장음표시 사용
181쪽
esse cognorint, vocemq; eam ediderint, dubitari non potest: hoc enim aperte ει verbis Graecis intelligitur. inquit igitur. Cum enim vidit lent locum, ratione subducta perceperunt fim n, quod ipsis editum fuerat : in hoc enim loco fato statutum erat ipsis mori debere: etenim illic expositae suerant: videtur autem sers ipsis edita fuisse, vitam eas finituras illo in loco, in quo primum, ut natae sunt, expostae fuerint: quod faetiam initio fuerat consilio eas perdendi: illud igitur periculum cum eo tempore vitas lent, aliquando tamen re putabant, ut cum eo rediissent, necessatio illle interirent . Existimare autem debemus vocem hanc earum acceptam causam suille, ut illae . quae prius ignorabantur, agnoscerentur: aut demum huiuscemodi aliquid euenisse, quod eas notas faceret: exemplum enim hoc est agnitionis: in omnibus nanq,liis quattuor exemplis auctor ratiocinantem tantum exposuit, opera cuius agnitio
postea facta sit: de hoc verb nihil egit, sed in mente cogitationeque esus, qui legeret, reliquit.
autem uad oecomposita ex parato sim theatri, ut m se sese o nuntio: hic quidem enim arcum in p*Iuturum Ἐt c sicat, quemno viderare hic aurem ut fer illum agnituro. per hocstcu patra H sin m.
In hoc loco explicando coniectore aliquo opus esset, tanta ipsum undiq; caligo tegit: cuncta lis quae ad ipsum illustranduin siciebant vetustate amissa sunt. non video igitur quomodo pollim ipsi aliquid opis ferre, ut cuperem: neque enim in declaran-clis scriptis antiquorum diuinatione uti consueui: nec oportere puto a me huc ali quid fietiam ac commenticium afferri. Qui autem ante me librum hunc interpretari sunt plurimum diligentiae adhibuerunt in nodo hoc opediendo: nec ipse, posito in
hoc magno stladio, quicquam postea inuenire potui , quod magnopere valeret ad eum disioluendum , aut ad illorum industriam dio m o superanda in . ne tamen videar silentio ipsum piaeteriisse, quid recogitari man medium asseram,& si sentio illa exigua esse ac pusilla, totiusq; apta ad difficultatem ipsam magis pateficiendam, quam ad tenebras has viscutiendas. Tradit igitur diligens magister, in cuius tamen animum ubiq; inflammariam studio docendi, incurrit noc loco iniqua fortuna superiorum temporum, ratare eum quandam agnitionem, quae iuncta concrctaq; sit
ex paralogismo theatri, atque his paucis verbis exponit nouum hoc ipsius genus, vel potius valde simile propin uo, ac sene idem Quod illud, nisi quivi spinatorum persona hanc agnitionem adiuuit, inlaci syllogiuno via. quod in illa ipsa iactum noest: illic enim alliores personaeq; , qua in scena versarentur ut docui ratione aliquid coiicluserunt. Huic breuitati verborum succurrebat Gemplum quod omnia tunc ante oculos collocabat: erat enim notum & illustri loco pontum. id vero cum em nibus ereptum sit,quasi omnis lux hinc simul pulsa est: nee extat ut arbitrorὶ ratio vlla, qua huic malo remedium adbiberi possit. nam&poetae nomen, si quid etiam hoc, ad re faceret, qui hac confinxerat, notum non est: & index etiam sanulae ipsius non omnino planus: cum enim hoc factum est e tradat in Vlysse salso nuntio, non perspicitur, an Ulysso ipse Venerar, qui astute alium se este finxeriti ut ficilius imponere posset inimicis, & consilium iuuin ad initum perducere: atque ea de causa talia quaeam Penelopae narrarit, ut significari videtur nis verbis: primum enim Vlyssis ipsius nomen positum est, dc sane ita ille, consilioq; hoc usus, inducitur ab Homero in patriam tellurem rediisse. Sive alius quispiam, quis illib quaedam commemorarit de Vlyile, qualo non nulli ad Penelopam venerant, sellicitam de salute viri, atq;
omnia avide audientem: haec enim ita incerta sunt, ut stultum esse videatur aliquid ipsorum affirmare. Sequitur etiam semipulus non pariatis, quia dubia vari , Naiptura est: cum enim excuti olim libri haberem. infra eodem genere, uI-
182쪽
IN I. LIB. ARIST DE POETICA. 16;
rili scilicet. in omnibus, quos vidi, calamo exaratis neutro genere legitur ambobus in locis. Huisi . quod sane ponderis alicuius esset ad ueritate ipsis indagandam, si historia teneretur, vel potius cognita illa, quomodo legi deberet exploratum estet . nam superius lectionis discrimen sententiam non uariat, quod in quibusdam exemplaribus pro ιν dirre, legitur σ-Θio. Priore autem loco si legimus aptum illud erit a uerbo, quod consequitur, si re, hoc sensu. Vlysses, qui alius uideri uolebat, siue fusus ille nuntius, Mnrmauit arcum agniturum. Quod uerb additum est. ἔ ἐα --: ualetq; , nisi aliquid subest, quem non uiderat, uidetur repugnare: si nanque arcum eum oculis contemplatus nunquam siderat, qu modo poterat ipsum agnoscere nisi putamus hoc alio sensu ab auctore prolatum significareq; illius uanitatem, qui pollicitus erat se id ficturum, quod praestare non poterat. Sive Vlysses, qui clam esse studebat, aiebat se cogniturum arcum, quamuis ipsum non uidisset, coniecturis quibusdam . nam