장음표시 사용
201쪽
si j , acceptos, illic ipsum obtruncasse: post autem Clytemnestram, in insidias m- Elam ab Electra, de ipsam etiam ab iisdem necatam. quare hoc in primis declarat vinculum harum fibulat um esse diuersum. Disolutio sine dubio longe alia est: Sophocles enim facit interempta Clytemnestra laetitia ingenti affectos Orestem atque Et
m am, compotes iam altera ex parte eius rei, quam toto animo expetiuerant: nam
intus intersino AEgistho, ras postea non exierunt . aegritudinis certia moerorisq; signum nullum illic reperitur. Apud Euripidem contra machina necessaria fuit: a Muemusq; Dios Iarorum, qui demandarent quae oportebat, decon larentur ipses:
statini enim e Jesam, Orestem atque Electiam noluit id fecisse: scelerissi, se condemnarunt , qui materno sanguine se inquinassent. Declaratum istitur est nisi talor in fabulas has, quamuis factum idem ut, iis de causis, quas ostenclit Aristoteles, diuersas appellari debere. Sed cum a schylus quoque eoclem argiunento usus sit: indeq; tragi Miam scripserit, quam incauit , ut fictu ipsum idem est, ita etiam
apparet tabulam eandem cum Electi a Sophoclea esse: eadem enim prorsus uidetur na ex parte coagmentatio illarum rerum: venit enim Orestes cuim Argos, apseruiri; qui seret Elebret, cum cognosset illam ex ringa & graui querela, quam ipsa
habuerat ad sepulchrum patris: nec non ex accurato sermone, quem cum choro h
buit, cum illic inlienisset caesariem, quam ipse in eo busto dedicarat . qua parte tamen propius accedit ad coagmentationem Euripidis. Agnitio ptaeterea altera eodem pacto ab Aeschylo, quo ab Sophocle tractata est. nam Orestes cum ὶ serore agitosci v luit, usus est signis extra sepositis, apud hunc veste ab illa olim elaborata , apud S phoclem anulo, quem pater olim gestarat. Sed etiam semilium Gutemnestis illie exponitur, quod magnopere auxit animum Orestis. yneterea falsa illa narratione illic usiis est de se mortuo: interfecit etiam ambos illos domi. additur tamen in Choe- oris Orestem, quamuis putaret se recia fecisse, aegrinidine magna comorum siisse inb caedem maternam: neque selum hoc, sed etiam rubito seriis agitari coeptum. quo in starii rerum tragoedia desinitiquare maestinae usis nullus fuit. finis igitur Coethorarum .Eschyli, de ipse similis est Electreo illi Sophoclis, nisi quod apud Sophoclem
fibula terminatur ante aduentum seriarum. Sed hac nunc relicta. Eodem sertasse Paeto sepeliot fabula Euripidis.&eiusdem Iphigenia in Tauris, una eadem P tr sudia haberi debent: quamuis saeta lonste alia, valdem distrepantia inter se sinndis. solutio enim atque exitus utriusq; valde similis est:terminantur nanque ambae in rebus secundis etiam machina in Iphigenia adhibetur. in qua re hoc etiam antis maduertendum est, non videri ipsam in neutra illarum ni opere necessariam seisi se in nodo aliquo expediendo, nn imponendo rebus illis, quae sectar iam erant, ac votis eorum qui fecerant, respondebant. verum potius in rebus, quae postea fieri debebant , demonstrandis, locum habuisse: antequam enim nautae armamenta expedissent, & equites a Thoante missi Luces illas portus occupassent, fingi potuit nauis Orestis Hugisse. Eodemq; pacto in Electra Diosciiti docent quid sessi opus sit c silio Orestis Electi , iam ad exitum perducta: neque enim quod appareat PCric tum ullum illic ipsis instabat, ut in sibi ita Orestet ubi Menelaus innas ab ipss occiata coniugis repetebat. & omnis multitudo Argivorum concitari contra ipsos erat. Initium utriusq; fibulae triste perturbatumq; en:idem enim adolescens diuersis temroribus duo aggressus est magno animo secinora, pietatis ambo, ossiciiq; plena: vlcisci inquam mortem patris, & e Colchorum tellure simulachrum Dianae Athenas comportare. Venit autem in ea ipsa loca Hamt dolom in illis rebus essiciendis uti cogitans: quare in ambabus his fibulis. cum res tulisset, ut auxilio aliquorum egeret ad rem peragendam, agnitione opus fuit: nec tamen ut in Iphigenia, antequam minet, Orestes deprehensus fuit ac pene vita priuatus in Eleara: tantum enim illic ea pericula sibiit, quae abesse non possint ab iis, qui magnas eas res aggrediun tu quq Mne pericula maximassint,&grauium malorum plenissima. agnitum utraq; in f
hula Orestem nise bono illi suit: & magnopere linem ipsius adiuuit . quare iis de
causis puto non male colligationem harum duarum fabularum eandem posse existimari, ut iam expeditionem illarum similem esse paremq; declaraui. Nisi filior igitur exemplum utriusq; rei adlatum est. quod si non viati, pares ipsae in sabulis a monotaus
202쪽
IN I. LIB. ARIST DE POETICA. ,
notatis esse ab aliquo iudicantur, aptiores aliae, magisq; huic rei osterulendae,accommodatae indagemur. rationem certe veram ac viam hoc intelligendi, omnibus d monstraui: neque tamen omnino similes, penitusq; easdem, in diuersis factis inus niti te posse, est existimandum . praesertim cum paucae admodum restent antiquomini tragicorum, quae casus eosa persequantur: maiore parte tragoediarum, quas ilhi secerunt, amissa vetustate.
