장음표시 사용
171쪽
tes, vit partes videntur: mores autem, qui virtutem oleant, speciemque eius babeant, iniscantur verbis illis, cum ait: Ahaq; talia in moribus habentes: neque enim ita illud Talia accipere debemus, ut signi iacetii milia superioribus illo modo, quia dc ipsa tint pars vitiorum : sed tantiam, quia habitus quolam animi, inclin tionem; ad aliquas res, significent. Notio eius nominis . - , visq; aperta iniquod sequitur Hi η, verbum translatum est a corporibus solidis, cum dura sunt, nec facile frangi possulit, ad animum, qui & ipse ciuit precibus aut misericordia non mollitur, durus videtur. Eodem etiam pacto Latini, durum & asperum hominemvppellant, animi viva, non corporis habitum, uerbis illis transsatis significantes: Exemplo uero hoc illustrare cupiens inquit. Ceu Achillem Agathon, ta Homerus: ipsum enim ambo hi poetae insignem finxerunt in his motibus animorum, quibus xi finis suit: ut non tantum cum iracundum, duium J, fixerint,sta documentum exemplum, omnibus illarum rerum ipsum cile voluerint . Quales autem extiterint mores huius herois: & in quos motus natura ille procliuis fiterit, docuit etiam, cum praecepta multa traderet artis poetarum, Horatius Nam mendum, quod hune i cum in excusis libris sMarat, ii tituli, secutus fidem unius exemplaris: in quo ita legi notavi: ae non minus coniectura ductus, de importunitate eius lectionis iam nitus: nihil enim minus quadrabat moribus ac nariine Achillis, qu an id epithetonae citi iconiunctio etiam Mu, liue sequebatur, potuit vitium eius sententiae inaic
re: superuacanea enim illic erat, cum citet illo pactoni iii, quod copularet. Agathonem uero delicias Platonis, Gilli arenam Aristat elis , poetam tragicum fuisse constat: cuius etiam, ut aliis in libris, ita in hoc alias mentionem fecit: quare non a bitror de veritate linionis dubitandum. Videtur autem id, quo tanquam sella ac iundamento nunc utitur huius sententiae Aristoteles, telitari polle: nam repugnat ei. quod multo supra ad refellendum errorem quorundam protulit: cum enim deor-citie partium tragoediae qualium disputaret: doceret. fabulam antecellere ceteris, inquit: Tragoedia nanque imitatio est, non hominum, verum actionis:&quaesoquuntur: hic ver. tradit tragoediam imitationem esse meliorum, hominum scilicet Nisi or autem ita evellitur hic scrupulus. ii quis ut E subtiliterq; rem ii sam c sitet , qui tragoediam scribit, propositum habet imitari ficium tale, nec primo attei dit peti nam a qua id profectum fuerit. uerum quia homines sunt auctores e cum factorum : incleque ipsa manant, non potest netari, quin tragici hominum etiam imitatores sint, & eorum quidem mchoris notae.
cesi te consitumitur poeticam: etenim secundu n i A licet peccaresve. Eum autem est de i s in editis sermonia ato.
Cum docuisset quattuor esse, quae in moribus, quibus finguntur praeditae pers
naeuenientes in scenam,dili senter a poetis animaduertendatorent, breui multa pricepta edidit, quae & ipsa valde tragoediam adiuuarent: eamque ab omni macula ac vitio remotam praestirent: illa vero a me quanto studio potui, explicata sunt. Nunc autem, cum quasi ad finem eorum perii miiset, repetit haec esse, quae sane opus iit seruare: quae est tanquam clausula superioris clisputationis. Adiungit tamen unum, quod restare videbatur, quod & ipsunt si non accurate custoditum foret, caui, saepe ellet magnorum malorum: Eceletque ut poeta exploderetur. id autem est, ut poeta diligenter attendat, oculosque semper directos habeat ad ea, quae nascuntur prouentulitque a sensibus: qui sensus non possunt abesse ab operibus poetarum, iiii-di riue omni eorum. intelligit autem ne committat aliquid, in scriptisque suis fingat, quod illissensibus repugnet aut adueisetui: cum cium aut agi in theatrM P -
172쪽
IN I. LIB. ARIST DE POETICA. is
, aut recitari debeat, ut finem suum adipis tur, necessario consecuitur, ut qiue agantur illic orenanturque, aut uideantur, aut audiantur: hi enim sensus sunt, qui spectatoribus, aut au1tur, quod non dipondeat sententiis, a it negligentiam poetarum, existimationiq, eorum obest. ne zmirum alicui videatur,nec dignum, quod tam accurate praeciperetur, quiandi negotio vitari hoc malum possit, docet non tam hoc leue esse, ut aliquis tasbrstimaret: hancq i causis, sue esse magnorum incommodorum: Male autem fa- m est, quod cum hanc rem Dreui obsesares; hic tangat, quia illam iam plane copioseq; explicarat quibusdam in disputationi nux, quae editae diuulgataeq; fuerant, il- perie e. nec difficultati huic illo auxilio obsisti potest: volebat enim Aristoteles lite desiderarentur, ne fili stra eundem laborem rursus caperet. Instar pie, ubi exempla cognitionum quarundam ponit, non nulla tradit, quae huc perti nere videntur . nam quod multo etiam