si confessus esset, se illum antea uidis te, non sallere potuisset. nam alterum resertur ad theatrum: uideturq; omnis haec pars significare, spectatores ita accepisse illam uocem, tanquam sit ipsi ieiillius auxilio ipsum agnituri essenti unde statim Aristoteles adiungit. inde natam esse captionem, quae origo caputq; fuerit illius agnitionis. hic uero est etiam uarietas uerborum: cum enim olim excusi habeant, ἰπο viri. in scriptis exemplaribus legitur χοι M. quam lectionem, ut superiores etiam omnes, quas hoc loco indicaui, recepit libet qui Parisiis a Guit. Morelio excusius est: secuto fidem, ut testatur, ueteris cxemplaris. Quaedam autem mihi in mentem uenerunt, quomodo constare potuerit haec captio fillacia. quae tamen, quia ualde incerta sunt: totaq; in coniectura posita, malo reticere . pluribus autem modis: magnopereq; inter se discrepantibus, posse confici talaciam, quae uocatur, apertum est: multo quoque infra Aristoteles usi is est hoc nomine, ubi laudat Homerum,qui apte docuerit quomodo oporteat uti mendaciis: tradit enim illam omnem rem, ne ficile dolus intelligatur, constare paralogismo: fulaeiq; conclusione, quam totam accuratia explanat.
Omnium a uem optima agnitis est, qua ex ipsis rebus, conssematione
raper versimilia. m ea quae in Sophoclis Oia Zo,o Iphigenia: ver
monilius . Secundae vero, quae ex silligisino conseant.
Expositis iam eunctis rationibus, quibus in sabulis persenae aliquae, diu ignoratae, agnoscuntur: quae agnitio ceteris anteponenda sit, principatumque in reliquis obtineat docet: nec non quae huic proxima dignitate sit, relictis ceteris, qua aut mi nus multo artificium, aut nidium nabent. Has autem, quae maiorem uirtutem in
se continent, potissimum ostendit, ut ad illas imitandas poetas excitet. Omnium igitur agnitionum, quae traditae sunt, optimam esse dicit illam, quae proficis itur ex ipsis resus, id est ex coagmentatione fabulae, quia a principio res illae ita constitutae sust, ut neccssario uel uerisimiliter hoc fieri debuerit: ita enim reiicit illa quae in re ipsa a poeta concinnantur. Addit autem, Nata consteritatione ex uerisimilibus: sic nanque appello, quam ipse ἰου 'Hi, uocauit: cum enim huiuscemodi quicquam n scitur, ut persena, quae diu fefellerit, repente cognoscatur, qui audiunt propter admirationem consternantur, ac stupidi pene sunt. ἰκον an igitur uocauit ingentem illam uim admirationis. supra quoque, uoce ab eodem hoc uocabulo consormata, dixit agnitionem esse , id est enicere in animis eorum qui audiunt hanc admirationem ac pavorem: quae autem agnitiones apud poetas huius generis forent,
183쪽
nominibus duarum positis, declarauit: eamq; , qtue in Oedipo Sophoclis semes'. huiuscemodi esse inquit. intelligit autem Oedipum, qui nunc tyrannus inscribiturinam in Coloneo nulla petaona agnoscitur. Sed illam quoque Euripidis in Iphi genia, apud Tauros scilicet barbaram nationem, manente, eiusdem generis esse inquit: cum autem in ea fibula geminae tractentur agnitiones: quarum altera multum alteri virtute pmstet, utram intelligat perspicitur verbis, quae statim adiungit: in priore nanq; id contingit: illud vero ab Aristotele additum fuit, ut probaret agnitionem eam ortum habere ex statu pr teritarum rerum: verisimile enim sinquit est, volui iliaphigeniam, quae inuita illi emanebat: iniquoque animo serebat, se illis crificio saeuo praeest e, nactam egregiam eius rei facultatem, dare G eis illis literas: domumq; aci suos scribete. Adiungit autem quod penitus illas constituit: vimque ipsarum ac laudem aperit. Huiuscemodi enim he sine factis signis & monilibus: quanto enim magis te qti libet remouet ab usu signoriam, tanto magis laude digna est. Has autem ex omnibus agnitionum genetibus, lasait manere atque efficere quod volunt, sine signis a poeta scilicet factis & excogitatis. & monilibus, id est noris extra corpus positis, ut anulis, vestimentis, aliis si eiusdem generis. Quod vero solas has non uti signis inquit, verum elle ex eo etiam patet, quia quae primum dignitatis locum post has habent, id est quae sylloetismo constant, utuntur sane signis: h
bentq; fundamentum suarum conclusionum signa quaedam, ut mani sesto perspicitur ex agnitione Choephorarum: Electra enim inuenta Gesarie in busto Agam mnonis , inde argumentata est, propter similitudinem capillorum, uenis te Orestem. Non dubito autem quin m , fictaq; signa vocarit: excogitata: dc ut ei com- mcdum suit, ficta & eonsermata tunc. piata, non nata ex praecedentibus rebus. atque illitic ortum ducentia: cuius modi fuerunt etiam signa illa, quibus Electra ratiocinata est,fratri m eb aduenisse: sunt nanctile orta ex antecedentibus . Secundum gradum honoris tribuit agnitionibus,qua sillogismo constant, dignasq; eas este tradit, qxiae post primas illas recipiaritur: nec ultra de illis quicquam init, ut in primo gradu tulignando fecit: diligenter enim illic consitu sui rationem reuaidit.
