장음표시 사용
241쪽
num genetibias Aristoteles posuit wiionyma: neque si in ii, libro de arte dicendi tradidit, reperiri quaedam verba, quae simul Δ κκια,& sint, sequitur omnia κύρια este -'ια. Non apparet praeterea verba,quae citat Simylicius ex hoc opere, explicantia vim synonymorum, sampta filisse ex hoc libro,&si nunc ira in excusis
demidio hoc, ut patet testimoniis optimoriam auctorum, Aristoteles libros con- si ripsit. Cum autem ipse opus hoc significare vult, non simul apposite ostendens libruin, in quo id contineatur, ut saepe fecit in iis, quae scripsit de arte dicendi, & aliis
etiam locis numero multitudinis utitur: estq; υτως- π τι. . illic autem unius numero scriptum est G α:vt facere veteres auctores consuerunt, cum libri numerum addunt. Potuit igitur illo modo definisse in secundo tertio ve libro huius Operis. Quare non opus filii, nullo alio argumento fretum,huc ea inculcasse: plurimae autem occasones existere potuerunt, cur hoc aliis locis auctor recte ficeret.
Factam amem est, quod omnino non appetitum , t e t Ur poeta: ridentur enim Hrapia esse huiuscemos . seu corn a sp, α ἰσ
Explicat nunc, quod ciuinto loco possierat, quale sit vel bum Aetiun, ipse meta νων vocat. unde ab eruditis scriptoribus .Eschylus, qui multias fuit in hac fibricandorum verborum ratione, παιocuti dictiis est. intelligit aute quod in consuetudine antea nullius gentis eracsed ab inso poeta nouatu est: Cicero enim, cum de iis vorabulis disserit, atque eorum conserinatione, inquit sicere&nouare verba. Factum igitur Aristoteles ait verbum est illud, quod omnino non usurpatum ab aliquibus , neq; in sermone unquam antea auditum, ipse fingit poeta: nam quod adiunxit, quod penitus omninoq; valet, distinxit illo pacto, ut opinor, nomen hoc a peregrinis, S cxternis . illa enim quoque, cum sint inusitata nouaque in Graeco sermone, sunt tamen in usii alius genus:nec omnino diei post uni, simpliciterq; non καλι - , id est non ustirpara in sermone, neque se ara: μή κα --. enim .a a Tn is auctar inquit, cum hoc signiscare vellet. καλ- nanque hoc loco v let usurpare aliquod nomen, & rem quampiam illo uocabulo appellare: ut in secui do quoque Topicorum est usus hac uoce, ubi ait. mgo hi . : αδῶ M--πωα M: in cuius etiam loci extremo, quod excus habent. ι α ι ι - tim: α; M-κπιεν, vidi antiquum librum, in quo esset pro illo, - , . Idem etiam, quod hic ait ria. - . aprosit Elocutrus est: nomina enim conduntiu & ponuntur rebus, cum antea res illae nullo nomine nota serent: unde etiam a Laianis imponere nomina rebus dictum est. Quia autem suspicari aliquis posset huiuscemodi nulla inueniri, qua cum in nullo prorsus usu ςcterorum serent, repente nouentur ab aliquo, tollit hane filiam opinionem: indicatq; inueniri non nulla huiuscemodi. Duorum autem exemplo utitur: quorum posterius in primis Iliadis versibus apMin vserpatum fuit,&ab ipse Homero fictum auctore Aristotele: appellat enim illic istae noua voce
sacerdotem. ὶ consiletudine Graecorum vocatum. An idem etiam in mearit, a umilitia lineti norum, in ecliue Graeci vulgo κGaem appellant, assim re non ausim: neque enim mearum me hanc vocem apud eum poetam unquam legule . in Isi non Homerus ipse, aliquis certe poeta hoc vocabulum nouauit. Cuautem valeat in communi usu Graecorum, ramum , inde conserinauit ille hoc verbum, quia cervoru cornua reserunt hanc rem. Quare eleganter etiam Virgilius inquit Et ramora Macon viliacis cornua cerua: epitheto enim expressit, quod Graecusisse ius libris legitur. μωλίμα m: -- A, ἐ-: puto nanq, mendum in illis esse: desecissem litetam,quet
merum eius libri, ut mos erat Graecorum, indicaret: tres enim non Vnum latum,
242쪽
sile polia, nomine formato ab ea re, quae id valeret, significauit. Apud Hesychiviri
in lexim, littera una mutata, legitur . . rein . quod sane vocabulum ipse interpret tur. --: nec tamen me contare ad eam seripturam volui, veritus ne id culpa oppoMaphi commissum sit. Cum autem librum eius grammatici antiquum conquisiverim, apud nos inuenire non potui: ita enim nullo negotio de veritate lectionis statuere potuissem. Animaduertendum autem est hoc ipsum vocabulum, cuius nulla antea vestigia usquam apparebant in eo sermone: nec ullo tempore aliquis, cum ignotum prius foret, illud ediderat, repente a poeta nouatum, uere tunc tactum potuiste appellari . cum vero, ab ea origine, venit in consuetudinem aliorum, Actum postea non poste uocari, nisi ea ratione, qua auctor illius, & tempus, quo consermatum est, cognita sunt.