supra, cum de iusta mensura Abularum dis-1 πet, quae non eadem semper est, inquit. Si quis respiciat studium illud, quo in- . , sensis q , non posse ab arte definiri longitudinem re goediae. eodem illic, quo hic, significatu sensus cepit: verna eius stini. ro. ,- -& sane poetae cum stribunt: d mique tragoediam pangunt, nisi valde diligentes sint, vix possunt huiuscemodi malum vitare: neque enim omnia luminibus ingenia videre possunt,qvie postea in ager poeta tangi, quod pertineat ad artem histrionum: uitiumq; hoc in persena ossicim; poetae manere puto: cum in id egligentia inciditur: nec aisputationes librosq; , quos hic intelligit, ullo paera esset illo puto, quorum initio terti, libri de arte dicendi meminit. Ouum autem male r secere ad studium pociarum, verisimile est ipliti de illa accuratὸ sie in huiuscemodi quapiam scriptione, quae artem hanc ornaret, coniuncti
m que demum aliquid eum ipsi haberet. re putari posset Aristat lem hanc pertractasse in libris illis, quos scripsit de poetis, ut opinor, claris &illustribus . via ranunc libros illos vocarit, quia ipses iam edidisset. Sed cum Hsnosint etiam testimonio Harpocrationis nostrum hunc siimmu doctorem scripstae ille quoque locus non alienus seisset ab explicatione huius rei. Eius verb operis a gumentum existimare licet simile magnopere fuisse stuperiori huic: notatum enim
allic erat ut opinon quas fibulas sin 'li mel diuetas temporibus simul docuissλα
quod enim a Cicerone quoque Latinis verbis expressium est, de in eonsuetudine Attici se monis crebrum erat. unde etiam Vocati ni qui hoc ficerent: cuius verta notionem eum aperiret Harpocration, id, qudi ostendi, protulit: iliquit enim, probare uolens Pentaclea quendam poetam
Harum autem simis καυόν, non tamen sertasse illarum ab
Aristotele literis proditarum, meminit quoque ammaticus ille, qui scripsit argu mentum Aiacis mi est e cum enim de indi eo illius fibulae disputaret: nomine , quod Aiaci nune ad tum est, inquit. moqui locus a me multo suora monstratias est. Plutarchus praeterea in Cimone nomen hoc, eo sensu, quem otandi capi etiam ipsum solitum usurpauit. ciam contentio nem inter spectatores aliquando ortam recitatis fabulis Aeschyli & Sophoclis commemoraret, cui malo remedium adhibuitclarus ille vir: res enim pene ad manus vehi verb, Aeseliso fluerent. narrat igitur eam Dille primam tabulam, quam Sophocles docuera cum adulestens adhuc estri. Verba ipsius
sunt, quae huc pertinent. λιν, a. καΘυνα. 3c
uae sequuntur. Arbitrari etiam possex aliquis: hae enim prorsus obscura,& incerta uniaeandem Aristotelis scriptionem aut ipse loqui silet, duobus nominibus quondam appellatam fuisse: quia eodem in volumine ille,& aetates elatorii poetarum & quas etiam ipsi fabulas docuissem complexus esset. Sustuli autem hinc mendum scriptum: cum enim prius in excusis est -- ista να- sine dubio deprauate: neque enim sensus iubet obseruare, sed ea, quq ὶ sensibus profici tantur, conexi α παρα ms: atque id secutus fidem scriptorum librorum, acrem ipsim
173쪽
oris autem quid quidem est, Adiu effrins erin aQem mitionis
Itcr penuriam, ea qua persigna: Horum mem, haec quidem innara, ut lanceam, quam serum . terra nari: aut stens, cluales in Thene bare, mu . Vaec autem taut micia. oe' horum haec quidem in corpore, ausi ni ci
catrices: hac autem extra, mota a Ioe vim Tyrone per cunam. Traditis iani plurimis, quae magnopere videbantur studium tr ici poetae adiutrare: ipsumqt a multis culpis ac vitiis remouere, si custodiis forent, ex icat quot te nera sint innitionum: nam varii modis aliquis agnostare potest personam, quae diu ipsum fefellerit: neque enim Lic vim huius rei explanat: acquid Loc nomine contineatur docet, eum ab ipsb supra diligenter id factum sit, ut resert. Cum autem ordo, quem nunc sequitur. habeat in se dissicultatis aliquid, non est alienum, pti quam haec pars explicetur,diligenter de eoqii ere. Non videtur ipitur, quod nunc tradit, satis haerere proxime vicitiae disputationi, in qua dissAebat de moribus, cum innitio sit pars sibivae: post molest explicatos inuatur agere dedi nixa hec ii anq; scites rerum est, quam proposuit. id vera ipse sicit mulio inita, his, quae ii unc Pr
orit, antea expiamus. nam tunc demum inquit. ναν o. Q. . Mi v - Α- d. M a καν ι - - . . Praeterea plenam esse de abseluiam praeceptionem de coagmentatione sabulae multo antea significarat illis vobis. Z - io etiam πtαγμα
rit posse nodum hunc di tibi ui, ut cum optimus magister uadidit let, quomodo res a catari debeant: praeciperetq; qua oportet toto animo persequi, & qua causere, ac tanquam scopulum aliquem declinare, egerit nunc non tam de morum ut, quam de ratione&via, qua res haec magni ponderis ita in tragoediis tractari pollit, ut cumulata si omni laude, & a vitio absit: nam multum etiam hoc facit ad elegantem periectamst, fibulae constitution . eadem igitur ratione, qua de morum utilitate nunc disteruit, de agnitione rursiis agit: cum enim ut ipse accurate docet, Plu ra genera sint agnitionum, quae acutior, magisq; plena artis ostendere voluit: qum