Oportet autem fluis conssiluere, oe' orarione conficere, puIn maxime ante oculo AIonentem sic erum viis euidem me cernens, tan inmrebin ipsis praesens adsuerit, cumgerebamur, tareniret iapus duci: crmi sum se remet ea, quae sulcontraria sum .
Cum & quot genera agnitionum est mi: & qui agnitiones ceteris meliores sere docuisset, quia magnam laudem poetis fert seruare in sabulis scribendis id, quod docet singulas personas: liberat*, eos magna culpa, non comi itere, ut in ipsis qui quam inueniatur, quod repti et & iauersetur sibi ipsi, admonet quomodo haec tineri possint: sedulo autem hoc praxipit, quia in tam longa actione: tantaq; rerum ac vocum ex stione, dissicile admodum est hoc penitus cauere. iubet igitur mittas, &cum sedulas myonunt: &cum oratione postea ipsas peragunt, ac scri Dulit deniq*, quibus verbis singulis Persona in animi sui sententiis edendis, uis seerint, operam dare, ut quam maxime ncri potest,res illas sibi ante oculos ponant. Res enim intel ligere debemus, quamuis verbum, quod hoe valet, apud auctorem positum non sit, inclusum tamen illud est in nomine illo : quod uidetur sen tetiam ab luere: fabula nanque nihil aliud est nisi res illo modo coagmentatae. Cum V in oportere hoc ipsia iacere illis temporibus, diligentiaeq; eorum esse id tradiderit, exponit, qua commoda inde nasia debeant: sunt autem ea, quae supra indicaui et
184쪽
ut consequantur scilicet illud magnum bonum tribuendi unicuique id, quod ipsium decet: in quo cepe negligentes poetie labuntur in& declinent id malum incidendi
in res leuiter contrarias Si ibi non nihil repugnantes, quod aliter vix vitari potest: sed non tantum commoda, quae inde oriantur, ostendat, verum etiam quare illa ita comparentur, declarat: in quo etiam rei illustrandae causa, simili utitur. inquit igi-tiir. Sic enim cum apertissime: in primisq; perspicue cuncta contempletur,tanquam praesens adsit illis rebus dum geruntur, inuenire poterit, quod decorum vocant: &minime ipsi in f igient, quae illic speciem aliquam contrariorum habent. Quin autem , qui praesens adest, dum aliqua res geritur, subtiliter omnia perspiciat, quς illic. eueniunt, dubium non est. unde hoc ipse uitas est, ad rem non tam apertam illustrandam: facilius enim aliquid fugere potest iii his rebus mentis aciem, quam lumina oculosq;. v - ουτια uerbii qui α non Οἰαν rια, quia quq penitus repugnant,nullum negotium est intelligere , nec facile in tam apertum uitium laberet ut secta: que uerbii milia illis sunt, facilius Allunt. Valet autem Sic, cum in fabula componenda, & sententiis etiam uerbisq; illa texenda, utetur hac cura, diligentiq; omnium earum rerum, quae fiunt, sibi ante oculos collocatione: quod constatuetur fixa cogitatione & toto animo ad eas res conuerse.
Signum Muem huius , quodreprehensionem fiere re Carcino I arain enim jam exin, quod non videntemste rore fessu: in sima autem lugsus, atque explosus est , limachantibus hoc spectatori s .