Aculti armem, qui comptiarunt bene, Fluum nrade Finre autem ambosemper cum plausῖ excipi.
Et hoc etiam breue praeceptum est: cum enim superiore in sententia nexus fabutarum, Glutionisq; mentionem fecisset, quid in his rebus crebro contingat, iam mel : neque enim iidem semper poetae utrunq; praeciale essiciunt. Sed,ut iunt diuem c hominum ingenia. quidam qui in altero plurimum valent, alterum cum laude no iraestant. An hoc naturae allignari non debetὶ neque existimandum est fieri, quia
si uic rei magis, quam illi, aliquis idoneus sit: neque hoc ME aperte dicit Aristot Ies, sed a cura potius, ac negligentia proficisci vult, quod priore in parte studij multum posuerint: in posteriote verb ingenii vires remiserint: inquit enim. Multi aurem, qui complicarunt bene, soluunt male, id est inuenti sunt multi poetae, qui cum regium nodum, connexionemq; rerum arctam excogitas lent, iidem postea male modum illum expedierunt. Cicero quoque significauit hoc aliquando committeresilitos quosdam poetas, non ingenij culpa, sed saga laboris: in livello enim de senectute ita induxit Catonem loquentem,cum probare vellet naturam ipsam rerum lo-O aliter seisin operibus segerere, nec unquam selitam defitigari, quam scilicet ipse mireretur, atque imitari studeret: simili enim hoc usus est in contrario vitio ostendendo, qui sane inquit. A qua non verisimile est, cum ceteri partes aetatis bene d scriptae sint, extremum actum tanquM ab inerti poeta es le neglectum: illic enim incumbi debet toto animo a poeta in dissolutionem nodueaq; precipuE fabula pars est, quae requirit plurimum diligentiae, Quod sequitur autem facit ad illos instruendos declaratq; quod munus ipserum sit: ait enim. Oportet autem ambo semper cum plausu excipi, id est mirifice probari: de ita tractari, ut multitudo, quae in the tro sedet, sensum animi sui indicans:&qum topere ea re delectata sit, declarans, Plausem det. κροτώ diu plane valet, quoόdixi: ira autem a Graecis hoc verbum saepe usurpari solitum locuit Bud iis in eruditissimissilis Graeci linguae commentariis.Anoutem plaudia Latinis aliquando ita caprum sit, assirmare non ausin: nam exemplum vniun, quo ille stetus hoc testatus est, incertum est: in optimo enim meo libro locus ille, quem citat ad Atticum, non illo modo legitur, stat victoriae quidem plauditur: qui modus loquendi frequens ςst. Significat autem Aristoteles hoc in eorun Potestate S industria positum cile, ac si in animum induxerint laborare, omnino iacosconsecuturos: cum enim ita persectam & ornatam sesutionem ut connexionem,
i. Oportet orem, quod Atam Usepe, recordari: G non facere e porica a mentarionem tragoediam: e parica autem dico, quae est mul r-μ
Adarum: usi quis Lassis totam facit fabulam: Hic quidem enim propter
203쪽
vero mutam praeter exaei IIonem euenit. Admonet nunc tragicos poetas , ut in argumento sumendo : rebus li, ex quibus componant fabulam, eligendis, videant accurate quid poema illud requirat: nec I bantur in hoc, quod antea quoque tanquam scopulum aliquem debete illos vitare significatum est: ex coagmentationeq; apraeponcire, fingant tragoedi . Restitiai autem ilicin principio plura verba, quae in ex is libris desecerant: illa velli hinc
abelle, cum in calamo exaratis inueniantur, vidit quoque V incentius Madius: sei tentiamq; eorum probauit, si tamen illa leuiter emendentur, vel potius si coniunctio, quae statim sequitur. inde expungatur: quod ipse necessarium non puto: nam sine ulla immutatione lectionem hane veram, accommodatamq; huic loco esse arbitror : primum enim, re adhuc noli patefacta, narrat ossicium elle tragicorum poetarum recordari, quod sepe iam dictum est: id verbcum supra non semel tradi nimst, poterat ipsis in mente, atque animo restare:&tamen nunc magis id explanat: totamq; rem accuratius exponit. Est igitur, quod inquit, Et non facere epicam in gmentationem tragoediam, declaratro eius, quod oblinire significarat, uel potius ne significarat quidem, sed in memoria lectoris conditum oportere esse existimarat. Cum autem epopinicam: Propriamq; eius poematis, coagmentationem appellasset, quam intelligat, aperit: olfendit , se intelligere constitutionem rerum, in qua existant multae tabulae: nec contentus hae declaratione, exemplo D terra, quae huiuscemodi sit, explanat, atque inquit. Vt si quis Iliadis totam mulam pangit, ars mentumq; tragoediae unius facit. Puto autem ipsim Homericam Iliadem intelligore: arguntentumq; nobilis illius poematis. Totam verb inquit, quia dubitati non
potest, quin ex ipsa dissem plures fabulis fiant. Cur autem id, quod illic praeclaro