huic propinqua, ut ceteris roinis posthabitisq; , cum id ficere possunt, has potitiimum se entur poetae. ingeniosa autem si innam; industria confecta agnitio, quanti ponderis sit ad commendandam tragoediam, constat. Pol quam autem quid in moribus sequi oporteret poetas, summi luci cupidos fgnificauit, noli statim aggres sius est tradere, quae optima omnium esset agnitio: in medio eium quiddam adni nuit, quod di ipsam valeret ad poetas culpa liberandos. intelligo inquam, quod adsensus, qui comat intur tri do, obseruandos ficit: ut post explicatas etiam agnitiones : dcclaratasq; deteriores ac meliores. redit ad non nulla praecipienda, quae Nipsa multum adiuuant coagmentationem rerum: redduntque ipsud politiorem ac sectiorem. mare his de catas non est existimandus auctor veterem, priusque monstratum ordinem deserere. Sed hoc nunc relicto. Primam agnitionem, viam maliquem agnoscendi, quem multo tempore ignoraueris, esse inquit eam, quae sim
Plex est, Δ maxime vacua ab arte: quaq; maior pars poetarum utuntur, quia iaces tate carent acutiorem viam inueni edi: hoc enim manifest. hic valet 'xarcia/: quia
nequeunt salicet excogitare sitbtiliorem agnitionem: id enim ingenium in num requirit : artificiiq; proprium est. illa inquam, quae si per signa, huiuscen odi est. Quod autem Graci passim dicunt M H ων, Cicero per notas inquit in de diui
174쪽
natione Piam scies per notas nos certiores ficit Iuppiter,quamuis de aliis notis illieloquatur: tiam idem etiam iisdem Gracis verbis id protulit in epistola quia1m ad
Atticum. Cum verbplura quoque generaliorum lignorum sint, partiturilla. Priuitia autem diuisio in duo membra est: signorum enim alterum est ingenitum: ait rum autem aduenticium, ac postea partum. posterioris autem huius generis sunt itidem duae partes: signorum enim postea pariorum, Sc non una nobiscum natom, quaedam sunt in corpore, quaedam extra re reus. Quod in altero illo genere signorum usa uenire non potest: signa nanque insita non possunt cilc extra corpus: homo enim nascitur nudus. Redia igitur utitur diuisiotienotariim in corpore es extra corpus sitarumin explicandis tantum signis postea partis. Exemplis autem cuncti illustrat . ingenitorum enim signorum exempla ponit. Primum lanceae sermani, quam corpore gerebat Thebis funilia ortum ducens ab iis, qui tellure procreati olim erat. cum enim inprimis illis extitillet ea nota, indicium eorum originis, multis postea seculis in posteris ipsorum conseruata est. Plutarchus hoc testatus est in libro, quo disputauit de instituto quodam deorum, qui consueuerunt tab animaduertere in improbos non nullos homines. Sed de hoc accuratius disserui in viij. libro mearum variarum lectionum. Huiuscemodi etiam sunt naeui ac notae demum omnes corporis , cum quibus nascimur,ut quas mulieres putant retare deiideria alicuius cil, quoipis praegnantes alia fuerint. Vnde patrio nostro sermone a cupiditate nomen ipsis impositum est: Alicetum autem stellas: ouales in Thyeste Carcinus ''ta . intelligit autem stellarum serinas, in corpore alicuius a primo ortu imprellas: neque enim constat corpori ne ipsius Thyestis serma haec haeserit, an alius, qui in ea fabula, Thyeste uocata, inductus estet: cum enim tabula haec perierit: nec quicquam apud veteres scriptores, quod sciam, restet, quod vim habeat ullam hoc explanandi, rem in incerto relinquo. Nec tamen me talit Franciscum Robortellum, postquam conficit commentarios in hunc librum, diligenter clisputasse de hoc loco in annotati nibiis quibusdam suis. qui salie putati um corruptiam esse, legiq; debere pro aesi,
o , ός. x, vel ,significariq; ab au re ossum illud eburneum in humero Pelopis. deorum consilio pro vero repostrum: citius historiae testem citat interpretem Lyc phronis, qui commemorarit hanc notam fuisse similiae Pelopidarum, non minus, atque lancea illam gentis illius Theban , quam ostendi. Et sine res mirifice conueniret, nisi quaedam sui opinor) repugnarent, quae libere exponam, non certandi studio, sed veritatis indagandae: neque enim aliter ab amico, & quem,ut dignus es honestum undiq; esse cupio, dissentirem. Primum autem me mouet, quod ut hoc significetur, oportet scripturam valde immutare,quod caute semper Aciundum est praesertim in hoc auctore: neque tantum illud ipsum verbum contaminare opus ecta, uerum etiam illud. quod consequitur x : neque enim ullo modo respondet nomini ab ipso restituto, quod neutri generis, non virilis, est. Deinde notio ipsius ea est, ut videatur ostendere nares illis allimilem; alias inueniri, quod in osse illo eburneo non e tingeret: Sea etiam inisi Allor impedit, quia ossa non cernuntur oculis : signa verb haec ioci, luminibusq; percipi omnino debent. Praeterea οὐ nos . ut est consuetudo Graecorum, valet in fabula.ita vocata, non in corpore per
