites: quamus enim inaequabiti qmda uerit,
qui 'aebet imirationem sindole ac moribu ciussit: tamen aequalit ter inaepiadem oportet esse.
Traditis iis, quae perirent ad optimam fibulae constitiationε alioq; in ea fingenda, aut per uenta aut fugienda uint. explicat, eundem locum in ρia materia v gens, quae iii moribus animaduerti ac custodiri debent: his enim aut illis motibus
Iraeditae fit untur petibilae,quae in fibulam inducun tur: ut sanὸ in vita ipsa colenda
omines esse consueuerunt: hi enim natura procliues ad hanc rem sint: illi vera ad aliam. Docet igitur quattuor esse, quae inhaereat tendetida sint: qiueq; poeta toro animo, ut consequatur, prouidere debet.. Vnum autem eorum, atque id quidem primum,esse dicit, videre ut mores boni snt: eorum scilicet, qui inducuntur in fabula, quiq; artificio pocis exprimun tur: hoc enim ui prodest nam qui cum haec in fibulis laudari, plausuq; exciei uident, ad ea saeta imitanda incitantur, quae ab illis moribus proueniunt: conanturq; & ipsi talis euadere. Vnde inquit hoc primum esse omnium, quae in indole ac moribus attendi debent, quia maiores ut litates gignit, si seruatum diligenter fuerit: contraq; nocet, si poeta id neglexerit: malisque moribus praeditas personas induxerit. Quare ea de causa poetae maiorem l udem au iituperationem afferre potest. Cum autem admonuitaet poetas, quiderimum i pios in hoc fisere oportea docet quomodo persona aliqua morata ab ipsis lingendant,&quae his aut illis moribus praeditaeta intelligatiir, fi quis serte nocneiniret: rationemq; , qua praestari potest, non teneret: hoc enim primum scire opus est . inquit igitur. Habebit autem mores, Elicet aliquis in fabulam inductias: neq; mini tradit nunc Aristoteles qui sermo & quae actio mores habere dicatur, ut non ulli acceperunt: contra enim illis utitur tanquam signis quibusdam quae declarent. Hus, unde inanauerim, mores. Habebit igitur, inouit, mores aliquas, id est prae
ditiis eliis, aut illis moribus intelligetur, si. ut dicium est, fixerit manifestiam ora tioi prius Distumue aliquod, electionem quandam, id inquae . relatas ceteris, ille pxudat: ipsisq; gerendis sedat. Duo iratur sunt indicia ingent; hominum,quod o linitum aliter ei et, oratio de fictum aliquod ipsius: haecq; sequi de attendere in ea minitimianda debemus . Sed quia ita morata est persona aliqua, si indicat ipsa ora- .
163쪽
tione si ue aliquo suo sensim animi sui prauum, ut syrobum indicaret, at limisit qui improbam voluntat ostenderint, improbos elle mores: qui vero probam, pro s. Exemplum vero illustre persona moram, in qua oratio ipsa indicet v luntatem eius qui loquitur ac προα πιν, si quaerat aliquis, inuerat et apud Euripidem Ipl. istenta in Tauris: via enim Pylades cum s ali suo ita loquitur: alicii eratq; se
Oreuem ni is mortuum, quesu viuum amore prosecuturiam, specimen verbis tuis dat uerae amicitiae: multa autem eo loco adiungit, quae idem aperiant ac testea itur.