conuenit, tam alienum sit a tragoedia, docet: causasq; huius rei alteri: inquit enim. Illic quidem enim ob longitudinem esipiunt partes conuenientein magnitudinem, id est ii epopoeia, quia id carmen longum prolixumq; est, partes eius constituti nis, ac tanquam corporis, suscipium iustam debitamq; magnitudinem, ut nihil ensciatur illie, quod non quadret, atque inter se mirifice congruat. In dramatibus autem ait in multum praeter existimationem contii agit: id est in tragoedia, quae angostis finibus coercetur, illud & argumentum amplum nimis ac copiosum erit: adeo ut intelligas te in errore versatum: resst, longe alium exitum habeat, ac put ris: neque enim poterit illic includi: aut si omnino pergas id facere, paries minuta: necellario crunt: nee respondebunt magnitudini eius tanqua corporis . Quod verbipse inquit, Multum contingit praeter existimationem, valet ut opinor quis tentarunt, ac putarunt se poste argumentum epicum in tragi iam includere, filii opinione fitere expertiq; postea in re ipsa sent multo maiorem dissicultatem, quam primo existimarunt: atque exitus valiae diuersiis suit ab eorum opinionibus: nam multa ibi nata sunt, quae nunquam crediderunt. Exempli causa, illi sperauerunt se mbulas illas minores: partem; grandioris illius si bulae commode complecti possemiustis illis terminis: cognitum tamen postea ab ipsis est,id esses non posse. Vt autemoc contra eorum opinionem sectum est, ita multa alia, quae nunquam ipsis in mentem prius Venerint, conivere. πα-τliat. πόλι.ψιν, quo ipse usis est, hoc sine dubit
ilone valet. Cicero tam ui priore concione in Catilinam, inquit, Cum ei nihil adhuc preter ipsius vol*ntatem cogitationemq; contipolita quae sequuntur,vid fur hoc sigii care voluisse; quanquam Herunsi; voluntatem vocat, ut hoc in loco , quod Aristoteles appellat:& si Latiano verbo vis Graeci nominis non exprimitur Quamuis autemauctor hicnoster&amaus vocabulum usurparit: quod c mordiae quoque commune est, videtur tamen tragoediam significare: sia pra enim mamsistb i am appellatiit: praeceptaq; hic huius pocinatis, recte ac sine vitio ullo condendi , dat t& ucomicos quoque poetas hoc praeceptum instruit: studioq; ipsorum
non minus a minodatum est: illi enim quoq; peccarent, si argumentum epicum, resertumst, mulus Abellis in com iam transterrent. Sed ii ou uno tantum noc nomine illic peccarent. I
204쪽
I. Signum aut , quicunt expug/--- si 1 totam fecerunt, est non hartuus tim: premadmodum Euri es Niobem, oe non quemadmodum
est ylus, istavuntur, vel mage certant. 'itam S Agathon lupsius et in huc una: in riget,s autem oe simplicibus relus a Ruuntur, quae is cmit Anuralitier: tragicum eniim hoc acceptum iam lus. '
ufilitatem superioris praecepti,&quam verum illud sit, cognosci posse assirmat
ex eo, quod usu venit non nullis, qui ipsiam non intellexerunt: id autem erat, ut vi 'derent tragici poetae, ne coagmentationem rerum, propriam epopoei ς atque illi prolixiori poemati accommodatam, tribuerent tragci diaer argumentatur enim ab eo quod consequutum est, dicens. Signum autem, quicunq; expugnationem Ilij in
tam fecerunt,&non singulas seorsum partes:&quae inuuntur, id est documento sunt omnes illi poetae, qui , tragoediam scribentes, plenam inimiamst, direptionem lib: partem* cius belli totam, qua id oppidum captum est, materiam illius poematis secerunt: de non quodHetiam est, ratioq; postulat, singulas seorsum partes per secuti sunt, ac plures fabulas scripserunt: cuncti enim inquit in vel labuntur, quo nullum maius incommodum accidit poetae: vel, quod ipsi etiam nullam dignit tem aut laudem habet, male certant: id est cum uagoedia agitur, aeges auerseo; ab ea animos clatorum, ipsam adfinem perducunt. Animaduersione autem mediu numere,quod, cum χαμνrm hic appellet, videtur materiem intelligere, quam minime capiattragoedia:&tamen exitus ille eius belli, factumq:, quo Ilium in potestatem hostium venit, commode videtur me tragoedia una includi: cuius rei a xumentum est, quod infra, ubi narrat Epusilla Iliade multas tragoedias confici po- uile, de quaesuperarent eciam numerum octo tragoediarum in illis posuit huius uli fabulam. A n inserimen est in eo,quod hic adiungitur: totam enim integramq; dixit. Ruve aut factum quoque illuci plures partes sabuit &eas Fidem, Pue materia sint non unius tantum fibulae: uel totam expugnationem dicens Ilii, intellio omni bellum, quo Ilium deuictum est. Qidiae, antequam sententia abiblura si prolata in medium , coniecta sunt, exempli vim habentiextitisseinaliquo qui ho Mullo consilious, tentarint, declarant: quemadmodum etiam ostendunt inuento, non nullos, qui vitio eius rei cognito, illud vitaverint: eam; uberioris eius fabae Partem si impierint, ex qua apte tragurelia tranficeretur. Neque tamen existimare de bemus Niobesiabulam partem elle expugnationis Ilij: hoc enim Ssum prorsus est: Sed significare hie voluit utopinor Aristoteles idem in hac re, quod in illa usu uenire, ut integram totamq; Niobem, ae sertunas plenas miserae illius mulieris aliquis una tragindra complectatur: aliquis autem in partes dis lectam pluribus temporibus ipsam in scenam serat. Euripidem igitur, Aschyliimq; appellat, qui in hac diue laratione seges Ierunt. Vter autem eorum laude dignus iri ac, quod poscit ars, Viderit : dc uter culpae haereat, non omnino nisi seli incertum est: neque enim hoc aperte ostendunt vecta auctoris: Stragoediae ipse, unde id liquido peripiceretur, seriere. ini ante me eommentarios confecerunt in hune librum, putauerunt v. ylum in hoc peccasin: Euripidem autem a culpa Hiisse, vel potius laudem in hoc meruisse. ipse tamen, contra existimo astavium eius in hoc uidisse: Euripidem v id hic hallucinatum fuiste praesertim cum ab Aristotele traditum sit peccare in Boc fere Euripidem Glitum, iste fatis bene fabulas disponere: Nee sequitur, ut quamuis Masus aetate mitecellerit, non rationem alicuius rei intelligere potuerit, quam