hal. Thyestis. quare fieri potest ut illa nota haereret abj. qui in eam si iam inductus seret: nec unus ali uisillius generis esset. Arbitror igitur notas aliquas signi siem, quae similitudinem stellarum haberent, unde ira illae uocatae uulgo mrent: nomen 1, idnae . huiuscemodi autem quasdam in ea ula, quae Thyines vocatas ret,nnxerat ut puto Carcinus implessas fuisse corpori Mieuius, quarum indicio ille agnitus sit . ut autem notae quaedam appellaria Grecis poniere, ita sua aetate quasdam rosis a mulieribus vocatas tradit nouer c ccius, quarum ope pater
agnouit filium, qui ad si plicium nudus ducebatur: illae autem quoque a primo omtu in pectore esus insitae fuerant. Tota nes exponitur in sabella vii quintae cliei. ExE-plum verbassumptorum signorum, eori indemq; in corpore collocatorum essedicit , id est cicatrices: quae ex ictμ aliquo,vulnereq; in cute remanserint: ita enim 1Graecis notae illis appellantur. Signa extra corpus posita esse inquit, monilia: huiusceinbdiq; alia, ut anuli sunt, acuestimenta: quorum indicio persenae aliquae alia
175쪽
quando, quae nos siliebant cognitae sunt. Huiuscemodi genus senorum intellexit Terentius, cum induxit Thaidem ita cum ancilla loquentem. Adi tu cistellam domo iner cum monimentis: a quo etiam arcae genere inditum nomen est Platuinae si-bulae, quod in ea signa it c seruarentur: in antiquis limo libro declaratio haec lepitur
illius Terentianae uocis, Cum monimentur crepundiis, quq infantes gestare solenti neque tamen monimentorum nomine crepundia tantum intelliguntur, sed reliqua etiam omnia, quae restiterint eiusdem generis. Cicero quoque Scognitionis huius, &smorum mentionem fixit, cum in Bruto est. Nunc quoniam totum me, non naeuo aliquo, aut crepundiis, sed corpore omni videris uelle cognoscere: dc qu sequutitur. Et primi enim genetis&postremi signa sint. Aristoteles autem signoscare volens plura se huius generis, addidit in tragi ra, quae Tyro vocaretur, cognitionem fustam esse per scapham: intelligens ut arbitror cunam, in qua infir tes habentur: cum enim plures sint notiones huius Gnrce vocis: ut alio locio a me accurate declaratum est, valet etiam hoc ipsum sopha: verisimile autem est huius m ni menti auxilio, ut rentiano verbo utar, eum, qui longo tempore ignoratus sit,
cognitum illic fuisse: nihil enim in veteriim commentariis repperi, quod ad hunc locum illustrandum ficeret. Tvocanὰ prodita memori est filia fuisse Salmones illius μontumacis de impii hominis, de cuius immanitate, Sc poma etiam apud infe ros Virgilius quoque eleganter cecinit, eademq; amasse Enipeum fluvium Elidis dicta est, cum pater ipsus illic regnaret: quod tetigisse etiam in Aeolo fabula ruripidem testatur Strabo, quamuis de nomine eius talicis non idem simierint inieri ris arraus scriptores, quod prisci, qui de illis rebus egerant, tradente hoc etiam e dem auctore. Vnde poeta noster recentiores sinuutus est, qui inquit. mediasque per Elidis urbes. Nullo autem modo est eadem haec fabula cum ea, quam infra Q. tat, ubi de secundo genere unitionis agit: illa inquam, in qua ope radii textorii agnitio est: de s auctor ambarum idem est. Scholion quoque in Prometheum vinctum citat phoclem ritri, quamuis in excusis, negligentia librariorum, scriptum sit tM. Signorum verb eorum, quae corpori innata sunt.& eorum quae postea i hcaduenere, meminit itidem auctor in primo libro de ortu animantium, ubi qx rit de soni ne humano, a toto ne corpore, an a certis ipsitu partibus manet: quatuor enim argumentis expositis. quibus videtur credi debere fundi id ab uniuerso corpore, addidit adiuuare omniones easὲ quod non tantum filii similes parentibus sitiit in notis corporis insitis, sed etiam in astumptis: iisdem autem, quibus hic nominibus
utitur: haec enim eius verba sunt. προσισι ιτς τα γενέσι γυπ-
τι e Maxe. Est praeterea diligenter attenaendum in verbis auctoris unde apti sunt casis illi accusindi , de Misar videbatur enim nominandi potius casu dic re de ille. ιαν - ., de uis a : Sed etiam dissicultatis non nihil habet. quod inquit mes & non M. ut paulo supra fecerat, cum ait ei', λευχυν , i tam . ita enim certae de desinitae stellae illa videbantur esse debuis se, ut lancea, quam impressam corpore habebant terra prognati.
rem aluer mutus es a metrice, cy' anter asiliacis: sunt num quis de a ciendae crius ad entur, mis artis expertes iuste di omnes.
- vero repentino quodam casu, utpMin Niptris, me lures.