Hippolytus etiam eiusdem poetae in tabula ab ipso vocata, videtur luculentum exemplum esse alterius partis: quum scilicet mores alicuius intelli tintur facto aliquo ipsius: temperatem enim se prorsus esse Hippolytus indicauit: abhorrereq; ab omnia amatoria leuitate, quum, inuitatus ab ipsa, copiam sui ficere pulcherrimae mulieri noluit. Declarat etiam hoc singulis in generibus seruari: genera nunc appellans sexus condiciones t hominum, ut exemplis patet: ait enim. Etenim mulierest proba&seruus: docens hoc reperiri etiam in his, in quibus rarius id est de infimuentius nam cum bona indoles ac natura plerun ue in vitis reperiatur numitur tamen aliquando etiam in mulieribus ac seruis . Addit autem, quod dixi ostendere volens: id est hoc bonum rarum esse in his generibus, quamuis non eodem pacto ambo illia virtute remora sint. Et si sertasse norum alterum genus est indole moribusq; d
terius : alterum autem omnino malum: mulieres enim viris deteriores natura sunt:
serui verb undiq; mali. in ire libro de historia animantium ipse multa viva mulie bris sexus collegit, in quae illae natura procliues fiuit: quod nunc etiam videtur limiscare voluisse : nam seruos tanta sertunae iniquitate oppressi,s, nihil gerere F e-runque, quod speciem ullam probitatis in se habeat, mirari non debemus: extincti enim sunt in illis omnes ignicidi virtutis. Vt autem & hic di iupra, ubi docuit quid siet .m, inquit ἰχ-.ΘM: illic manifestbde oratione loquens: hac vero ut opinor, de persena, quae in Abulam inducitur, ita quoque in pro lematibus, qlio loco expedit nodos quosdam,qui ad harmoniam pertinenncum enim causis, quaereret OP ex omni genere sensilium, tum illud quod auribus percipitur, mores resut: --rumq; imaginem quandam secum portat, inquit. ri άHςὼ μῶυά m. qiuod non contingere statim accurate docet in iis,quae aliorum sensitum materia sint, id est colore. Odotem sui. Sed etiam, quod huic loco illustrantio accommodatum est, in extremo illius questionis inquit, actiones esse significationem, ii diciumq; morum, quia ut arbitror. illa: declarent mores,d quasi indolem earum verum . unde proficis bintur: hi enim videntur esse illi posteriores motus, de quibus illic disserit: quos signit tantum hoc sensile aurium: nam priores motus non absunt ab ullo genere sensitis: dc color enim & odor, & sucus, excitant&ipsi suos singuli
sensus longe alia ratione cui motui in sensili aurium comitatur alter ille motus. S cundum, quod praxipit, ut diligenter seruent pol me, est ut mores conuenientes
p senis inducant, sine quo osteiidit saperius praeceptum si ictum nullum ferre: ac posse deniq; multis modis in hoc pMtis peccari: siquis enim cum viderit indolem, moresq; probos laudati : intelligens sertitudinem partem este virtuti induxerit mulierem fortem, atque omnia pericula pro di nitate subeuntem: bonos quidem mores ei assinget: est enim indoles quidem sertis, ut ait, quae laude digna est: non tamen
ipsi-nuenientes, qui nouant ei sexui, littestatur. Sed non est dicens indoles congruens amasi, mulieri, fortem eam, aut acrem vehementemq; in rebus gerendis esse: cenim quod posterius duobus Latinis uocabulis notaui, ualere hic a bitror με in . Tertium esse inquit, quod seruandum in hac re sit, videre ut mores similes sint. Non docens autem quomodo natura similis accipienda sit, declarat hoc diuersuri esse ab iis duobus, quae tradi in iam sunt: quemadmodum supra quoq; ostendit indolem congruentem persisnae alicui diuersam esse ab ea, quae bona adipio vocata fuerat. sed tamen maior inlabor mium hoe a primo secundoq; distinguore. ipse igitur arbitror mores suntles vocatos, qui diuersi alieniq; non sunt amoribus eius temporis, quo inducuntur: ac respondent moribus, quibus mulieres viriq; eius seculi militi sunt. Sic certe supra vocabulum hoc ipse cepit ubi de naturis ac moribus,quos imitantur Poe disserens, i illustra et causa similitudine picto-
164쪽
xum usus est: assia mauitq; idem ipses secere, quod pictores: Enumem enim pict rum Dionysium dicit similes ipsas penicillo emptimere solitum, id est quales illi mrem, quos penicillo exprimeret, cum Polygnotus meliores: Pausen autem deteri res ipses fingeret, quani vere essent. Diuersum verb hoe esta secunda natura indo-lcq;: congruentes enim mores sunt, qui conueniunt illi prisonae, cui assinguntur: non cum viriles mores tribuuntur mulieri alicui. qui autem id committeret, quod vitiosum esse hic docetur. peccaret, quia siue viris siue mulieribus, assingeret mores valde diuerses a moribus eius seculi: Nam quomodo hoc etiam discrepeta primo, paret: mores enim dilli miles a moribus, quibus praediti vulgo sunt homines eius stati, possent probi induci: atque ita primum vitium declinaretur, cum in tertio precepto offenderetur, si illFlongo interuallo superarent probitatem, quae in hominibi is eius seculi perspicitur.