205쪽
ignorari liqui tempore ipsum cons tus est, Euripides: m libenter etiam nostrum hunc scriptorem peccata ipsius coarguere, ab eruclitis viris animaduersum est. Non parum etiam valet ad idem confirmandum, quod Aristoteles consileuit primum indicare, ut refellere etiam, qui in aliqua re peccarint: deinde qui recte se illic geli ritit: primum enim studet con incere errores, quod infra quoque custodiuit, ubi eodem pene modo locutus est: inquit enim, de officio chori loquens, & quid ipsi inficere oporteat docens.
Omnis aut E dissimitas in eo posta est: toti ne seperiori sententiae respondeat, quod inquit. Quemadmodum Euripides Niobem, an contrario ipsius tantum,& tai quam propmae uicinae parti, si inde dematur particula negandi: Nam integra illa vi tium indicat: posterior verb illius pars sit blato inde, quod dixi, quomodo hoc recte tractari possit declarat. Si igitur ita capimus. Quemadmodum Euripides Niobem, qui scilicet ita hanc prolixam ac multorum capitum, fabulam tractauit, ut omnem eam una re oedia complecteretur,intelligetur mani sesto in id uitium ipsem lapsiam, in quod inciueret, qui uniuersam expugnatione iiij una fibula persequeretur Quod autem sequitur: Et non quemadmodum Aschylus, ita tunc cheretur, quis ilicet Iartem tantum eius simpsit, de in hoc multum vidit. Omnes inquam qui se itates.
ere, ut declaratum est, vel labunrur peniti sq; eiiciuntiar, vel in multas dissicivit tes incidunt. Qinus autem in Sudae commentariis lectum protulit Robortellus, aediligenter ponderauit, non declarat . chylum peccare solitum in rerum coagmentatione, sed commemoratum est ab eo, qui primus hoc literis prodidit, ut offenderet nimis seruire Blitum eum poetam grauitati persenarum: qui scilicet, ut induc
ret ipsas undiq, grandes. & dignitatis ilia: tuendae ualde studioso, ex tarus sit ab
Aristophane,&maledictis vexatus. probare vero hoc ille uolens uidetur autem fuisse vetus grammaticus, qui uitam . chyli scripsit: inde enim acceptus omnis ille locus est a Suda hoc de Niobe recitauit, quamuis mio hoc exemplo contentus non fuerit: nam alterum etiam, ex alia tragadia depromptum, ponit. Sed cum verba illa mendosa sint in excuci Sudae exemplaribus, ut in libris quoque eius poetae: quod mendum etiam nescio quomodo irrepsit in meam editionem illic enim est, ta ire q. usia . non sine causa ipsa doctissimo viro molestiam exhibuerunt: ualde enim incertus in eorum sententia fuit. Non verissimile autem est Aschylum sabulam compositisse, quae tanto numero dierum egeret. in antiquissimo certe dc optimo libro le
itur, rivi τρι- μή . id est usque ad tertiam partem eius fabul cum enim silentium limitatem persenae, quae utitur eo, augeat: grauiteri; se gessive in acerbo illo sim casemobem lignificare vellet hoc etiam pactis poeta, modum in ea re non tenuit: induxit enim ipsam obuoluto capite sedentem prope bustum filiorum mansisse sne voce ulla, donec tertia pars eius labula peracta esset: Ita uerb legi hunc locum debere
declarat etiam, ut arbitror, id, quod insta narratur, eundem poetam in altera fibula, quae uocabatur Hectoris lytra, induxisse itidem Achillem & ipsi in operto capite nihil loquentem, Haeterquim pauca initio eius tragoediae ad Mercurium, qui raucis respondit oravoni ipsius: hic enim quoque eius fibulet uiuu indicatur. V t siil picari autem licet, Plura fueram facti Niob qui non poterant in Eoa fibula includi: unde Aschylus prudenter ipsa seiunxit. Quemadmodum idem etiam, summo consilio uta quum plura diuersaq; inter se forent facta Promethei, de illis confecit
tres fibulas. Primum argumentum fuit, quum i nem mortalibus attulit. Secumdum, quum ob id poena afflectus est, Ioue, vinctum; in Caucase. Tertium, quum selutus est, vinculisq; illis liberatus: qui igitur omnes has res, diuersis temporibus gestas, una Abula complexus esset, peccasset. Eadem ratio est domus Agamemn nix, E cuius rebus aduersis idem tragicus confecit tragoedias, quae simi in manibus, Agamemnonem, Ephoras, Eumenidas. Probare autem volens Aristoteles,quisidissicile sit hanc culpam vitare, utitur exemplo Astathonis, quem cum libent criaudet: deq; eo, ut de sodalisio, ingenios viro, bene sentiat sitetur tamen in hoc siimpeccasse. qui tamen ab omnibus aliis vitiis ut testatur, sibi cauere potuit: V e intelligitur, quod dixi hunc locum fraudi etiam eruditis acutisq; poetis filisse.