Porrectum autem est, τὰ hoe quidem , i ' cadi longiore
se iuris qua Asyasit ac propria: velf Lla inculcata hoc autem ρμό- latum fuerit quippiam is ab ipsi vel ab eo quod inculcatum est. Arrium
Post explicationem verbi sim, nouatiq; a poeta, docet cuius nodi sint duo contraria inter se vocabulorum genera: quorum alterum auctum est, longiusq; Achum: alterum verd absiussa ab ipso in extremo particula,imminutum primum igitur in i sum aliqua ratione porreetiam aggreditur: est , ipsum huiuscemodi fieri: vereq; ita vocari, si vocali aliqua litera longiore utatur quia sua Propriam ipsius sit. Ceu si licentia poeue,&quia hoc commodum ipsi fuerit, uocalis utera i , quae suaui breuis est, in a, quae longa est, conuersa nerit: auto in in . quarum literarum eadem est, quae superiorum, natura. Cum hoc igitur contingit, tunc id verbum dicitur productum: neque cum hoc tantum fit, verum etiam cum syllaba in mediam illam vocem iniecta ruerit: nam hoc quoque, ac multo etiam magis, uocabulum producitur:
l lus enim est integram syllabiun eo inculcare, quam temporis aliquid uni alicui illicterae addere. exempla ipse utriusq; licentiae ponit: utiturq; vocibus Homericis, ita ab ipse contra coniuetudinem conformatis: sed non antequam tradat, cuiusnodi sit etiam verbum, unde demptu aliquid est . ipsium autem esse inquit, si abscissum quippiam fuerit, vel ab ipse, vel ab eo, quod inculcatum est. V t videtur autem nisi se te aliquid mendi hic subest, quod vereor in duobus quoque modis hoc usu uenire ase firmat: uel potius, modo iion uariato, sed immutata specie uerbi: unde, quod inde tollitur, abscinditur: id est cum uerbum sierit aut simplex ut in consuetudine vers tur, aut prius productum, syllaba in ipsum inculcata: ab eoq; postea, ita licentia pocne conserinam, noua libertate adhibita, sit abscilla Hllaba aliqua. Explicatis autem hoc pacto rationibus utriusq; nominis:&eius, quod porrectum est: oc Eius unde abscissum aliquid in extremo est,' exempla utriusq; ponit : rrecti ab Hom ro cum inquit pro notae:& cum - ιάδεω prO-: deminuti uero, &a quo syllaba in fine dempta sit, & ab eodem, cum est xo pro κeum. vi in v. Iliadis, hoc versu, qui pronuntiatur a Pandaro, narrante, domi suae pulcherrimos equos manere, quos tunc dolet se in bellum non duxiste. E σιν κολλα, απομ-i rati A e r. . Nec non δῶ pro δῶμα:vtin Θ Οduseae, ubi Alcinous uocatis Phaeacibus de aduentu Vlysiis cum ipsis egit. λις δ ν.κνιπως, --ocliviqiμb A.,&in eodem libro
243쪽
quo loco Vulcanus coegit deos. ut viderem, quam iniuriam accepisset a Marte . e; δῶ. & Empedoclis, qui de ipsea, pro ηιeposuit. in extremo versu quodam, cuius ipse paulo plus quam dimidiam partem citati Cum autem hic locus u de olim in omnibus libris corrupte legeretur: emendetur uerbauctoritate Strabonis, apud quem integrum hoc exemplum manet, ut ostendi, dii serens de hac re in vi q. titio variarum mearu lectionum,non arbitror Oportere amplius de hoc disputari, veritate hilius lectionis explicata: potius quaerendum eli, an merba illa a, quae Roboriellus quoque in non nullis manu scriptis libris narrat non inueniri, quamuis reponenda omnino censeat, necessaria hic sint. velsouus importune irrepserint in excuses libros: ipse enim quoque vidi plures codices a quibus illa abessent: & praeter quam quod valde durum est, putare nomen, quod auctum sit superiore ratione, idem postea noua licentia contaminatum esse: ua enim iuxagnosceretur, nullaque penὰ ipsius pars integra restiuet, arbitror, si id sactu fuisset, Aristotelem exemplum aliquod huius, multis modis contaminati, nominis positurum fuisse: quod tamen sine dubio factum tu,n est: cum enim tribus exemplis in eo, quod precepit, declarando usus sit, cuncta sunt vocum prius intactarum, S nulla sui parte immutatarum . illud autem inprimis, quod infrequentius erat, videbatur exempli lucem requirere. Quare melius sertasse erit sequi in hoc quoque auctoritatem antiquorum librorum, & existimare verba illa uacare: nam luperiore loco particitum iniungendi, qua est rum quasi membrum postulare videtur, iidem libri non habent. Animaduci tendum autem, cum ab his tribus v
cibus, quas pallas indicat hic A ristoteles, una tantia syllaba sublata in extremo sit, inueniri etiam a quibus ditae abscisae eodem loco sint. Sophoclis & I
nis testimoniis intelligitur,qui, coincmorante hoc Strabone, α pro e re protulere.