Vt maetis utilitatem, quam in se hoc stius una diligetraq; haberetiostenderet, m- memora quid in inmodi euenerit ueteri poetae, qui hac diligentia usus non fuerit : nec sibi cum ad Abulam componendam, eandemq; postea scribendam accessit, res ipsas ante oculos accurate collocauit. puto enim hoc exemtum esse incomm di, in quod isse inciditur ab eo, qui id quod praecipit Aristoteles non seruauit. existum nanque in fibula aliquando loca non nulla contraria, quς non apparent ei, qui non omniariape oculis notarit, dum res coagmentaret, ac uerbis postea cwlicaret: ut hoc ipsum fuit, quod narrat. Hoc uero ualere hunc locum aibitror, dili- Eenter ponderatis iterbis auctoris. nam cum fabula amissa sit: nec quicquam alibi deboelegatur, nihil certi huc Miserri potest: hoc inquam ualere opinor, ut fabulis r Uo , quam scirpsit Carcinus, postularit, ut Amphiaraus exiret e rano no animadue sus, neque cognitus hoc secere ab iis, qui aderant: quod sane fingi potuit, S a poetasacile domi consormari: in fabula tamen postea agenda, de cum ipsa in scenam ii nit, commentum illud exitum non habuit, quia spe tores, qui mente de oculis in scenam conuersi stabant, hoc uideruiit. de poetam ipsum exploserunt: indigne hoc ipsam ferentes, atque id tentarum ab eo stomachantes. Quia autem uitium huius rei declaratur , consequenti, S a malo quod natum est in fabula, in qua hoc, quia similii dinem contrarii habebat, quia res ipsar venabat consilio poetae uocat id lud signum: dicit'; inclicium S argumentum ei te jus rei, id quod si audi filii Carcino : & de quo ille iniimulatus est: nam hoc requirere videtur sententia, ut dictum fuerit ab Aristotele, quamuis in uerbis Graecis uitiisertasse aliquid sit: non sine causa enim illai spem sunt: quod scilicet illic est. Gui iii ἀ uvo M. V t uon temerastis picetur aliquis lem debere m : cuius scutuliae fuit magni nominis philosophus: idemq; accuratus huius libri interpres, indius. Ita igitur uidetur rigi debese, sive . mi μὶ ο pro quemadmodum locutus est non lons ab extremo huius libri, ubi iπιτι ἰ ta inquit. Nisi aliquis putet, u lere hic ἐπιτιμῶ χας isti, culpam, c reprehensonem illi assert, ut hoc nomine ipse
185쪽
vulgo insimuletur. Sed ne verbum quidem illud α ι certum puto: vereorq; ne illic etiam maculae aliquid sit: cum praesertim ea parte parum sibi constent scripti Iliabri , ut melius sertas te legi milit-: quod in margine etiam quorundam calamo
exaratorum adnotatum 1m cni. Et in quod inquit, certum fanum sacellumq; si gnificat, dicatum, inquam, ipsi illi Amphiarao: vocatumin vulgo A *ix :n tiam enim est huic, ut iummo auguri, maximos honores halutos post mortem: h
minesq; inde oracula petere sebios: in ipsum uero hoc senum confiigis te illum in praelio aduersis Argivorum cecinit etiam Sophocles, si quid ibi teste hoc ad hunc l cum aliquo modo illustiandum faciat. Indicat autem hoc Strabo in in libro, qui etiam poetae ipsius id exponentis duos versus ponit. Qii sequitur . . . 'ῖν Θιαν- ἰλ , valere puto, quae res Gere potuit spectatorem, si alid conue sos oculos habuisset: consiliumq; poete qui id clam esse volebat,nec intelligiata ex ium habuit let. Sed in scena hoc optineri non potest, ut scilicet omnes qui in the uo sedent, sib spectent: cum conua illi, intentis oculis semper ea, quae illic fiunt, aspiciant: nec quicquam ipsos flagiat. Quod verb inquit: hoc ipses indignatos, arbitior ea de causa id factum elle, quantum de re incerta, ct valde Obscura proferre licet, quia aegre tulerint illud de se iudicium a poeta factum: ac tam negligentes stolidosq, ipsi,s ab eo existimatos, ut id clam ei te posse putauerit.
si cuni autem se figuris conficientemfacere: maxime enim
apti a persuadendum ab eadem narura, qui in perturiationis infra. σsita re facit ad rim, qui in surum quatur ad ream cci ouet , qui ira commotus est veri sim . dare ingenishom iussoetica est, aut i
ris: horum enim L quidem facile si majur: hi aurem facti sint a l
inquirendum. Admonet nunc poetas, postquam docuit, quomodo ipsi sicile videre pollini,
quod seceat singulas persenas, A cauere tanquam scopulum, ne in fibulis sit quod sibi ipsi repugnet, qua uia optinere possint, ut per nae, quae inducuntur in fibulas, sicile fidem faciant: Sin eosdem motus, quibus ipsae alte ita sunt, traducant eos, qui audiunt. Iubet igitur, ut cum scribunt, carminiq; pangendo dant operam, exprimant etiam corpore gestus earum per narum, quas tunc tingunt: dc tanquam illi ipsi fiant inihil praete ittentes, quod non ipsi primum praseant, eorum quae in illis oratione estingunt. Verii quia hoc difficile esse sentit: nec in omnibus rebus praestari polle intelligit, excipit illas res, quae hoc non patiuntur sed tamen, ut apparet, nihil relinqui si quod exprimi uisa ratione pollit. Valet igitur nisὐ- lorὶ - τα ex uam /απαλγή μυον, ut poeta addat superiori diligentiae, qua iussit illum cuncta sibi ante oculos collocare, hanc etiam seu ulitatem, ut scilicet ipse omnes corpore gestus agat, quos assingit retibnis illis: nam hoc quoque ad veritatem rei cognoscendam: acutosq; sensus dc icionem rebus illis monsuanais excogitandos, multum adiituat: neque enim hic puto Aristotelem quicquam praecipere, quod fua ad histrioties instruelidos: artemq; eorum tradendam: sed ad poetas ornandos, Ac in arte sua eruditiores reddendos. Rationem autem huius rei teddit: & quare utile sit in hoc elaborare docet, hoc pacto. Sunt enim inqiiit maxime apti upersit ad dum ab eadem natura, qui inperturbationiblis sunt. Cum igitur, ut ipse affirmat, acres ipsa testatur, maxime accommodati sint ad fidem ficiendam, qui commoto