ὶ quarta autem indole non distinguit tertiam hanc, quia illa nondum tradita erat. Sed antequam quartam aggrediamur, in tertia hac si tiliteranin aduertenda, exoritur scrupulus Lic: si nanque simile uocauit, quod alienum non sit, dispari , moribus hominum, qui tune vivunt, atque id laudauit: sedulo l, a poetis exprimi debere dixit, quo modo hoc sicere potuit, quum tragici meliores, quos imitentur, studio sito reddant: quod praeter quam quod sepra teii. tus est, ita a quoque praecipit, rationemq; eius res ericiendae tradit, ubi in it. εημA 1- - ἰὴν τρανο ηαβ. ri ν &quae sequvnrui. An ita pellitur haee dissicultas, quia similitudo seruatur, quamuis sirmae inquidiadatur. ut significauit ipse, quu,
relictis, quartiam ita persequitur. inurum enim quod seruari oportere in moribus inquit, est, ut illi aequabiles sint, ac perpetuo eundem tenorem seruerit, neque dissentialitast metapsis. Non explicat autem hos mores cuiusmodi sint: sed rei augendae gratiaci studensi ostendere, quantopere hoc praeceptum custodiendum sit,inrmat, si quis serte in fibula aliqua varius dissimilisq; sibi inductus semel sit, eum talum in omni facto totius Ebulae seritandum esse, ut aequabilitas a poeta custodiatur in natura illa inaequabili ostendenda: quod non fieret, si aliquis leuis, nec in eodem proposito permanens inductus, paulo postea firmus &obstinati animi fingetetur. Si morum igitur inaequalitas, naturael inconstantia constanter seruanda est, quan- eo magis natura indolesq, stabilis, par sibi ac iugis ad extremum seruati debet. Animaduertendum verbiit cita ipsem loqui, ut supra locutus est, ubi de tecta&vi Gretum coagmentatione praecepta deuit. iiiquit enim. ων A . M ς1 . . u ςoc λα - , quamuis hic posteriorem partem non addan& tamen ficit hoc, id est ostendit, quae opus sit cauere paulo post, ubi docet, exemplis positis, qui poetae iii hoc aut in illo peccarint. autem dicitur aliquis, cam eius natura vitaq, a poeta exprimitur: est enim ille quem sibi summo studio imitandum proposuit. Ἀhic valet varii mores ac discrepantes a semetipsis,&qui nunquam in eadem
si aut exemptam improbis uis crutam nurum, mn necessa ium. Ceu acenetius in Oresse. Eius vero, quod non decear Mn conueniat
rum autem tmequabum, Iphigenia in . ubi e miliam enim in partem ρ
lis est ea, quae sup citer orat poneriori.
Cum quatuor morum differentias tradidisset: aequae seruari in illis oportet, ὁ ς; et, exemplanunc nuariorum vitiorum ponit, ostendens quantopere Pecca N tum
165쪽
tum in illis 1 non nullis tragicis sit, qui ea praecepta neglexerunt. Primum autem in dicat Euripidem in primam culpam lapsum, qui in Oreste Mula insigniter impro bum finxerit Menelaum, atque id sine iusta causa, fixerit: sine tanta nanque clari viri turpitudine ulla ad exitum commode perduci poterat. Quamuis igitur iam
praecepisto, quid facto opus esset in hac re, non contentus veritat planasse, patefactis eua vitris reuocare cras ab hoc voluitidocii mento enim nobis sunt reccata
aliorunt, ne huiuscemodi quicquam comittamus. Exemplum igitur valet insigne in ea te peccatum: nihil enim excogitari potest tantopere abhorrens, & quod Oinnextium roscias vita in se contineat, quam quod illic fruit Euripides, tantam indolis improbitatem astingens honesto viro, de qui reliqua in vita cum laude se gestillet: timidi enim atque iii rati animi illic inducitur Menelaus risidatus demum omni macula, qui stariis ullo, in tanto periculo constituto, quod pauis sui necem, eius. demq; Menelai ipsius fiatris vltus esse auxilium non tulerit: cium; preces repudiarit. Non necessarium autem id appellat, quia, ut sapia testanis i um, fabulae finis inueniri poterat sine hoc tanti viri dedecore: neque enim a principio res ita constitutae fuerant, ut hoc inde sequi necesse seret. Et sane E uripides notarus est: malin . si perioris etiam aetatis grammaticis acceptus, qui hoc in Oreste eis erit: cunctasq; , una excepta, personas improbas illic, culpaeq; alicui magnae affines, induxerit: quod tamen non omnino verum est: quin tamen, quod de Menelao memoriae
prod derunt, ita se habeat, dubitari non potest: in omni enim oratione fictoq; sit ille ligna non parua dedit, quod statuis filium non subleuaturus esset. Insta etiam multo Aristoteles non longei fine huius libri, eiusdem huius Euripidis peccati mentionem sxit, Uirmans quoque illic Euripidem finxisse in ea fibula Menelaum ins-gnis nequitiae sine ulla ne raria causa. Secundi praecepti & ipsius neglecti, id ei hinorum, qui non deceant personam illam, nec ei ullo modo quadrent, ipsi adtributoriim exemplum cile inquit lamentationem Virilis in Solla. arbitror autem hoc abal iis trameo commisitim sitisse. qui cum illae cum nauibus trans inintem induceret Vlyllem, hiixerit illum muliebritet lamentantem, nec aequo fortiq; animo malum illud aepericulum tolerantem, cum tamen uir ille ab aliis poetis omni in uita tria inr patienti dimus nisse laborum: neque enim mihi videtur hoe isedissse Homerus, qui commemorat ipsit in magno animo se in illo casi pi xstitisse: auctorini in filii Iesociis, ut patienter ferrent id incommodum, ac memoria ueterum laborum illos cori