verba verbhaec quasi huc incultata iunt ad planius significandum, quod tradid
206쪽
IN I. LIB., ARIST DE POETICA. 183
rat: nam statim, relicta persena Agathonis, re lit ad superiorum illorum Ecultatem exponendam: qui quamuis inciderint in culpas, quas ostendit, tamen recte se gerunt aliis in partibus : laudMq; merito adipiscuntur: hoc enim valet. In peripetiis autem &sim plicibus rebus, consequuntur quod volunt admirabiliter. Perspicitur igitur id usu venire non propter virium imbecillitatem, sed quia uitiosum argumentum ceperunt: neque enim ipsis facultas deest egregie & eum laude tractandi peripstias, id est fibularum partes, in quibus magnae rerum mutationes existiant: subitis castis.& ut peripetias, ita etiam simplices re id est argumentu coagmentationemqi, in qua non sit repenti illa, naq; fortunarum varietas: cum autem simplices res appellarit, non partes sebulae, sed argumentum eius generis, quod ostendi, non sine causa putaret aliquis peripetias vocatas argumenta itidem Ebulast, in quibus c
fusillis iv. mutationesq; fortunarum magnae continerentur: a 3 Hem vero hic
vocavit nisi filior Aristoteles, quam stipra appellauit: idestres.
cum rerum co tentationem intelligeret. CausAn verb huius rei,& cur pocte,qui illic peccarent, hic contrapneclare se gererent, esse inquit, quia hoc, quod ipsi cum lauae tractant, tragicum est, & acceptum hominibus. Tragicum autem, id est a commodatum stumo ipserum,& idonea materia tragoediar conficiendae, ut illud scilicet ab ipsa alienum. Acceptum vero hominibus: ita enim interpretor σιλοωθρου γυ, de qua notione huius nominis supra disputaui,id est quod capit animos eorum, sensibusq; mortalium congruit. Vt autem sumere argumenta impliciis: nec non siinplicia quoque, non est alienum ἱ ltiadio tragico: ita contra velle ex argument epico coniicere u oediam, non est proprium tragici potitae. Quum autem in rebus perturbatis & simplicibus itidem duo animaduerterit: esse nanque illud, quod inde existit, inquit. Et tragicum de σιλι- πον, non videtur posterius hoc in contrariis de re requiri, sed prius tantum: neque enim video, cui argumentum epi m σι- esse non possit. Quod ad veritatem lemonis iacit, sunt plures librical ino exarati in quibus pro legitur nec tamen puto commutandam in hac esse receptam lectionem: nam multo insta eodem nomine vocavit eandem fabulam: de πόsiam olim arbitror filisse declarationem illius vocis. quae postea in locum eius irrepserit. Quod iudem prius . M suo excusi libri habebant, primum tantum mulieris nomen inueni in iisdem exemsaribus: rectem puto, quod consequebatur, eiectum inde a Massio fuisse.
cit Pensimile enim fieri mota contra Hr simile.
Exemplis declarat quod tr cum esse dixit,&gratum hominibus: id autem es
se inquit, cum vir sane sapiens, id est vafer ac multatum rerum peritus: ira enim nucGnaeco more, & ut consuetudo erat, non ut philos hi loquuntur,capit hoc nomen ridem tamen improbus, & victo alicui assini deceptus sit : quod contigit Sisypho. Fingere igitur poetam huiuscemodi homini aliquos imposuisse, in frauaemq; ipsum lopsum, qui cum callidi consilij sit: non sit tamen 1 culpa vacuus, sed coniunctam h
Deat cum ea dote animi vitium aliquod, est aptum tragoediae: necessem est, ut sit grarum hominibus: quis enim non gaudeat incommodo ac malo illius qui malitia st tus iniuriam ficiat innocenti viro: & ut hoc, ita etiam sortis, iniustus tamen, victiis in pugna aliqua,est scilicet eadem ratione & tragicum & acceptum hominibus. nungit autem astutum hominem decipi, quia vivum illud animi, quod coniunctum
207쪽
est cum hoc bono , non sinit illum acie mentis uti, ac dolum sentire: eodemq; pacto maenis corporis viribus, ac robore animi predinis homo, fieri potest ut vincatur in primo, si iclem iniustus sit, quia dum aliquid iniuste procurat, amittit usum fi rtitudinis. Exemplum prioris casus est Pol estor apud Euripidem in Hecuba: qui cum callidus vir tangatur, deceptus tamen est, tractus a in insidias a muliere: persuasit enim illi Hecuba, ut custodes corporis a se remoueret, quo facilius posset ulcisci d Iorem suum, auxilioq; conseruarum ipsum male habere. vitium igitur animi auaritia ii ipsum in fraudem induxit. Cum autem requiratur, ut quidquid in tragoedia ei itur, verisimile sit: huiuscemodi verb euentus rerum, repugnare vela simili vi- eantur, soluit hune nodum: Nam inquit hoc etiam verisimile esse: non tamen vorum, propriumq; verisimile: id enim est,quod plerunq; iit: quin potius contrarium illi: sed tamen senus quoddam ii similis: illud inquam, quod excogitatum est ab Agathone: verisimile enim ille esse inquit quippiam aliquando fieri contra id, quod verisimile erat fieri debere, ut manifesto in his rebus contigit. credibile enim erat callidum virum dolos cogniturum: & .rtem,victorem e pugna rediturum. Disseruit autem pluribus ipse de hoc verisimilis genere in ii.libro de arre dicendi verbis etiam ipsius poetae positis. Dionysius verb Halicarnasseus in epistola ad Amineum, sillo in primis&captiosum putat este hoc argumentum, atque ipsum exagitat quantum potest: cum aliquis id, quod nullo modo verissimile est, conatur ostendere aliquando fieri verisimile.