animo sint, atque ita affecti aliquid pronuntiant, poetae ipsi qiu in locis quibusdam tractandis
186쪽
IN I. LIB. ARIST DE POETICA. 16
tractandis animo commouentur, conuertumq; se in persinas illas, quas oratione exprimunt, egregie idem praestabunt. Licet autem intelligere ex eo, quod comm morat Cicero in Bruto, narratum a P Rutilio, Ser. Galbam, grauem illum ac veli mentem oratorem, naturς sine vi, suo illo in studio hoc facere iotitum: eaq; de caua curam hane ipsius magnos saepe fructus tulisse illis, qui ad eloquentiam eius cons gerant : ita enim in consideranda causa, componendaq; se gerenat, ut si in soro comminus cum aduersario tunc congrestus esset: ac no in remoto seloq, loco, quid potaea in agendo sibi iaciendum esset, meditaretur: unde postea in contentione ipsa se iis acerq; apparebat. inumautem semel hoc ipsum tecisse ostendere vellet cum magna utilitate publicanorum, qui ad eum causam detulerant, usus est litis tanquam si gnis. Interim quum esset ei nuntiatum tempus esse, exisse in aedes eo colore, dciis oculis, ut egisse causam, non commentatum putares. addebat etiam, idq: ad rem pertinere putabat, smptores illos male mulcatos exisse cum Galba: ex quo significa dat illum non in agendo situm, sed etiam in meditando vehementem atque ince sum fuisse. Restat, ut videamus,quid valeant hic verba illa, ἀπὶ κυνη*-.ω, quet
Robortellus quoque aliquid in is scrupuli habere : diligenterq; esse perpendenda,
recte existimauit. Cum autem superiorem omnem locum eximi E ab eo, subtiliter o declaratum putem,in hoc libere ab eo ut amicus ab amico, de veritate dissentiam: a bitror enim potius conferre inter se Aristotelem homines pari natura ingenioq; praeditos: quorum tamen alteri vacui ab omni motu animi sint: alteri vero vehementet commoti: dicereq; illos, qui correpti perturbationibus sint, magis id, quod hic quori uir, praestare posse quam alteros: id est multo facilius imprimere in animos audiis torum, quod volunt, quam alteros, qui sedato animo dicunt. Hunc verb sensum esse huius loci nisi Allor elicitur ex iis, quae sequuntur: neque enim comparat Or
tionem, quae proficiscitura natura, cum ea, quae ab arte prouenit: nam praeter alia argumenta, non inquit. αχ; et,cipi σέ bs, sed αaους -ἀe Φ σι-: neque sane sermones habitos inter se confert: sed persena , quales ego descripsi. Gare non video unde manare potuerit illud λόγοι, quod legitur apud eum in explicauone huius loci :in contextu sanὸ verborum auctoris illud non est. Cum igitur quantopere persu sionem adiuuarent animi motus ostendere uellet, ut utilitatem eius praecepti explanaret, Hirmauit qui perturbationibus tenentur maxime omluum aptos esse ad persuadendum. Sed quia hoc ita sine excistione prolatum, verum sertasse non suisset. quia possunt reperiri aliqui maiore ingenio, quam ipsi praediti, qui in hoc ipsos vincerent: inquit se loqui de hominibus eodem pariq; insenio praedius: in quibus res
dubitationem nullam habet. Addit autem, quodest declaratio confirmatioq; elusidem sententiae. Et excitat fluctus in animis auditorum, qui ipse quoque fluctibus agitatur: cum enim ipse usus sit ad rem illustrandam, minnitudinemq; ipsius indicandam , verbis translatis, ego quoque unitari ipsum studui. Adiungit etiam. Qui
ipse iratus est, exasperare alios, de in eundem animi motum trahere verissime: cui
sententiae adnectit tanquam corollarium: posse inde, inquam, intelligi, poeticam esse, id est studium condendi carmina aut ingeniosi viri, aut insani: nam quin inseniosus quoque multum in hoc studio valeat: pollitq; cum laude praestare, quod illic requiritur, dubium non est. Id vero, quia ingeni, acuminentipicit, quid singula
tempora,rationesq; personarum postuletit: atque ea sibi asciscit in condendo carmine, ut insta auctor ipse docet. Qui autem vehementi motu animi,& tanquam furore quodam percitus sit, posse etiam egregie hoc tractare, supra quasi declaratum sierat. Quare potuit hoc certo assimare: sed tamen id explanare uoluit: causamq; amilii utriusq; sententae: inquit enim. Horum nanque ni facile in quodlibet finguntur :& Omnem formam nullo negotio recipiunt: noc enim valet asot: non qui ipsi fingunt aliquid ac comminiscitntur, sed qui quasi cera, in omnes formas transieunt. intelligit vero ui ...dic: id est procliues, linianiam ac furorem. Sequitur autem. Hi verb sunt si isti ad inquirendum, atque omnes omnium mores m tusq; animi perscrutat idos: omnino enim puto legi debere .semnMι, qu. amuis Mipsela calamo exarato quodam inuenerim t. ιατικοi: quod verbum habere locum
nic nis talor non potest: cum in superior sententia prolata sit de procliuibus
187쪽