latum esse. Fortas te ita illum in xliquas la induxit Eliripides: nam alterum huius viiij exemplum sine ulla dubitatione, inde sumptum est quamuis ne illic quidem poetae nomen positum sit. Videtur autem ero penὰ huius viiij sophoclem intimulare voluiisse, qui in Trachinii Herculem intolerant et dolentam, ut ait, induxerit : nam quod eundem etiam fiat tiam mille dolore diuit, habet hoe in se iustam reprehensionem: purgari tamen inii allor i liuspotest istocles: magna enim vis est corporis dolorum: nec humana natura par ipsis tolerandis est t illos vero filii
se acerrimosita significare poeta voluit, cum 'ir sortis linius, Mque omni vira exercitus grauissimis laboribus, illos sine lamentis, vocibus tum ibus sustinere non
potuerit. Quaerere etiam non insia LE, Harbitror,' aliqui, pollet, cur non hoc exempli, vilis Aristoteles sierit: magna enim persona est Herculis: nec quicquam minus uidetur conuenire, quis ipsiimm; aliebritexi nimitari,i.' Vis post moris exempli, quo declaratur itidem poetam peccasse contra decorum, atque id quod conueniret presbnae, est sul lis accurata, disputatio Menalippesin t in dia ab ipsa vocata: ut intilla, quae a patre satili virgo putabatur, uiuum sibi oblati una Neptuno, sequet peperisse tegeret, ex opinione Anaxagorae, qua omnia in omnibus elle assirmabat, probare studuit insint instabulo ab ipso inuentos, quos ipsa illae ediderat, ebubus sinE nasci potuiste: nec esseid monstrii qua e non oporteret b interum diater enim prodigium cile putans comburere parabat. Tam acuta autem quastio, Squet vix percipitur a uiris, qui multum temporis consimpserint in studiis sapientiae, nullo 'aodo conuenit puellae. Tora res diligenter exposita est a Dionysio Halicanias LM, ubi praecinit de oratione feturata. Aptum etiam valde huic vitio declarando argiunent an . quo Vsus Uren i apud eundem poetam obrinire viavit initio nis
166쪽
rionis fixae contra Tyndarum accusatorem se recte secisse, qui matrem necarit, ut ut cisceretur intentum patris: docet enim se magis patri, quam matri obligatum suisse, cum ex eius semine procrearus esset: mater autem tantum alimenta praebuisset: magna enim quaestin est inter physicos, mulieres i emine adiuuent generationem. siue exceptum tantum iuri s emen Queant, atque ita saetum nutriant. Parum igitur conuenit adolescenti, reconditis literis minime instituto, hae subtilis & obscura
quaestio. Peripicitur verbexemplis, quae ponit, peccati posse duobus modis in hac re, & siquis deteriores mores quam pro ij suiq; illius lint, persenae alicui assingat, α siquis etiam mestores. Nam VInses, quum inductus es muliebriter flere, deteriorum morum, quisierat, fingebatur: de Menalippe, quae subtiliter disputaui ede rebus naturalibus, melioris ingeni, morumq; , quam in muliere sint, inducta erat. Videbatur secundo vitio aeclarato, exemplum ab Aristotele poni debuisse alicuius, qui non seruasset id quod ipse seruandum diligenter docuit: sed contra
mores dilumiles nosset sicili morum, quibus eo tempore condiciones illa se neraq; pn dira sunt. non tamen hic quicquam legitur, quoueh pertineat, cum celeia rarum lapsionum accurate exempla ponat. Quare non stulte aliquis sertasse sentiaret, mittispi Periirhanc partem draecisae. Quarcterrati memplum esse inquit, eum sciliret indoles ualde dissentit a seseripla: necferitat eundem, quem coepit, enorem; Iphigeniam in Aulide: explicat autem ipsum, causamq; acri, cur uere in doles illa, mcroq; ipaequabiles appellari debeant: ait enim illam ipsam virginem, ut primum inducitur i poeta, nullam similitudinem habere cum ea, quae postea DP gitur: primum enim indolis illius inducitur, cuius iere uirgines sunt, ia est timidiamini ac mortem ualde reformidantis : postea uet. incredibili sortitu dine praedita,
ac quanta uix in uiri inuenitur: nam&mnes se offert,&gloriae desiderio flagrat: tanta uerb & tam subita naturae immutatio consentanea non uidetur. Animinue tendum aut i, uno excepto, de quo non constat. cetera omnia exempla horum uitiorum sumpta esse ab Euripiale: quo magis adhuc nouo hoc argumetito, in eadem sententia timqr, ut putem Viris 3 demisse ninus muliebriter , eiulantem, ' Pinquo maximo periculo, ab ebdempocta inductum in fabulam ni isse.