Et chorum autem unum vertet missimare hia senum, oe partem esser , cr una comendere. non quemadmoάum apud Luripidem , si Demadmodum apud Sophoclem. Zeluiu se aii Sem, 'ptie' amurti infimia, velata tragoediasunt. Quare embo a canunt, cum Agarion'
c ere, vel Eputationem ex ano in Hudaccia nodare, ν epist Sum totum.
Cum inculo praeceperit tr ne tanam materiem sui operis argumentum epiacum , & quae incommose, si id fiat, inde nascantur docuerit, disterit nune de ch to, atque ossicio ipsius, cum ueteres poeta diuersia ratione illo vii sint. Primum igitur tradit mios huius animi esse debere, quod ad partes chori facit, quum ad scribendum accedunt, vel potius ad res illa3 texenda ac denim sentire de choro, videm' aliquo histrione, putarem ipsum idem munus habere id est studere, ut si bula ad exi- tun Ierduciariir, adiuuareq; imus illud, quod manifestius histriones furiunt,quamuis chorus grex quidam sit: distriones autem singulae personae. Q. adiungit vim
habet declarationis. Et partem esse totius: nam cantus chori,si sententias extra rem De equeretur, tanqnam histrio haberi non posset: nee pars totius, id est coagmentationis illius rem bret. Contra autem qui fixum hi animo habrit non esse chorum quippiam aduenticium, accommodatas fabulae sententias ins aflinget. Sequitur autem oportere poetas existimare: hoc enim videtiar tepeti cinere, clio in vir
certaret laboram; in eoopere: non quemadmodum apud Euripidem, sed quem modum aptias hoclem. Quod valet, cum iam inirmasset imitari illum ci uenistriones: adiuuare se studio suo fabulam , sta se in illo inunere gerere ipsi im dc re, ut se serit Sophoclis chorus non ut Euripidis. Vnde nisi stacti elicinit chorum etiam Euripidis id est una oim ustrii, ilibus, quos uocant a
208쪽
IN I. I IB. ARIST DE POETICA. 18
remtione , qtra utuntur: madioq; in peragenda fibula, operam dare ut illa ad finem perducatur: non tamen eodem pacto, ut chorus Sophoclis: Ut discrimen tantum apud eos sit in modo atque ratione, qua illi diuersia utuntur: nam mani sesto anteponit rationem huius poetae rationi concertationio, Euripidis. Videnda igitur disterentia, quae fuerit inter illos, si verum est, quod dixi, ut apud ambos chorus aliquomodo munus obeat histrionis. Mensera sinὰ, longitudoque cantilenarum eadem, aut non valdὰ dissimilis videtur. Quare in hoe di crimen non est: itec fanὰ existimandus est peccare in hoc Euripides, quod nonnulli putarunt, qui dixerunt ipsiam non multa loquentem chorum inducere: sed potius quia apud eum choriis, quamuis no omnino diiunctus stafibula, sed aliquantulum tangat res illas, non valde tamen adiuuat exitum multa: in extremo l, tantum, cum antea sepe longὰ digressi is sit, eo redit: cum magis Sophoclei chori rinus illis ii errant: nam quod iacit etiam ad sententiam eam refellendam, non praecipit hicoptimus huius artis magister de partibus. illis, sententiisq; chori, quae senariis uetabus eduntur: sed chorum vocat canni nam illlius musici gre s: hoc autem inde eum perspicitu insta nanqtie ubi inllitutum ceterorum, qui longe aliam rationem secuti sunt: in primisq; ueterum exponita inquit. --: non conserret enim quae publita dantur, canunturq; cum iis, quae tanquam ab histrionibus pronuntiantur: verum etiam non est chorum,cum stames in scenam venis let, nunquam inde, nisi peracta fabula exire solitum, cum cc iis nominibus exitus inde, reditusq; ipsius diuersi, ut ostendit Pollux, distincti s rent. An aliter verba haec accipienda,& illud , id est concertare, est declaratio antecedentis sententiae, qua assi auit, chorum esse deberepartem totius: qui enim certat. sine dubio pars illius quasi pugnae contentionisque nabendus est. Quod vero sequitur. Non quemadmodum apud Euripidem, significat rationem Euripidis nullo modo probandam esse, qui inducit chorum nullam in partem sibi iam adiuuare: quod sine in maxima parte cantilenarum ille facit: vereq; hoc de illo pronuntiari potuit. Adiungit statim Aristoteles, quod valet ad peccatum inmensura chori magnum ceterorum poetarum ostendonaum. Reliquis autem, quae clantur plus fibula, vel alia tragoedia sunt. intellisit uero poetas, cum illi ex altera parte respondeatit Euripidi&Sophocli, qui manifesto tragici non histriones sunt. Δ, quod inquit, intellexit , ut opinor, quattuor illos cantus chori, qui actus tras xiliarum distinguunt: ii a enim accipere debemus . verbquia magistratus eos dabat: publicis nanq; sumptibus cantorum greges instruebantur; hoc enim supra auctoriise significauit, quamuis de comoedia illic loquatur: est enim- ,οκμιι δ Aixiri ἐδεκ . idem tamen, quod illic, in tragoedia quoque usi venire existimandum, praeter quM quod hoc grauis limus testis Plato confirmat: Halia n unc testimonia omittam Quibus in eo loco explicando id confirmaui. cum a tem illic ostenderim moris suille, ut poene ips chorum peterent: magistratusq; aut daret, aut negaret, vii visum fuisset, libet idem declarare auctoritate Plutarchi:&-hoc institutum tetigit in Erotico: cum enim res narrari deberet, quae c