Docet nunc expositis tribus signorum generibus, non eundem semper eoru usii esse, duplicem:&qui gradus etiam insevirtutis habeat: neque enim tantum iuueri e
176쪽
INJI. LIB. ARIST DE POETICA. iue
diuersae res illis essiciuntur: sed eorum alter, magis artis expers : alter vero ingeniosior acutiorque est. Nam quod in uitlicere etiam iis uti melius ac deterius, arisitior ipsum coniunctionem addidisse, quia supra quoque dixerat, quum de fibula dilier ret, posse poetas iis, quae acceptae serent a maioribus, uti & recte, di vitiose: adino-nueratq; illos ut recte veteribus fabulis uterentur. Exemplo vero Vlysiis: noueq; in crure ipsius ab apro, dum in Parnasib venaretur, imprellae, hoc demonstrat: ad monetq; interim poetas, ut subtiliorem viam sequantur: uranturq; signis eo pacto, ut gignant rem aliquam admirabilem,subitamq; c5mutationem. Vivitem igitur ope cicatricis quod signum est medij illiusgenetis, aliter agnitum filis se dicit λ nutrice,&aliter a subulcis:discrinim autem earum agnitionum poniticum aliis temporibus scrutantilongest, diuersus sit illarum usus. Vt autem Vt es apud Homerum auxilio huius notae agnitus est a nutrice, ita apud Euripidem in Electra Orestes a pata re illo sener vidit enim cicatricem,quam in ston te habebat,in puer olim, hinulum domi per secutas cecidiiset: eodem etiam illic Euripides.quo hic Aristoteles,verbo ipsam appellaui Superiorum ver , sententiarum explicandarum causa, quae sequuntiir positatuisse declarat particula quae illic est illa enim ratio alicuius rei redditur. Quae igitur adhibit sunt fidei ficien causa, vicu Vlylles subulci credere nolentibus Vl
sem euineise, ostendit cicatrice ex vulnere,quod aper ille inflixerat ipss olim cognitam,ut omne dubium ex animis eorum expelleret. minus artificium in se habere in- qtu Quae verb repente existiant, ac non meditato:vt cum idem a nutrice nolens inuitusq; , abluente illius pedes cognitus est,meliores ingeniosioresq; sunt. Non valet initur hic mr mutationem illam ingentem sertunarii,sed δε αλι Ἀτέ in signiticat eas sortuito:& quia ita cecidit.Nam qui notus sibi ipsi qui sit, tegens aut e dos, periculi alicuius vitandi cause,stirpem sua,cum videt transiisse iam malum illud, resque in tutoIosita aperiret genus situm, platiumq; faceret ope quarundam notarum se illum esse, quem dicit, possiet magnopere variare statu rerum suarum,& e malis, secundas illas adipi a. Quare nasceretur illic πιμώ-κ:1iec tamen haec esset acuta illa rario utendi signis, quam laudat Aristoteles: idq; factum non dici posset t.
sed contra consulto de meditato. Contigit autem, ut cum Vlylles, mendici hominis vestitu domi suae versaretur, Euryclea pedes eius lauaret: dumq, id munus obiret, cicatricem eam aspiceret: unde repente eum agnouit. Fingere autem hoc in fabula aliqua acutioris poetae est: nam alterum minus artificium requirit:est enim semper in manu positu eius qui ignoratur: si ipse scit, qui sit,ut auxilio huiuscemodi alicuius signi probet se eum esse. Nam quod ταe,iπσα inquit, certum non est an Ari teles intelli sat tragoediam ita insalptam. cuius mentionem etiam Cicero secit in D.Tusculanxilla enim in Latinum sermonem a Pacuuio conuerta seerat. Ait igitur. Non nimis in Niptris ille sapientis limus Graeciae saucius lamentatur. & paulo post. Itaq; in extremis Niptris alios quoq; obiurgat, siue parte eam Odysi et,in qua id commemoratur. Et sane cu quod supra auctor inquit,aliter Vlyssem agnitum mille a nutrice aliter a subulci pertineat mani sesto ad loca Homeri, verisii e est ex eode op xe excplum hoc quoq; petitum, praesertim qui1 illustre admodum, & clarum illic sit.
Secumia autem 'aefictae sunt aporea: auare expertes artis. Ceu Oreses in sphigenia agnouit Frorem, agnitas : Ma quidem enim ferepistitim: ille vero Haec igitur ipse dicis,quae vult Iem,sej non fabuli. Quare prope dictum peccatum est: sicebat enim
177쪽
I'rimogenere agnitionis declarato, quod fit per notas, se indum aggreditur. Secundas autem a mones esse dicit, quq a poeta factς sunt: si has verb a poeta ipsas vocat, quia Poeta, ut rem eb deduceret, tribuit quasdam sententias illis personis: μcitq; non nulla ab iis dici, quae finem eum adiuuent: ita autem appellatae sunt, ut distinguerentur ab illis, quae ex intimo artificio depromuntur: huiuscemodi nanque nitiones ex coagmentatione rerum, non subito madio poctae nascuntur. Non multo etiam postea, haec ipsa intelligetis opera poetae fibricata, π αεμ α signa V cat. addit autem hic, quod exiguam earum laudem indicaret: simulq; sententiam concluderet. Quare expertes artificia sunt: illae nanque,quas diximus,artis compotes si int, declarantq; summum ingenium recur, illae inquam, quς nasciliatur ex contextu ipso. Rem autem concludit agnitiones sacris a poeta arte caro ullum enim