Cum quattuor esse ostenilisset, quae in moribus persenarum singendis, a poetis spectanda sint: exemplaq; contrariorum his virtutibus vitioru posuillet, addit nunc idem in hacre, quod in rebus coagmentandis preceperat, custodiri oportere . illic autem docuerat quidquid sit litur , proficisci debere a superioribus, aptiunq; ab illis rebus esse: ut quod postea fit, nascatur vel necessatio, vel verisimiliter ex reluis antea sectis: in idem igitur incumbere debere poetas in his, quae ad mores pertinen ordinandis, affirmat: vi quod dicitur, turve ab his, quibus hos aut illos mores istinxerit, res γndeat illis naturis: necessariumq; sit aut veri sinule dici aut agi d
buulse ab hominibus praeditis illa indole .i Q. inquit dicere vel agere, respondet
superiori sententiae, cum dixit, habituram cile persaliam aliquam mores, si oratio aliqua ipsus, iactum ve voluntatem ipsius indicarit: ac quid deniq; ille in animo suo statuerit de rebus expetendis, aut sugiendis: in quo animaduertetidum etiam est, Vtam hq res indicia notaeq; sunt eius inueni jata ipsas ab illis moribus ingenio'; pr ficis te nisi enim Locfieret, non esitatissae, signa eorum morum, nec aliquid Ves
167쪽
rent ad eos significandos. Adi ut autem, postquam tradidit hoc praeceptum, quet ad ordinem pertinent, quo haec in t ordia serendasum: ipsum enim quoque diligenter custodiendum doceti inquit igitur animaduertendum esse , poetis,ut quae med finguntur, neces Iarium sit, aut verisimile illo ordine gesta est e. Pertinet vero hoc quoque ad mores, in aliqua persena expressos: quaecunq; enim ab ea fingi turdici aut geri, & ipsa ordinem sium retinere debent, ii ec ullo modo hic quoque a podis aliquia committendam est, quod non aut necessario, aut verisimiliter illo tempore di m iacuim ve esse videatur. Haec autem sint, quae sedulo nunc pricipiuntur ab Aristotele, in quibus plura verba, maioremq; partem huius sententiet, restitui: quaecun verba deiiderabantur inexcusis libris: accepi autem illaὸ calamo erat is libro, nulla immutatione ficta. Sed eadem etiam leguntur in altero exemplati. Parum variata: quae sane pusilla varietas, nihil immutet sententiam: ut dubitandum non arbitrer de veritate huius lectionis. Sed origo etiam huius errati ai aretri Psis enim suit librarius, quia tres comprehensiones in eadem voce desininanti omniit igitur secundam partem tonuitaque illa, qua inter primum ac secundum Mac
iaea, prae sium extra dramarsue cyraeonianua facta fure, quae ferimn potest ut homo sciat: De prae ni possea, quae egent praegi ne ac se
Cum accurat E fiuper docuisset, quς pertinent ad mores ita apta esse debere a superioribus, ut qui hoc aut illo modo moratus inductus est,& diciu &siciat ea, quae
conueniunt illis moribus, atque inde merito expectari poterant, quia aut necessi
rium sit aut verisimile, talem talia dictiarum vel factitrum Bisse: quod repetit in constitutione rerum praeceptiun antea fuisse, adiungit, quod inde limitido clici possit:
hoc enim valet quo utitur. Apertum igitur est: si nanque cetera, quae illic fiunt, Mhoe etiam eodem modo fieri debet. Cum enim affirmasset in moribus non minus, atque in fabula constituenda cuneta fieri debere alterutro eorum modorum, vere dieere potuit constare inde talem quoque esse debere exitum fibularum: nam ceter rum partium nulla pertinet ad texturam tragoediae: quod igitur in ambabus his confingit, in omni trafoedia necessario usu venit. Postrea si hoc minoribus in rebus dili uenter seruari debet, quanto magis in re tanti ponderis ac momenti,quanti est conem totius Ebulae. Adiungit igitur, exitum etiam fibulae de illius quas nodi disi lutionem nasci itidem debere e fit, uia ipsa, ae praeterita rerum coagmentatione: de non auxilio machinae tractari: ita enim Graeci vocant, cum repente deus aliquis in scenam prodit, aut aliqua huiuscemodi ratio adhibetur, quae superet humanam vim ac potest item: tunc enim machin ecessaria erat, quae deum ipsum in scenam militus comportaret: id est histrionem qui perculam eius Mat: ille enim simulat