M inlatim est, quando nominati: hoc quidem rei uerit: hee autem
Quod restabat unum, quale sit, quod ipse vocat, ostendit, id est v
riatum atque immutatum uocabulona, nullo modo, ut in consuetudine est, pr latum: inquit autem huiuscemodi uerbum esse, cum pom hocabuli alicuius recepit partem, ut erat, relinquit: partem uod nouat:& aliter, quam erat, fingit. πιοῦ enim hic ab auctore eodem pacto raptum est, quo capitur, cum uocariar uermun aliquod et M π, ut paulo uapra ab ipsse appellatum est. vero qtiod inquit, arbitror ita abeo uocatum uerbum, quod in usum iam uenerit, ac frequentatum sit, ut distinguat ipsum a novo, illo tempore ficto quod huic rei aptum nulla modo est. Cum igitur alicuius peruulgatae uocis partem intactam relinquit γε-ta. partem Uerh lingit ae nouat, tunc id nomen immutariam uocatur: quod ualet i uiter illud uatiatuni est ea specie sitar nec totum notium fictum. exemplum, quo utitur, remante oculos ponit. Est ustarum uerbum&stequetis in sermone Graeco rum, hsib, quod ualet dextrum . idem significare uolens Homerus in v. Iliadis 6 inquit: inde enim citatum est testimonium, quo utitur Aristoteles, quamuis aliis etiam locis podia usi, et uocem sta a se conformatam . E st autem hic locuς, ubi Diana Venerem cons latur ob uulnus E Diomede acceptiam commemorat enim Iunonem quoque ab Herculem dextra mamilia percussam sagitta fuisse. Cum igitur Homerus e uerbo fecit primas duas syllabas eius uerbi reliqui utantea erant: &ὰ tertia duas fecit, atque ita uerbum auu ritatione uariauit. Vt audem p ta pro usurpant . ira M. quoad intellectum ualet pro λ. Θ. -m: quod admonuit euam Plutarchus in v. libro σοὐ ψι νῆν capite quarto. Qu. aerendum tamen an posterius hoc immutatum uere uocari polliti neque enim e .
partealiquapristini ustauq; uerbi alia facta sed quiddam potius ipsi, nulla parte im-
244쪽
IN:I. LIB. ARIST DE POETICA. ris
mutato, additum est. πα -κώ certe, quod prolatum ab Hesiodo est: significat πας - , non rem aliquam virginis mulieris propriam, illo modo factum est.
Iue i rum viii nominum: haec quidem a trigia haec autem mulS Iria: haec autem me M. Virilia quidem, piscunt desinimi in ρ :σquaecuni re quopiam mutorum elementorum coxaeant: haec autem sunt Δο
pin C. Mulubria autem quaecuni e vocalibin oe in semper longa. seu
in si, cπῶ c eorum, qua troducuntur in . quapropter aqua contingit
mutum autem elementum nultam nomen desinis: neque in vocale breue. inr autem triasoti. In v autem quisque -υ, πυ,sis, media autem in hae r Cae s .
Restate dicit aliam nominum diuisionem, quae manet in mutatione generum: viritim res quaedam marium vim habent: aliae Vero fiminarum: quom o animaniates omnes inter sedisting tur: autenim illae mares aut se inς sunt: ita etia nomina, quibus res ipsae appellantur, haec accommodara sunt rebus virilem naturam ha bentibus : lueeveth muliebrem: sit perest tertium genus nominum, quod medium est, atque interiectum interam . neque im conuenit rebus, quae virilem: neq;
etiam illis, ouae muliebrem speciem haiant. Quare H ab ipse uocatur: ut etiam ipsum appellauit in libro sisphisticorum Elenchorum: quamuis eodem in loco vocet etiam ipsum σαωe, quia utensilia plerunq; ac vasa genere illo appellantur: si vere genus illud dici potest, cum animantes nullae illiusmodi sint, quae scilicet neutramitaturam habeam, & appellatione maris aut urinae non comprehendantur, ea autem de causa vocatur: neutrumq; a Latinis, quia non est aut virilis aut muliebris generis. Postquam igitur docuit tria haec esse nominum genera, tradit quiabus in lateris singula genera desnant: primumq; quot sint virilium nominum terminationes ostendit: tradit etiam virilia esse quaecunque desinunt in k, r&ptieret his, quaecunq; constante quopiam mutorum elementorum. Cum autem dicat ii teras constare ex aliis, manifestbloquitur de duplicibus: ipse enim conflatae sunt eduobus elementis: simplices uerb unius naturae sunt, ut nomen declarat . addidit etiam ut rem aperiret,quae namsnt literae illae, quae cum constent e quopiam mut rum elementorum, non sunt terminatio aliorum ullorum, nisi virilium vocabul
tum easq; duas esse inquit: id est v,&C. nam C quae&ipsa duplex litera est, de constatemura: conflata enim est ex Fσ, nullius virilis nominis terminatio eiu qu te recte illam exclusit: multa verb virilia nomina desinere in C,&έ perspicuum est. Animaduertendum autem nunc est, si hoc, quod verba hac Prie se serunt, signiri revoluit Aristoteles, id est si dixit cuncta nomina, quae desinunt in has quattuor li terra, quarum priores duae simplices sunt: posteriores verb duplices, virilia esse, fita sum ipsum multis modis praecepisse: omnes nanque hae literae sunt etiam termin riones muliebrium nominum: dc u numero ipsarum simplices eum neutrorum. Si . verb
245쪽
verbsignifieare voluit quamior has literas teri inationes virilium nominum, non negans quin aliorum euam generum quaedam in iisdem literis destiani, nihil sane, quod a verbalienum sit, protrulit: non plenam tamen huius res scientiam tradidit: cui enim notum non est virilia multa nomina desinere in st. Non sine causa igitur exilliniari potest hunc locum corruptum esse: nec tamen magis quis ille iniuria temporum deprauatus sit, ipsum contaminare libet. Quod sequitur, Aristotele sinquit muliebria nomina esse quaecunq; c numero vocalium in semper longas desinui:
quas tamen . quamuis fatis nove ilia serent , nec fallere possent, nomitie appellat: estq; ipsis esse . dc b. ut quacuno nomina desinunt in . & sint muliebris generis : cui terminationi nominum addit E numero etiam earundem vocalium literarii, cum earum aliqtis ancipitos sint:&nunc correpta et nunc prodii, inueruantur: si aecunq; nomina in α qua una ex illis est, quae producuntur, desinunt, illa esse maliebria: ut omni hac parte aliti mei triplicem esse terminationem muliebrium nominum, quod ad vocales pertinet: aut enim illa in & m, desinunt, quae perpetuo lon sunt, aut in a. quae meracum aliquando breuis sit, saepe etiam longius tempus recipit, atque extenditur. Admonet autem lectorem diligens magisternumerum literarum, in quas & virilia de muliebria nomina desinunt, aequalem esse: quod Hici ostendit ex iis, quae iam disputata sunt: hoc enim tanquam certum de iam pates
ponit: nec tamen adhucomnes terminationes muliebrium vocabulorum tradiderat: sed tres tantum, quarum extrema litera vocalis . Adiuuat vero hoc opini nem eorum, qui supra σ addendum censuerunt duabus illis literis . . &t, in quas desinere dixit, simplices millentes, marium geheris vocabula: ita enim id continseret , piaeter quam, quod negari non potest, quin plura virilia nomina desinant in eam literam. quomodo igitur omittere illam potuiti Cum autem quamuis perspectum esset numerum, simplicium literariam esse parem ii quas utra*, genera desin rent, non diim id certo teneretur, qvia r Libat duplicium terminatio, quet non dum in s minarum rerum genere declarata fuerat,vt rcipondere sibi ipsi in utroq; genere intestigeretur .amrmat id verEdietinn esse: eaedem enim sunt duplices litera in quas utriusq; seneris nomina desinant. id de s ziam enim muliebris generis vocabula, quam virilis inueniuntur, quae desinunt in ipsA. Cum igitur eadem penitus sm, dubitari non poterat de ipsarum inlim: re concordia. Hic verus certusq; se
sus ex hac lectione elicitiir, quae & in excusis & in scripus libris nullo discrimine ita lenitur, quare nollem ipsam 1 qiuibusdam tentatam: in primis* non sequor consilium illorum in eo, quod negandi particulam addiderunt. nam meter quam quod
Veritas peruulgatae lectionis nullo negotio intelligitur: si numerus terminationum in utroq; genere impar filisset, quid attinebat id demonstrare: res enim ita admirationem nullam habuit leti nunc verb, cum respondeat: mirificeq; inter se conse tiat, res animaduersione digna fuit, de quae non debuerit silentio praeteriri: iuuat enim prodestq; huius modi res cognosse. Pusillum antea erratum hic erat, quod coirexi auxilio vetustorum librorum: neque enim in illis, αλ ... vi in excusis legitur, sed milia, a, scriptum offendi, qualine dubitatione vera letio est. Adiungit autem nullum nomen inueniri, quocunq; in genere quaeratur, quod desinat in Mirum mutarum literarum: illa: autem numero nouem sunt, distinetie etiam accur a grammaticis: neque enim cunctie eandem penitus naturam habent, quamuis conueniat ipsis in hoc, quod omnes vocis expertes sunt non latum vero hoc in mutis verum esse ostendit, sed addit etiam idem usu uenire in vocalibus natura brevibus: nullum nanque nomen desinit in . auta: hae nanque vocales literae sunt, quae semper breuessulit. Cum autem literae uocales adhuc duae restarent, de quibus verbum non fecerat, id est ι de . . coepissetq; disserere de vocalibus, quae aliena sunt ab hac re: nec clausula ullo modo aliquorum nominum esse possunt agit etiam de illis, quae non valde discedunt ab earum hac ipsa natura, cum in omni immone Ga cotria tantum vocabula reperiantur, quae donant m ι:&quinque itidem ibium,quae terminentur .: enumerat autem tria illa nomina, qua terminari dixit in i rips uetae inquit . in omnibus verb exemplaribus ipsa uno tenore inu
ni . cum quinque illa, quae sequuntur, desinentiata in pluridus calamo exaratis ,
246쪽
IN L LIB. ARIST DE POETICA. 117
me inuenta non sint, siue illa, negligentia librariorum omissa sint, siue ab auctore
non enumerata. Cur autem hunc tantum numerum est e nominum, quae ita desinant, voluerit, quaerendum est, cum videantur etiam alia vocabula eadem litera terminari, ut μιε. . Antequam autem de mediis nominibus consillio ageret, haec quae
manifesto ad illa pertinent, ea de causa, quam ostendi, praecepit: neque enim virilia ulla aut muliebria nomina desinunt in his vocalibus. Paucis autem in extremo de neutris agit: inquit enim. inae media sunt, interiectaq; inter l, c, desinunt scilicet in b c , & i , & r. quibus in uerbis non sine causa docti uiri existimarunt aliqua desiderari: quis enim nescit plura imaeniri Graeca nomina desinemia in x, quae non continentur in voce illa, monstrandi vim habente, qua usus est: τι-ω enim cum inquit, uidet unostendisse duas las vocales ι, &-quas proxime appellaratiPcvterea cui dubium esse potest, quin alia terminentur neutra nomina in quς tamen una cum consonantibus,traclitis esse neutrorum clausulis, non enumeratur. Quarene-celle uidetur id contigerit uitio libratiorum: 1iec tamen quicquam hic variatum os findi in calamo exaratis libris .