U insaniam, necessario hoc pertinet ad ingeniosest nam proesiues ad insaniamst qui semina non parua eius rei in se habent, transeunt Deile in omnes habitus alii moriam, & singuntur tanquam cera. ingeniosi ipsi non huiuscemodi sunt: neque se induunt fu ile omnibus motibus animorum: sed cum ficti a natura sint a imi r rum perscrutatores, ob vim illam eximiam ingeni j, qtia praediti sunt acie mentis omnia perlustrant: utunturque illo habitu animi ad excogitandas sententias aptas omnibus persenis: diuersisque earum perturbationibus. dicere auton μα - esse ἐκ-τμε . ut verbis Graecis utar , quod necesse ei set, si lectionem illam sequer mur: praeterquam quod stigidui si de insulsum ellet: idem enim prorsus utraq; v ce significatur, nihil presse ferret, quod ad artem studiumq; poetarum pertineret. Vt vero hic peruulgatam lectioneni retinendam censeo, ita iustillii secutus auctoritat iturium scriptorum librorum, Esuperiori parte parti tam g., quae antea in oculis legebatur ante lociim illum Mu . χμιιαὶ μεινt: neq; enim arbitror hoc inferri ,&quasi elici e sit periore sententia, sed potius, ut tradidi, ad illam explanandam constituendamor, positum esse . nec volo etiam omittere, quin iam neam illud mo: M., quod paulo antea positum est, ab iisdem libris abesse. ut si irrisse tanquam declaratio quaedam additum sit: si manet autem illies ut opinor ualet pangere ac versus condere. Similis uero est hic locus illi in iij. libro de arte dicendi, ubi incipit disterere de uocibus urbanis, rationemq; illarum accurate tradit; inquit enim excogitare ipso ei te aut ingeniosi hominis, aut exercitati, quemadmodum monstrare, quomodo consermentur, est et artis illius, quam tunc tradebat. Vtitur etiam eodem nomine in eodem genere hominum significando: dixit enim. in τι, ι φυμι - τε γλ o. α,&qtiae seqitiintur. Vocati autem hic sunt ab Aristotele . , εἰ τι lina ordb homines illi, qui tunc aliquo animi motu turbido tenentur. Exempli cauta, metu, ira, amore: Ita quoque locutus est, atque
eodem pacto ipsses vocavit in libro de in semitiis, quo loco tradidit eos, qui huiuscemodi aliqua perturbatione correpti sint, te decipi eo tempore in rebus sensit aliquo existimandis, ut si forte rem quampiam videant, quae paruam modo similitudinnem elus habeat, quod animum iborum perturbatum tenet, illud imini esse statim assolerent. Exemplis verb multis rem explanat, quibus in omnibus eadem locutio
ctari, qu/d uniuersim est. ceu Iphigeniae. Cum Monua esset praedam vi go, sivi Lucifret remedis, ita et qui imotiueriit, videre non potuerint etaemi comportata in aliam regionem esset, in qua lex erat hos es m
tire deae, Icc missia est sacerdotis . Semmi autem tempore fratra
188쪽
cum praecepisset nonnulla hoc loco, quae poetas instruerent: viamq; ipsis mon-istrarent, qua positat consequi suo in stuclio summam laudem.& ab omni culpa a
esse: extremum autem eorum fuerat, ut gestibus etiam Cimatq; motu corporis ese,
stimerent persenas illas, quibus sententias actingerent, ad ungit nunc oporteret , shoc qui ue diligentiae adlii re, ut argumenta, quae aut anteati ballis sit rint,aut quc ipsi primi lanxerint sui commodi causa,autequam epis iis illa augeantii inculcentq; eo quicquam, quod Abulae propitum non sit, uniuersu exponant: quod cum secerint, posse illos ostendit rebus aduenuciis argumentum ornare : corpus ipsius extendere. Animaduertendum tamen oportere priusquam hoc faciant, ipsos persenis nomina imponere: neque enim aliter apta epis ia eb inserere possent a
quod paulo infra ipse declarat: & quasi ale nunc relictiam admonet: ita enim illic laquitur, ut facile aliquis hoc suspicari queat. Ne autem quempiam fallat, quid in bula quapiam commune uniue um sit, exemplo Iphigeniat id demonstrat: cuius
fabulae argumentum, demptis ottalianus, quae aut certa definitaq; : aut eo Ornatus
gratia comportata sint, commemorat: sed antequam, si quid illic est, quod explic tione meat, declarem, nonnulla, quae superiore hac in parte animaduertenda vita, dentur. adnotabo. Primum enim quos appellauit,arbitror significare ipsum voluisse argiimenta: quamuis non me fallat, quae Latini argumenta vocant, gran sematicos appellare seritos eodem certe sensit, quo hic Aristoteles, videtur cepille hoc verbum Antiphanes comicus, cuius plures versus apud Athen eum initio sexti libri leguntur: in quibus quaeritur studium illud suum multis modis vinci ac superari ab opere tragicorum initium igitur illius carminis est. t K ὐπεμνήσπι μόναι τυπ-τὶ: . ille autem locus eius poetae, cum plura in se habeat cognitu digna, & quae intelligentiam non nullorum huius libri locorum adi , uant, Mame citandus est. Aut igitur λαμυς dicentes & Aristoteles & Antipha
nes, intellexerunt argumenta, aut sinulas: nam ομν fictam etiam aliqiram narra
tionem, fabellamq; significare apertum est. fabulas tamen si accipimus, non,ut vulgo fabulae poetarum intelliguntur, accipere debemus, id est aucti, epis diis, tal simplices atque illis carentes: nam quod Et ipsum, scilicet poetam, dixit oportere hoc Iacere coniunctione addita, non sine illa ipsum, arbitror id factum: quia hoc alij potius iacere consuerant, qui simulam eam diligenter lecturi essent, ut nunc videmus argumenta fabularum ante fabulas ipsas scribi, maioris intelligentiae causa: quamuis argumeta haec ipsa tragoediarum comoediarumq; non Alum quod in uniuersum est, complectantur. ipse igitur poetam etiam ipsem hoc facere iuuet: quod nouulnerat Sinusitatum. Deinde quod inexcusis antea erat taui posterius verbum, ac Pro πη- - . ., excudi uolui quomodo sere legitur in omnibus, quae viai, scriptis exemplaribus . in illis enim cst : quia
quod contigit infinitis locis, librat ius aliqui, ut existimare licet. lmsus olim fuit in praepositione illa reddenda, quae sertasse ita perperam P scripta meiat multo supra ipse inquit. cum ut opinor) idem, uod hic significare vellet: se
enim. α νώ νιγμα me μοῦθον:&quae sequuntur . nam quod prius erat πια - ι,sotius ordinem texturamque uideriar significa
re, quamad porrigendam fabulam, rupplendamo; aliqua re externa pertinere. Est praeterea aliud, quod admonuisse oportuit, clim illic communem lectionem vari velim: iuitio enim huius partis cuncti calamo exarari habent pro-: qui tae
189쪽
mentatim in aliis pusillis rebus inter se dissentiunt: qui iam enim ipserum habet.