168쪽
iwn verus, deus aliter eb non descendisset. Rauonem huius sabularum exitus t tigere multi Graeci, Latiniq; scriptores, ut Cicero in primo libro de natura deorum: qui existimari potest id accepisse a Platone. ille enim antea ac te lepideq; simili illovsus seerat. Sed Dentosthenes quoque in eo locatus est in orationc aduersus Bod tum , cum refelleret testem, quem unum atque eum quidem subitum & inopinatum in iudicium illud aduersarius adduxerat: nam alterum antea docuerat dignum non esse . qui eo nomine vocaretur: ut merito suspectus ille esse det ei et . ait enim. Ti μα-: Squet sequuntur. Cum autem quid fieri opus esset, ostendas let, docet etiam atque exemplis confirmat, quid declinandum sit: est enim exitum fibul e non oportere esse, a machin , quod valet extra Lmptum: & non cohaerens cum superiore sebula, atque inde aptum : quod factum est enarrat in Medea. Ipse autem non dubito, quin Medeam Euripidis, quae in mani rebus est, intelligat: quamuis enim illic deus aliquis in scenam non veniat,qui res coni Donat, ac sedet turbas illas, tarmen fingitur Medea illinc stigere diuino auxilio: u iniculoq; , quod accepit a Sole, qui patrem ipsius 2Eetam procrearat: aliter enim illa. septa muris Corinthi. & regis cius oppidi, & viri sui impetum declinare non potitisset: nisi autem hoc factum esset, fabula exitum suum non habuisset: calua enim illa,
cum ingratum virum ulla fuisset, ex eo periculo exire debebat: Reprehensus autem eit hoc nomine poeta, quia semina nulla huius fabulae exitus antea iacta erant: nec quicquam ipsum adiuuant superiores paries tragoediae..Scholion autem in Promet neuna Adchyli, vel potius ratio ipse eius fabulae ac quod finxit poeta, de machina irrulit, quod conuenit in de illa sentenuς: docet enim gregem nympharum,d quo chorus constabat, quum loqueretur cum Prometheo, macninae imposiluin fuisse et Plaec verb declarationis altius ipsius verba sunt. Taiam
plum pene irritum nunc est,quia trag ia,quam citat, periit: tragoediam enim suis se puto Iliadem vocatami intelligere ipsi im arbitror Iliadem Homeri, in qua quς ficta dictaq; sunt, commemorantur: nee persena aliqua siue dei, siue hominis sit, vlla ratione in medium prodit. Quin autem antiquae tabula: hic index fuerit, dubitari non potest. Accium certe in Latinis tragicis Iliadem loculisse memoriae proditum est, qui existimandus est a Graeco aliquoipiam vertisse. Haec igitur pars eius fabulae, qua exprimebatur reditus Graecorum cum classe e Troiano Dello hoc enim ualet ά ita tractata suerat: δ huiuismodi aliquo modo conclusa: eum autem indicare, cum Muta non extenatque id mulus movis contingere potuerit, sene non valeo. Meminit tamen Longinus in libro et 3 huius reditias G corum:appellatq; ipsum eodem nomine, quo noster doctor&hic&multo insta, ubi tradit quot tragoediar consci pollent ex parva Iliade. est autem ubi magnus ille rhetor,& qui pluiiuua in iudicio valuit, celebrat quasdam eximias phantasias poetarum: cum enim locum ex Oedipo Cotoneo mirifice laudas let, addit statim in reditu etiam illo nimmo ingenio I poeta excogitatiun fuisse, repente simulachtu Acti illis apparuis te in ipsius busto: petii sim; ab exercitu. utimolarent sibi Polyxenam . nequc tamen perspicitur quomodo si sta illa vocata sit, αaamaa cne: an ilias. quemadmodum etiam pociae nomen non certo tenetur . non sine causi tamen putaret aliquis eum suille Sophoclem : supra enim plum in altera phantasia exponenda nominarat. Q df, quod illic fingitur ad dis lolutionem sibiac seceret: ac non potius videretur initium noux rei, dc quasi trag*ῶς ipsius caput, putarem eum locum ab Aristotele hie significatum, ut Opus fuerit eo tempore machina ad simulachrum illud excitandum . nam subito umbram illam visam est enarrat etiam Longinus, ac nihil minus tunc expectantibus cunctis. V ciba ipsius suut Totam verb hanc rem non incleganter expressit Ouidius in xiij. metamorphoseos, cuius etiam hi versus sint. Hic