ra monu autem virtus, apertam ct non humilem esse . perti maquidem igitur est ea, quae ex pro θι nominibus: sed humilis . Exemplum
autem Cleophontis poesis,oSthenesi .grandis autem oe immutans vulgarem rasonem, qua feregrinorum speciem habentitus a thur. peregrin xum autem sin a iaco singuam,strea fiationem, e productionem, omne , quo praeter Frium.
Cum disseruisset de partibus locutionis, ostendit nunc quibus in rebus maneat summa ipsius laus: ut poetae, qui absiluta bersectaque locutione uti uolunt, sciant quod potissimum ipsius genus sequantur: sunt enim plura illa& magnopere inter se distantia. Virtutem igitur ipsius,nam Latinum etiam hoc verbum, quod Graeco re spondet, eodem pacto cepit Horatius, quum inquit, Ordinis ii quirtus erit, & v nus. Virtutem inquam ipsius, id est laudem ac bonitatem : de quidquid denim in ea ad summum perductum est, esse inquit. visit aperta de non humilis: quod sane obtinere dissicile est: nam qui valde apertam locutionem enicere student, si pe incidunt in abiectum ipsius genus, atque humi repunt: contrat, qui timent ne humiles in dicendo sim, obscuri aliquando fiunt. Vt igitur contrariet hae res intelligantur, docet in quibus rebus politum utrunque sit, ut facilius sine vitio de incomm do ullo quidquid in eo boni est, obtineri pollit: maxime, apertam ac planam locutionem vile inquit, quae constat nominibus propriis, suisq; illarum iptarum rerum, de quibus sermo est med hocinali esse in ea inquit, quod erit humilis: nam uti semper nominibus peruagatis, &qua imposita primo truere illis rebus, conficit genus dicendi tenue ,&expers dignitatis . nec tamen omnis vulgi oratio huiuscemodi est: existunt enim in ea aliquando flores aliqui, & in prunis verba transsata. Eum verb, qui sitis propriisq; rerum vocabulis utitur, declinare obscuritatem sermonis signiscarur etiam voce illa, quae frequens est apud nos: ubi enim aliquis ostendere vult, se plane loqui, nec uti circi mitione uerborum, inquit, se panem, panem uocare. Cui prouerbio simile etiam Graeci, atq; idem penitus ualens, aliam rem appellantes,pr uerbium habebant: aiebat enim qui hoc allirmare volebat apud eos, , σκά - λέγω. hoc autem est dicere, se uti nominibus propriis rerum. Exempla vero huius
247쪽
ius locutionis, tenuis inquam atque humilis afferre uolens, ait poesin Cleophontis,&Stheneli confectam eise ex hoc genere verborum. Videtur autem Cleophon comicus poetasutile: citat enim ipsum Mandrobulo in libro sophi isticorum Elenchorum. Sed eius etiam in iij. libro de arte dicendi meminit. πσι-e vero Cleophontis, ut opinor, valet hic ratio, qua ille utebatur in condendis carminibus: significare enim vult eum fuisse huius iudicii in hac re. Modo autem vim; indicata, qua conficitur oratio valde aperta, docet quomodo acquiri possit dignitas Orationi: herique ipsa magnifica ta ampla: inquit enim. Grandis autem, & quae discedata peruuluata coinuniq, ratione loquendi est,quae utitur nominibus peregrinitatem redolentio :nm, eni in omnino peregrina intelligit: dixisset enim : sed quae speciem habenti eregrinorum: hoc enim valet ευιM,cοῦ speciem verbperegrinorum habent omnia, quae vittata, cotidianaq; non sint: quomodo sane ipse interpretatur id verbui qui. l .n capi velit illa voce declarans, inquit. Xenicum autem dico, linguam & tran- stationem re productionem nominum, & quidquid deniq; praeter proprium eius rei nomen est. selae autem linguae verὰ pe rina externaq; vocabula sun sed tamen translata quoque&producta,&alia quapiam ratione immutata nomina, peregrina uidentur ac fit litui linem quandam eorum habent, quia non sunt crebra in consuetudine. Nam non eme omnino eadem ieία, dc D iκα intelligitur eluam ex definitionibus virium nominis, quae diuersae inter se sunt. id autem vocet m, apparet ex eo, quod verba, quae hoc paterentur, appellauit ἐπι κν τα, ut exemplaq; posuit huius nominum dis ortionis. Quod vero addidit. & quidquid demit . praeter proprium nomen est,intellexit verba illa, unde aliquid in extremo demptum esset: nee non ea, lux alia ratione immutata forent, Δ a communi usi uariata: cuncta enim continetitur hac descriptaone, disceduntq;ὶ peruulgato more loquendi Quaerendum autem, si Mome fgnificat certii quoddam genus verborum, quod misitum scilicet valeat ad exornandam orationem, ut nomen declarat, cur non ipsum nunc appellarit in enumerandis nominibus, quae faciunt ad eam expoliendam, eae quasi peregrinam reddendam: α ii enim nunc non omnia poniti tamen praeteriit locum eorum appellandorum: sepra nanque post siaum collocarat:
insta quoque um trai sit qua esticium orationem non vulgarem, hoc ipso loco appellauit.
Recte admonet Aristoteles modum in hac re adhibendum esse, nain sepe caue boni multum in se habent, a mensuram superent : avideq; nimis sumantur, Oniunt: quod hic etiam sine dubio contingeret: siquis enim deleritus suavitate harum uo
248쪽
IN I. LIB. ARIST. DE POETICA. 2D
eum, omnem orationem illis referserit: eodem. in loco cunαs abusus saerit, peccabit, & in non mediocre vitium cadet: quod tamen uitium non eiusdem semper generis erit,sed diuersam naturam habebit, quia origo etiam ipsius diuersa est si nanq; ut ipse diligenter exponit, in unum locum aliquis plures, pluresq; translationes e gerit,&oratio renὰ constiterite verbis transsatis, nascetur inae aenigma: si verbElinguis externis'; vocibus, barbari sinus. Verborum translatorum copiam ,& quae non propria suaq; illarum rerum sint, reddere orationem obscuram, quis non fateatur t confunditur enim ita animus eius qui audit: nec secum statuere potest,quem sensum habeant voces plurimaee sua in alienam sedem comportate. Coiiserta etiam
simul multa verba externa prae se ferunt sermonem peiegrinum: similitudinemq; hahem Persici sermonis, aut tarnu: E quorumcunq, lingua hausta verba illa fuerint.
Cicero quoque cognouit nimium usum translatorum verborum gignere aeni aetnam in tertio libro de oratore de illis agens, inquit. Est hoc magnum ornametum orationis, in quo obscuritas fugienda est. etenim ex Eocgenere fiunt ea, quae dicuntur aenigmata. Quod autem au r inquit απαντα πιτνι inire, uidetur apexisse ad id, quod dixerat, enumeratis iam pluribus nominibus traductis, & alia atque alia ratione immutatis. Et omne demum, quod se remouet 1proprio, suoq; uocabul illius rei: etenim nunc quoque iton est . quibus verbis certa quaedam
ac definita genera immutatorum nominum significasset: sed illo modo, quem indicaui, quo etiam continentur, quae similitudinem aliquam eum illis habent, quam uis infra reserat se pocillimum ad duo genera : ostendatq; incommodum, quod p riunt & translata & externa nomina, si nimis frequentia userpata suerint. Ani-
inaduertendum vero, quid valeat hic coniunctio tuti ante collocata: videtur enim superuacanea esse: neque enim ita accipi locus potest, ut dixerit e verbis translatis conum aenigma, & barnari sinum praeterea: statuit enim iam ut aenigma nascatur, neceIsarias esse translationes. An quum & barbarisinus inquit, ita signi ficare voluit vim itinentem huius mali, quod inde procrearetur: nihil enim in Graeco sermone magis fugiendum, qam Barbarisinus: nec tamen defuere, qui e libris nuper Lutetici n5 sine diligentia multa, excusis copulam eam inde sustulerunLCum autem affirmasset e translationibus procreari aenigma, naturam obscuri sermonis, ita vocati :&in quo vis illius posita fit, declarat: inquit enim in hoc illud manete: ut cum aliquis dicat ea, quae in ea re sant: hoc enim arbitror valere ,- --
catenim nunc ea, quae multo sepra vocavit Ue x φὶ conitingat: --puutq; una ea quae non videantur ectici poste: id est nihil sane dicat, quoda re illa alienum sit: sed tamen ea sit species eius sermonis, ut videatur tradere, quod fieri
non pollit: quia verba illa, non ita capta, ut cerit auctor, fibricatorvi eius aenigm tis: cum enim translata sint, non una simplexi, eorum necessarib eit notio, videntur ostendere rem absurdam, &quae fieri nullo modo possit, cum tamen, siquis sensem illius percipiat, omnia illic conueniant: & ea, quae obscvia ab eo, imponere hominibus volente,&ingenia ipserum exercere, significantur, non modo effici pos sunt, sed nullo negotio praest inciar, ac veritati undiq; consentiunt. Quam vero in sta intelli compositionem nominum, diligenter videndum, ubi affirmat per eam aenigmaenici no posse: si nanque intelligeret constructionem nominum, pluriumq; verborum continuationem, necessa iam non esse, festim prorsus pro reti Cicero enim quoque inquit eo loco, quem si praeitaui. Non est autem in verbo modus hie; sed in oratione, id est in continuatione verborum . inare arbitror ipsum signi-e voluisse nomina iuncta, concretaq; Eduobus pluribus ve nominibus,non habere eam vim, ut sola conficiant aenigma, quia sine transsationis aliquo genere non possit id praestari: itaautem certum habet eam esse naturam aenigmatis,ut inde ducat asseveret , non licere conficereaeni ad verbis iunctis, nulla reddita ratione huius rei, quum moris ipsius si omnia, quae tradit, argumento aliquo confirmare. Hoe igitur valet hic compositio nominum:&tamen accipiat aliquis hoc pactis hunei