--alius vero nec deest etiam in quo legatur ra. ra ASequitur autem. Dico autem sic spectari, quod in uniuersum est. Ceu Iphigeniae: neque enim Φntentus fuit optimus magister praecepille quid hic opus tacto esset, sed exemplo etiam id illustrare uoluit. necesse autem habuit sumere argumentum aliquod, fabulamq; notam. Quare sumpsi casum illum, qui continetur u g daa, quae vocata postea est imi genia: neque tamen Iphigeniam Euripidis intelligit, sed omnis poetae, qui leuiter etiam immutatum argumentum illud persecutus
estet. non tamen facere potuit, quin argumentum aliquod certum appellaret: ostendereto; cuius salvi lae uniuersale exponeret: quod enim in uniuersum est in hac fibula, nullo modo est in alia. In eo autem postea exponendo nomen virginis reticuit:
quia quod Iphigeniae contigit, alii etiam virgini usu venire potuit. Ipnigeniae igitur
exemplo rem explanare voluit: atque inquit τι ac κ H, id est cum imolata esset: hoc enim t. pore res factas, Mad exitum perductas significare selent: hoc tamen repugnat, quias mactata filisset, in alias terras comportari non potuisset: tu re uidetur hic valere cum deducta ad aras ellet, ut imolaretur: ac saceidos iam, quod muneris sua erat, peregisset, illa subit de conspectu omnium sublata est, ita, ut nemo ministrorum illorum . quomodo id factum sit, videre potuerit. addit autem, Quamuis ratio ipsa omnes higerit, eam comportatam Hille in aliam tellurem, in qua cum institutum esset peregrinos atque externos homines imolare deae, huic ipsam sacerdotio ministerioque praepolitam si fle. Animaduertendum vero hinc omnia renumere Aristotelem, quaerem desimunt: nec nomen regi otiis eius pon re, nec deae: idem enim continpere potuit, sin aliam terram vi illa deuectasiis. set, in qua idem mos sacrificam extitisset. Adiungit autem post spatium temporis, quod consecutum est, uuenisse fratri ipsas, cuius etiam nomen non ponit, sed tantum, quod res postillabat, fratrem eum duisse narrat, ut ed ueniret illorum s
erctum causar quia fictum docet, ut iter inquam illud sis ciperet, ouia deus ius. serat, eb accedere: sed necat ista, quidem eius imieris poni oportere dicit, quia id
extravn iuersale seret: ut enim illo accessit, ut expiaret scelus quod commisserat, Orestes , ita alia decausa aut ipse; aurat rapere a proficisci potuita Ostendit etiam Causam, quae eum impulerit, ut eo accederet extra fabulam esse: quia id noli suit e numero earum rerum . quae ea die geri debuerunt, sed quae superiore tempore gestae sunt. Sequitur autem. Cum eis ventilet, cariusq;.ret. Omnibus iam palatis, ut ex consit erudine eius regionis i molaretur, ipsum sororem nouisse: cuius agniti nis geminae iam rationes traditae fuerant,& ea, qua usus est Euripides, quam non commemorat: ille enim epistolam, quam dedit alteri eorum captiuorum Iphigenia, ut eam in urbem Argos serret, originem Unitionis fuisse voluit. Et ea, quam P Ndes excogitauit, qui verisimilis auxilio id fictum narrauinquia veris uirile erat Orestem, cum loci venis let: vidis lethi sibi tanquam victimae alicui paratam necem, recordatum eiusdem interitus, quo vitam finierat ipsius soror, cum gemitu in ea verba prorupturum. Non Glum igirur sororem meam, me quoque ipsum i is datum erat imolari debere. Extremum autem huhis in uniuersam: atquesu
latis de personis certis & locis & temporibus narrationis, hinc salutem , naetiam atque e tam magno periculo illum conseruatum fiatile. hine vera, id est E cogntiatione hac. Animaduertendum autem , praeter vim. quod aliud initium ponit agnitionis Polyides ab Euripide, in hoc etiam ipsos inter se dissensisse. quod Euripides fiscit fiatrem sororem primum agnouisse: Iphigenia enim indicauit, quae si re cum argumentum epistolae exposuit: Polyides verb sororem primam fratrem si uillum este perspexisse: audita nanque voce illa sispicata est esse illum Orestem.
i , Act haec autem, cum in nosueris rumimi, e sedia inserere: qu
190쪽
IN I. OB. ARIST DE POETICA. 17rmori aurem erunt sua pro uti Harion rerum, epise videre. Ceu in Oresti in Bua ,ser quam captus est, s sagus per expiationem.