mici iacti similitudinem habebat, ambagibus opus illic non esse quidaniam auit, qui in colloquio illo ae sermone ver arur, quiares ipsi vel potius caput origoq; illius, talis omnino erat: poscebatq; sua vi chorum ac scena tantum e at, cum aliis rebus eunde instructa ret, quae in com ia requiruntur.inquit igitur. η πρώMil νήηπ. omnes preterea illi loci valent etiam ad lectionem hanc constituendam, quae Decausia non nullis tentat est . sed hoc egregie in primis Leit: declaratque
receptam veram eis: ,uctus grammaticus, qui scripsit vitam Aristophanis: in exu
mo enim, ubi de partibus do ipse comoediae disierit, inquit. , τὶ τῶ AN δόμων:νμ. M. Omnem autem eum locum mani o ille accepit ab hoc nostro au-
re. Quod verb Aristoteles addidit, cum, Plus mi fibula sunt, dixisset, Veialia tragoedia, est ut opinor in declaratio ante entis vocis : ostenditq; quomodo tabulam nic accipere debe inus:Lbula enim proprie est coagmentatio ipsa rerum, ροῖ tunc aguntur, sine epise in tragoedia autem aucta his partibus extrinsecis: neque enim puto aliani diuertanabilla ipsi tragoediam iptan intelligere. Nec me tamen
209쪽
illit, quini in mentem uenerit bladio, mitia sane atque erudite, qui putat desde-
rari hic ante vocem particulam negandi. Vt autem ita existimet, ducitur coniectura quadam, non uestigiis vllis huius lectionis, quae in scripto aliquo libro a pareant : & certe lociis ille perturbatus est quod iam demonstratiam est.Quod si tantum licenti permittere nobis post ii quasi poscente hoc sententia veritateq; ipsa,
vi syllabam, quae negandi vim habet, adderemus, magis in explicanda sententia r tio nominum retinererur: nec quicquam infrequens durumq; hic reperiretur: tune enim μάν, valebit magis: alia nq, tragoediam, diuersam ab ipsa, capiemus: fabulam autem illam ipsam in ova chorus modum nullum tenet, ut omnis sensus, quemadmodum ille quoque tradit, hic sit. Reliquis autem traeicis, quae dantur, magis fabula, aliaue omni tragoedia sunt, quae scilicet cum choris huius conferatur, rem iis choris illius ipsius. Narrat etiam Aristoteles, unde fluxerit hic mos, ut in tragordiam lima canerentur, id est res penitias extrinseca, atque edinculcatae: de quis
auctor fuerit huius instituti: causam i, huius fuisse dicit, quod studerent augere partes chori: magnamq; partem trag vdiae consumere vellent in choris: ut enim hoc si citiuspraestarent, comportabanted etiam aliena: Agathon autem primus hoc sac re ausus est, quem etiam hoc nomine reprehendit. Quam improbum autem, viti
sum', hoc sit, docet, simile esse declarans alis quod manifesto insulsum est, & a nullo adhuc tentatum: utiturq; modo illo, qui multum ualet ad stultam aliquam sententiam refellendam. Atqui enim inquit quid differt vel embolima canere, vel disputationem ex alio in aliud, si quadrat, veletis tum totum. Simile igitur dicit illos secere, qui embolinia canant, illis, qui itas ex alio in aliud transferant, si quadrat. μαν autem appellatririm tragoediae, in qua disputatio alioua persecta sit, quae pleriinq; mitior est epis io . utuntur crebrb veteres scriptores hoc verbo, cum id, quod ostendi. significare uolunt: neque tamen nisi talor tinis partem chori vocarent, sed explicationem alicuius sententiae, habitam ab histrione quonam: sed de vi huius nominis supra accuratius disputatum est. inquit igitur, qui lacommit tun i, quod reprehendit in choro , idem secere atque illos, qui traducunt ex alia in aliam labulam disputationem aliquam de aliquare,si sorte illa quadrat: quod sinEab omnibus improbatur,& importunum putatur. Cum verbin Graecis auctoris uerbis neutro generest ij φανα, non omnino apparet quid intelligi debeat: uamuis supra ipse, ut de tra Mia prolatum, ceperim . genera enim non responent: hoc igitur adnotare volui. Sed quia hic locus Omnis ualde contaminatus est,
tacere nolo in scriptis pluribus exemplaribus inueniri rarticulam - , quae hic necessaria uidetur: nee tamen illic ea suo lko posita estinis filior: ita enim illi habent. :e ανιν-α'as εἰς απι nam extremum etiam hoc uerbum indicandi modo, non
optandi, illic positum est. qitare si coniungeretur cum hoc uel copula haec utilis hic foret : ualereiq; quod signifieaui: ita enim nimis remota est. Quod sinuitur. Velepis tum totum, additum est ad augendum absurdum: nam quin hoc nullo modo deceat, integrum inquam epis tum ex alia in aliam fibulam traducere, nemo negaret. Est etiam in extremis his verbis discriminis quiddam: duo nanq; scri pii libri habent . . M, loco uocis pin: ex qua tamen uarietate te homo commodum nullum serisum elicio.