cum, ut dixerit compositionem, constructionem ve quamlibet verborum non v
lere hoc efficere , sed requiri etiam, ut in verbis illis, ordine inter se constructis, sint translationes plures, quod Uregi E conueniret sententiae Ciceronis. inquit autem V Per
249쪽
Per metaphoram antem contingit, quia non omnis usus translatorum verborum pergignit aenigma: sed usu uenit aliquando cum illastequentia sunt, valde obscuram ea de causa fieri orationem : dc natura denique omnis eorum huiuscemodi estiquod accurate praecepit M.Tullius, ut translatum verbum in Oratione postum, praeterquam quod aliter etiam ornat orationem, splendoriri; et multum asseri, reo sit sepe ipsam apertiorem: ponito; ante oculos quod dicitur. Cum vero plura transi laver a continuantur, ita ut aliud dici videatur: aliud tamen intelligendum sit, hoc
genus orationis, Graece vocatur, rem ipsam exprimente verbo, α γ ob: quq ratio
non valde dis epat ab aenigmate: ac saepe etiam qui loquuntur aut scribunt , cum sensus animi sui ab omnibus percipi nolunt, hoc genere utuntur, ut Cicero ostendit se facturum, cum inquit in epistola quadam ad Atticum. De rep. breuiter ad te Θή-bam: iam enim charta ipsa ne nos prodat. pertimesco: itaque posthac, si erunt mihi plura ad te scribenda, Consciirabo . Ipse certe Cicero cum idem significare vellet in iisdem epistolis, id est se obscure locuturum. est. Cetera erunt e inare non male fortas te opera poneretur, squ reretur discrimen inter de qua hic Aristoteles nihil pr epit,&aenigma: ambo enim hi modi non sunt in
singulis uerbis, sed in oratione & coiit inuatione verborum. priterea comune etiam hoc inter se habent, ut ambo constentd uerbis translatis. Cicero qui putari potest eodem in loco ostendere voluisse qua nam redisserant illa inter se, cum diligentervian naturamq; omnem allegoriarim expositisset, addidit. Est hoc magnum ornamentum orationis, in quo Ob aritas iugienda est: etenim ex hoc genere fiunt ea, uae dicuntur nigmata. Admonet igitur ipse ut obscuritas stigiatur: nec tame m um, rationemq; docuit, qua illa sipienda sit: nam qui obscuritatem segere vellet, non uteretur: nec aliud diceret, cum aliud intelligi vellet: hoc cnim eius est, qui obscurus esse studeat. A n intellexit diu morandum non esse in ratione hac: quia qui longam orationem consilinat in ipsa, nimium tenebrarum inerat orationi et vel potius non habet eam vim oratio, in qua verba multasaeuius res propria deinceps in aliam rem similem transi antur, ut itide segnisfiat: sed aenigma erili cum,
ut ait optimus magister, sempus illuribus verbis translatis: smi Mausq; obscure re bus, quae in ea re sint, ea, quae fieri non pollini, connectere copulateque vidc tur . Exemplum snigmatis ponere volens, recurrit eodem, quo accesserat: idem efficere studens, in tertio libro de arte dicendi, illustriis quodam ac valde celebri ysis est. correxi autem illud olim atque explanata, ciam mendosem seret, in meis in illud opus declarationibus. Constabat vetb duobus versibus, qui ambo ab Ath naeo positi sunt: ubi etiam sensum ipsus breui ille indicat utiHoc tantum addere placet : cum illi edocuerim cuncta sere ea uerba esse transsata, primum etiam prioris versus eiusdem generis esse: α' pro illic polinam, qui nanque simpliciter hominem ostendere uult in Ucirco sermone, utitur nomine. Hocyr