subito, quantus, quum viveret, esse silebat, Exit humo late rupta: similisq; minanti Temporis illius vultum reserebat Achilles, serus iniusto petiit Agamenuionassero. Immemoreoq; mei disceditis, inquit, Achivi, Obi ut , est niccum virtutis
169쪽
gratia nostrae. & qim sequuntur. Cum verbilocuisset mirum machina ii uermam, vitiosum elle, ostendit quando poetae illa uti possint sine reprehensione tneque enim penitus machinam e scena eiicit: nam quae iam tempora sint, quibus illa necessaria est. Oportere igitiirusum illius reseritari amrmat qiue sunt extra sabulam. ipse vocat: -α enim proprie fabul sunt ea, quet illa die iuntur : in quinus machina locum non habet: cum in tragomiis etiam quaedam an gesta , aut post futura narrentur, qvie maestina adiuuantur: in duo enim haec tempora partitur, P teritum scilicet ac nitiarum, res, quae extra fabulam positie, in scena tractantur: nec ad omnia tamen , quae prius facta sunt, machinam adhiberi vuli: quaedam enim nota ae peruulgata piali int exponi ab hominibus: nec egent voce diuina: mi e numero orem ad ea cinciam, quae neri non potest, ut homo sciat: ut ait res etii,
quae postea fieri debent: quarum cognitio necessaria est insibula: hoc enim significare voluit, eum ait: Quae egent praedictione de expositione: re liti it enim aliquando sabula aliqua, ut quod factum adhuc non est, sed consequenti tempore fieri debet, narretur, quod humana pera fieri non potest: hominibus enim quod Qturum est, incertum est. Contra autem id nullo negotio dis ipsi primi. rationem tamen reddidit, cur illis rebus praedicendis persona alicuius cia adhibeatur. Omnia enim inquit tribuimus diis tantortalibus videre, id est omnes mortales sumus huius opinionis, quod dij omnis ante dos posta habeant, quae etiam multis temporibus postea fieri debent. quod nisi ita firmiter sol iremus, de natura diuina, machina etiam aduentusq; dei iniebam nullum in hac re ferret. Redia igitur,& ut fieri oportere censet optimus mVister, vilis est machina Sophocles initio A iacis, Ha dea aperiretiar, quod in tenebris se m erat: ac mortalis nemo, unde factum esset, sciebata illa autem docuit aucti, rem illius eblix extitisse Aiacem, ae pessimum ipsius animum
in eum ipsum, cui rem totam narrauit: nec non ducem Graecarum copiarum,
suit: quod Gri ac plane intelligi. ratio eius sabule pomi istar. Eodem pacto&Eurinides in Hippolyto prudenter ficis Venerem uisimere versonam prologi: opo
tinat enim occultum amorem Phaedre patefieri, morbum m. quo illa affigebatur, ne rudes diutius Bretit spectitores eius rei. id verbiunc omnes homines rugiebat. Addit autem stitim hoc tradito, inagnopere cauere debere poEtas, ne quid abG- num, ac ratione carens si in rebus . res uero uidetur hic vocare, si spectes quod i quitur,'ea in quibus sabula manet: & ea etiam, quς illic exponuntur extra veram fabulam: cum tamen talitiis sit appellareres,&consti nitionem rerum . quς in sic
na: ntur, non quae antea sim, aut post suturii, ed coli pomticiar. Sequitii raurem: Sin hoc penitus obtineri non reuit, quia arduum admodum sit Albulam omnino liberam hac culpa, maloqueconficere, ferri mnos hoc posse, s extra tragoediamst: tragadiam enim hie uocat, quod sepra amitarat. Hoe autem sicit,
Vt supra Putem rerum Homine compreliensas etiam este eas , quae sunt extra fabulam : nili enim hoc esset, non oporteret nunc hoc excipere: cicereque minus incommodum esse, si hic maneat, quod absurdum, nec con sentaneum uidetur: pH- terquam quod dubitare non postumus, quin absoluti γrsabulast quentis am habeat hoc malum: nam multo insta testatur rursus Aristoteles Omnia iacienda esse,ut