Ossicium omne diligentis & eruditi tragici tradit Aristoteles, instrii ito; ipsium
accurate, ut plurimam csuo studio gloriam adipiscatur: cum enim supra cocuisset oportere ipsum primum exponere in uniuersum tabulam atque argumentum: deinde illo facto epit iis ipsam augere, tradita ratione, qua cognosci pollit id, quod sua
propriumq, est omnis Abuth: exemplo nanq; unius. quomodo ceterarum omnium argumenta intelligantur, explanavit, nunc quae restant, atque ordine consequuntur, praecipit. Primum igitur, cum in expositione illa fabulae in uniuersum nomina, ut patefactum est, defuerint, affirmat oportere poξtam nomina personis imp nere: ita enim personas certas definiendo discedere incipit a narratione illa, quae in uniuersum ficta erat. Sed hoc munere ipsius tantum indicato: temporeq quo citet opera danda est, monstrato, id, quod maiorem curam requirit, diligenter prae cipit , ut impositis scilicet nominibus omnibus persenis, epis ia fabulae adnectit: cuius etiam rei tempore indicato, iusinodi illa elle debeant, docet: neque enim omnia is bilia eodem pa laudantur aut improbantur . nec cuncta deniq; sunt eiusdem tenoris: quaedam enim cu vera fabula admodum coniuncta sunt,propriabillarum rerum: quaedam contra inde aliena valdeq, ab ipsa remota.iubet igitur,ut sua propriaq; illarum rerirn quae continentur in fabula , epi dia captentur.Cur autem non prius oportere putet, quam nomina imposta sint personis, epistodia inserere, finale intelligitur si quis accorate attendat: cum enim velit,ut sua propriaq, illa sint,
si persenae incertae adhuc fitillent, id effci nullo pacto potuisset , quum inde ipsa ducantur, ut statim declarat: neces le igiciar filii, ut hoc praestari post et, id expectarer Exemplis verbostendit . quae epis ita Eius genvius existimari debeant, dicens. Ceu in Oreste insania, per quam captus est, id est in potestatem venit pastorum eorum ,
qui captiuum illum ad Thoantem regem ut imolaretur, duxerunt: hoc enim valet, quo verbo etiam usus est supra, in regeneratim exponenda: inquit enim ελ-n, Mia : non, ut quidam videntur acceptile, qua captus fuit, quasi sinist carit, quae ipsum in fit: hoc enim nullo modo verum est: ostendit enim Arutot las, quae sint episedi a illius ipsi tresiae lue, cuius uniuersale iam exposuit. Nect men metalit illo intellectu dici, quum morbo aliquo quispiam tent tur: ita enim quoque Sophocles hoc verbo locutus est. sed quaeiuo nunc est de re ipsa, non de verbis, determonis ipsius proprietate: Quomodo autem Orestes una cum sedali suo Pylade captiuus fictus sit: dc quomodo insania causa suerit eius inc modi, accurate illic exponit bubulcus Iphigeniae. Nam ciam furore Orestes agitari epulet, postquam in Tauricam regionem venit, dum tempus consilio suo peragen. do expectaret, impetum fecit in greges & armenta, quae in vicinum litus compulerant pastores, districto gladio: unde malo coacti quidam pastores buccina reliquos conuocariit: citoin magnam numerum de pastorum de agricolarum coegerunt: qui omnes re&rest masnam concertationem illos stari ceperunt. Hoc igitur manifesto valet hic locus. Nam in eo etiam quod soluitur, id est in altero episodio,suo . inse illius personae ac rerum, eodem modo iidem lapsi videntur: neq; enim qu dauctor inquit, Et calus per purgationem, valet eum insania liberatum est e, quia sic bis ipsius maternae necis expiatum est: hoe enim in ea fabula non essicitur: seu signi- rcu cognitum iam a se Orestem Iphigenia periculo illo liberare vellet: erat enim neci destinatus: urgebatq; rex eius telluris, ut peregrinos illos ex more mactaret, illa hanc rationem excoptauit: dixitq; oportere prius purgare simulacrum inquina- pee ii matricidae, stat hostiam etiam illam impuram prius abluere neces le cise et illo enim modo no posse ullo pactb idoneam victimam esse Dianae,cum statim etiam ilium a se ipsa cum auersata esset . ad hoc autem mirifice aptam este, quae ablueret illas omnes maculas,aquam nauis. Quare statuisse se & Orestent,& simulacrum eius deae impositum in trauim ioogea terra asportare, ne aliquis aspectaret: ita enim ami
ς regi illi unposuit: staui Llut devit, quem sine liuiuscemodi aliquo callido