temu quod satis planum est, ira se habere, mamaduerti etiam notatum suis te a v tereisiptore. Nam quod inquit significari illo ruo G is προσβολώ, vssis est verbo proprio medicorum in ea re ostendenda: multis enim locis Hippocrates inquit. Addit etiam hie Aristoteles. Et huiuscemodi: nam alia etiam aenigmata occurrebant, nis contentus eo misset, in quibus ominbiis id esse inu mi Itur, 'uod pro tum naturae ipsoruin esse significauit. Cum autem ostendisset, uid detrimentiasterret nimius usius traiis lationum, declarat alterum uitium nascia uocabulis externis: barbarisinum salicet conssari, si nimis mulis in propinquo loco collocatae sint lingui: voces m aliorum populorum : neque enim ille ani dius videri potest sermo Graecus, tot inculcatis vocabulis pontinis, tal redolet linguam earum nationum,unde voces illis accepis sunt. In extremo vero huius partis inquisi superiorem disputationem colludens. Quare temperata aliquo modo est his: quibus verbis videtur indicare modice usurpanda esse: in aq, cum cura, cornam
' ut oratio his tanquam floribus Memenda sit. & non tota texenda liis rationibus, a consuetudine recedentibus. Senius sane Aristotelis aut hic ipse aut valde similisse Tit necesse est: in verbis tamen ipsis, quia non eodem modo hie locus legitur in Dinnibuo exemplaribus, dissicultas no parua restat: ipse stae vidi librum,in quo scriptum
250쪽
m I. LIB. ARIST DE POETICA. ui
rtum Bret δῶ αἰα- tr alius autem, calamo itidem exaratus, habet. με απιαζοῦ rtie. Qinare aliquando suspicatus sum legi debere, δῶ viae τι rtit, immutato potius spiritu,temporeq; duarum literarumquam litetis ipsis: quod sepe contingere cosueuit in deprauara ratione loquendi: contusoq; seno multarum literarum. Adiuuat non nihil hanc opinionem, quod infra ipse inquit. ἀαιτe-ω: &quae sequuntur: sententia autem huius lectionis mirifice uadraret: concluderet enim oportere uti aliquo modo, id est prudenter , temperateq; , illis ornamentis orationis. Massius narrat se in libro dod is mi viri: ac mecum, dum vixit, magna beneuolentia coniuncti, Benedicti Lampii dij inuenisse κρακιαγι-: quod si ita locus ab eo coniectura emendatus sitit, non reprehendo consilium illius: si autem superiore aetate scriptus liber fuit, libentius adhuc eam lectionem sequerer: nullius enim auctoritas tanti apud me est . quanti veterum librorum fides.
Onpopulare quidem, Our faciet, neque humile Engua oe tradisiarisO Ormirentum, atrae A se C. Frium aurem, claritudinem cin m m auram panem conferunt, Vt locutio aperta sit cr xum Iopula , Iroductiones, oe allationes, oe immutationes nominum . sima enim hoc
alber si habet , quam proprium, cum factum H contra id, quod consietum, reddet in oratione non Ἐulgare genus. Quia aut farticeps est eius,
quod est consertum, inde claritudo nasietur.
Docet hic primum,quq genera nominu captare debeat, qui uni tantum rei addictussi, ae studeat siue dignitati orationis,sue claritudini:vt fine solum eum habear,esscere oratione aut honestam,aut apertam. Quamuis rationem potius tradererideatur, qua vitium declinetur: vulgareq; genus orationis vitetur,quam qua granditas ipsius amplitudoq; obtineat & tame vitium ab ea remouendo, num hoc ipsus semper indicat: nam ut sit praqlioque, cum virtutem ipsus in quo posita seret, declarauit. ita quoque hic intra Mis επικαν inquit. Sed hoc relicto, cum seorsiam haec docu rit : postea ostendet, qua ratione utrun simul praestari possit. ait igitur .cVt genus orationis non plebeium sit, neque humile, incient lingua & transsalic de ornatus, qui κωμα ab eo vocatur, nec non reliquae sit pra nominatae serinae, generaq; verborum. Qui igitur in hanc rem toto animo incumbet, huc mentem conuertere debet: ita enim consequetur quod vult: & finget orationem remotam ab usit idiotarum, &quae nihil humile in se habeat. vi autem illa plana apertaq; sit, praestabit diuersi ratio, id est si posthabitis his generibus, sita propriaq; rerum vocabula stimentur: haee
enim vis est propriarum vocum, ut omnem ex oratione obscuritatem caliginemque pellant. Adiungit autem post mediam quandam rationem, indicatq; quam viam tenere debeat qui ambabus rebus simul studeacoperam', det, ut apertam planami orationem retineat: nec tamen cadat in humile genus dicendi, popularemq; atque abiectum sermonem. Inquit igitur non parum prodesse, ut hoc obtineatur, squis sectetur tria illa vocabulorum genera, Quae supra in extremo appellauit, id est quae fuerint porrecti in longius, nec non unde aliquid demprum fuerit: planum enim est nunc ipsum vocare απικι-s, quas supra uocasset rutin is remi sani, quod luc