210쪽
Te Ely quidem Our iam diuini est: reliquum autem de locuti ne ruet sententia Acere. GF quidem igitur circasententiam in suis de arte dia
reia posita sint: hoc e 'Fruum magu ilia rationis ac 'viae. Sunt am
ram 'cundum sisentiam haec, qua ni ab oratione vortet compar
partes autem horum Amonstrare , ' μ ere , O assectus excitare: Ceu mi emordiam, vel metum, τeliramr quaerari huiuscemo Poeno
terra magnitudinem c paruularem. Ferspicuum autem quod in rebus
ab sim firmis verter uti, quando vilmserabiles , vel acerbas, is magnis, et verisimiles Forruerit c sicere : msi quod tantum repant, quod haec quum oportet UZarer ne doctrinae quae autem in eratione, ab Acente comparari, ab oratisnefieri: quod enim ritii set Gentis opus, si apparerent iucunda, oe non propter orationem ρCum multa iam tra lidisset, quae, quomodo corpus tragoediae, Abulaq; , sine vitio constitui posset, docerent: nec non de moribus accurate praecepisset: praecipue enim duo haec vide signifieasse, De aliis dicens. Quum igitur haec se lao explicasset, tempusq; iam venisset disputandi de locutione illi poemati apta, indicat peruentum esse ad finem superioris praeceptionis, quae satis longa & accurata filii: excitatq; lectorem ostendendo, quid nunc sequatur, ut plena integraq; haec ars explic tur. Restare igitur dicit, ut de locutione agat. Sed quia ratio postulabat, ut prius de sententiis diligenter praeciperet: antea enim quid dicatur oportet habere: postea uibus verbis id exponatur, videre: neque enim usus ullus esset verborum, nisi quid lis signis caretur, haberemus. Et praeterea quia supra hoc ordine usus Herat in appellandis partibus his tragoediae, quae qualitatis aliquid ipsi aspergunt: δ- ου En a te locutionem collocarat, cur nunc supersedeat accurata disputatione de illa, deci rat: causunq, huius rei esse inquit, quia quae pertinebant ad sentenuas, unde scilicet illae eruerentur, & aptae undiq; illi tempori redderentur, iam in libris de arte dice di, diligenter traditum sectat. Cum igitur, nondum aperto consilio suo, ordinem, quem tenere vellet, ostendisset: vidisset'; dissicultatem hane in animo lectoris nasci prorsus debere, statim, quasi se purgans, ait. vel de selitentia: quod scilicet verius Iruerat . cur tamen nunc hoc relinquatur, docet. Ea nanque, quae ad sententiam s.ciunt, accipi vult, ut in libris de arte dicendi pertractata sunt, nec ullam in partem immutari. Cur verb illic potius, quam hic accuratὰ de hoc disputarit, exponit: idq;ii se famam esse ratione docet, quia magis proprium est illius, quam huius metho isdi, hoc moliri: mapis autem proprium quia illi e verae causae, non ficta, ut in fabulis, aguntur: & illae quidem unde maioris ponderis res nascuntur: & salus deniq; alicui aut pestis nascitur: nec homini tantum, sed etiam ciuitati ac genti. Quamuis autem, quae sententiae sunt, peti iubeat e libris de arte dicendi, breui tamen quae illa sint, expunit esseq; inquit ea, quae pertinent ad sententiam, communiter uni itera illa, quae ab oratione opus est confici ac comparari, vi omnis cura opei ah; dicentis in illis occupata esse debeat. Cum verb generatim ipsa hoc pacto ostendisset,singillatim ea exponit: partest horum esse inquit: id est in illis numerari, demonstrare atque ali
quid argumento probare: nec non dissoluere dc confiitare: praeterea affectus excitare : quorum motuum partem enumerati ceu enim inquit milericordiam,Vel metum, vel iracundiam: reliquos autem reticet. Non sine causa verb aperit, quae vocet --
η: exemplaq; ipserum ponit: hoc enim in libro plerunq; aliud appellat παγα, ut ex
Mfinivone ipsius, quam attulit, patet: non setos tamen illos esse qui affectus vocari possint,