magnu artificium poetae requiritaloc aut illud ponere in ore alicuius possens, quod valeat ad efficiendum, quod illi volunt: siciuntq; hoc pallim ipsi nullo negotio. ars
eorum acumenq; positum est in rebus ita texendis, ut id nascatur, erumpati, ex antecedentibus rebus, sine ulla ipsorum tunc in ea re adhibita opera. Exemplo verbrem explanare volens, locum Euripidis adducit, in quo duae diuersorum generum
agnitiones tractantur: illa scilicet, quae artificium ingens in se habet: & haec, quae e pers ipsius est. Ceu inquit Orestes in Iphigenia agnouit sororem, ratione scilicet illa, quae plena est artis. agnitus autem & ipse postea hiit ab ea deteriore via sita enim accipi locus debet, non credi ab auctore cietum esse agnitum prius Orestem, ser
rem deinde agnouisse, quod ex verbis ipsitis fallid aliquis putaret sed Aristoteles ipse
totam rem explanat: ait enim illam ab Oreste cognitam se iste per epistolam, quam dederat illi in Graeciam Portandam: cuius etiam epistolae, cum ipsi, verita maris p ricula, argumentum narraret, manis: sto intellem est esse filia 1gamemnonis: hoe autem ita fieri ex praeteritis rebus, primaq, sabulae textura, necessarium aut saltem verisimile erat. sed exemplum in hoc positum non est. Incommodum autem acceptum est, quod infra verba quaedam defecerunt, quibus tradebatur, quomodo cognitus foret: quarumq; rerum auxilio, Orestes ὶ sorore: neque enim illa statim re clere voluit, cum Orestes se fratrem eius esse praedicauit ac ne dolus aliquis subes set, timuit. Antiquus sane liber habet in spatio illo, quod in excuss olim inane relictum fuit, ζασὸμμ : cui tamen lectioni non confido: cum enim pluribus argu mentis Orestes probare conetur se fratrem eius esse, non omnia sunt eius generis, ut tigna vocari merito debeant . V Aponus nihil illic monstratur, quod valeat ad fidem ficiendam, ut cognoscantur perione aliquae diu ignot , signis . praeterea si ope notarum posterius hoc genus agnitionis conficeretur, nulla re di reta priore. Quare cum liquido intelligatur ex loco ipsse poetet, quomodo fidem fecerit sorori Orestes se eum esse, qui erat, quo pacto vocarit Aristoteles concursum eorum a gumentorum non apparet: Alu autem aliter in scriptis libris se inuenisse testantur. quod non oportet inuari: hoc enim vulgo fit, cum, veritate incerta: hi hoc modo resis alio, ex ingenio. quod deiecit supplere conantur. Verba, quς suum sequunt ut
docent merito hanc agnitionem expertem artis vocatam. ait enim. igitur ipse
dicit, quq vult poeta: id est Orestes ita cum serore agit: eaq; verba ad illam edit,quet
Poeta in ore eius ponit, non quaeribula, contextush; rerum prς teritarum, iubet
sitq; cum pronuntiare: quod in altero illo genere agnitionis fictum est. Adiungit autem accuratus magister, quod valet ad declarandum, non valde probari posse rationem hanc. Quare prope dictum peccatum est: quia si illa, quibus usus est Oc
stes, non omnino signa fuerunt: neque enim ostenai potuerunt, prope tamen illa accesserunt: atque ita prope, ut quom ex ipsis illius prorsus generis fuerint, quamvis ita ipsis ille usus non sit: hoc enim arbitior valere. Licebat enim quςdam etiam portare: id est manu tenere, & iubere ut ipsa videret ac reminisceretur. E numero inquam eorum, quae protulit Orestes ad probandum se esse Orestem, qii dam huius modi erant, ut liceret illa oculis exponere, & quasi E sinu depromere. Pecc tum igitur vocat superius genus agnitionis, quod constat signis. Peccatum autem,
ut opinor, quia maxime artis expers est: de quia eb se conferunt qui veram rationem
ob ingeni, tarditatem non vident: aut sit scipere laborem in subtiliore excogitanda
178쪽
agnitione nolunt. Qnodaci lectionis integritatem Pertinet, quid hic esse putarim, indicaui: ceteris in partibus consentientes inter se scriptos libros inueni, ut verear
ne qui coniecti ira emendare uoluerint, magis contaminarint. Alterum exemplum
adducere volens huius cognitionis Aristoteles, sumpsit illud a Sophocle, qui in s bula, qui Tereus vocabatur : illa autem periit, ut vim pene nullam habeat rem illustranda posterius hoc exemplum. radas uoce secit quendam, qui ignorabatur cognosci: illi e enim quoque, quod allatum est, conserinatum a poeta est, di non ex tabula, contextuq; primo rerum, proseiun: hanc Puto fiuste vim huius exempli, quantum sis caci licet.
Tmia , cpetrae per me oriam , sentire Aquid NHentem: quemaiam
amnia in e priss ora genis: cum enim vidis etficturam , luxit: σm Alcim n uione: audum enim citharoum oe recor Zum .im-m t. tande agnitus est.