rorsus uacua sit ab hoc vitio tragoedia: nec in ulla siti parte umbram ullam illius mahabeat: ubi omnia repetit: apertius tamen illic explanatiusque. Exemplum autem rei seri parum verisimiliter, atque absurdae, hoc loco post , elle inquit id,quod est in Oedipo Sophocli, sngulari enim numero si, non, ut in excusis antea erasime legi debet: Vnum enim tantum abs bnum est in ea fibula, non plura : quod etiam confirmatur auctoritate scriptorum librorum: id vera est, quia fingitur itulle Oedipus nescisse modum rationemque, qua Laius mortuus seret: non est at rem verisimile, eum ipse es in regno successerit, non statim ipsum auctores illius necis inuestigariim suisse, praeterquam quod modus, quo tam es. uus fortunatu vir interiems sit: locusque, in quo id contigerit, a nullo penὰ ignorari potuit. Hoc tamen ideo finxit poeta, quia s, recenti adhuc re, studis aliquid in hoc iacto indarando posuisset Oedipus, subito se auctorem illius necis extitisse insesnouisset: nec induta de illo argumento condi potuisset . quare ne omnibus uir- tutabas
170쪽
IN I. LIB. ARIST. DE POETICA. 1s
latibus ornatum expolitumque argumentum amitteret, aequo animo tulit illam
frmarum expressores: etenim issi, cim tribuerint sῖam ,prognari se mam,similes facientes,pud riores pingunt. Sκ poetam im memo iracundos inertes,staba huiusic di habentes in moribus ales exissentes, proboris facere exemplum, vel Aroe oportet. Ceu . chillem
Tradit nunc oportere tragicos poetas in moribus ae naturis exprimendis, quas imitantur, hoc etiam seruare, ut ea augeant,&quantum res patitur, pleniora de persectiora in illo genere reddant. Ducit autem hoc priceptum e sententia certa, sarraq; probata: atque id nouae huius animaduersionis sundamentum esse vult: posita initioparticula illa, quae indicat, quod sequitur certum esse: aliud. inde nececsario nasci debere: inquit enim. Quoniam autem tragoedia est imitatio meliorum: hoc autem est, quod certum atque exploratiim est: cum enim ambet imitatio sint:tra pindia, inquam,ac comoedia: hoc primum inter eas interest, quod earum altera me-horium hominum: altera deteriorum imitatio cEtragoedia igitur meliorum est imitatio. -mπDx te autem, redditiosi; est illius 'η-: quod sequitur. Nos oportet imitari bonos: artis5; suq ualde peritos i*nographos:hoc enim nomineipse utitur quo declarantur non ibium pictores,qui penicillo imitantur, sed reliqui etiam omnes opifices, qui quavis ratione atque instrumento, erigies hominum aliarumve rerum exprimunt. Vel potius hoc iuncto verbo significauit nationis ipsius pictoru non nullos qui inhoc ipso toto animo versantur rςcipueq; opera sua ponunt in erigie, vultuq; hominii sumnio artificio exprimendo. d autem illi facere soleant, adiungit, explanans ipsum simile: illi et enim cum singulis tribuerint suam propriamq, serma, similes ipses essiciente pulchriores fingunt. Arumaduertedum autem hic, quod inquit, Similes essicientes,declaratio eue antecedentis sententi sequa tradiderat ipsos sua propriamq; sarmam illius rei, qua exprimuntioperibus sitiis alii nare solitos: hoc nanq; est smiles fuere. Simili aute explicato,relarre se debere ad eorum consilium
tragicos docen est. Sic & poetam imitantem & iracundos,& inertes aliaq; hiatuscemodi inmoribus habentes. tales existentes, probitatis efficere exemphar, aut duritiei oportet: nam τὸιοίτυι αντ-, quς uerba ab excusis libris aberant, in Gnrco exemplari restitui, inuenta a me in calamo exaratis libris: vi dentur autem illa hic necessa ria: respondentq; verbis illis, eurixo rcio : hoc enitia seduld semper in imaginibus seruari oportet, ut omnia omnibus respondeant. Poeta igitur cum imitatur aut iracundos aut inertes, aut huiuscemodi aliquibus moribus oraeditos, primum curare
debet, ut similes illi sint iis, unde exemplar sumit: deinde quod adiungit efiiceret
Probitatis inquam exemplar praebere, aut morum durities: quod valet ornare & austere eos motus animorum, ut ad summum veniam: acs cimen quoddam aliis earum rerum sint, siue amnes illi motus uirtuti, siue uitio sitit: reiq; quae merit d reprehendi possit: hoe enim valere puto exemplar quoddam reddere probitatis aut duritiei: neque enim quae supra posui, huiuscemodisiant, ut penitus reserant probitatem alii mi, aut duritiem asperitatemque natu : iracundos tamen quos uocauit, & iner-N iiij teri