Tertium genus agnitionis tradit, quod auxilio memorit tractatur: id autem huiuscemodi est, Vt exemplis, quae ponit, potest existimari: quamuis alterum illorum non multum iuuet, cum tragi ia, quς ipse utebatiir, perierite sed verba etiam,qui bus id explicare voluit, hoc ostendere videntur: in quibus tamen obscuritatis non nihil est. Est igitur, ut opinor, huius cimodi. Qui agnosci debet, cum videt aut audit ciuippiam, recordatus inde sui u sius, veterumq; suarum sertunarum, gerit aliquid, unde copiosei Distit: quod spectans. qui eum ignorabat, agnoseit hominem: atque ita agnitio fit per memoriam,quia nisi ille in memoriam siti ipsius rediisset, nolacrimasset: aliud ue quid fecisset: cuius rei auxilio cognosci ab astantibus potuisset. Initio huius partis hoc discrimen inueni in stripto quodam exemplari: quod, dandi casu, non τι nominandi, illud habet. Attendendum autem, an D ν-- reserri debeat ad eum, qui paulo post agnosti debet: ut ipsum dicat cum vid rit quippiam, recordari alicuius rei, in memoriamq; redire sui ipsius atque ita agnosti : repugnare videreir, quia posterior cognitio non a sensu oculorum, sea aurium proficiscitur: recordatus enim est suarum rerum Vlysses aurito seno cithare,
An cernentem eum,qui astat, ipsum tunc aliquid recordatum,ope alicuiussensus intelligere ipsum, qui prius ignorabatur: Valet autem hic, ut opinor, vidi, attendore, animaduertere, illum scilicet, qui antea quis et t. ignorabatur cernentem allia
quid attente: hoc enim mihi verius videtur inclinatq; magis animus in hanc partem contingit enim ut ille ex ea aspectatione recordetur aliquam rem, Unde quippiam gorar, id est aut ploret, aut ingemiscat, aut rideat: quod quum aspexerit ille, inde agnoscat hominem : nam recordationem in illum cadere intelligere licet ex verbis auli ris , qui in secundo exemplo hoc aperit: quamuis alius senius mentio illic sit. Huius generis seisie dicit amittionem quandam, quae in Cypriis Dicaeogenis continebatur. Cum autem poema noc vetiistate interierit, nihil pene lucis huc affert hoc exemplum: tantum ex verbis eius intelliginius, fuisse istite quempiam, qui pictura iremta, luxerit: quae origo fuerit gnitionis. Cypria uero epicum carmen fuiste potaret, non tragoediam aliquam, qui testimonium Paucnit sequeretur: ille nanque, auctorem eius operis significans, ait . . i. m ἔπι - κιχ em, si talisen eadem CD pria intelligit: neque enim poetae nomen ponit, Mita loquitur, ut fieri Elitum erat de operibus non nullis, quorum auctor incertias erat . Eustathius quoque in priamum librum Iliadis, eodem pacto poema hoc citat, ubi de Briseidis patria disserit Si ullam igitur opus hi omnes intelligebant, longe aliter de auctore ipsius sentiebam, cum eum nomineareellet Aristoteles: illi autem in ambiguo id relinqueretised ni gis verisimile est iuvie duo Cypria: ita enim loquitur hic noster: ut non sine causa
179쪽
hoe suspicari li eat: quasi enim distinguere ipsa volens. videtur addidisse τι. madidi κ. : & Cypria ni isse tragaxliam: memoriae nanque proditum est ab antiquis Graecis grammaticis Di Ogenean tragicum poetam iuisse: qui tamen in dithyrai iacis quoque ab illis numeratur. Cognivonem qitoque eam, quae in apologo Alci noi fit, eodem pacto natam esse narrat. Locum autem Homeri notum, qui ita v cabatur, intelligit : cuius etiam aliis in libris mentionem fecit. Inquit autem, sigillia serae volens eam per memoriam tractatam: Audiens enim citharistam: intelligit autem Denio locum,qui in epulis Alcinoi canebat, Et recordatus: si torum scilicet ni lorum, quae in Troiano bello pertulerat, lacrimas edidit: Vnde inquit, agnitus est: atque hoc, s legimus A. 6ψι va. nam ita quoque a me in vetere exemplari iii uentum
est, quamuis quod excus libri habebant, penitus improbari non pollit, ut respondeat superiori Giam Vnitioni. Animaduertendum autem, quamuis apud Vir hum Aeneas, cum Carthagine spectauit in pariete templi pictum bellum Troi num, usus seerit verbo proprio huius rei: dixeritq;. Nec procul hinc Rhesi niueis tentoria velis Agnoscit lacrinians: & post. Se quoque principibus permixtum agnouit Achiuis, Eoas acies S nigri Memnonis arma: non esse tamen illam agnitione hanc, de qua nunc sedulo praecipit Aristoteles . nam si fortu fitillet illic aliquis, exempli causa Dido, quae animaduerso motu illo animi ae gemitu, existimasset inde picturam illam valde ad eum pertine cognosset si, tandem, aliis etiam coniecturis adiuta, illum ei se . eam, hac sine vera cognitio extitillet: & hunc ipsum sa
ne ortum habuiis . nunc vero, cum vadatur rannima poeta. neam imagine illa-Tum rerum captum, recordatum filii se veterum malorum: cuinq; recordatio illa pse
ctus ipsius pupugisset, sevisse: nec praesentes aliqui adfuerint, qui id notarint, si cit hoc potius Aid, quod multo antea docuit noster hic magiste ubi aperint sentem Eius voluptati quae nascitur ex rebus accurata imitatione expressis: a nos enim agnouit, coloribus semiust, eximie reddito, res, quibus olim, cum gererentur, ipse interfuerat: atq; inde,ut singuli illi cassis poscebat essectus est animo ac pertui batus. Tlτας Ak κσυ em tam ta
Quarta autem est, quae exsogismo. ceu in C ephoris, quod similiser idam venit sin tu amem sessus praeterquam Orines: hoc igitur ,enit.
Et ghvm Ahuia sophistae de Iphigema: verismo nanque Oresi m r tionem hoc duxisse, quod soror i lata est, si contingit imolari. in Theodectis Tado: quod cum v bsit ut tam inuenturus, i e teri z quae in Nisusin: cum enim 'ub sim locum, rationem fati sebdux runt: quod in hoc sera ea nisuerar ipsis mori debere: eterum αἱ ffae hic fuere.
Quartum genus agnitionis esse inquit, quod sylloeismo esticitur, cum qui in cognitionem alicuius, quem paulo antea ignoraret, redit, si bducta diligenter alicuiusici ratione id secit. Primum ipsus exemplum ponit agnitionem Cnoephoramina , duae fibuta est Stasi: cui fabulae nune verum nomen redditum est, cum illa diaieno appellata esset: quae res causa fuit, ut acuti & diligentes interpretes maculam, viae hic prius erat,non viderint: nec versari in manibus tragoediam eam c norint: - . id vero
180쪽
IN I. LIB. ARIST. DE POETICA. usi
id vero merulum olim ii duobus eruditis & ingeniosis adolescentibus, similiaribus
meis: Bartholomeo Barba loro & Hieronymo Meo ope antiquillimi exemplaris correetiam est: quos ego nunc, toto animo in huius libri declarationem incumbens, eo libentius appello, quia cum ipsis iam pridem me ducem in sententiis eius interpretandis praebuissem, illi postea allidua ipsius lectione atque omnium Graecarum tragoediarum euolutioiae tantum profecerunt, ut mihi cepe utiles in hoc meo labore e . se potuerint: & studia illa mea vetera erga ipses, beneuolentiamq; singularem, opera sedulitateq; sua inpensarint. Sed in illis nunc testimonio meo commendandis non ero longior. tantum ossich gratia nunc tangere volui, quod mihi visus sum, o calionem huius rei nactias, non polle praeterire: conmis igitur erant Choephorae cum Agamemnone: sed cum diligentia ipsoru quc deerant Agamemnonis restituta illic poetae fitillent in lucemq: edita postea studio meo, ut seorsum nunc suo nomine uocata fabula, quae sequebatur, excusa sit: prima tantum sui parte mutilata: locusq, omnis integer maneat, ubi cognitio ficta est, non ero longior in re ipsa accurate explicanda : cuncta enim nullo negotio apud poetam ipsem legi possunt: paucis tantum, quod necesse hic est, commemorabo. Cum Electra ad bustum Agamemnonis venisset, portans ea una cum ege ancillarum, quibus placari manes Agamemnonis postent, inuenit illic saltem, quam cum umilem este sitae cognouis let ex colore capillorum, argumentata est ventile fiatrem seum Orestem, ut ait Aristot
les: inquit enim. Venit quidam similis mihi s similitudo autem perspecta est ex coma ὶ similis autem mihi nullus est praeter Orestem: Orestes igitur venit. Apparet igitur cognitionem esse fictam ratiocinatione . Secundi exempli vis, ut arbitror, hete est: qua ratione vim dicit Polyidem sephistam, qui & ipse tragoedias aliquando scripserat, quamuis ab altero potius studio, quo itidem teneretur, ab Aristotele nunc ostendatur. Cum Orestes venisset in eas terras, ubi Dianae humanis hostiis facere mos erat: captust ab incolis seret, ac paulo postea iniolari deberet, inductus est a poeta, verisimile secuto, rationem huius rei subduxisse, atque ita quasi exclamasse. o istum iniquum nostrae fi liae. Soror mactata est, dc me quoque contingit in chari: qua voce accenta Iphigenia, qtiet astabat ministratrix eorum sacrorum, capit sustieati Orestem illum esse, atque liccorigo fuit agnitionis: in haec enim verba erapiste Orestem puto, cum pene iam arae admotus esset, illic deprehensum, non mutitis antea temporibus accepto nuntio de fuTificio sororis: neque enim tunc diuinare potuit, idem sibi usu venturum, quod sorori: eliciturq; hoc ex loco, qui infra positus , ubi iterum argumento fibulae huius exposito, docet variatum esse inti ab Euripide, & Polyide, qui diuersis rationibus eam agnitam finxerunt. Tertium ex plumesibula Ti eo lectis, quae Tydeus vocabatur, sumit. Cum autem argumen-rum eius tragoediae incognitum sit, plane rem tradere non possum. arbitror tamen,
ut coniectura consequi licet, ita illic cognitionem fictam: ut is qui domo discesserat animo inueniendi, conseruandiq; filium: quum in eum locum ventile se videret, ut dum ei salutem dare vult, ipse suam amitteret, dixerit hoc ipsum palam. Veni filios lutem daturus, propriam autem amisi. Questus nanque ille accipi debet aperte de illo exitu contrario fini ae consilio suo. unde cognitus sit ab illo ipse, que qx
rebat cum praesens adestet: atque ut ipse ab eo ignoraretur, ita etiam prius patrem
ignoraret: verisimile nanque est, hoc eum dixtile, cui id contigisset. Eandem rationem misse tradit Aristoteles illius agnitionis, quae ficta est in Phinita: illic enim 'Iue nie'urato in habuit. autem huius exempli explicatio durior adhuc est: quia ne fabulae quidem nomen certum essicum enim exeun olim habeant muliebri genere σινισω. de scripti etiam quidam: in aliis calamo exaratis virili gens re i tur τοιδ . A Phineo autem rege qui oculis priuatus fuit, personae natae,VI- dentur huic sabulae nomen dedisse. Suhodes vero, ut testimoniis antiquorum scriptorum percipitur, Phineum fabulam scripserat ipse certe Phini larum mentionem fecit, paucisque sevum illum casum exponit in Antigonae choro, cuius initium est ετ α καὶ Δ-ο in *M. Fieri autem potest,ut duo illi fratres,Phinei filii nomeno
labulae dederint, in qua sororibus ipserum hoc, quod tradit hic Aristoteles, conu-gillet: quin autem mulieressierint, quae ratione sit um, letum sibi propinquum